ერთ–ერთი პირველი ორგანიზაცია, რომელიც პირველი რესპუბლიკის მმართველობის დროს შეიქმნა – საქართველოს რესპუბლიკის წითელი ჯვრის საზოგადოება იყო. 1918 წლის 7 სექტემბერს, გაზეთი „შრომა“ იუწყებოდა, რომ 8 სექტემბერს (ენკენისთვეს), 11:00 საათზე, ქალაქის საბჭოს დარბაზში გაიმართებოდა სადამფუძნებლო კრება. განიხილავდნენ საზოგადოების წესდების პროექტს და აირჩევდნენ გამგეობისა და სარევიზიო კომისიის წევრებს.  წესდების მიხედვით, ჰუმანიტარულ ორგანიზაციას, 9 ადამიანისგან შემდგარი მმართველი საბჭო მართავდა, მთავარი ოფისი თბილისში იყო განთავსებული, საქართველოს მრავალ ქალაქსა და დაბაში კი განყოფილებები ჰქონდა. ნებისმიერ ადამიანს, რომელიც საწევროს გადაიხდიდა, შეეძლო გამხდარიყო საზოგადოების წევრი.  საზოგადოება აქტიურად მუშაობდა მოწყალების დების თემის ჩამოყალიბებისთვის, უსახლკარო ბავშვთა მოვლისა, და რა თქმა უნდა, საომარი მოქმედებების დროს დაზარალებულთა და დევნილთა, ლტოლვილთა დახმარების მიმართულებით. სხვა საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მსგავსად, წითელი ჯვარი, მართავდა საქველმოქმედო ღონისძიებებს პანსიონატების, ბავშვთა სახლების თუ გორის მიწისძვრის დროს დაზარალებულთა დასახმარებლად.  რუსეთის წითელი არმიის შემოჭრისას, 1921 წლის თებერვალში, წითელი ჯვარი ცდილობდა თბილისში წესრიგის დამყარებას, ხოლო მოწყალების დები, საკუთარი სიცოცხლის ფასად მხარში ედგნენ დაჭრილ და მიტოვებულ სამხედროებსა თუ მოქალაქეებს. დღემდე უცნობია, რამდენი მოწყალების და ან წითელი ჯვრის წევრი ემსხვერპლა რუსულ ოკუპაციას 1921 წელს.  ამ წლების საარქივო მასალების ნაწილი პრაქტიკულად არ არსებობს, ამიტომ ჰუმანიტარულ–საქველმოქმედო ორგანიზაციის საქმიანობის სრული სურათის ხილვაც, ამ ეტაპზე, შეზღუდულია. #იცნობდეისტორიას, რადგან #ესქვეყანაშენია

XX საუკუნის მეორე ნახევარში, მაშინ, როცა საბჭოთა ტოტალიტარიზმის შესახებ ხმამაღლა არ საუბრობდნენ, აკაკი ბაქრაძე, იმ მცირერიცხოვან ადამიანთა შორის იყო, ვინც ამ საკითხებზე ხმამაღლა საუბრობდა და წერდა. 80-იანი წლებიდან მის ლექციებზე დასწრების მსურველებს, აუდიტორიები ვერ იტევდა. აკაკი ბაქრაძე, ლექციებით და მდიდარი პუბლიკაციებით, ცდილობდა საზოგადოებისთვის ეჩვენებინა რუსეთის სახე. „გახსოვთ, რა უთხრა ტარას ბულბამ ანდრის, სანამ მოკლავდა? „მე გშობე, მევე უნდა მოგკლა“. რუსეთმა დაშლილ-დანაკუწებული ქართული სამეფო-სამთავროები დაიკავა. იგი თვლის, რომ ტერიტორიულად საქართველო მან გააერთიანა... რუსეთი საქართველოს კი არ აერთიანებდა, არამედ იმპერიის საზღვრებს აფართოებდა. ამას უტყუარად ადასტურებს ის პოლიტიკა, რომელსაც მე-19 საუკუნეში რუსეთი ატარებდა საქართველოში. ამ პოლიტიკას ქართველი ხალხის სულიერი, ეთნიკური და რელიგიური დაშლა ერქვა სახელად. იგი მეტად ინტენსიურად მიმდინარეობდა. ... ვისაც მართლა აღელვებს საქართველოს ბედ-იღბალი, იმან ეს კარგად იცის. ... ასე, რომ „მეგობარი“ რუსეთი ტარას ბულბასავით ეუბნება საქართველოს: მე გაგაერთიანე და მევე დაგანაკუწებ. ქართული პოლიტიკოსების დიდი ნაწილი კი ალერსიანად შესციცინებს თვალებში რუსეთს და ყმური ერთგულებით უდასტურებს - მართალი ბრძანდებითო. ადამიანი ან უზომოდ ემინი უნდა იყოს ან უნუგეშოდ აბუეტი, რომ დაიჯეროს რუსეთს საქართველოს თავისუფლება და დამოუკიდებლობა ეოცნებებაო. რუსეთი იყო საქართველოს მტერი და ასეთად დარჩება მანამ, სანამ საბოლოოდ არ ირწმუნებს, რომ მისი დიდი იმპერია ერთხელ და სამუდამოდ დაიშალა. როცა ამას დაიჯერებს, მერე აირჩევს კეთილმეზობლურ ურთიერთობას, მანამდე კი არა. მანამდე ისევ ძველებურ იმპერიულ პოლიტიკას გააგრძელებს. ... საქართველოს წინ სრულიად სხვა მიზანი და ამოცანა დგას. ეს მიზანი და ამოცანა დამოუკიდებელი და თავისუფალი ქვეყნის მიზანი და ამოცანაა, რომელსაც არ სურს სხვისი დამონება და არც ის უნდა, რომ თავად იყოს სხვისი ყურმოჭრილი ყმა“.  1998 წელი  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

ეკა დემეტრაძე საუბრობს ქალებთან დაკავშირებულ იმ სტერეოტიპებზე, პრობლემებსა და შეზღუდვებზე, რომლებსაც ისინი ყოველდღიურ ცხოვრებაში აწყდებიან. მოუსმინე და #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · ეკა დემეტრაძე

მოუსმინე ანაკო ტურაშვილის პოდკასტს, ტროლებისა და ბოტების სისტემის შესახებ.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, ნუ გაავრცელებ მცდარ ინფორმაციას #რადგანესქვეყანაშენია ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · ანაკო ტურაშვილი

„თუ ხარ ზრდასრული, შენ ხარ პასუხისმგებელი რა ხდება შენ გარემოში“. მოუსმინეთ ლიზი სოფრომაძის პოდკასტს ხელისუფლებისა და საზოგადოების ურთიერთობებზე თვითმმართველობისა და თანამონაწილეობის ჭრილში. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - ლიზი სოფრომაძე

საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა, ქვეყნისთვის ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მისანიჭებლად განსაზღვრული, 12 პირობის შესრულების ახალი ანგარიში წარმოადგინეს. ღია საზოგადოების ფონდის ხელმძღვანელობით, 8 საზოგადოებრივი ორგანიზაციის მიერ მომზადებული შეფასების დოკუმენტი – „სტატუსმეტრი“ – 1 აგვისტომდე არსებულ მდომარეობას ასახავს. საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლების შეფასებით, მოცემულ პერიოდში, სრულად არის შესრულებული ერთი პირობა; მეტწილად შესრულებულია ორი პირობა; ნაწილობრივ შესრულებულია შვიდი პირობა და ჯერ კიდევ შესასრულებელია ევროკავშირის ორი პირობა (დეოლიგარქიზაცია და დეპოლარიზაცია). შესრულდა – 1 მეტწილად შესრულდა – 2 ნაწილობრივ შესრულდა – 7 (5 - წინა, 23 ივნისის, ანგარიშის მონაცემი) შესასრულებელი – 2 (4 – წინა, 23 ივნისის, ანგარიშის მონაცემი) თქვენთან ერთად გავიხსენოთ რას ითვალისწინებს თითოეული მათგანი და გავიგოთ რა გაკეთდა ამ მიმართულებით.  01 პრიორიტეტი – დეპოლარიზაცია მოთხოვნა: „19 აპრილის შეთანხმების მიხედვით, გადაიჭრას პოლიტიკური პოლარიზაციის საკითხი პოლიტიკურ პარტიებს შორის თანამშრომლობის გზით“. მდგომარეობა: შესასრულებელი 02 პრიორიტეტი – საარჩევნო და ინსტიტუციური რეფორმები მოთხოვნა: „უზრუნველყოს ყველა სახელმწიფო ინსტიტუტის სრულყოფილი მუშაობა, გააძლიეროს მათი დამოუკიდებლობა და ეფექტიანი ანგარიშვალდებულება, ასევე მათი დემოკრატიული ზედამხედველობის ფუნქციები. კიდევ უფრო გააუმჯობესოს საარჩევნო საკანონმდებლო ჩარჩო, აღმოფხვრას ყველა ხარვეზი, რომელიც ამ პროცესების დროს ეუთო\ოდირმა და ევროპის საბჭომ\ვენეციის კომისიამ გამოავლინა“. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა 03 პრიორიტეტი – დამოუკიდებელი სასამართლო მოთხოვნა: „მიიღოს და განახორციელოს მართლმსაჯულების რეფორმის გამჭვირვალე და ეფექტიანი სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა 2021 წლის შემდგომი პერიოდისათვის, რომელიც დაეფუძნება ფართო, ინკლუზიურ და პარტიათა შორის წარმართულ საკონსულტაციო პროცესს; უზრუნველყოს, რომ მართლმსაჯულების მთელი ჯაჭვი იყოს სრულებით, ჭეშმარიტად დამოუკიდებელი, ანგარიშვალდებული და მიუკერძოებელი, ასევე დაიცვას შტოებს შორის ძალაუფლების განაწილება; სახელდობრ, უზრუნველყოს ყველა სასამართლო და საგამოძიებო ინსტიტუტის ჯეროვანი ფუნქციონირება და კეთილსინდისიერება, განსაკუთრებით უზენაესი სასამართლოსი, და გადაჭრას ყველა პრობლემა, რომელიც გამოვლინდა მოსამართლეთა ნომინირების ყველა დონეზე, ასევე გენერალური პროკურორის შემთხვევაში; გაატაროს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს ჯეროვანი რეფორმა და დანიშნოს უმაღლესი საბჭოს დანარჩენი წევრები. ყველა ეს ზომა უნდა გატარდეს ევროპული სტანდარტებისა და ვენეციის კომისიის რეკომენდაციების სრული დაცვით”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა 04 პრიორიტეტი – ანტიკორუფციული ზომები მოთხოვნა: „გააძლიეროს ანტიკორუფციული სააგენტოს დამოუკიდებლობა, რომელიც თავს მოუყრის ყველა საკვანძო ანტიკორუფციულ ფუნქციას; განსაკუთრებით კი, საგულდაგულოდ გადაჭრას მაღალი დონის კორუფციის შემთხვევები; აღჭურვოს ახალდაარსებული სპეციალური საგამოძიებო სამსახური და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სააგენტო იმ რესურსებით, რომლებიც მათ მანდატს შეესაბამება და უზრუნველყოს მათი ინსტიტუციური დამოუკიდებლობა”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა 05 პრიორიტეტი – დეოლიგარქიზაცია მოთხოვნა: „დეოლიგარქიზაციის პირობისადმი ერთგულება, რაც უნდა მიღწეული იქნას ეკონომიკურ, პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში კერძო ინტერესების გადაჭარბებული გავლენის აღმოფხვრის საშუალებით”. მდგომარეობა: შესასრულებელი 06 პრიორიტეტი – ორგანიზაციული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლა მოთხოვნა: „ორგანიზებული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის გაძლიერება, რაც უნდა დაეფუძნოს საფრთხის დეტალურ შეფასებებს, კერძოდ, საგულდაგულო გამოძიებების, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მსჯავრდების სანდო გამოცდილების უზრუნველყოფის გზით; სამართალდამცველი უწყებების ანგარიშვალდებულება და ზედამხედველობა უნდა იყოს გარანტირებული”. მდგომარეობა: მეტწილად შესრულდა 07 პრიორიტეტი – მედია მოთხოვნა: „უფრო ძლიერი ძალისხმევა უნდა იყოს მიმართული თავისუფალი, პროფესიული, პლურალისტური და დამოუკიდებელი მედია გარემოს უზრუნველსაყოფად, განსაკუთრებით იმისათვის, რომ მედიის მფლობელთა წინააღმდეგ მიმართული სისხლის სამართლებრივი პროცედურები აკმაყოფილებდეს უმაღლეს იურიდიულ სტანდარტებს, და ჩატარდეს მიუკერძოებელი, ეფექტიანი და დროული გამოძიებები ჟურნალისტებისა და მედიის სხვა მუშაკთა უსაფრთხოების წინააღმდეგ მიმართული მუქარების შემთხვევებზე”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  08 პრიორიტეტი – მოწყვლადი ჯგუფები მოთხოვნა: „სასწრაფოდ გაძლიერდეს მოწყვლადი ჯგუფების ადამიანის უფლებათა დაცვა, მათ შორის, მოძალადეების და ამ ძალადობის დამკვეთების მართლმსაჯულებისადმი უფრო შედეგიანად წარდგომის გზით.” მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  09 პრიორიტეტი – გენდერული თანასწორობა და ქალთა მიმართ ძალადობა მოთხოვნა: „გაძლიერდეს ძალისხმევა გენდერული თანასწორობის ზრდისთვის და ქალთა წინააღმდეგ მიმართული ძალადობის წინააღმდეგ”. მდგომარეობა: მეტწილად შესრულდა  10 პრიორიტეტი – სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა მოთხოვნა: „უზრუნველყოფილ იქნას სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ყველა დონეზე.” მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  11 პრიორიტეტი – ECHR-ის გადაწყვეტილებების პროაქტიული გათვალისწინება მოთხოვნა: „მიღებული იქნას კანონი, რომლის თანახმადაც ქართული სასამართლოები პროაქტიულად გაითვალისწინებენ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განაჩენებს თავიანთ გადაწყვეტილებებში.” მდგომარეობა: შესრულდა  12 პრიორიტეტი – დამოუკიდებელი სახალხო დამცველი მოთხოვნა: უზრუნველყოფილი იქნას, რომ სახალხო დამცველის ნომინირების პროცესში უპირატესობა მიენიჭება დამოუკიდებელ პირს და რომ პროცესი წარიმართება გამჭვირვალედ; დაცული უნდა იყოს აპარატის ეფექტიანი ინსტიტუციური დამოუკიდებლობა.” მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა წყარო: ღია საზოგადოების ფონდი  სტატუსმეტრი, 2023 წლის 31 ივლისი  სტატუსმეტრი, 2023 წლის 22 ივნისი  სტატუსმეტრი, 2023 წლი 30 აპრილი

დემოკრატიულ საზოგადოებაში მოქალაქის როლის სიძლიერე სწორედ დემოკრატიის ხარისხზე აისახება. თუ რატომ არის მნიშვნელოვანი თითოეული ინდივიდის აქტიურობა ამას ნინო ზაუტაშვილისგან შეიტყობთ.

1937 წლის 30 ივლისს სსრკ–ის შინაგან საქმეთა სახალხო კომისრის #00447 ბრძანება გამოიცა, რომელმაც არნახულ რეპრესიებს დაუდო სათავე. 1937–1938 წლების განმავლობაში და საბჭოთა ტერორის ყველა ეტაპთან შედარებით, ყველაზე მეტი ადამიანი იქნა რეპრესირებული. რეპრესიები შეეხო უბრალო მოქალაქეებს, გლეხებს, ასე ვთქვათ „კულაკებს“, სასულიერო პირებს, ეროვნული უმცირესობების წარმომადგენლებს, მეცნიერებს, მწერლებს მხატვრებს, პოეტებს. რეპრესირებულთა ზუსტი რაოდენობა დღემდე უცნობია. მიახლოებითი მონაცემები ასეთია: მინიმუმ 1.6 მილიონი ადამიანი დააპატიმრეს, 700 000-ზე მეტ ადამიანს სიკვდილით დასჯა მიუსაჯეს. xსაქართველოში 29 ათასზე მეტი ადამიანი გახდა რეპრესიების მსხვერპლი, მათი ნახევარი გადაასახლეს, ნახევარი კი დახვრიტეს.  ეგრეთ წოდებულმა „ტროიკამ“ დაჩქარებული წესით დაიწყო საქმეების განხილვა, რომელიც ელემენტარული სასამართლო პროცედურების გარეშე წყვეტდა ადამიანის ბედს.  რონდელის ფონდის ჟურნალში – „ჩემ სამყაროში“ გადმოცემულია ერთი კონკრეტული დღის ისტორია – „1937 წლის 21 დეკემბერს სამეულმა 350 ადამიანი გაასამართლა, აქედან პირველი კატეგორიით – 102, ხოლო მეორე კატეგორიით – 248 ადამიანი. ამ შემთხვევაში გამოდის, რომ სამეულის წევრებმა 24-საათიანი მუშაობის შემთხვევაში (რაც, რასაკვრიველია, შეუძლებელი იყო) ადამიანის ბედის გადაწყვეტაზე საშუალოდ 4 წუთი და11 წამი დახარჯეს“  გახსოვდეს ისტორია, რადგან #ესქვეყანაშენია

700–ზე მეტი უძრავი ძეგლი მოიკვლია ოკუპირებულ ცხინვალის რეგიონში არასამთავრობო ორგანიზაციამ „ლურჯმა ფარმა“. სხვადასხვა წყაროებისა და სატელიტური გამოსახულების –„google earth”-ის მეშვეობით, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების ონლაინ მონაცემთა ბაზა შექმნა. პარალელურად ორგანიზაციამ, ისტორიულ–კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ცენტრთან და დიდი ლიახვის ხეობის მუზეუმ–ნაკრძალთან ერთად, სხვა პროექტის ფარგლებში, არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის, აღწერისა და დოკუმენტირების მიმართულებითაც იმუშავა და ეთნოგრაფიული კვლევა მოამზადა სოფელ კეხვის შესახებ. არამატერიალურ კულტურულ მემკვიდრეობას ხელით ვერ შეეხები, თუმცა ის გვაძლევს წარმოდგენას თუ როგორ ცხოვრობდნენ, ერთ დროს გამორჩეულ სოფელ კეხვში ადგილობრივები. „ლურჯი ფარის“ ინფორმაციით, კეხველებთან შეხვედრებისა და ინტერვიუების ფარგლებში გამოვლინდა ათობით არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ელემენტი, რომელიც მოიცავს დღესასწაულებს, ხალხურ მედიცინას, ასევე უკავშირდება ხელოსნობას, მიწათმოქმედებას და სხვა. ორგანიზაციამ, რამდენიმე მათგანის მიხედვით, ვიდეო ჩანახატიც გადაიღო. ეს ტრადიციები და პრაქტიკები იმ ადამიანთა ყოველდღიურობას, საცხოვრისს უკავშირდება, რომლებიც 2008 წელს რუსული ოკუპაციის გამო მოწყდნენ მშობლიურ გარემოს. ამ დღიდან მათი ცხოვრება, იძულებით, რადიკალურად შეიცვალა... „როცა ამ თემებზე საუბრობენ და ისხენებენ დეტალებს, ძველებური სიყვარული უძლიერდებათ. პატივს სცემენ ამ ტრადიციებს, მაგრამ უკვე, ისე ხშირად ვეღარ იცავენ. ერთმანეთისგან მოშორებით ცხოვრობენ და ერთმანეთთან სტუმრადაც იშვიათად დადიან“.  სოფელი კეხვი ყოველთვის გამოირჩეოდა თავისი ტრადიციებით. ადგილობრივი მაცხოვრებლებისთვის მნიშვნელოვანი იყო სოფლის დღეობა, ანუ შვიდმაისობა. კეხვის ყველა მაცხოვრებელი ამ დღეს ბრუნდებოდა სახლში და მთელი სოფელი ერთად აღნიშნავდა. ჭიდაობა, თევზაობა – სოფლის მაცხოვრებლებს მთელი რიგი გამორჩეული ადათები ჰქონდათ ამ მიმართულებითაც.  ასევე, ერთ–ერთი გამორჩეული იყო ანგელოზობა – ამ ტრადიციისთვის კეხველები საგანგებოდ ემზადებოდნენ. სპეციალურად მომზადებულ კერძებს კარადში დგამდნენ და კარს ხურავდნენ. მას ოჯახის თავი გადმოიღებდა და მთელი ოჯახი შემოუსხდებოდა სუფრას. თავდაპირველად, ტრადიცია ქალებისთვის იყო, თუმცა დროთა განმავლობაში შინაარსი იცვალა და მთელი ოჯახის – სახლის ანგელოზის ტრადიციად იქცა.  ანგელოზობას დენვილობაშიც აღნიშნავენ კეხველები, თუმცა ბევრი მათგანი იქაურ სახლს უკავშირებს ამ ადათ–ჩვეულებას და ემოციურად უჭირს სოფელ კეხვიდან მოშორებით მისი გამართვა. კულტურული მემკვიდრეობის ონლაინ ბაზა ოკუპირებულ ცხინვალის რეგიონში ვიდეო ჩანახატები #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

დღეს ლაზარე კომახიძეს გაგაცნობთ. იგი 9–10 წლის ასაკში მისდევდა მეკლდეურობას და სწორედ მაშინ, პირველად გახდა საქართველოს ჩემპიონი. მალე სოფელში საცხოვრებლად გადასვლა მოუწია და სპორტს თავი დაანება, რაც მისთვის დიდი დანაკლისი იყო. ახლა იგი სხვა ბავშვებისთვის ცდილობს მსგავსი დანაკლისის თავიდან აცილებას. „ზუსტად ვიცი რას ნიშნავს, იცხოვრო სოფელში და არ გქონდეს წვდომა და ხელშეწყობა არცერთ სპორტულ აქტივობაზე. მითუმეტეს, დღევანდელ სამყაროში, სადაც სოფელში მცხოვრები ბავშვები ტელევიზიით უამრავ საოცარ შესაძლებლობას ნახულობენ და მათი რეალური ცხოვრება კი, მოკლებულია ამ ყველაფერს. ეს სერიოზული ტრავმაა მოზარდებისთვის“- ამბობს ლაზარე.  პირველი მეკლდეურთა კლუბი 2015 წელს დაარსა ნიქოზში. პანდემიის დროს კი, როდესაც ყველაფერი გაჩერდა, ბედიანის მეკლდეურთა კლუბს ჩაუყარა საფუძველი. „დღეს კი, თეთრიწყაროს ახალგაზრდებისთვის, ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის მხარდაჭერით, თეთრიწყაროს მეკლდეურთა კლუბის შექმნაზე ვმუშაობთ“.  ყველაფერი 2008 წლის 8 აგვისტოს ნიქოზში, ომის მძიმე დღეებში დაიწყო, როცა ლაზარე ნიქოზის მონასტერში, მეუფე ისაიასთან ჩავიდა. სოფელი თითქმის დაცლილი დახვდა, იქ მხოლოდ მოხუცები იყვნენ, რომლებიც უარს ამბობდნენ სახლის დატოვებაზე.  ეხმარებოდა მოხუცებს და უვლიდა მარტოსულ ცხოველებს. რუსეთის საჰაერო იერიშების გამო ადგილზე ვეღარ გაჩერდნენ, თუმცა ნიქოზთან კავშირი არ გაუწყვეტია.  გარკვეული დროის შემდგომ, ადგილობრივი ბავშვებისთვის, მეუფე ისაიამ ხელოვნების სკოლა გახსნა, სადაც ბავშვებს სხვადასხვა წრეზე (ქარგვა, ხატვა, კერამიკა, მუსიკა, უცხო ენები, ჩრდილების თეატრი) სიარულის შესაძლებლობა ჰქონდათ. სწორედ აქ დაუახლოვდა ნიქოზელ ბავშვებს.  „პირველად მქონდა ველო ტურების პროექტი, ნიქოზელი ბავშვები დამყავდა ველოსიპედებით ლაშქრობებში. სოფელში არ არსებობდა არანაირი სპორტული წრე. გამიჩნდა იდეა, რომ ბავშვებისთვის გამეკეთებინა პატარა საცოცი კედელი, რომელზეც შეძლებდნენ ყოველდღიურ სპორტულ აქტივობას. ბავშვთა და ახალგაზრდობის ფონდის მხარდაჭერით გავაკეთეთ პირველი საცოცი კედელი, რომელმაც 30–ზე მეტი მოზარდი გააერთიანა, დავიწყეთ ყოველდღიური ვარჯიშები და 2 წელში, ნიქოზის მეკლდეურთა კლუბი ერთ-ერთ მოწინავე გუნდად იქცა საქართევლოს ჩემპიონატებზე”.  ზამთარში და ცუდი ამინდების დროს ბავშვებს ვარჯიშის შეწყვეტა უწევდათ, რადგან საცოცი კედელი ღია ცის ქვეშ იყო. ყოველ გაზაფხულს ბავშვები სულმოუთქმელად ელოდნენ. ლაზარეს არაერთი მცდელობის შემდეგ, ნიქოზის კლუბს ერთი უფუნქციო შენობა გადასცეს, სადაც ორგანიზაციების „ორბელიანი მეტის“, ღია საზოგადოების ფონდის მხარდაჭერით სარემონტო სამუშაოები დაიწყო და წელს პირველად შეძლებენ ახალგაზრდა მეკლდეურები ზამთარში ვარჯიშს.  ამ ყველაფრის უკან კი დიდი შრომა, წვალება და ზოგჯერ იმედგაცრუებაც იდგა. „თუმცა დღეს ძალიან ბევრი კეთილი ადამიანის მხარდაჭერით, ნიქოზში ბავშვებს მალე ძალიან კარგი სავარჯიშო სივრცე ექნებათ“.  მეკლდეურობა მოზარდებისთვის, როგორც ფიზიკური, ისე მენტალური განვითარებისთვის საუკეთესო სპორტული აქტივობაა. ამიტომ გადაწყვიტა, რომ ნიქოზის შემდეგ ბედიანის კლუბი დაეარსებინა, ახლა კი, თეთრიწყაროს ახალგაზრდებისთვის მუშაობს.  „თეთრიწყაროს ახალგაზრდული ცენტრის“ სივრცეში, პროექტის – „სამოქალაქო საზოგადოების ინიციატივის“ ფარგლებში, ახალგაზრდა მეკლდეურები დაიწყებენ ვარჯიშსს.  ლაზარე კომახიძე გეგმავს და დარწმუნებულია, რომ კიდევ ბევრ სოფელში შეძლებს ბავშვების გახარებას.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

"თანასწორობაა, როცა ადამიანები ზრუნავენ ერთმანეთზე, ერთმანეთის საჭიროებებზე და მხოლოდ ამ პრინციპით ქმნიან გარემოს". მოუსმინეთ ანა გოგუაძის პოდკასტს თანასწორობის შესახებ ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - ანა გოგუაძე

„ფეხბურთის წესების ცოდნა ეხმარება ფეხბურთელს, რომ სწორი გადაწყვეტილება მიიღოს და გუნდი გამარჯვებამდე მიიყვანოს. დაახლოებით ასევეა სამოქალაქო უფლებებისა და ინდივიდის შემთხვევაში – ჩვენ ვცხოვრობთ სოციუმში, სადაც მრავალი წესი მოქმედებს და მათი ცოდნა გვეხმარება გადაწყვეტილების მიღებაში“.  მოუსმინეთ გიორგი მჟავანაძის პოდკასტს, რომელიც ფეხბურთის მაგალითით საუბრობს თუ რა მნიშვნელობა აქვს სამოქალაქო განათლებას. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · გიორგი მჟავანაძე