„საქართველოს მეჭურჭლეთუხუცესი“ - ეს წოდება ექვთიმე თაყაიშვილს კონსტანტინე გამსახურდიამ უბოძა.  ექვთიმე თაყაიშვილი, მის მეუღლესთან - ნინო პოლტოროცკაიასთან ერთად აღმოჩნდა ის ადამიანი, რომელმაც საქართველოსთვის ურთულეს პერიოდში, მისი განძისა და ისტორიის ჯერ ევროპაში გატანა, შემდეგ კი შენახვა და საბოლოოდ სამშობლოში უვნებლად დაბრუნება მოახერხა.  ექვთიმე სოფელ ლიხაურში (გურია) ზოგიერთი ცნობით 1861 წლის 3 იანვარს, მეტრიკულის მიხედვით კი - 1862 წლის 5 იანვარს დაიბადა.  ჯერ კიდევ სკოლის ასაკიდან ეტყობოდა, რომ ინტერესთა ფართო სპექტრი ჰქონდა და არა მხოლოდ ქართული, არამედ ევროპული კულტურაც იტაცებდა; თუმცა რუსეთის იმპერიის მიერ ანექსირებული საქართველოდან, ევროპისაკენ პირდაპირი გზის გაჭრა, ქართველ სტუდენტთათვის შეუძლებელი ამოცანა გახლდათ. ამიტომ ექვთიმემაც თერგდალეულთა მსგავსად, იმპერიის იმ ერთადერთ ქალაქში გადაწყვიტა სწავლის გაგრძელება, სადაც ევროპულ კულტურასთან ზიარება შეეძლებოდა, არჩევანს კი ასე ხსნიდა: „მე იმთავითვე უსათუოდ მინდოდა პეტერბურგის უნივერსიტეტში შესვლა, რადგან უფრო ევროპული ქალაქი იყო, ვიდრე, მაგალითად, მოსკოვი“.  საქართველოში ექვთიმე უამრავ საზოგადოებრივ-კულტურულ პროექტს ედგა სათავეში. ის იყო 1918 წელს, დამოუკიდებლობის აღდგენის ერთ-ერთი მონაწილე, ეროვნული საბჭოს წევრი და დამოუკიდებლობის აქტზე ხელის მომწერიც, თუმცა 1921 წელს, საბჭოთა ოკუპაციის გამო, იძულებული გახდა მთავრობის სხვა წევრებთან ერთად ემიგრაციაში წასულიყო.  სწორედ აქ გამოიჩინა ექვთიმემ უდიდესი გმირობა და სიცოცხლის რისკის ფასად, მეუღლესთან ერთად შეძლო ჩვენი ქვეყნის განძის საფრანგეთში გატანა, რითიც ბოლშევიკებისაგან იხსნა საქართველოს ისტორიის უმნიშვნელოვანესი ნაწილი.  აღსანიშნავია, რომ ემიგრაციაში ევქთიმე უკიდურეს გაჭირვებაში ცხოვრობდა, თუმცა იმის მიუხედავად, რომ ევროპული თუ ამერიკული მუზეუმები, თუნდაც ერთი ექსპონატის სანაცვლოდ, დიდი თანხების გადახდისათვის იყვნენ მზად, მან ყველა ცდუნებას გაუძლო და 1946 წელს, საქართველოს სსრ-ში განძთან ერთად დაბრუნდა.  მიუხედავად იმისა, რომ საბჭოთა ხელისუფლებას ექვთიმე არ დაუპატიმრებია და საქართველოს სახელმწიფო უნივერსიტეტში ისტორიის ფაკულტეტზეც აღადგინა, მისი ბოლო წლები სამშობლოში მაინც გაუსაძლისი გახადა. 1951 წელს დააპატიმრეს ექვთიმეს შვილიშვილი - ლიდა პოლტოროცკაია, 1952 წელს კი უნივერსიტეტიდან გარიცხეს. მარტო დარჩენილი, სიღატაკეში მცხოვრები ექვთიმე თაყაიშვილი 1953 წელს გარდაიცვალა. სასაფლაომდე მისი ნეშტი სულ 50-მდე ადამიანმა გააცილა.

ახალი წლის აღნიშვნა და საახალწლო დღესასწაულები ერთ-ერთი ყველაზე ძველი და ფართოდ გავრცელებული ტრადიციაა. ქრისტიანულ ქვეყნებში ახალი წლის აღნიშვნა მჭიდროდ არის დაკავშირებული შობის დღესასწაულთან, თუმცა ეს ყოველთვის ასე არ ყოფილა. პრე-ქრისტიანულ ერაში სხვადასხვა ხალხები ახალ წელს წელიწადის სხვადასხვა პერიოდში აღნიშნავდნენ. დროთა განმავლობაში ქრისტიანული კალენდარი და რიტუალები, ძველ, წარმართულ ტრადიციებს შეერწყა. მაგალითად გერმანული ღმერთი ვოდანი, ქრისტიანი წმინდანით - წმინდა ნიკოლოზით ჩანაცვლდა, რომელიც თავის მხრივ, თანამედროვე სანტა კლაუსად იქცა; ხოლო სიცოცხლის ხე, რომელიც უამრავ წარმართულ კულტურაში (მათ შორის ქართულშიც) არსებობდა - სამოთხის ხე გახდა. მას შემდეგ რაც გადმოცემის თანახმად, მე-16 საუკუნეში, გერმანელმა რეფორმატორმა - მარტინ ლუთერმა ნაძვი სანთლებით მორთო, დღევანდელი საახალწლო ნაძვის ხე მივიღეთ. საქართველოში ახალ წელს შუა საუკუნეებში ზაფხულში, მოგვიანებით შემოდგომაზე აღნიშნავდნენ. მე-14 საუკუნიდან კი ევროპელთა მსგავსად იანვარში დაიწყეს აღნიშვნა. გამორჩეულია, ჩიჩილაკის ტრადიცია, რომელიც წარმართულ ღვთაება ბასილას უკავშირდება, სახელის მსგავსების გამო ქრისტიანულ ეპოქაში წმ. ბასილ დიდად გარდაიქმნა. დასავლეთ საქართველოში, განსაკუთრებით გურიაში, იმერეთში და სამეგრელოში - ჩიჩილაკი დღესაც პოპულარულია და „ბასილას წვერს“ განასახიერებს. საქართველოში თანამედროვე, ევროპული ნაძვის ხე და ახალი წლის შეხვედრის წესი XIX-XX საუკუნეებიდან გახდა პოპულარული. წარმართული დროიდან შემორჩენილი ტრადიციებიდან, საქართველოში დღეს ყველაზე პოპულარული მეკვლეს ტრადიციაა, თუმცა, რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, არც ეს ტრადიციაა მხოლოდ ქართული და გეოგრაფიულად ისეთ შორეულ ქვეყანაში მეორდება, როგორიც შოტლანდიაა. შოტლანდიელი „მეკვლეც“ ჩვენის მსგავსად განასახიერებს ადამიანს, რომელიც ახალი წლის დადგომის შემდეგ პირველი შედის ოჯახში სტუმრად, მიაქვს საჩუქარი და მოვალეა „ბედნიერი ფეხით“ ოჯახს ბედნიერება მოუტანოს. როგორც ვხედავთ, გეო-პოლიტიკური სირთულეების და მანძილის მიუხედავად, საქართველო სადღესასწაულო ტრადიციების დონეზეც კი ყოველთვის ინარჩუნებდა მჭიდრო კავშირს ევროპასთან და დიდი ევროპული ოჯახის წევრი გახლდათ.

საბჭოთა ხელისუფლების პირობებში, სამოქალაქო აქტივობა და უფლებებისათვის ბრძოლა იმდენად იყო შეზღუდული, რომ დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ დაწყებული მოძრაობები, მაგალითად ისეთი როგორიც ქალთა ემანსიპაციაა, ზოგჯერ მხოლოდ ახალ, თანამედროვე ტენდენციებად მოიაზრება; არადა საქართველოში ქალთა საზოგადოებები ჯერ კიდევ მე-19 საუკუნის მეორე ნახევარში გაჩნდა და საკმაოდ დიდ ნაბიჯებსაც დგამდა თავის დასამკვიდრებლად.  ასეთი საზოგადოებრივი მოძრაობების გულითადი მხარდამჭერები იყვნენ პროგრესულად მოაზროვნე ქართველი მოღვაწეები, მაგალითად, ილია ჭავჭავაძე, ნიკო ნიკოლაძე, სერგი მესხი, გიორგი წერეთელი, აკაკი წერეთელი და სხვები. აი, რას ამბობს აკაკი 1913 წელს დაარსებული, გორის ქალთა საზოგადოება - "მანდილოსანის" კრებაზე: „გული მიკვდებოდა, ქალებს რომ აქნობამდე ძილით შეპყრობილთ გხედავდით, მაგრამ ეხლა მოხარული ვარ, რომ გხედავთ გამოღვიძებულთ, რომ აქ შეკრებილხართ არა უმიზნოთ, არა ლოტოს სათამაშოდ, არამედ საზოგადო საქმისათვის. 50 წელი დაკვირვებული ვარ ჩვენ საქმიანობას და დავრწმუნდი, რომ იგი ძალიან ნელის ნაბიჯით მიდის წინ; ეს იმიტომ, რომ ამ საქმიანობაში მხოლოდ მამაკაცები იღებდნენ მონაწილეობას. რომ საქმე კარგად წარიმართოს, საჭიროა საზოგადო საქმეში დედაკაცების დახმარებაც. გადავათვალიერე თქვენი წესდება და დავრწმუნდი, რომ ძალიან ბევრი რამის გაკეთება შეგიძლიათ. იარეთ, იმუშავეთ ერთად, თანხმობით და მაშინ თქვენი შრომაც ნაყოფს მოიტანს.“  საზოგადოების წესდება მართლაც სამაგალითო იყო და ბევრით არაფრით განსხვავდებოდა თანამედროვე საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წესდებებისაგან.  "მადილოსანი" ზრუნავდა სკოლების, სახელოსნოების, საბავშვო ბაღების, სამკითხველოების მოწყობაზე. აარსებდა თავშესაფრებსა და საავადმყოფოებს. საზოგადოება ეწეოდა აქტიურ ფინანსურ საქმიანობას - აწყობდა ბაზრობებს, სხვადასხვა სახის მეურნეობებს, კონცერტებს, ლიტერატურულ საღამოებს და სხვ. ხელმოკლე ქალებს ეხმარებოდა ე.წ. "საურთიერთო დახმარების კასსებიდან".  გორის ქალთა საზოგადოება ერთადერთი არ ყოფილა. მსგავსი ორგანიზაციები ფუნქციონირებდნენ თბილისში, თელავში, ქუთაისში და საქართველოს სხვა ქალაქებში.  სწორედ ასეთი საზოგადოებების წყალობით გახდა საქართველო ერთ-ერთი პირველი ევროპული ქვეყანა, სადაც ქალებს დემოკრატიულ არჩევნებში, არა მხოლოდ ხმის მიცემა, არამედ მონაწილეობაც შეეძლოთ.

შოთა გუჯაბიძე, სამოქალაქო აქტივისტი: "ჩემი სამოქალაქო აქტივობა დაახლოებით იმ პერიოდიდან იწყება, როდესაც ბათუმში უკონტროლო მშენებლობების ბუმი დაიწყო. ზოგადად, ჩემი ქალაქის არქიტექტურა და ისტორია ბავშვობიდან მაინტერესებდა. მიზიდავდა ის უცნაური შენობები, რომლებსაც ძველ ბათუმში ვხედავდი. მე და მამა ხშირად დავდიოდით ხოლმე ქალაქში. ამას გარდა, ის ხშირად მათვალიერებინებდა ძველი ბათუმის ფოტოებს. ფოტოების შეგროვებამ და მათთან დაკავშირებული ამბების მოძიებამ ნელ-ნელა გამიტაცა. ყველანაირი ფოტო მაინტერესებდა და ნებისმიერ წყაროში ვცდილობდი მათ მოძიებას. მათ შორის ძველ გაზეთებში, თუნდაც ძალიან ცუდი ხარისხით დაბეჭდილში. ჩამოვყალიბდი კოლექციონერად და ფოტოების ისტორიების ძიებამ საბოლოოდ, შეიძლება ითქვას, ბათუმის მკვლევარად მაქცია. მას შემდეგ რაც ქალაქში უკონტროლოდ დაიწყო ათასი სიმახინჯის მშენებლობა და ისტორიული მემკვიდრეობის ნგრევა, ჩემს მოვალეობად ჩავთვალე წინ აღვდგომოდი ამ პროცესებს. ჯერ ერთ-ორ ადგილას დავწერე რაღაც. ხმა ამოვიღე. ამაში ისიც დამეხმარა, რომ ტელევიზიის თანამშრომელი ვარ. სოციალურ ქსელებშიც დავიწყე აქტიურობა და ბოლოს თანამოაზრეებთან ერთად საზოგადოება ბათომი ჩამოვაყალიბეთ. ასე გავხდი სამოქალაქო აქტივისტი. ყველა შესაძლებელი ხერხით ვცდილობთ წინ აღვუდგეთ იმ განუკითხაობას, რაც ქალაქში ხდება; იქნება ეს ქუჩის აქციები, მოქალაქეებთან შეხვედრა, თუ სხვა. ამას გარდა საინტერესო პროექტებსაც ვახორციელებთ. გვაქვს ჩატარებული სამეცნიერო კვლევები და ვაწყობთ ხოლმე გამოფენებს".

1915 წელს ქუთაისში დაარსებულმა პოეტთა გაერთიანებამ შეძლო და შეავსო ის სიცარიელე, რაც ქართულ პოეზიაში ბოლო ორი დიდი პოეტის - ვაჟა ფშაველასა და აკაკი წერეთლის გარდაცვალების შემდეგ გაჩნდა. პროვინციულ, მდარე ხარისხისა და უგემოვნო, პრიმიტიული რითმის ამარა დარჩენილ ლექსებს პაოლო იაშვილის, ტიციან ტაბიძის, ნიკოლო მიწიშვილის, კოლაუ ნადირაძის და სხვათა სიმბოლიზმით დატვირთული მოდერნი დაუპირისპირდა. „ცისფერყანწელებთან“ დაახლოებულები იყვნენ გრიგოლ რობაქიძე, გალაკტიონ ტაბიძე და ლადო გუდიაშვილიც.  „ცისფერყანწელთა“ პოეზია იყო თამამი, ევროპული და თანამედროვე. თავად ცისფერი იყო პოეტთათვის იდუმალების, ოცნების, უსაზღვროების სიმბოლო. სიმბოლო სიკვდილის და ამავე დროს მარადიული სიცოცხლის. ცისფერი ყვავილი რომანტიკოს პოეტთა შორის ერთგვარი წმინდა გრაალის დატვირთვას ატარებდა და ამ ყვავილის ძებნა თითქოს მათი პოეზიის ამოცანა იყო. „ცისფერყანწელთა“ პოეზიის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი შემადგენელია, ე.წ. „დარიანული ციკლი“ - ლექსები, რომლებიც პაოლო იაშვილის კრებულში შევიდა და დიდხანს პოეტის ალტერ ეგოს, გამოგონილი პერსონაჟის - ელენე დარიანის შემოქმედებად ითვლებოდა; თუმცა, როგორც ჩანს, ელენე დარიანის ფსევდონიმით ამ ლექსებს არა პაოლო იაშვილი, არამედ „ცისფერყანწელთა“ მეგობარი - ელენე ბაქრაძე წერდა. ამ ვერსიას დღეს მომხრეც ბევრი ჰყავს და მოწინააღმდეგეც. საკამათოა ისიც, თუ რამდენად ახლო იყო ურთიერთობა პაოლო იაშვილსა და ელენე ბაქრაძეს შორის.  დარიანის შემოქმედება საუკუნის დასაწყისის საქართველოში ზედმეტად ერტოტიულად და თამამად მიიჩნიეს.  "ცისფერყანწელთა" ლტოლვა დასავლეთისაკენ, მათი რწმენა, რომ ქართული კულტურა და პოეზია დიდი ევროპული ოჯახის ნაწილი იყო და მის წიაღში უნდა დაბრუნებულიყო, მიუღებელი აღმოჩნდა საბჭოთა ხელისუფლებისთვისაც და სწორედ ამიტომ, "ცისფერყანწელთა" არაერთი წევრი ემსხვერპლა რეპრესიებს.

დისკრიმინაცია – სიტყვა,რომელიც ასე ხშირად გვესმის – რა არის იგი? ნახეთ ჩვენს ანიმაციაში.

თბილისის სავიზიტო ბარათის დასახელება რომ გთხოვონ, ერთ-ერთი პირველი, ალბათ ძველი თბილისის აივნები გაგახსენდებათ, მათ შორის გუდიაშვილის მოედანზე განთავსებული ყოფილი "ლიტერატურული საქართველოს" შენობის აივანი. გუდიაშვილის მოედანი ერთ-ერთი უიშვიათესი და უნიკალური ადგილია ქალაქში. მისი პირველი მონახაზი ჯერ კიდევ ვახუშტი ბატონიშვილის 1735 წლით დათარიღებულ რუკაზე შეიმჩნევა. მოედანზე არსებული 11 შენობიდან 8-ს კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსი აქვს მინიჭებული. არასწორად დაგეგმილი სარეაბილიტაციო სამუშაოების გამო, მოედანს რამდენიმე წლის წინ საფრთხე დაემუქრა. სწორად ამ საფრთხეებს აღუდგა წინ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია ტფილისის ჰამქარი, რომელმაც ცირა ელისაშვილის მეთაურობით არაერთი აქცია დაგეგმა, ჩაატარა და მრავალი გადატანილი ბრძოლის შემდეგ, შეძლო გუდიაშვილის მოედნისთვის და ხის ავთენტური აივნებისთვის პირვანდელი სახის შენარჩუნება. „ტფილისის ჰამქარი“ იმ ფასეულობების გარშემო ერთიანდება, რომლებიც, როგორც წესი საკუთარი ქალაქის მოყვარე ყველა ადამიანს აერთიანებს. "ჰამქრელების" ხედვა ასეთია: ქალაქის ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობა დაცული უნდა იყოს; შესაბამისად, მოდერნიზება და განვითარებაც ამ მემკვიდრეობის გათვალისწინებით უნდა მოხდეს. თბილისს უნდა მართავდეს მოქალაქეების მიერ არჩეული და მათთან ანგარიშვალდებული ადგილობრივი ხელისუფლება; ამასთან თითოეული მაცხოვრებელი ჩართული უნდა იყოს ქალაქის განვითარებასა და მისი ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის დაცვაში.

გაიცანით წლის სოციალური საწარმო - ბაბალე, სადაც ყველაფერი ფერადი და სადაც მეგობრები არ ითვლიან ქრომოსომებს.

"მწვანე ალტერნატივა" საქართველოში მოქმედი კიდევ ერთი საზოგადოებრივი ორგანიზაციაა, რომელიც 2000 წელს დაარსდა და მას შემდეგ ბევრი სასარგებლო პროექტი განახორციელა. ორგანიზაციის მისიაა საქართველოს გარემოსა და ქვეყნის უნიკალური ბიოლოგიური თუ კულტურული მემკვიდრეობის დაცვა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობა. "მწვანე ალტერნატივის' წინადადების საფუძველზე ზოგიერთი კანონიც კი მომზადდა. 2019 წელს ამოქმედდა კანონი, რომლის მიხედვითაც, გარემოს დაცვისას, სამსახურეობრივი მოვალეობის დროს გარდაცვლილთა ოჯახის წევრები ყოველთვიურ კომპენსაციას - 1000 ლარს მიიღებენ. პარლამენტის თავმჯდომარის სახელზე გაგზავნილ განცხადებაში „მწვანე ალტერნატივა“ აღნიშნავდა: ‘’ ჩვენი ქვეყნის ბუნების, ტყეების, დაცული ტერიტორიების შენარჩუნება ისეთივე საპატიო და საპასუხისმგებლო საქმეა, ისეთივე პატრიოტიზმია, როგორიც სამშობლოს ერთიანობის ან მართლწესრიგის დაცვა... ჩვენს მიერ შემოთავაზებული საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელება მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ქვეყნის სამსახურის დროს დაღუპული ადამიანების ოჯახებისათვის; ეს იქნება რეინჯერების, ტყის მცველების, გარემოს დაცვის ინსპექტორების და მათი კოლეგების საქმიანობის მნიშვნელობის ხაზგასმა. ისინი უნდა გრძნობდნენ, რომ მათ საქმიანობას აფასებს ქვეყანა“.

გსმენიათ საქართველოში არსებულ ბავშვთა ჰოსპისის შესახებ? მისი აშენების იდეა 2013 წელს ჩატარებული კვლევის შემდეგ გაჩნდა, რომლის მიზანი იყო ბავშვებისთვის პალიატიური მზრუნველობის საჭიროების შესწავლა. როგორც კვლევამ აჩვენა, საქართველოში პალიატიური მზრუნველობა ყოველწლიურად 0-დან 18 წლამდე ასაკის 839 ბავშვს ესაჭიროება.  ბავშვთა პალიატიური მზრუნველობა გულისხმობს განუკურნებელი და ქრონიკული დაავადებების მქონე ბავშვებზე და მათ ოჯახებზე ზრუნვას, როგორც ფიზიკურად, ასევე სულიერ მხარდაჭერას.  ჰოსპისის მშენებლობა 2016 წლის ოქტომბერში, „ღია საზოგადოების ფონდის“ინიციატივით, “სამედიცინო კორპორაცია ევექსის“ პირველი ფინანსური შენატანით და საქართველოს პრეზიდენტის, გიორგი მარგველაშვილის სარეზერვო ფონდის დახმარებით დაიწყო.  მას შემდეგ, ჰოსპისს ასობით დონორი გამოუჩნდა რიგითი მოქალაქეებისა და ბიზნესკომპანიების სახით. მშენებლობის პროცესში, 1 წლის მანძილზე მილიონ ლარზე მეტი შეგროვდა. „ციცინათელების ქვეყანას“ სამი ძირითადი მიმართულება აქვს: 24-საათიანი, სტაციონარული მომსახურება ერთდროულად 10 ბავშვისა და მშობლისთვის; დღის ცენტრი, სადაც ბავშვები და მათი მშობლები დილიდან საღამომდე დაყოვნდებიან საჭირო მომსახურების მისაღებად; შინ ზრუნვის სამსახური, რომელიც ამ ეტაპზე 60-მდე ბავშვს ემსახურება.  ჰოსპისის ყველა სერვისი უფასოა, როგორც ბავშვებისთვის, ასევე მათი ოჯახის წევრებისთვის.  ბავშვთა ჰოსპისის პროექტი ბიზნესის, არასამთავრობო სექტორის, პრეზიდენტისა და მოქალაქეების თანამშრომლობის საუკეთესო მაგალითია. სამოქალაქო პასუხისმგებლობაც სწორედ ესაა, - როცა საზოგადოება ერთმანეთის და განსაკუთრებით ბავშვების კეთილდღეობაზე ერთად ზრუნავს.

საზოგადოება ,,ბილიკი” არის არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც 1997 წელს, გორში დაფუძნდა. ორგანიზაცია მუშაობს მოწყვლად ჯგუფებთან. საზოგადოება “ბილიკის” მისიაა გაზარდოს ახალგაზრდების, თემის და სამოქალაქო საზოგადოების შესაძლებლობები რომ აქტიურად იყვნენ ჩართულები და გავლენა მოახდინონ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ადგილობრივი ხელისუფლების დონეზე. "ბილიკი"-ს სურვილია საზოგადოების საჭიროებებს გამოეხმაუროს და ბავშვებს შესთავაზოს მაღალი დონის პროფესიონალური მომსახურება, რათა მათ სახეებზე მუდამ ღიმილი თამაშობდეს.  „ბილიკის“ ბენეფიციარები არიან:  🔵 გორის ღარიბი ოჯახების შვილები (მ.შ ქუჩის ბავშვები, 6–18 წლამდე)  🔵 დევნილი ოჯახების შვილები,  🔵 შიდა ქართლის სკოლების მოსწავლეები  🔵 სახელმწიფო ზრუნვის ქვეშ მყოფი ბავშვები.  მათი საქმიანობა შემდეგი მიმართულებით/პროგრამებით მუშაობს: ბავშვზე ზრუნვა, თემის განვითარება, სამოქალაქო განათლება და მოხალისეობა. "ბილიკმა“ ასევე დაარსა 2 დღის ცენტრი საგანმანათლებლო, ფსიქოლოგიური, სოციალურ და საბაზო მომსახურებით, 3 მცირე საოჯახო სახლი გორსა და ხაშურში და დედათა და ბავშვთა თავშესაფარი ხაშურში. სურათზე გამოსახულია მათ მიერ განხორციელებულ რამდენიმე პროგრამაში ჩართული ბავშვების რაოდენობა ბოლო წლების განმავლობაში.

გამოჩენილი მწერალი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი, თერგდალეულთა მიერ წამოწყებული ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი აქტიური მონაწილე და თეატრალური მოღვაწე ნიკო ავალიშვილი მიეკუთვნება იმ მამულიშვილთა რიცხვს, რომლებმაც მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს საქართველოს ახალ ისტორიაში. დიდია მისი დამსახურება ქვეყნის წინაშე: მან დიდი დახმარება გაუწია სიღნაღიდან თბილისამდე შოსეს შეკეთებას; საგარეჯოში მცხოვრებლებთან მოლაპარაკებით კი 1877 წელს გაიხსნა კოოპერატივი "ივრის დამზოგველი ამხანაგობა", სადაც იგი კომიტეტის თავმჯდომარე იყო. 1869-1872 წლებში ნიკო რედაქტორობდა ჟურნალ "მნათობს, სადაც ის საზოგადოების შესახებ წერს: ''...რას ეწოდება საზოგადოება – თვითონ სიტყვა ცხადად ჰხატავს თვის მნიშვნელობას: საზოგადო, ესე იგი საერთო, ყველას კუთვნილი. ვრცელის აზრით, საზოგადოება არის მრავალთ პირთ კრება, რომელნიც ერთ გვარ გარემოებაში სცხოვრობენ და ერთ ნაირ ბუნებითს, ზნეობითს და ნივთიერებითს გავლენის ქვეშ არიან. ამ გვარ საზოგადოების წევრებად იგულისხმებიან ყველანი, ვინც კი ერთ ქვეყანაში სცხოვრებენ და ერთნაირი, ან თითქმის ერთნაირი, ჩვეულებისა და ხასიათისანი არიან. მაგრამ ეს არის გარეგანი სახე ვრცელის აზრით წოდებული საზოგადოებისა, და ამ გარეგან სახეს, მარტოდ აღებულს, ცხოვრებაში არაფერი მნიშვნელობა არა აქვს იმისგარდა, რომ გაფანტულად, ველურად ცხოვრების მაგიერად – ერთად არიან შეჯგუფებულნი და რაიმე მსგავსება აქვსთ მოქალაქოობრივი ცხოვრებისა. შინაგანი არსი და მნიშვნელობა ამ გვარი საზოგადოებისა ის არის, რომ ყველა, ან თითქმის ყველა წევრი ამ საზოგადოებისა თავის თავს ვალად ჰრაცხავს, რომ ემსახუროს, ზნეობითის, გონებითის, გინდ ნივთიერებითის დახმარებით, ერთს დედა-აზრს –ჭეშმარიტებას, ანუ საყოველთავო, საზოგადო ცხოვრების გაადვილებას და ზნეობის გაუმჯობესობას...’’