საქართველოში ჯერ კიდევ არსებობს უძრავი ქონების მემკვიდრეობით გადაცემის ფესვგადგმული ტრადიცია, რომელიც მამაკაცებს უპირატესობას, ხოლო უამრავ ქალს ღია ცის ქვეშ ტოვებს, მაშინ, როცა კონსტიტუცია და კანონმდებლობა თანასწორ უფლებებს აწესებს. არასამთავრობო ორგანიზაცია „საფარი“ მრავალი წელია ქალთა უფლებების დაცვის მიმართულებით მუშაობს. ძალზე ხშირად ქალები ფარული ეკონომიკური ძალადობის მსხვერპლნი ხდებიან. სხვა აქტუალური საკითხების ფონზე, ეს პროცესი ხშირად უყურადღებოდ რჩება, რაც მისი გადაჭრის გზების მოძიებას სერიოზულ ბარიერს უქმნის და აფერხებს ქალთა ეკონომიკური გაძლიერების პროცეს „საფარის“ კამპანიის – ,,მეც შვილი ვარ“ – იდეაც სწორედ „საფარის“ ბენეფიციარების ურიცხვი ისტორიის მოსმენის შემდეგ გაჩნდა, რადგან ძალადობის გამო გაქცეული ქალი, ხშირ შემთხვევაში, სრულიად უსახლკაროდ რჩება. ქალის, როგორც უძრავი ქონების მემკვიდრის, იგნორირება ჩვენში ფაქტობრივად მის გაწირვას ნიშნავს. ბევრი მშობელი ამას ვერ აცნობიერებს. კამპანია ძირითადად აგებულია რესპონდენტების მიერ მოყოლილ ისტორიებზე, რომელიც მემკვიდრეობით გადანაწილებულ ქონებას ეხება და სააშკარაოზე გამოაქვს ჩვენს კულტურაში გამჯდარი ბევრი უსამართლო ტრადიცია. შეკრებილი ისტორიებიდანაც ნათლად ჩანს, რომ მშობლები ხშირად შვილებს შორის მემკვიდრეობის განაწილების „ტრადიციულ” სქემას მიყვებია მეორე საკითხია, როდესაც თავად ქალებსაც ესირცხვილებათ მემკვიდრეობით კუთვნილი წილის მოთხოვნა, რადგან აქაც ტრადიციებს და ნათესავ-ახლობელთა ულმობელ შეფასებებს აწყდებიან: „ძმას სახლი გააყიდინა”, „უსინდისო, იმის ნაცვლად, რომ გათხოვდეს და თავისი ქონება შეიძინოს, ოჯახს ედავება” და ა. შ. ამიტომაცაა, რომ განურჩევლად იმისა, თუ რა ეკონომიკურ საჭიროებებს განიცდის ქალი, მას „ანამუსებენ”, რომ ქონება ძმას/ძმებს დაუთმოს და თავად დაქორწინდეს ან რამე სხვა მიზეზით გაათავისუფლოს მშობლებისეული საცხოვრის დროა, ამ თემაზე საზოგადოებაში ფართო დისკუსია გაიშალოს და ადამიანებმა, პირველ რიგში მშობლებმა, შემდეგ ქონებაწართმეული ქალების ძმებმა და თავად ქალებმაც კარგად გააცნობიერონ, რომ მემკვიდრეობის გადანაწილებას გენდერი არ აქვს”, - ამბობს შორენა გაბუნია არასამთავრობო ორგანიზაცია „საფარის” პროექტის კოორდინატორი.

რა არის აქტივიზმი? მოუსმინე გიორგი მელაძის პოდკასტს. „... თუ დააკვირდებით ავტორიტარული სახელმწიფოების მიზანია... გააჩინონ ეჭვი, წაახალისონ დაპირისპირება. მაშინ, როცა აქტივიზმი, პირიქით, ცდილობს დაამკვიდროს საზოგადოებაში ნდობა."

აქტივიზმს არც სქესი აქვს და არც პროფესია, ასე იყო მე-19, მე-20 საუკუნის საქართველოში. თბილისთან და ქუთაისთან ერთად, მე-20 საუკუნის დასაწყისში, საქართველოს პატარა ქალაქებშიც იკიდებდა ფეხს ქალთა აქტივიზმი. მათ შორის გამორჩეულია ხონის ქალთა წრე.განსაკუთრებული აქტიურობით გამოირჩეოდა ეკატერინე ბახტაძე, რომელიც ქალთა წრის თავმჯდომარედ აირჩიეს. ხონის ქალთა წრე საქმიანობის მრავალფეროვნებით და გამოკვეთილი ღირებულებებით გამოირჩეოდა – მიზნად ისახავდა ცნობიერების ამაღლებას, საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ ასპარეზზე ქალთა წახალისება. წრე ასამდე ქალს აერთიანებდა, რომლებიც ყოველ შაბათს საღამოს იკრიბებოდნენ. შეკრებების განრიგი კი ასეთი ჰქონდათ: – პირველი ნაწილი ეძღვნებოდა ქალთა საერთაშორისო მოძრაობას, პოლიტიკურ–სოციალურ მდგომარეობას, ხელოვნებას, ლიტერატურას და მას ლექცია საუბრის სახე ჰქონდა. შეხვედრის ამ ნაწილს ადგილობრივი და მოწვეული სტუმრები უძღვებოდნენ. მეორე ნაწილი ხელსაქმეს ეთმობოდა – ჭრა–კერვა, ქარგვა. ხელსაქმეს გამოცდილი ოსტატები ასწავლიდნენ. მესამე ნაწილი უფრო მხიარული იყო, ჩაისთან ერთად ბაასი საჭირბოროტო საკითხებზე და მომავალ გეგმებზე. კლუბის წევვრები, ხონის ბაღში ხშირად აწყობდნენ კულტურულ ღონისძიებებს. ბილეთების გაყიდვიდან და წრის ყველანაირი საქმიანობიდან შემოსული თანხა ღარიბი სტუდენტებისა და მოსწავლეების განათლებას ხმარდებოდა. წყარო: ქალთა საზოგადოებრივი საქმიანობა საქართველოში

მოძრაობა "ჩემი ქალაქი მკლავს" 2018 წელს გამოჩნდა. აქტივისტები ყვითელი სამარშრუტო ტაქსებისა და ავტობუსების ჩანაცვლებას ითხოვდნენ, ქალაქში გამონაბოლქვის შესამცირებლად. ახლა კი უკვე ეკოლოგიური და სოციალური პრობლემების აღმოსაფხვრელად, ჰაერის, საკვებისა და წყლის ხარისხის გასაუმჯობესებლად იბრვიან. " დაარსებიდან დღემდე ჩვენი გუნდი მუდმივად მუშაობდა საზოგადოებისთვის აქტუალური პრობლემების გამოსასწორებლად და, მიუხედავად მძიმე ზოგადი ფონისა, არც 2021 წელი იყო გამონაკლისი. რამდენიმე მნიშვნელოვან საკითხს გამოვყოფდი:  2021 წელსვე დაიწყო მუშაობა საკანონმდებლო ცვლილების ინიცირებაზე. თებერვლის ბოლოს 25,000 ხელმოწერის შეგროვებას დავიწყებთ, ავტომობილის ხილულ გამონაბოლქვის სისტემური შემცირებისათვის. თბილისის მასშტაბით გავაჩერეთ 10 უკანონო მშენებლობა. ჩვენი საიტისთვის 300-მდე სტატია არის მომზადებული უცხოეთში მიმდინარე მოვლენების ქართული საზოგადოებისთვის გასაცნობად, 2021 წელს დავბეჭდეთ ეკო რჩევების წიგნის პირველი ნაწილი და სკოლებში შევიტანეთ. ჩვენი საქმის მნიშვნელოვანი ასპექტია ინფორმაციის გავრცელებაც - სოციალური ქსელების დახმარებით 3 მილიონამდე ადამიანს მივაწვდინეთ ჩვენი ხმა. ბოლო 1 წლის განმავლობაში ჩავატარეთ 1 გამწვანების, 6 დასუფთავების და 15 საპროტესტო აქცია, წელი კი დავასრულეთ საახალწლო კამპანიით, რომლითაც 95 ბენეფიციარს დავეხმარეთ საქართველოს მასშტაბით. " - ამბობს საინიციატივო ჯგუფის წარმომადგენელი გიორგი ჯაფარიძე. მოძრაობა "ჩემი ქალაქი მკლავს" ახლა 50 მოხალისეს და ათასობით თანამოაზრეს აერთიანებს. ცვლილებებსაც მოხალისეთა ადამიანური რესურსითა და გულშემატკივართა ფინანსური დახმარებით ახორციელებენ.  "ყველას უნდა გვახსოვდეს, რომ ერთ ადამიანს აქვს იმის რესურსი, რომ ხელი შეუწყოს ცვლილებების ჯაჭვის დაწყებას"

ცივ ამინდებში ფრინველებს საკვები რომ არ მოჰკლებოდათ, "საზოგადოება ბუნების კონსერვაციისთვის" - საბუკოსთან ერთად ფრთოსნებს საკვებურები დაუმზადეს. არც ცუგები დავიწყებიათ და ბავშვებთან ერთად თბილი სახლები აუშენეს.  დიღმის ჭალები მთელი წელი, რეგულარულად მართავს ექსკურსიებს, გარემოსდაცვით ცნობიერების ასამაღლებლად და საზოგადოების ჩართულობის გასაზრდელად. 2021 წლის განმავლობაში დიღმის ჭალებმა 600-ზე მეტი დამთვარიებელი მიიღო.  "ჩვენი აქტივიზმის მთავრი მოტივაცია არის, რომ გადარჩეს თბილისის უდიდესი და ეკოლოგიურად უმნიშვნელოვანესი მწვანე სივრცე; დაცული იყოს მოქალაეების უსაფრთხო და ჯანსაღ გარემოში ცხოვრების კონსტიტუციური უფლება და ამისათვის გარემოსდაცვითი უწეყებები გამართულად, კოორდინირებულად და შედეგიანად მუშაობდნენ. " - ანა ტრაპაიძე.  დიღმის ჭალების საინიციატივო ჯგუფი მშვიდობიანი სამეზობლოსგან შედგება, ჯგუფმა 2020 წლის აპრილიდან დაიწყო არსებობა, როგორც დიღმის ჭალების დაცვის აქტიური მოქალაქეების პლატფორმამ.  "საჭიროება კი დადგა მაშინ, როცა ჭალების მუნიციპალური სარეკრეაციო სივრცის განადგურება აქტიურად დაიწყო და მოიცავდა ტყის ჩამარხვას სამშენებლო ნარჩენებში, ქვა-ღორღის უკონტროლო მოპოვებას, დასაწყობებას და გადამუშავება-რეალიზაციას." - ანა ტრაპაიძე.  მხოლოდ დიღმის ჭალების ინიციატივის უშუალო ერთწლიანი ძალისხმვის შედეგად ეტაპოვბრივად შეწყდა სივრცის უკონტროლო გამოყენება. მიზნის მისაღწევად ინიციატივა მიმართავდა სამთლებრივი ბრძოლის ბერკეტებს, დიალოგს უფლებამოსილ მხარეებთან, საინფორმაციო, საზოგადოების ცნობიერების ასამაღლებელ და საგანმანათლებლო კამპანიებს.  ამჟამად ინიციატივა დიღმის ჭალების გულშემათკივრათა გაფართოებულ გუნდს აერთიანებს მთელი ქალაქიდან და მთავარი მიზანი გახდა დიღმის ჭალების ტყის აღდგენა და მისი საჯარო სარეკრეაციო სივრცედ შენარჩუნება.

ზამთარში, მარადმწვანე მცენარეებს სადღესასწაულო დეკორაციებად საუკუნეების მანძილზე იყენებდნენ. საშობაო ნაძვის ხის ისტორია კი მე–16 საუკუნიდან გერმანიაში დაიწყო, მოგვიანებით კი, მთელ ევროპაში გავრცელდა. მრავალი საუკუნეა ქართველებსაც გვაქვს საშობაო ხე – ჩიჩილაკი, თუმცა იგი საბჭოთა პერიოდის მიწურულამდე აკრძალული იყო, ისევე როგორც ნაძვის ხე გარკვეული პერიოდი, რადგან ორივე მათგანი შობას უკავშირდება. 1930–იან წლების მეორე ნახევარში ტოტალიტარულმა რეჟიმმა აკრძალვა მოხსნა, მაგრამ საბჭოთა იდეოლოგიისთვის დამახასიათებელი მეთოდი გამოიყენა – ნაძვის ხეს რელიგიური დღესასწაული ჩამოაცილა და სახელი შეუცვალა. ასე იქცა საშობაო ნაძვის ხე, პოსტ–საბჭოთა სივრცეში საახალწლო ნაძვის ხედ.  საშობაო ნაძვის ხის ევროპული ტრადიცია საქართველოში მე–19 საუკუნის ბოლოს, მე–20 საუკუნის დასაწყისში დამკვიდრდა.  ეროვნულ არქივში შემონახულია გიგლო ყარალაშვილის 1913 წლით დათარიღებული საშობაოდ მორთული ხის ფოტო. იგი ახლანდელი ქიქოძის 8 ნომერში მდებარე სახლშია გადაღებული, უცნობია ვინ იყო სახლის მეპატრონე ან ვინ მორთო იგი.

მისი ამბავი ზღაპარს ჰგავს: ჯორჯ კობის, ანუ გრიგოლ კობახიძის ისტორია მე–19 საუკუნის მიწურულს, რაჭის სოფელ თხმორში იწყება. 10 წლის ბიჭი მშობლიური სოფლიდან გაიპარა და ბედის საძიებლად გაემგზავრა – ჯერ ბორჯომში, თბილისში, შემდეგ პოლონეთის გავლით გერმანიაში, გერმანიიდან ინგლისში და ბოლოს ამერიკაში.  ამ გზაზე უამრავი გაჭირვება, მარცხი გამოიარა, თუმცა უამრავი წარმატება ხვდა წილად და მსოფლიოსაც ბევრი გამოგონება დაუტოვა, არაფორმალურად მას, ამერიკაში „ქიმიური მრეწველობის მეფესაც“ ეძახდნენ.  ავტომატური საწერ-კალამი, წყალგამძლე ცემენტი და მინა-ბლოკი, რომლებსაც აქტიურად იყენებდნენ ცათამბჯენების მშენებლობაში. ის ამზადებდა ფლაკონებს გიორგი მაჩაბლის სუნამოსთვის და ქმნიდა პროდუქციას ქიმიური და სამედიცინო ლაბორატორიებისათვის, საველე ჰოსპიტლებისა და საავადმყოფოებისათვის, რომელსაც მეორე მსოფლიო ომში იყენებდა როგორც ამერიკის შეერთებული შტატები, ასევე კანადა.  ჯორჯ კობის სახელით დღემდე იყიდება გასულ საუკუნეში დამზადებული საშობაო ნაძვის ხის მოელვარე სათამაშოები ვინტაჟურ ონლაინ მაღაზიებში და დღემდე აქვს მათ ყუთებს წარწერა – „ორნამენტი. კობი, ეს შობაა”.  #გადაიაზრეისტორია, რადგან #ესქვეყანაშენია

„საკუთარი თავი არის ერთადერთი, ვისაც შეუძლია როგორც აგაფრინოს ზემოთ, ისე დაგანარცხოს დაბლა." მოუსმინე პარამოფარიკავე ირმა ხეცურიანის ისტორიას.

შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანებს ჯერ ისევ ბევრი ბარიერის გადალახვა უწევთ. არასამთავრობო ორგანიზაცია სტუდია ”ეიდისი" უკვე 22 წელია სოციალურად დაუცველი, მათ შორის შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვებისა და ახალგაზრდების ინტერესებსა და უფლებებს იცავს. ორგანიზაცია მძიმე და ღრმა გონებრივი განვითარების შეფერხების მქონე ბავშვთა ბინაზე მომსახურების ქვეპროგრამას ახორციელებს. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ თავისი სპეციფიკით, პროგრამა გამორჩეულია სხვა სერვისებიდან და განკუთვნილია ყველაზე მოწყვლადი ბავშვებისთვის, რომელთა მდგომარეობაც განსაკუთრებულ ზრუნვას საჭიროებს. ორგანიზაცია გვიზიარებს მოსაზრებას თუ როგორ უნდა იყოს ინკლუზიური გარემო: შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანებს, ისევე როგორც ყველა ადამიანს, ქვეყნის კანონმდებლობა და საერთაშორისო აქტები უნდა აძლევდეს საკუთარი აზრის გამოხატვის, განათლების, დასაქმების, თვითრეალიზების და სოციალიზაციის საშუალებას. ყველა ადამიანს, მათ შორის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირსაც პერიოდულად სჭირდება დახმარება. მაგრამ სანამ დაეხმარები აუცილებლად ჰკითხეთ, შესაძლოა მას მარტო ყოფნა, ან პრობლემის დამოუკიდებლად დაძლევა სურს. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვი, უამრავი სხვა ბავშვის მსგავსად განსხვავებული ხასიათითა და ნიშან–თვისებით გამოირჩევა. ნუ ჩათვლით გმირობად საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მათი ჩართვის სურვილს – ეს მათი უფლებაა. შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვები ქვეყნის მომავალია – ეს საზოგადოების თითოეულმა წევრმა უნდა გაითავისოს. ისინი ისევე უნდა ემსახურონ ქვეყნის განვითარებასა და ეკონომიკურ მდგრადობას, როგორც ყველა მათი თანატოლ #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

რა არის სტერეოტიპი? რა გსმენია? იცი მის შესახებ. ნახე ვიდეო და გაიქარწყლე სტერეორიპები სტერეოტიპებზე. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია <

სახელმწიფო საგრანტო დაფინანსების მოპოვება საზოგადოებრივი ორგანიზაციისთვის საჯარო ინსტიტუტებთან, ძირითადად, სამთავრობო სტრუქტურებთან თანამშრომლობას ნიშნავს, ცენტრალურ, თუ მუნიციპალურ დონეზე. აუცილებელი არ არის კონკრეტულ საკითხში თანამშრომლობაზე შეთანხმებულებს ყველაფერში ერთი და იგივე პოზიცია ჰქონდეთ, თუმცა, სწორედ ხელისუფლებასთან თანამშრომლობაა ის ფაქტორი, რომელიც სსო-ების ნაწილს სახელმწიფო საგრატო დაფინანსების მოპოვების მიზანშეწონილობაში აეჭვებს.  შეზღუდული შესაძლებლობების ბავშვთა ასოციაცია „ანიკა“ ერთ-ერთია იმ სსო-ებიდან, რომელიც, შეიძლება, სამთავრობო სტრუქტურებისა და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების კარგი თანამშრომლობის მაგალითად მოვიყვანოთ. სიტყვა „კარგი“ აქ მხოლოდ ერთი დატვირთვით გამოიყენება - სახელმწიფოებრივად სასარგებლო, მნიშვნელოვანი. 1997 წელს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვების მშობლების მიერ დაფუძნებული ეს ორგანიზაცია, ადგილობრივი და საერთაშორისო დონორების გარდა, აქტიურად თანამშრომლობს სამინისტროებთან და მუნიციპალიტეტებთან.  „სახელმწიფო პროგრამების განხორციელებაში ორგანიზაცია 2006 წლიდან ჩაერთო“, - ამბობს „ანიკას“ დამფუძნებელი და დირექტორი, ირინე ინასარიძე, - „ეს გახლდათ ჯანდაცვის სამინისტროს „შშმ ბავშვთა ცენტრებით მომსახურების პროგრამა“, რომელსაც ახლაც ვახორციელებთ. დღის ცენტრის მომსახურება გულისხმობს 6-დან 18 წლამდე ასაკის და 18+ ასაკის შშმ ბავშვთა და პირთათვის დღის განმავლობაში მომსახურების მიწოდებას თითოეული მონაწილის ინდივიდუალური საჭიროებების გათვალისწინებით, როგორც თბილისში, ისე - ბოლნისის მუნიციპალიტეტის დაბა კაზრეთში“.  როგორც ირინე ყვება, დღის ცენტრების მომსახურების პროგრამა ბოლო წლებში, წელიწადში, საშუალოდ, 75-80 ბენეფიციარს მოიცავს. ბავშვთა დღის ცენტრი ხელს უწყობს შშმ ბავშვების საჯარო სკოლებში ჩართულობას და მათ მხარდაჭერას; შშმ პირთა დამოუკიდებელი ცხოვრების უნარების განვითარებას, კარიერულ ორიენტაციასა და დასაქმებას; ეხმარება სასკოლო (9 კლასის, მათთვის, ვისაც არასრული განათლება აქვს მიღებული) ატესტატების მიღებას ექსტერნის გზით და შემდგომ მათ პროფესიულ სასწავლებლებში სხვადასხვა პროფესიების დაუფლებას.  პროგრამის ეფექტიანობის გაზრდისთვის, „ანიკა“ მუდმივად ზრუნავს სპეციალისტების კვალიფიკაციის ამაღლებაზე, ფიზიკური ინფრასტრუქტურის განვითარებასა და უშუალოდ სერვისში ახალი და ინოვაციური მიმართულებების დამატებაზე. მაგალითად, ბავშვთა დღის ცენტრში დამატებით დაინერგა 13-18 წლის ასაკის შშმ ბავშვებისთვის კარიერული და დამოუკიდებელი ცხოვრების უნარების განვითარების მიმართულება, ხოლო შშმ პირთა დღის ცენტრში - ბინაზე გაძლიერების მიმართულება.  „2018 წლიდან ჯანდაცვის სამინისტროს „ბავშვთა ადრეული ინტერვენციის ქვეპროგრამაში“ ჩავერთეთ“, - აგრძელებს ირინე ინასარიძე, - „ეს ქვეპროგრამა გულისხმობს 0-7 წლამდე ასაკის განვითარების შეფერხების მქონე ბავშვების განვითარებასა და ოჯახის მხარდაჭერას. პროგრამა ასრულებს პრევენციულ ფუნქციას, რათა არ დადგეს შეზღუდული შესაძლებლობა და გაძლიერდეს ოჯახი ბავშვის განვითარებაში წვლილის გასაფართოებლად. ბავშვთა ადრეული ინტერვენციის ქვეპროგრამის ფარგლებში, ორგანიზაციამ გადაამზადა სპეციალისტები, როგორც ადრეული ინტერვენციონისტები, მოაწყო ჯგუფური აქტივობების განსახორციელებელი სივრცე, ვამზადებთ და ვამატებთ სხვადასხვა სპეციალისტებს მულტიდისციპლინარული გუნდის კვალიფიკაციის ამაღლების და მრავალფეროვნების უზრუნველსაყოფად. ბავშვთა ადრეული ინტერვენციის პროგრამა მოემსახურა 100-მდე ბავშვსა და ოჯახს. ამ მომსახურების ფარგლებში, შშმ ბავშვების ოჯახის წევრები ბავშვის განვითარების სხვადასხვა სტრატეგიებს სწავლობენ“.  კიდევ ერთი პროგრამა, რომელსაც ორგანიზაცია „ანიკა“ სახელისუფლო სტრუქტურებთან თანამშრომლობით ახორციელებს, არის ქ. თბილისის მუნიციპალიტეტის მერიის „შშმ პირთა პერსონალური ასისტენტის მომსახურება”. „პერსონალური ასისტენტის სერვისი ხელს უწყობს შშმ პირთა დამოუკიდებელი ცხოვრების მხარდაჭერას“, - ამბობს ირინე, - „სერვისის ფარგლებში, მოვამზადეთ და თბილისის მერიას, ჯანდაცვის სამინისტროს წარვუდგინეთ სერვისის სტანდარტი, პროგრამა და ასისტენტების მომზადების სატრენინგო პროგრამა, რომლის მიხედვითაც პერსონალური ასისტენტის 22-დღიანი ინტენსიური სწავლებით მომზადდნენ ახალგაზრდები. ამავე სატრენინგო პროგრამით მოამზადა ჩვენმა ორგანიზაციამ 12 პერსონალური ასისტენტი ბათუმის მუნიციპალიტეტის მერიის დაკვეთით. მთლიანობაში, პერსონალური ასისტენტის პროგრამა მოემსახურა 60-მდე შშმ პირს თბილისის მასშტაბით. ასისტენტები შშმ პირებს უწევდნენ ასისტირებას დასაქმების და განათლების სფეროებში“.  ამგვარი თანამშრომლობის მრავალწლიანი გამოცდილება „ანიკას“ ხელმძღვანელს უფლებას აძლევს განაცხადოს, რომ სახელმწიფო საგრანტო დაფინასნების მოპოვება, სახელმწიფო პროგრამებში მონაწილეობა მნიშვნელოვანია სსო-ბის საქმიანობის მრავალფეროვნების და მდგრადობის უზრუნველსაყოფად, მეტიც, ეს მნიშვნელოვანია საკუთრივ მიზნობრივი ჯგუფებისთვის, რადგან კონკურენცია, რომელიც სერვისის მიმწოდებელ ორგანიზაციებს შორის წარმოიქმნება თავად სერვისის ხარისხის ამაღლებას უწყობს ხელს.  მაკა ჯაიანი

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელზეც საზოგადოებრივი ორგანიზაციები სახელმწიფო გრანტების კონტექსტში საუბრობენ, საგრანტო დაფინანსებისთვის შერჩეული თემები გახლავთ. საჯარო უწყებებში ამბობენ, რომ თემებს საგრანტო დაფინანსებისთვის შესაბამისი სფეროების შესწავლის შედეგად არჩევენ. 2016-2017-2018-2019 წლებში, რომლის პერიოდშიც სახელმწიფო გრანტების გაცემის პრაქტიკა სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტმა (CSI) ევროკავშირისა და გერმანიის ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ფედერალური სამინისტროს მიერ დაფინანსებული პროექტის, „სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების ინიციატივა“, ფარგლებში შეისწავლა, საგრანტო თემატიკა ასეთია:&nbsp; ყოფილ მსჯავრდებულთა ბიზნესინიციატივების მხარდაჭერა; დანაშაულის ეფექტური პრევენცია; ყოფილ მსჯავრდებულთათვის ტატუს მოშორება; ქუჩაში მცხოვრებ ან/და მომუშავე ბავშვთა იდენტიფიცირებისა და საზოგადოებაში ინტეგრაციის ხელშეწყობა; ნარკოტიკების ავადმოხმარებით გამოწვეული ზიანისა და ქუჩაში მცხოვრები ან/და მომუშავე ბავშვთა მიმართ ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) პრევენცია - საქართველოს იუსტიციის სამინისტრო.&nbsp; დევნილებისთვის სამედიცინო მომსახურებისა და მედიკამენტების დაფინანსება; სოციალური პროექტების დაფინანსება; საცხოვრისით დროებითი უზრუნველყოფა; სამუშაოს მაძიებელთა პროფესიული მომზადება-გადამზადებისა და კვალიფიკაციის ამაღლების პროგრამაში ბენეფიციართა ჩართვის ხელშეწყობა; იურიდიული დახმარება; დევნილების შემოსავლის გაზრდა მათი სასოფლო სამეურნეო და სოციალური ინიციატივების მხარდაჭერის გზით; თვითდასაქმებაზე ორიენტირებული სოციალური ინიციატივების მხარდაჭერა, როგორიცაა მცირე ბიზნეს ინიციატივებისა და თვითკმარობაზე მიმართული პროექტები; სამშობლოში დაბრუნებულ მიგრანტთა რეინტეგრაციის ხელშეწყობა; ადგილობრივი ინტეგრაციის ხელშეწყობა შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში - საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო.&nbsp; სამშვიდობო ინიციატივა - საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი (საგრანტო კონკურსი არ გამოცხადებულა, მოხდა პირდაპირი დაკონტრაქტება).&nbsp; პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო შესაძლებლობების განვითარების ხელშეწყობა; ამომრჩეველთა ინფორმირება და ცნობიერების ამაღლება გასამართი საქართველოს პარლამენტის არჩევნებისათვის; არჩევნებში მოწყვლადი ჯგუფების და ქალების მონაწილეობის ხელშეწყობა; ახალგაზრდა ამომრჩევლების საარჩევნო ცნობიერების და სამოქალაქო კულტურის ამაღლების ხელშეწყობა; ამომრჩეველთა განათლება საარჩევნო და სამოქალაქო კულტურის განვითარებისათვის - საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია.&nbsp; განათლების სფეროში სწავლა-სწავლების ხარისხის გაუმჯობესება; დასაქმების ხელშეწყობა და არაფორმალური განათლება; სოციალური მეწარმეობის ხელშეწყობა; სკოლიდან სამუშაოზე გადასვლის პროცესის ხელშეწყობა; მასობრივი სპორტის განვითარების ხელშეწყობა; ჯანსაღი ცხოვრების წესის პოპულარიზაცია; სამოქალაქო მონაწილეობის გაზრდის ხელშეწყობა; გარემოს დაცვა; გადაწყველტილების მიღებაში ჩართვა; კულტურა; ინოვაციებისა და ტექნოლოგიური გამოგონებების ხელშეწყობა; ახალგაზრდებში ინოვაციებისა და სტარტ-აპ ტექნოლოგიური გამოგონებების მხარდაჭერა - საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო.&nbsp; კულტურისა და განათლების სფეროს პროგრამების ფინანსური უზრუნველყოფა - აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლების, კულტურისა და სპორტის სამინისტრო.&nbsp; ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების განვითარების ხელშეწყობა - ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების სააგენტო.&nbsp; ფუნდამენტური კვლევების საგრანტო კონკურსი; საერთაშორისო სტანდარტებთან ინტერნაციონალიზაცია; ერთობლივი კვლევები უცხოეთში მოღვაწე თანამემამულეთა მონაწილეობით; სეზონური სკოლების საგრანტო კონკურსი (უცხოელ მეცნიერთა მონაწილეობით, მათ შორის ქართველოლოგიის საზაფხულო სკოლების სახელმწიფო სამეცნიერო გრანტები; 2015-2019); საკონფერენციო გრანტების კონკურსი (უცხოელ მეცნიერთა მონაწილეობით); სამეცნიერო კვლევების ხელშეწყობა; სამეცნიერო კვლევები; მობილობისა და საერთაშორისო სამეცნიერო ღონისძიებების საგრანტო კონკურსი; მეცნიერების პოპულარიზაციისათვის მიზნობრივი საგრანტო კონკურსი; საგამომცემლო სახელმწიფო სამეცნიერო გრანტების კონკურსი - შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდი.&nbsp; საქართველოში დემოკრატიული ღირებულებებისა და სახელმწიფოებრივი ინსტიტუტების დამკვიდრებისა და განვითარების ხელშეწყობა - საქართველოს პრეზიდენტის სარეზერვო ფონდი.&nbsp; სსო-ებთან ჩვენმა გასაუბრებამ საინტერესო ტენდენცია გამოკვეთა. „ადამიანის უფლებათა ცენტრის“ ხელმძღვანელი, ალეკო ცქიტიშვილი ყვება, რომ იყო შემთხვევები, როცა ცენტრის მიერ საჯარო უწყებებისთვის შეთავაზებული საპროექტო ინიციატივები არ დაფინანსდა, თუმცა, მოგვიანებით, იმავე უწყებებმა მათი ინიციატივების ანალოგიური შინაარსის პროექტიები სხვა ორგანიზაციებს დაუფინანსეს, - „წარსულში, სხვადასხვა დროს მივმართეთ საარჩევნო ადმინისტრაციას და, ასევე, იუსტიციის სამინისტროს ჩვენი საპროექტო წინადადებებით. არცერთი ჩვენი პროექტი სახელმწიფო უწყების/სსიპ-ის მიერ არ დაფინანსებულა. რამდენიმე შემთხვევაში, ცენტრის მიერ შეთავაზებული საპროექტო ინიციატივები, რომელზეც უარი გვეთქვა, მოგვიანებით, იმავე უწყებების მიერ, ანალოგიური შინაარსის პროექტიების სახით, სხვა ორგანიზაციებს დაუფინანსდა. ამდენად, გვაქვს საფუძვლიანი ეჭვი შერჩევითი მიდგომის არსებობასთან დაკავშირებით“. ფაქტობრივად, იგივეს ამბობს, სტუდია „ანდამატის“ ხელმძღვანელი, ლია კასპელაშვილი: „2007 წელს არსებობდა საგრანტო პროექტი - „სახელობო სწავლების ინტეგრირება სასკოლო სწავლებასთან“. ეს იდეა ჩემი მიწოდებული იყო განათლების მინისტრის მაშინდელი მოადგილის, მაია მიმინოშვილისთვის. თავიდან იდეა მომიწონა, შემდეგ უტოპიურად მოეჩვენა, თუმცა, ზუსტად ორ თვეში, საგრანტო კონკურსად ჩამოაყალიბა. მაგრამ იმიტომ, რომ იგი, აშკარად, პრაქტიკოსი, კვალიფიციური კადრების გარეშე იყო შედგენილი, სამ წელიწადში პროექტმა მდგრადობა შეწყვიტა. მიმაჩნია, რომ სწორად დაგეგმილი და სასკოლო-საგაკვეთილო ბადესთან სწორად ადაპტირებული სახელობო პროგრამები ძალიან მნიშვნელოვანია დღევანდელ მძიმე სოციალურ პირობებში მყოფი მოზარდებისთვის“.&nbsp; სახელობო პროგრამები ერთ-ერთია იმ საკითხებიდან, რომელსაც ჩვენი რესპოდენტი სსო-ები სახელმწიფო საგრანტო დაფინანსების თემატიკის კონტექსტში ასახელებენ. თომა კაკაბაძე, რომელიც წარმოადგენს ორგანიზაციას „ცვლილებები თანაბარი უფლებებისთვის“, ფიქრობს, რომ საგრანტო პროგრამები, რომელიც აქამდე გამოცხადებულა, მათი ბენეფიციარების წინაშე არსებულ გამოწვევებს ვერ პასუხობს, - „ჩვენი საქმიანობა პირდაპირ უკავშირდება შეზღუდული შესაძლებლობის პირებს და მნიშვნელოვნად მიგვაჩნია, სახელმწიფო საგრანტო კონკურსები ხაზგასმით მოიცავდეს ამ სფეროს. ამ მიმართულებით სახელმწიფოს მხარდაჭერა მნიშვნელოვანია შშმ პირთა სხვადასხვა სფეროში მონაწილეობის (განათლება, დასაქმება, არჩევნები, ეკონომიკა, კულტურა, სპორტი, მეცნიერება და ა.შ.) ხელშეწყობისთვის“.&nbsp; მეტი კონკრეტიკისა და მრავალფეროვნების საჭიროებას უსვამს ხაზს პავლე თვალიაშვილი, „სიქა“: „კარგი იქნება მრავალფეროვანი იყოს დაფინანსების მიმართულებები, მოიცავდეს ბევრ კონკრეტულ სფეროს/საკითხს; არ იყოს ისეთი ზოგადი, რომ მრავალმხრივი ინტერპრეტირების საშუალებას იძლეოდეს. დავამატებდი მეწარმეობის განვითარების აქტივობებს - სანამ სოციალური მეწარმეობა გააქტიურდება, მისთვის მყარი ბაზისია შესაქმნელი“. მეწარმეობის მიმართულების ხელშეწყობა სახელმწიფო საგრანტო დაფინანსების საშუალებით მნიშვნელოვნად მიაჩნია ლია კასპელაშვილსაც.&nbsp; „ქვეყანაში ჭირს როგორც სამუშაო ადგილები, ისე - პროფესიული კადრები. თითქოს, გვაქვს პროფესიული კოლეჯები, მაგრამ შესაბამის კვალიფიციურ დონეს მისი კურსდამთავრებულები ვერ აღწევენ. თითქოს, მუშაობს „აწარმოე საქართველოში“, მაგრამ მაინც ნაკლებია საწარმოები - ამოწურავენ მონიტორინგის ვადებს და ფუნქციონირებას წყვეტენ. მნიშვნელოვანია მეწარმეთა კვალიფიციური გადამზადება მენეჯმენტისა და მარკეტინგი მიმართულებით, თუ გვსურს გრძელვადიან, სიცოცხლისუნარიან შედეგებზე ვიყოთ ორიენტირებული“, - ამბობს სტუდია „ანდამატის“ ხელმძღვანელი.&nbsp; მიუხედავად იმისა, რომ მსხვილი საზოგადოებირივი ორგანიზაციების ნაწილი, ე.წ. Watchdog-ები, მიიჩნევენ, რომ საქართველოში სახელმწიფო უწყებების საქმიანობის გამჭვირვალობის დონე სსო-ების მიერ სახელმწიფო საგრანტო დაფინანსების მიღების მართებულობას ეჭვქვეშ აყენებს, „ადამიანის უფლებათა ცენტრის“ ხელმძღვანელი, ალეკო ცქიტიშვილი საკითხს ასე კატეგორიულად არ უყურებს, - „ვინაიდან Watchdog-ების ძირითადი საქმიანობა არის სახელმწიფო უწყებების მუშაობის მონიტორინგი, იდენტიფიცირებული დარღვევების დოკუმენტირება და ანგარიშების მომზადება, რთულად წარმოასდგენია დამოუკიდებელმა Watchdog ორგანიზაციამ სახელმწიფოს დაფინანსება მოითხოვოს, მაგალითად, მსჯავრდებულების მდგომარეობის მონიტორინგის ან საარჩევნო დარღვევების მონიტორინგის მიზნით. თუმცა, ცნობიერების ასამაღლებელი, მოწყვლადი ჯგუფებისთვის უნარების განმავითარებელი პროექტების დაფინანსება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მისაღებად მიგვაჩნია“.&nbsp; ასეთ შესაძლებლობას ალეკო ცქიტიშვილი მხოლოდ სახელმწიფო გრანტების გაცემის პროცესის გამჭვირვალობის მაღალი ხარისხისა და ამ პროცესში ექსპერტთა ობიექტური, მიუკერძოებელი ჯგუფის მონაწილეობის პირობებში უშვებს. პროცესის გამჭვირვალობის გაზრდა ის მოთხოვნაა, რომელსაც სსო-ები, სახელმიწოფო გრანტებთან დაკავშირებით მსჯელობისას, პირველ რიგში აყენებენ.&nbsp; მაკა ჯაიანი