ხობში, სოფელ თორსაში პატარა ღელე ჩამოდის, რომელსაც სახელად „თოლისკური“ ჰქვია. როცა პროფესიით ექიმმა გვანცა კიკალეიშვილმა თანამოაზრეებთან ერთად არასამთავრობო ორგანიზაცია დაარსა სახელზე ბევრი არ უფიქრია.„თოლისკური“ ასე ჰქვია, სოფელ თორსაში დაარსებულ განათლებისა და განვითარების ცენტრს, რომელიც ხობში მცხოვრები ახალგაზრდების არაფორმალური განათლების, სამოქალაქო აქტივიზმის და ადგილობრივების ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების ხელშეწყობის მიმართულებით მუშაობს.  ორგანიზაციამ 8 წლის განმავლობაში სამი ცენტრი შექმნა: შშმ ბავშვთა დღის ცენტრი „ჩვენი სახლი“, ახალგაზრდული ტექნოლოგიური ცენტრი და სოციალური საწარმო „ჩირიგე“. დღეს სოციალურ საწარმო „ჩირიგეზე“ გვინდა გიამბოთ. სოციალური მეწარმეობა ბიზნესის ახალი მიმართულებაა – ქმნის სხვადასხვა პროდუქტს, სერვისს და შემოსავლებს მიმართავს საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი ინიციატივების განსახორციელებლად. საქართველოში ამ მოდელს ყველაზე ხშირად არასამთავრობო ორგანიზაციები იყენებენ. „თოლისკური“ ერთ–ერთია იმ ორგანიზაციებიდან, რომელმაც სოციალური საწარმოს მოდელი გამოიყენა – ადგილობრივი და დევნილი ქალები დაასაქმა, ადგილობრივი ფერმერებისგან სოფლებში მოყვანილი სხვადასხვა ეკოლოგიურად სუფთა ხილით ჩირის წარმოება დაიწყო. ახალგაზრდული ტექნოლოგიური ცენტრის წევრებმა კი ჩირისთვის სხვადასხვა შეფუთვა მოიფიქრეს და შექმნეს. სოციალური საწარმო „ჩირიგე“ სამომავლოდ ბევრ სიახლეს და განვითარებას გეგმავს, ხოლო სოციალური მიზნებისთვის წარმოებიდან შემოსული თანხით ახალგაზრდების და მათი ინიციატივების ფინანსურ მხარდაჭერას გეგმავს. ინიციატივების, რომლებიც ახალგაზრდების და მთლიანად სოფლის პრობლემებისა და განვითარებისკენ იქნება მიმართული. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

მე–19 საუკუნის ბოლოს და მე–20 საუკუნის დასაწყისში, საქართველოში მრავალი საინტერესო და იმ დროისათვის პროგრესული საზოგადოებრივი ორგანიზაცია არსებობდა. მაგალითად „ტფილისის მოყვარულ ფოტოგრაფთა საზოგადოება“.  იგი, ალექსანდრე როინაშვილის ატელიეში შეკრებილმა ფოტომოყვარულებმა, 1893 წელს დაარსეს. საზოგადოების მიზანი იყო პოპულარიზაცია გაეწია ფოტოგრაფიისთვის, გაევრცელებინა ცოდნა და ტექნოლოგიური სიახლეები. ამ მიზნით ხშირად ეწყობოდა საღამოები, სადაც საზოგადოების წევრების გარდა, მოწვეული სტუმრებიც კითხულობდნენ ლექციებს.  1897 წლის 23 აპრილს, დღევანდელ სამხატრო გალერეაში, იმ დროისათვის საკმაოდ ამბიციური პროექტი განახორციელეს – გამოფენა მოაწყვეს. 50–მდე ფოტოგრაფის ასეულობით ფოტო იხილა მაშინდელმა საზოგადოებამ. გამოფენაზე ასევე წარმოდგენილი იყო ფოტოგრაფიული აპარატები და მოწყობილობები.  საქართველოს ეროვნულ არქივში დაცულია გამოფენაში მონაწილე ფოტოგრაფთა და საზოგადოების წევრთა სია, ორგანიზაციის საქმიანობის ამსახველი დოკუმენტები. მათ შორის წესდება, რომელიც საზოგადოების შიდა სტრუქტურას, თანამდებობის პირთა არჩევის, საბჭოს მოწვევის წესსა და უფრო მეტიც, ორგანიზაციის საქმიანობის შეჩერების წესსაც ადგენს.  საზოგადოების წესდება 63 პუნქტს მოიცავდა. ერთ–ერთი მათგანის გვამცნობს: (§34) „ ... თავმჯდომარეს აქვს ერთი ხმა, მსგავსად სხვა წევრებისა, თუმცა ხმათა თანაბრობის შემთხვევაში მისი ხმა გადაწონის“.  #გადაიაზრეისტორია რადგან #ესქვეყანაშენია  წყარო: https://cutt.ly/iRKD1Qq

100 წლის წინათ, საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდგომ, პირველი ნაბიჯები სწორედ თვითმმართველობის განვითარების მიმართულებით გადაიდგა.  1918-1920 წლებში აირჩიეს 20 სამაზრო, 26 საქალაქო და 400-ზე მეტი სათემო თვითმმართველობა.  შემუშავებული კანონმდებლობის მიხედვით ადგილობრივ თვითმმართველობას ფართო უფლებები მიენიჭა. თვითმმართველობების კომპეტენციას წარმოადგენდა:  ადგილობრივი გადასახადების შემოღება;  ადგილობრივი ქონების და კაპიტალის მართვა;  სახელმწიფო გადასახადების მოკრების უზრუნველყოფა;  სახალხო განათლების განვითარება;  განსახლება, საცხოვრებელი გარემოს გაუმჯობესება;  საზოგადოებრივი დაზღვევისა და ჯანდაცვის სისტემის განვითარება;  შრომის დაცვა. შრომის ბირჟის ჩამოყალიბება და ა. შ.;  სოციალური უზრუნველყოფის სამსახურები;  ყველა სახის სატრანსპორტო კომუნიკაციების, გზების მართვა და განვითარება;  კომუნიკაციების - ფოსტა-ტელეგრაფის განვითარება;  გარემოს დაცვა;  ბუნებრივი რესურსების (მიწა, წყალი, ტყე) მართვა;  სტიქიურ უბედურებებთან ბრძოლა (საგანგებო, სამაშველო და სახანძრო სამსახურები);  კულტურის განვითარება და კულტურის და ხელოვნების ძეგლთა დაცვა;  სოფლის მეურნეობის და ვაჭრობის განვითარება;  წვრილი კრედიტის და შემნახველ-გამსესხებელი საზოგადოებების მოწყობა;  კოოპერაციის წახალისება;  სამაზრო სტატისტიკის წარმოება;  უსაფრთხოების დაცვა და წესრიგის უზრუნველყოფა.  სირთულეებისა და ხარვეზების მიუხედავად, 1918-1921 წლებში ადგილობრივმა თვითმმართველობებმა არაერთი პროექტი განახორციელეს. მაგალითად სამტრედიიდან სამეგრელოსკენ რკინიგზის ლიანდაგი, რიონის ნაპირსამაგრი სამუშაოები, წყნეთის დედაქალაქთან დასაკავშირებლად ტრანვაის ხაზის პროექტი, ქვეყნის მასშტაბით უამრავი სკოლა,ბიბლიოთეკა, თეატრი, სახალხო უნივერსიტეტი შეიქმნა და ასე შემდეგ. საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდგომ, ისევე როგორც ყველა დემოკრატიული ინსტიტუტი, თვითმმართველობაც მოისპო და ამ სისტემის შემქნელებიც დიდი საბჭოთა ტერორის მსხვერპლნი გახდნენ.  #გადაიაზრეისტორია რადგან #ესქვეყანაშენია

დაფიქრებულხართ რატომ სდუმს ძალადობის მსხვერპლი? სანამ გაუაზრებელ ფრაზით ვინმეს ატკენ, სჯობს მოუსმინო.

საბჭოთა კავშირის ხელწერა - გარუსების მცდელობა გვარებსაც შეეხო. მე-20 საუკუნის 30-იან წლებში, პასპორტიზაციის დროს სხვადასხვა ეთნიკური წარმომავლობის მოქალაქეების გვარებს რუსული დაბლოებები („ოვ“, „ევ“ და სხვა) მიენიჭა. მათ შორის საქართველოს მოქალაქეების ნაწილმა დაკარგა ავთენტური გვარი. მაგალითად: მამედლი იქცა მამედოვად, ისმაილი – ისმაილოვად და ა.შ. საქართველოს ტერიტორიებთან ერთად ჩვენი გვარების 20% ოკუპირებულია! არა რუსულ ოკუპაციას! – ამბობენ პლატფორმა „სალამის“ წევრები. სამოქალაქო პლატფორმა „სალამი“ არასამთავრობო ორგანიზაციაა, რომელიც შეიქმნა საქართველოს ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების მიერ. მისი მიზანია უმცირესობების მიმართ ჩამოყალიბებული შეხედულებების შეცვლა, ასევე ეთნიკური უმცირესობების კულტურული იდენტობის, ისტორიის და მემკვიდრეობის შენარჩუნებაა. პლატფორმა წელიწადზე მეტია, რაც ავთენტური გვარების დაბრუნების მიზნით კამპანიას აწარმოებს. მათ გვარის დაბოლოების შეცვლის ოფიციალურ მოთხოვნაზე უარი მიიღეს კანონმდებლობაში შესაბამისი ჩანაწერის არარსებობის გამო. ამიტომ კამპანია გააფართოვეს და საკანონმდებლო ინციატივასთან ერთად ხელმოწერების შეგროვება წამოიწყეს. 27 000–მდე საქართველოს მოქალაქის ხელმოწერა შეაგროვეს და საკანონმდებლო ინიციატივით პარლამენტს მიმართეს. მისი მიზანია ისეთი საკანონმდებლო მექანიზმის შექმნა, რომელიც საშუალებას მისცემს საქართველოს მოქალაქეებს საკუთარი ავთენტური გვარები დაიბრუნონ. #არარუსულოკუპაციას რადგან #ესქვეყანაშენია

სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტმა (CSI) ევროკავშირისა და გერმანიის ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ფედერალური სამინისტროს მიერ დაფინანსებული პროექტის, „სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების ინიციატივა“, ფარგლებში, 2019 და 2020 წლებში, სახელმწიფო გრანტების მონიტორინგის მიზნით, მცირე გრანტები გასცა. ამ პროექტის მიზანი საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების (სსო-ები) გაძლიერება, მათი სამუშაო გარემოს გაუმჯობესებაა, ერთ-ერთი ამოცანა კი - სსო-ებისთვის სახელმწიფო საგრანტო დაფინანსების სისტემის გაუმჯობესების ხელშეწყობა და შესაბამისი რეკომენდაციების შემუშავება. პროექტის ერთ-ერთი კომპონენტი სწორედ სახელმწიფო საგრანტო დაფინანსების არსებული სისტემის პერიოდულ მონიტორინგს გულისხმობს.  ორი წლის განმავლობაში, კონკურსში გამარჯვებულმა ორგანიზაციებმა სახელმწიფო ინსტიტუტების მიერ 2016 („მწვანე კავკასია“), 2017 („დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელი“), 2018 („დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრების ქსელი“) და 2019 („საქართველოს ახალგაზრდა ეკონომისტთა ასოციაცია“) წლებში სახელმწიფო გრანტების გაცემის არსებული პრაქტიკა შეისწავლეს - გრანტის გაცემის დაგეგმვა; გრანტის გაცემის პროცესი; გაცემული გრანტის მონიტორინგი და შეფასება. იქამდე, ვიდრე კვლევების შედეგად გაკეთებული დასკვნებსა და რეკომენდაციების შესახებ ვისაუბრებთ, შეგახსენებთ საჯარო ინსტიტუტებს, რომლებმაც საკვლევ პერიოდში სახელმწიფო გრანტები გასცეს, ასევე - მათ მიერ გაცემული საგრანტო დაფინანსების ოდენობას.   გრანტის გამცემი ორგანიზაცია საგრანტო ბიუჯეტი  2016 საგრანტო ბიუჯეტი  2017 საგრანტო ბიუჯეტი  2018 საგრანტო ბიუჯეტი  2019 იუსტიციის სამინისტრო 312,382 163,882 180,000 48,548 შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდი 1,130,405 2,083,551 2,204,769 2,380,352.7 საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა, განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტრო 600,000 590,000 650,000 700,000 შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი 350,000 საქართველოს ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების სააგენტო - GITA 14,000 8,600 39,283 33,157.9 საერთაშორისო საგანმანათლებლო       ცენტრი 150,000 საარჩევნო სისტემების განვითარების, რეფორმებისა და სწავლების ცენტრი 2,082,506 2,399,014 2,381,571 2,352,305 აჭარის ა.რ. განათლების, კულტურისა  და სპორტის სამინისტრო 9,152 მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი 276,090 281,999 185,444 ბავშვთა და ახალგაზრდობის განვითარების ფონდი (მიზნობრივი სუბსიდია) 1,049,967 743,837 სულ 5,189,260 6,264,974 5,746,774 6,199,808 მივუბრუნდეთ კვლევების შედეგად გაკეთებულ დასკვნებსა და რეკომენდაციებს.  „პროგრამების შემუშავების პროცესი არ ეფუძნება არსებული პრობლემების სიღრმისეულ შეფასებას და საჭიროებს ანალიზს; ამ პროცესში არ ჩანს ყველა დაინტერესებული მხარის მონაწილეობა; ინსტიტუციების ნაწილს დადგენილი არ აქვს გასაჩივრების უფლება და შესაბამისი პროცედურები; ზოგჯერ, მეტისმეტად არის გართულებული ფინანსური ანგარიშგების მოთხოვნები; ზოგადია ან საერთოდ არ არსებობს საქმიანობის ეფექტურობის მონიტორინგისა და შეფასების პროცედურები; საკმაოდ დაბალია საზოგადოების ინფორმირების ხარისხი, პროგრამებისა და ცალკეული გრანტების შესახებ; არ ხდება პროგრამის განხორციელებისას მიღებული შედეგების ანალიზის გათვალისწინება შემდეგი წლის საგრანტო პროგრამების დაგეგმვისას“, - ეს გახლავთ იმ უარყოფითი მხარეების მოკლე ჩამონათვალი, რომელიც კვლევებით გამოიკვეთა.  „საჯარო დაწესებულებების მიერ გრანტის გაცემის პრაქტიკის შესწავლისას, ვერ მოხერხდა საგრანტო პროგრამით განსაზღვრული აქტუალური და საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი საკითხების გადაჭრის საჭიროებებისა და მიმართულებების ემპირიული საფუძვლის დასაბუთება სხვადასხვა კვლევითა და წყაროთი; საკანონმდებლო დონეზე არ არის განსაზღვრული საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მონაწილეობა საგრანტო განაცხადების შეფასების ეტაპზე; შეფასების სისტემები საჭიროებს დამატებით ნარატიულ განმარტებას, რათა შეფასების შედეგი უფრო გაზომვადი და განჭვრეტადი გახდეს; უმეტესად, საჯარო ინსტიტუტები თავად ახდენენ ფინანსური ანგარიშების კონტროლს და ამოწმებენ პროექტის თანხების მიზნობრივ ხარჯვას; საჯარო დაწესებულებებს არ აქვთ განხორციელებული ეფექტურობის შეფასების ფართომასშტაბიანი კვლევა“, - ეს კვლევების დროს გაკეთებული მიგნებების ნაწილი გახლავთ.  კვლევების პროცესში დაფიქსირებულ პრობლემებსა და გაკეთებულ ძირითად მიგნებებზე დაყრდნობით, საჯარო ინსტიტუტებისა და პროცესში ჩართული სსიპ-ების გამოცდილების გათვალისწინებით, გამოიკვეთა რეკომენდაციები, რომელთა განხორციელება, პროცესში ჩართული მონაწილეების აზრით, ხელს შეუწყობს ადმინისტრირების პროცესის, ხარისხის, სანდოობისა და გამჭვირვალობის გაუმჯობესებას. კერძოდ:  ღრმა და ყოვლისმომცველი ემპირიული კვლევითი მიმართულების გაძლიერება და მისი შედეგებით გამყარებული საგრანტო პროგრამის ძირითადი მიმართულებებისა თუ პრიორიტეტების განსაზღვრა;  საგრანტო პროგრამის შემუშავებისას მონაწილეობითი მექანიზმის შექმნა სექტორის ექსპერტებისა და პოტენციური მოსარგებლეებისათვის, რაც მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს სექტორში არსებული ცოდნის გაზიარებას და სამოქალაქო სექტორის მონაწილეობას საგრანტო მიმართულებების სწორად განსაზღვრის პროცესში;  თვითმმართველობებისთვის საგრანტო დაფინანსების გაცემის უფლების მინიჭება;  გრანტის შესახებ ინფორმაციის გამოცხადების პროცესში, გარდა ონლაინ მედია საშუალებებისა, საჯარო პრეზენტაციის ორგანიზება და დაინტერესებული მხარეებისთვის კონსულტაციის სხვადასხვა ფორმატის განსაზღვრა გრანტის გაცემის წესის მიხედვით;  კონკურსში მონაწილე ორგანიზაციების კომპეტენციებისა და შესაძლებლობის გაძლიერების მიზნით, გრანტის გამცემი საჯარო დაწესებულების მიერ, მათი სტანდარტების შესაბამისად, დამატებითი ტრენინგების ორგანიზება პროექტის წერასა და ბიუჯეტირებაში;  განაცხადების მიღების ელექტრონული სისტემების დანერგვა და/ან გაუმჯობესება, რაც ხელს შეუწყობს პროცესის ეფექტურ და სწრაფ წარმართვას;  საგრანტო განაცხადების შეფასების მექანიზმების გაუმჯობესება. ქულათა სისტემის ან სხვა გაზომვადი შეფასების ინსტრუმენტების გამოყენება; გარდა რაოდენობრივი შეფასებისა, შინაარსობრივი შეფასების შემოღება/გაუმჯობესება;  საგრანტო განაცხადების შემფასებელი კომისიის შემადგენლობაში სამოქალაქო სექტორისა და შესაბამისი დარგის ექსპერტების ჩართულობის გაზრდა, რაც, თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს გამჭვირვალობისა და სანდოობის ხარისხის გაუმჯობესებას; გასაჩივრების მექანიზმის გაუმჯობესება პროცედურების გამარტივებისა და გასაჩივრების ვადების შემცირების გზით;  ინფორმაციის საჯაროდ გამოქვეყნების მექანიზმის გაძლიერება, მათ შორის, შემფასებელი კომისიის შემადგენლობის საჯაროდ გამოქვეყნება, საკონკურსო პროცესის დასრულების შემდგომ;  საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის გაზრდა და თითოეული ინსტიტუტის მიერ გაცემული გრანტების შესახებ უწყების ვებგვერდზე ინფორმაციის პროაქტიულად გამოქვეყნება, საქართველოს მთავრობის 2013 წლის 26 აგვისტოს #219 დადგენილების შესაბამისად; საგრანტო პროგრამების ეფექტურობის შეფასების კვლევის განხორციელება;  სპეციალური პლატფორმის შექმნა სახელმწიფო გრანტის გამცემი საჯარო უწყებებისათვის, პროგრამის ადმინისტრირებაში ჩართული პირებისა და მენეჯერებისათვის, გრანტის გაცემის პროცესში დაგროვებული ცოდნის, გამოცდილებისა და საუკეთესო პრაქტიკის გაზიარების მიზნით. ამ რეკომენდაციების ნაწილი საკანონმდებლო ცვლილებებს გულისხმობს, მთლიანობაში კი, მათი გათვალისწინება, ერთი მხრივ, გამჭვირვალეს გახდის სახელმწიფო გრანტების გაცემის პროცესს, მეორე მხრივ - საინტერესოს, დაფინანსების ახალი შესაძლებლობის მაძიებელი საზოგადოებრივი ორგანიზაციებისათვის.      მაკა ჯაიანი

„ყველაფერი, რისი განხორციელებაც შეიძლება ადგილობრივ დონეზე, არ უნდა გადაეცეს განსახორციელებლად ხელისუფლებას"  – გაიგე რა არის თვითმართველობა და რა მიზანი აქვს მას. მოუსმინე ისტორიკოს დათო ლოსაბერიძის პოდკასტს.

„თავდაპირველად, როდესაც ვთქვი, რომ ეკოლოგი უნდა გავხდე-თქო, ყველა მეუბნებოდა, რომ შენ ქალი ხარ და შეიძლება არ გამოგივიდეს ეს საქმე... მაგრამ, ჩემი ოჯახის წევრები ყოველთვის მიმეორებდნენ, ნინო შენ შეძლებ! თავს კარგად გაართმევ საქმეს! ძალიან მიხარია, რომ ეს არჩევანი გავაკეთე და დღეს ეკოლოგი ვარ. საერთოდ არ მიმაჩნია სწორ მოსაზრებად, რომ ამ საქმეს ქალი ვერ შეძლებს“, ამბობს სათემო რეინჯერი ნინო მაღრაძე. ნინო ერთ–ერთია იმ ახალგაზრდა სათემო რეინჯერიდან, რომლებიც ორგანიზაცია „ნაკრესმა“ ბორჯომ–ხარაგაულის ეროვნული პარკის მიმდებარე მუნიციპალიტეტებიდან (ბორჯომი, ახალციხე, ადიგენი, ხარაგაული) შეარჩია პროექტის – თემის ჩართულობის გზით ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების ფარგლებში. არასამთავრობო ორგანიზაცია „ნაკრესი“ 1989 წლიდან ქვეყნის ბიომრავალფეროვნების დაცვის, შენარჩუნებისა და აღდგენის ხელშეწყობის მიმართულებით მუშაობს. ევროპის ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით წამოწყებულ ახალ პროექტში შერჩეული 15 ახალგაზრდიდან 6 ქალია. სხვადასხვა პროფესიის ახალგაზრდები სამოქალაქო პასუხისმგებლობამ, საინტერესო და სასარგებლო საქმის კეთებამ გააერთიანა. მათი საქმიანობა ითვალისწინებს ბორჯომ–ხარაგაულის ეროვნულ პარკში ბიომრავალფეროვნების მონიტორინგს, კერძოდ ისინი მსხვილ ძუძუმწოვრებს აკვირდებიან. მონიტორინგი 2 მეთოდით ხორციელდება: კვალზე დაკვირვებით, რომელიც საშუალებას აძლევს სათემო რეინჯერებს მონაცემები შეაროვონ, აღწერონ და რუკაზე დაიტანონ. რაც შეეხება მეორე მეთოდს – თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით – ფოტოხაფანგების მოწყობა და მათი საშუალებით ფოტომასალის ანალიზია. ფოტოხაფანგების ობიექტივში, ეროვნული პარკის ფაუნის თითქმის ყველა წარმომადგენელი მოხვდა – მურა დათვი, მოთამაშე ბელები, კეთილშობილი ირემი, შველი, გარეული ღორი, მგელი. ფოტოხაფანგი ეს ერთგვარი კვლევაა, რომელიც ნათელ სურათს გვაწვდის თუ რომელი სახეობები ცხოვრებენ აღნიშნულ ტერიტორიაზე, სად მიდიან ისინი, რას აკეთებენ, როგორც სძინავთ და ასე შემდეგ, რაც საბოლოო ჯამში მათ აღრიცხვასა და შენარჩუნებას ისახავს მიზნად. „თითოეულმა ჩვენგანმა უნდა გავიაზროთ ის, რომ ბუნება ადამიანის ცხოვრებაში მნიშვნელოვანია და მისი დაცვა ჩვენთვის უნდა იყოს პრიორიტეტული“, ამბობს სათემო რეინჯერი.

ნუ წამოეგები ყალბ ინფორმაციას. გადაამოწმე, სანამ დაიჯერებ.

თეთრა მღვიმე 30 000 წლიან ისტორიას ინახავს, წყალტუბოში მდებარე გამორჩეულ ადგილს რეაბილიტაციის შემდგომ ძველი სახე დაუბრუნდა და ახალი სიცოცხლეც შეიძინა. იგი უნიკალურია რამდენიმე ნიშნით – შესაძლებელია სპელეო–გამაჯანსაღებელი თერაპიის მიღება. ასევე შეხვედრების გამართვა, თუმცა მთავარი ინოვაცია მღვიმის მიკროკლიმატის პირობებში ღვინის დაძველება და დეგუსტაციის შესაძლებლობაა. მსოფლიოში ასეთ მომსახურებას ძალიან ცოტა მღვიმე სთავაზობს ვიზიტორებს. თეთრა მღვიმის პროექტი ერთ-ერთი საუკეთესო მაგალითია საქართველოში ინოვაციური ტურისტული სერვისების დანერგვისა და, ასევე, კერძო, საჯარო და სამოქალაქო სექტორებს შორის თანამშრომლობის. 2020 წელს, წყალტუბოს განვითარების ჯგუფის (LAG წყალტუბო) მიერ, ევროკავშირისა და ჩეხეთის განვითარების სააგენტოს ფინანსური მხარდაჭერით, გამოცხადებულ საგრანტო კონკურსში თეთრა მღვიმის რეაბლიტაციის პროექტმა გაიმარჯვა. ასე დაიწყო უძველესი მღვიმის ახალი სიცოცხლე. LAG წყალტუბო სულ მალე, 2021 წლის შემოდგომაზე, გამოცხადებს საგრანტო კონკურსის კიდევ ერთ რაუნდს, რომელიც საშუალებას მისცემს მოქალაქეებს წარადგინონ საპროექტო იდეები, რომლებიც ხელს შეუწყობს ადგილობრივ განვითარებას. LAG წყალტუბო ღია სამოქალაქო პლატფორმაა, რომელიც დამოუკიდებელი, მიუკერძოებელი და დემოკრატიული არასამთავრობო, აპოლიტიკური გაერთიანებაა, სადაც მოხალისეობრივად გაწევრიანება შეუძლია წყალტუბოს მუნიციპალიტეტში მცხოვრებ ნებისმიერ მსურველს. ორგანიზაცია მუშაობს ადგილობრივი განვითარების სხვადასხვა ასპექტზე, მათ შორის, სოფლის მეურნეობის, ტურიზმის, სათემო და სოციალური სერვისების, ახალგაზრდობისა და კულტურულ-სპორტული, გარემოსდაცვის მიმართულებით. წყალტუბოს განვითარების ჯგუფის მიერ უკვე შემუშავებულია წყალტუბოს ადგილობრივი განვითარების სტრატეგია. ასევე დაიწყეს ქალაქის გენერალური გეგმის კონცეფციაზე მუშაობა, რომელიც, როგორც ორგანიზაციაში აცხადებენ, უნდა ეფუძნებოდეს ადგილობრივი მცხოვრებელების ინტერესებსა და საჭიროებებს. „რაც წყალტუბოელებისათვის არის საინტერესო და მნიშვნელოვანი, ის აუცილებლად იქნება ჩვენი ქალაქის სტუმრებისთვისაც მიმზიდველი."

ფიქრია ბერიშვილი შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე (შშმ) ბავშვებს გაკვეთილებს მოხალისეობრივად უტარებს. უკვე 26 წელია, ის ამბროლაურის სოფელ ურავის საჯარო სკოლის გეოგრაფიის მასწავლებელია. მისი თქმით, კი ბავშვების მეგობარი, რაც გულისხმობს ყველანაირი შესაძლებლობის მქონე ბავშვის სიყვარულს. ფიქრიამ „დროის ბანკზე“ ნახა ინფორმაცია, რომ ეძებდნენ მოხალისეებს, რომლებიც შშმ ბავშვებს ზღაპრებს წაუკითხავდნენ. „დროის ბანკი“ მოხალისეობის პლატფორმაა, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციამ „განათლების და დასაქმების ცენტრმა“ შექმნა. ცენტრი 2008 წლიდან ფორმალური თუ არაფორმალური განათლების, დასაქმების სფეროში არსებული პრობლემების გამოვლენისა და მათი გადაწყვეტის გზებზე მუშაობს. მოხალისეობის კულტურის პოპულარიზაციის მიზნით შექმნილი „დროის ბანკი“ მოხალისეებს და სხვადასხვა საჭიროების მქონე ადამიანებს ერთმანეთთან აკავშირებს. მრავალი ადამიანის მსგავსად ფიქრიას ბევრი არ უფიქრია ზღაპრების კითხვა მადლიან შეთავაზებად მიიჩნია და ასე დაიწყო მოხალისეობა. გაკვეთილები სრულად ბავშვების ინტერესებზეა აგებული. კითხვა-პასუხის რეჟიმში სამყაროს გარშემო მოგზაურობენ და ათას საოცრებას განიხილავენ. „მათთვის კიდევ ერთი მეგობარი ვარ, რომელიც ჯერ რეალურად არც კი უნახავთ. შეიძლება ვერაფერი შევცვალო, მაგრამ დროის პატარა მონაკვეთს, ვფიქრობ შევავსებ ჩემი ამბებით სამყაროს შესახებ. " აფასებს იმას, რაც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვების განათლებისთვის უკვე შექმნილია, თუმცა ზოგი ბენეფიციარისთვის მსგავსი ცენტრები ხელმისაწვდომი არ არის, ტერიტორიული მდებარეობის თუ ოჯახის დამოკიდებულების გამო. ფიქრიას აზრით, საჭიროა მეტი საგანმანათლებლო ცენტრი, ხელმისაწვდომობა, მეტი შესაბამისი განათლების მქონე პედაგოგი, თანამშრომელი და... მოხალისეობის სურვილი. „ყველა შესაძლებლობის ადამიანში დევს რაღაც ნიჭი. მას პოვნა და გაღვივება უნდა".

მცოცავი ოკუპაციის შესახებ ჯერ კიდევ მრავალი სტერეოტიპი არსებობს მოუსმინე ვაჟა გაფრინდაშვილს და გაიგე სიმართლე მავთულხლართებს მიღმა