„რუსული კანონის“ სახელით ცნობილი უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის წინააღმდეგ სამართლებრივი ბრძოლა საკონსტუტიციო სასამართლოში გრძელდება. კანონის მიღების შემდეგ, პოლიტიკურ წრეებსა და სამოქალაქო საზოგადოებაში გააქტიურდა საკონსტიტუციო სასამართლოსთვის სარჩელით მიმართვის შესახებ დისკუსია. 30 მაისს ქართულმა სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების ნაწილმა განაცხადა, რომ ამზადებდნენ საკონსტიტუციო სარჩელს სასამართლოში წარსადგენად. საბოლოოდ, ივლისში სასამართლოში ორი სხვადასხვა სარჩელი შევიდა, მათ შორის საქართველოს პრეზიდენტის, სალომე ზურაბიშვილის სარჩელი, რომლითაც მან სასამართლოს 15 ივლისს მიმართა და სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიის ორგანიზაციების საერთო სარჩელი, რომლის შესახებაც ცნობილი დღეს, 17 ივლისს გახდა. პრეზიდენტის მიერ წარდგენილი სარჩელის თანახმად, აღნიშნული კანონი არაკონსტიტუციურია და ის ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციის 78-ე მუხლს. სარჩელით ასევე გასაჩივრებულია კანონის მთელი რიგი ნორმები, რომლითაც ირღვევა კონსტიტუციით გარანტირებული მთელი რიგი ძირითადი უფლებები. პრეზიდენტი ამ სარჩელით ითხოვს აღნიშნული კანონის მოქმედების შეჩერებას და მის საბოლოო გაუქმებას. პრეზიდენტის სარჩელი პრეცენდენტულია, რადგან: ესაა პირველი შემთხვევა, როდესაც პრეზიდენტმა საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმართა; საკონსტიტუციო სასამართლოში ამ დრომდე მოსამართლეებს არასდროს უმსჯელიათ კონსტიტუციის 78-ე მუხლის (ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაცია) დარღვევაზე. მეორე მხრივ, სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიის ორგანიზაციების სარჩელი ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ ეს კანონი ლახავს თითოეული ადამიანის უფლებას, გაერთიანდეს თანამოაზრეებთან ერთად საზოგადოდ სასიკეთო საქმის საკეთებლად და სხვა ადამიანების დასახმარებლად. სარჩელის მიხედვით, რუსული კანონის მიღებით ხელისუფლება მტრულ და ღირსების შემლახავ გარემოს ქმნის, რითიც გაერთიანების, გამოხატვისა და სხვა უფლებებითა და თავისუფლებებით სარგებლობას საფრთხედ აცხადებს. სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიის ორგანიზაციები სარჩელთან ერთად, დროებითი ღონისძიების სახით, სასამართლოს მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე, კანონის არაკონსტიტუციური ნორმების ამოქმედების შეჩერებასაც მოითხოვენ. კანონმდებლობის თანახმად, კონსტიტუციური სარჩელის ან კონსტიტუციური წარდგინების განხილვის ვადა არ უნდა აღემატებოდეს 9 თვეს. ამ დროის ათვლა საკონსტიტუციო სასამართლოში კონსტიტუციური სარჩელის ან კონსტიტუციური წარდგინების რეგისტრაციის მომენტიდან იწყება. გარდა ამისა, აღსანიშნავია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარეს განსაკუთრებულ შემთხვევაში სარჩელის განხილვის ვადის არაუმეტეს 2 თვით გაგრძელება შეუძლია. საგულისხმოა, რომ ამ დროის ამოწურვა ავტომატურად არ ნიშნავს სასამართლოს მიერ წარდგენილ სარჩელზე ან წარდგინებაზე გადაწყვეტილების გამოტანას, რადგან საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებისთვის ვადა კანონმდებლობით განსაზღვრული არ არის.

27 ივნისს ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეამ (PACE) 66 ხმით 4-ის წინააღმდეგ მხარი დაუჭირა რეზოლუციას, რომელიც საქართველოში დემოკრატიის წინაშე არსებულ გამოწვევებს ეხმიანება. რეზოლუციაში ასახული შეშფოთებები პრაქტიკულად განმეორდა ევროპის საბჭოს გადაწყვეტილებებსა და მოწოდებებშიც. რეზოლუციის ტექსტში ნათქვამია, რომ საპარლამენტო ასამბლეა გამოხატავს ღრმა შეშფოთებას საქართველოში ბოლო დროს განვითარებული მოვლენების გამო, რაც სერიოზულ ეჭვებს ბადებს ქვეყნის მხრიდან საერთაშორისო დემოკრატიული ნორმებისა და ევრო-ატლანტიკური მისწრაფებებისადმი ერთგულებასთან დაკავშირებით. რეზოლუციის თანახმად, ასამბლეა სრულად უჭერს მხარს უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონთან დაკავშირებით ვენეციის კომისიის მიერ მომზადებულ დასკვნას და მიიჩნევს, რომ ეს კანონი, ისევე როგორც მისი მიღების წესი, არის შეუთავსებელი ევროპულ დემოკრატიულ და ადამიანის უფლებათა სტანდარტებთან. ასამბლეის ხედვით, ამ კანონს არაფერი აქვს საერთო არც არაკომერციული სუბიექტების, მათ შორის, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და მედიის ფინანსურ გამჭვირვალობასთან და არც მტრული უცხოური გავლენის შეკავებასთან, არამედ ის საშუალებას აძლევს ხელისუფლებას, სამოქალაქო საზოგადოებასა და მედიაზე არასათანადო პოლიტიკური კონტროლი დაამყაროს. PACE-ს რეზოლუციის მიხედვით, კანონი მთლიანად უნდა გაუქმდეს ყოველგვარი შეფერხების გარეშე. რეზოლუციის ტექსტის თანახმად, ამ კანონის მიღება არ არის იზოლირებული შემთხვევა, არამედ წარმოადგენს მოვლენათა განვითარების ერთგვარ კულმინაციას, რაც ნათლად წარმოაჩენს ქვეყანაში დემოკრატიულ უკუსვლას. ასამბლეა საქართველოს კვლავ დემოკრატიული კურსისკენ დაბრუნებისკენ მოუწოდებს, რაც არამხოლოდ სიტყვებში, არამედ მკაფიო მოქმედებებში უნდა გამოიხატებოდეს. უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის მიღება არ შეიძლება განიხილებოდეს საქართველოს მოახლოებული საპარლამენტო არჩევნებისგან იზოლირებულად, რომელიც ჩატარდება 2024 წლის 26 ოქტომბერს. ასამბლეა შიშობს, რომ ეს კანონი უარყოფით გავლენას მოახდენს არჩევნებზე და შედეგებისადმი ნდობაზე, რამაც „შეიძლება გავლენა მოახდინოს არჩევნების ლეგიტიმურობაზე“. გარდა რუსული კანონის გაუქმების მოწოდებისა, რეზოლუციაში ასევე ნათქვამია, რომ ასამბლეა შეშფოთებულია პოლიციის მიერ ძალის გადაჭარბებული და არაპროპორციული გამოყენების, ასევე, დემონსტრანტების, სამოქალაქო საზოგადოების აქტივისტების, ჟურნალისტების და პარლამენტის წევრების წინააღმდეგ ძალადობრივი თავდასხმებისა და დაშინების კამპანიების გამო. ასამბლეა ასევე შეშფოთებულია, რომ ეს თავდასხმები არ არის საკმარისად გამოძიებული და დაგმობილი ხელისუფლების მიერ, რამაც შეიძლება დაუსჯელობის ატმოსფერო შექმნას. 27 ივნისს, მათ შორის, საქართველოს შესახებ იმსჯელა ევროპულმა საბჭომაც (EUCO). საბჭო, ისევე როგორც საპარლამენტო ასამბლეა, შეშფოთებას გამოხატავს ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენების გამო. საბჭო თავის გადაწყვეტილებაში აცხადებს, რომ უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ მიღებული კანონი კანდიდატის სტატუსის მინიჭების შესახებ ევროკომისიის რეკომენდაციაში მითითებულ ნაბიჯებთან მიმართებაში უკუსვლას წარმოადგენს. ევროპული საბჭო მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, სიცხადე შეიტანოს თავის განზრახვებში არსებულ მოქმედებათა კურსის ცვლილების საშუალებით, რაც საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროკავშირისკენ მიმავალ გზას და გაწევრიანების პროცესი ფაქტობრივად გაჩერებამდე მიყავს. გარდა ამისა, ევროპული საბჭო სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლების, პოლიტიკური ლიდერების, სამოქალაქო აქტივისტებისა და ჟურნალისტების მიმართ დაშინების, მუქარისა და ფიზიკური თავდასხმის მზარდი შემთხვევების შეწყვეტის მოწოდებით გამოდის. საბჭო აღნიშნავს, რომ ნებისმიერი ქვეყნისთვის, რომელიც ევროკავშირში გაწევრიანებისკენ მიისწრაფვის, არსებითია იმ ღირებულებებისა და პრინციპების პატივისცემა, რომელსაც ევროკავშირი ეფუძნება. საბჭო თავის მოწოდებებში ასევე აღნიშნავს, რომ დაგეგმილი არჩევნები უნდა იყოს თავისუფალი და სამართლიანი და მხარს უჭერს პარტნიორების მხრიდან არჩევნებზე გრძელვადიან და მოკლევადიან სიღრმისეულ დაკვირვებას. EUCO კვლავ ადასტურებს ურყევ მხარდაჭერას საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის მიმართ და გამოხატავს მტკიცე სოლიდარობას საქართველოს მოსახლეობისადმი და მზაობას განაგრძოს მისი მხარდაჭერა ევროპული მომავლისკენ მიმავალ გზაზე. ევროპული საბჭო არის ევროკავშირის კოლეგიალური ორგანო, რომელიც განსაზღვრავს კავშირის პოლიტიკურ მიმართულებასა და პრიორიტეტებს. იგი აერთიანებს წევრი ქვეყნების სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურებსა და ევროკომისიისა და ევროპული საბჭოს პრეზიდენტებს. რაც შეეხება ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეას, ესაა საბჭოს ერთგვარი საპარლამენტო ორგანო, რომელშიც 46 ქვეყნის, მათ შორის საქართველოს, წარმომადგენლები შედიან.

ვენეციის კომისიის დასკვნის შემდეგ, რომელიც საქართველოს მთავრობას უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ რუსული კანონის არსებული ფორმის გაუქმებისკენ მოუწოდებს, საკუთარი გადაუდებელი სამართლებრივი შეფასება ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისმაც (ODIHR) გაავრცელა, რომლის მიხედვითაც, კანონი „შეიცავს სერიოზულ ხარვეზებს, რაც მას შეუთავსებელს ხდის ადამიანის უფლებების საერთაშორისო სტანდარტებთან“. შეფასება საქართველოს ხელისუფლებას კანონის გაუქმებისკენ მოუწოდებს. შეფასების თანახმად, კანონის არსებობის საჭიროების დასაბუთებისას მთავარი აქცენტი „უცხოურ გავლენასა“ და „გამჭვირვალობაზე“ კეთდება. დოკუმენტის მიხედვით, „უცხოური გავლენის“ საპასუხოდ, შესაძლებელი იყო შედარებით ნაკლებად შეურაცხმყოფელი საშუალებების გამოყენება, როგორიც შეიძლება ყოფილიყო პროფესიული ლობიზმისა თუ საჯარო გადაწყვეტილების მიღების პროცესზე გავლენის მომხდენი უცხოური ინტერესების გამოხატვის მკაფიოდ გაწერილი რეგულირება, რაც, თავის მხრივ, ცხადად განსხვავდება სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების ყოველდღიური აქტივობებისგან. დოკუმენტი ასევე აღნიშნავს, რომ „გამჭვირვალობა“ არის და იყო მთავარი დასაბუთება მსგავსი კანონების მიღებისთვის, შესწორებებისთვის ან ინიცირებისთვის ისეთ ქვეყნებში, როგორებიცაა რუსეთის ფედერაცია, უნგრეთი და ყირგიზეთი, ასევე ბოსნია და ჰერცეგოვინას შემადგენლობაში შემავალი სერბთა რესპუბლიკა. შეფასების მიხედვით, ზოგადი მითითებები სამოქალაქო სექტორის დაფინანსების კანონიერების ირგვლივ საჯარო ინტერესის შესახებ, არასამთავრობო სექტორის მხრიდან დანაშაულებში, მათ შორის კორუფციასა და ფულის გათეთრებაში ჩართვის რისკების ანალიზის, ასევე ეროვნული უსაფრთხოების წინაშე არსებული კონკრეტული, კარგად დასაბუთებული საფრთხეების ანალიზის გარეშე, ვერ იქნება ლეგიტიმური საფუძველი გაერთიანების უფლების შეზღუდვისთვის. შეფასების თანახმად, კანონის განმარტებითი ბარათიდან არ ირკვევა, რომ კანონის ავტორებმა განახორციელეს არსებული კანონმდებლობის ადეკვატური შესწავლა, რათა დაედგინათ, შესაძლებელი იყო თუ არა მათი წინაშე არსებული მიზნების არსებული კანონმდებლობით, ან ამ კანონმდებლობის, მათ შორის ფინანსური თუ საგადასახადო კანონების გაძლიერებით მიღება. გარდა ამისა, ODIHR-ის შეფასების თანახმად, კანონის განმარტებითი ბარათი არ მოიცავს კანონის გავლენის შეფასებას, მათ შორის, არ აანალიზებს შესაძლო გავლენას გაერთიანების, პრესისა და გამოხატვის უფლებების რეალიზაციის თვალსაზრისით. შეფასება განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს იმაზე, რომ კანონის განმარტებით ბარათში მოხმობილი მაგალითები, მათ შორის აშშ-ის „FARA“ და ავსტრალიის უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის სქემის აქტი, ფუნდამენტურად განსხვავდება ქართული კანონის მიზნებისა და მოქმედების სფეროსგან. ანალიზის მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ეს კანონები იმ ორგანიზაციებს, რომლებიც უშუალოდ მონაწილეობენ ადვოკატირებასა და ლობირებაში უცხოური ხელისუფლების სახელით, საჯარო დარეგისტრირებას ავალდებულებს, არ აცხადებს სამოქალაქო საზოგადოების ან მედიის ორგანიზაციებს უცხოეთის წარმომადგენლად მხოლოდ იმიტომ, რომ ისინი დაფინანსებას საზღვარგარეთიდან იღებენ. ანალიზი ყურადღებას ამახვილებს დაფინანსების წყაროს წარმოშობის მიხედვით ორგანიზაციებისადმი დისკრიმინაციული მიდგომის არსებობაზეც. დოკუმენტის მიხედვით, კონკრეტული კატეგორიის ორგანიზაციებისა თუ ასოციაციების წინააღმდეგ დაფინანსების წყაროს მიხედვით დისკრიმინაციული მოპყრობა უნდა განიხილებოდეს სექტორული თანასწორობის პერსპექტივიდან, რაც გულისხმობს იმას, რომ წესები, რომლებიც მიემართება ამ ასოციაციებს, არ უნდა იყოს იმაზე მეტად მკაცრი, ვიდრე ის წესები, რომლებიც ზოგადად მიემართება კომერციულ დაწესებულებებსა თუ ბიზნესს. ODIHR-ის თანახმად, გამომდინარე იქედან, რომ ამ კანონის შემთხვევაში ადეკვატურად ვერ საბუთდება დაფინანსების წყაროს მიხედვით განსხვავებული მოპყრობის საჭიროება, კანონი შესაძლოა დისკრიმინაციულად განიხილებოდეს. შეფასებაში ასევე ნათქვამია, რომ უცხოური წყაროდან დაფინანსების მიმღები ორგანიზაციებისთვის ახალი ვალდებულებების დაწესება ქმნის ერთგვარ შეზღუდვებს გაერთიანების უფლების რეალიზებისთვის, ხოლო უცხოური დაფინანსების გამჟღავნება ამ ორგანიზაციებისთვის ატარებს სტიგმატიზაციის საფრთხეს. ანალიზში ასევე აღნიშნულია, რომ ტერმინი „უცხოური ძალა“ მისი ფართო განმარტებიდან გამომდინარე, ასევე მოიაზრებს საერთაშორისო და მთავრობათაშორის ორგანიზაციებსაც, მათ შორის იმათ, რომლის წევრი და კონტრიბუტორი საქართველოცაა. შესაბამისად, აღნიშნული კანონით, შესაძლოა ეს ორგანიზაციებიც უცხოურ ძალად მოიაზრებოდეს, ხოლო ის ორგანიზაციები, რომლებიც მათგან (მაგალითად გაეროსგან) იღებენ დაფინანსებას, განხილულნი იქნებიან, როგორც უცხოური ძალის ინტერესების მატარებელნი. დოკუმენტის თანახმად, სახელმწიფოს უფლება, მონიტორინგის ფარგლებში ნებისმიერი კერძო ან იურიდიული პირისგან მოითხოვოს ნებისმიერი პერსონალური თუ კონფიდენციალური ინფორმაცია, მათ შორის ინფორმაცია ეთნიკური წარმოშობის, პოლიტიკური, რელიგიური თუ სხვაგვარი რწმენების შესახებ, არის გადაჭარბებული და არღვევს კონფიდენციალურობის უფლებას. ყოველივეს გათვალისწინებით, ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისი საქართველოს აღნიშნული კანონის გაუქმებისკენ მოუწოდებს. ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის (ODIHR) მიერ შეფასების გავრცელებას ქვეყანაში არაერთგვაროვანი რეაქციები მოჰყვა. პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა პაპუაშვილის განცხადებით, დასკვნა მიხეილ სააკაშვილის ადვოკატმა ჯერემი მაკბრაიდმა მოამზადა. ODIHR-ის განცხადებით, შეფასება მომზადდა ორგანიზაციის შიდა ექსპერტების მიერ და მასში არ ყოფილა ჩართული ჯერემი მაკბრაიდი.

28 მაისს საქართველოს პარლამენტმა 66 ხმით მხარი არ დაუჭირა ეგრეთ წოდებული "რუსული კანონის" შესახებ პრეზიდენტის მიერ გაგზავნილ მოტივირებულ შენიშვნებს, ხოლო შემდგომ, იმავე დღეს 84 ხმით მხარი დაუჭირა ამ კანონის მანამდე სამი მოსმენით მიღებულ ვერსიას. ეს პროცედურა საჯაროდ ცნობილია, როგორც "ვეტოს დაძლევა". ვეტოს დაძლევის შემდეგ, კანონმდებლობის თანახმად, პარლამენტმა 3 დღის ვადაში უნდა გადაუგზავნოს კანონი პრეზიდენტს, რომელსაც ხელმოწერისა და გამოქვეყნებისთვის 5 დღის ვადა აქვს. თუ საქართველოს პრეზიდენტი დადგენილ ვადაში არ გამოაქვეყნებს კანონს, მას ამ ვადის ამოწურვიდან 5 დღის ვადაში ხელს აწერს და აქვეყნებს საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე. როგორც საჯარო წყაროებიდან არის ცნობილი, პრეზიდენტი არ აპირებს ამ კანონის ხელმოწერას, შესაბამისად პრეზიდენტისთვის დადგენილი 5 დღიანი ვადის გასვლის შემდეგ, მას ხელს მოაწერს პარლამენტის თავმჯდომარე. "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ" კანონი ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად მოიაზრებს ყველა იმ არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდულ პირს, რომელიც არ არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დაფუძნებული, არ არის სპორტული ფედერაცია ან შესაბამისი კანონით გათვალისწინებული სისხლის დაწესებულება და კალენდარული წლის განმავლობაში შემოსავლის 20%-ზე მეტს იღებს უცხოური ძალისგან. უცხოური ძალის ინტერესების გამტარ ორგანიზაციად ასევე ითვლება ის იურიდიული პირი რომელიც ფლობს მედია-საშუალებას და რომლის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული არაკომერციული შემოსავლის 20%-ზე მეტის წყარო უცხოური ძალაა. ზემოთ მოცემულ სუბიექტებს, კანონი „უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციათა რეესტრში“ რეგისტრაციას ავალდებულებს. კანონის თანახმად, უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად აღიარებისთვის განმსაზღვრელია, არა ამ სუბიექტის საქმიანობა, არამედ შემოსავლის წყარო - პირდაპირ ან არაპირდაპირ უცხოური ძალიდან მიღებული შემოსავლები. ამასთან, არ აქვს მნიშვნელობა შემოსავლის წყარო, ევროკავშირია, საერთაშორისო ორგანიზაციაა რომლის წევრიც საქართველო თავად არის, თუ საქართველოს მიმართ მტრულად განწყობილი ქვეყანაა. ამ კანონის თანახმად, კანონის გამოქვეყნებიდან 60 დღის ვადაში შესაბამისმა ორგანოებმა/თანამდებობის პირებმა უნდა მიიღონ/გამოსცემ ამ კანონის შესასრულებლად საჭირო კანონქვემდებარე აქტები და უზრუნველყონ კანონქვემდებარე აქტების ამ კანონთან შესაბამისობა. ასევე, საქართველოს იუსტიციის სამინისტრომ და საჯარო რეესტრის ეროვნულმა სააგენტომ უნდა განახორციელონ ამ კანონის შესასრულებლად საჭირო წინასწარი მატერიალურ-ტექნიკური და სხვა ღონისძიებები, რაც რეალურად გულისხმობს, მათ შორის, უცხოური ძალის ინტერესების გავლენის მატარებელ ორგანიზაციად დარეგისტრირებისთვის საჭირო პროცედურებისა და საშუალებების, აგრეთვე შესაბამისი რეესტრის შექმნას. კანონის მიხედვით, ამ კანონის გამოქვეყნების მე-60 დღიდან, სუბიექტებს, რომლებიც 2023 წლის მდგომარეობით აკმაყოფილებენ უცხოური ძალის ინტერსების გამტარი ორგანიზაციის კრიტერიუმებს, ეძლევათ 1-თვიანი ვადა, რათა რეგისტრაციის შესახებ მატერიალური ფორმით წერილობითი განცხადებით, იუსტიციის სახლის მეშვეობით, მიმართონ საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს. მიმართვიდან 2 სამუშაო დღის ვადაში, საჯარო რეესტრის ეროვნულმა სააგენტომ უნდა დაუშვას სუბიექტი შესაბამის ვებ-გვერდზე, რის შემგომაც ამ უკანასკნელმა 10 სამუშაო დღის ვადაში ელექტრონულად უნდა შეავსოს და წარადგინოს საქართველოს იუსტიციის მინისტრის მიერ დადგენილი ფორმის განაცხადი (რომელიც იმავდროულად საფინანსო დეკლარაციაა). თუ სუბიექტი აკმაყოფილებს უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაციის კრიტერიუმებს და დადგენილ ვადაში ნებაყოფლობით არ მიმართავს და თავს აარიდებს უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად რეგისტრაციას, საჯარო რეესტრის სააგენტო, მონიტორინგის შედეგების საფუძველზე, იძულებით დაარეგისტრირებს სუბიექტს უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაციების რეესტრში. ამავდროულად, რეგისტრაციის თავის არიდების გამო სუბიექტს დაეკისრება ჯარიმა 25,000 ლარის ოდენობით და მაინც ვალდებული იქნება 10 სამუშაო დღის ვადაში საჯარო რეესტრს წარუდგინოს განაცხადი/საფინანსო დეკლარაცია. ამ უკანასკნელის წარუდგენლობის შემთხვევაში, სუბიექტს დამატებით დაეკისრება ჯარიმა 10,000 ლარის ოდენობით. ამ შემთხვევაში, ადმინისტრაციული სახდელის დადებიდან ყოველი შემდგომი ერთი თვის განმავლობაში განაცხადის/საფინანსო დეკლარაციის წარუდგენლობა დამატებით გამოიწვევს 20,000 ლარიან ჯარიმას. კანონის თანახმად, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს უფლებამოსილ პირს, ნებისმიერ დროს შეუძლია იუსტიციის მინისტრის მიერ დამტკიცებული წესის მიხედვით განხორციელოს მონიტორინგი. მონიტორინგის დაწყების საფუძველი შეიძლება იყოს თავად იუსტიციის სამინისტროს მიერ უფლებამოსილი პირის ინიციატივა ან ნებისმიერი პირის წერილობითი განცხადება, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას კონკრეტულ ორგანიზაციასთან დაკავშირებით. მონიტორინგის განსახორციელებლად, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, კანონის შესაბამისად მოიძიოს ნებისმიერი საჭირო ინფორმაცია, მათ შორის განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალური მონაცემები (მაგალითად, მონაცემები რომელიც უკავშირდება ფიზიკური პირის რასობრივ ან ეთნიკურ კუთვნილებას, პოლიტიკურ შეხედულებებს, რელიგიურ, ფილოსოფიურ ან სხვაგვარ მრწამსს, პროფესიული კავშირის წევრობას, ჯანმრთელობას, სქესობრივ ცხოვრებას). ინფორმაცია შეიძლება მოთხოვნილი იქნეს ნებისმიერი ფიზიკური პირისგან, იურიდიული პირისგან, ორგანიზაციისგან, დაწესებულებისგან და ორგანოსგან. თავის მხრივ, იუსტიციის სამინისტროს მიერ უფლებამოსილ პირს მოთხოვნილი ინფორმაცია უნდა წარედგინოს დაუყოვნებლივ. პირის მიერ მის ხელთ არსებული მოთხოვნილი ინფორმაციის წარუდგენლობის შემთხვევაში, იგი დაჯარიმდება 5,000 ლარის ოდენობით. კანონის ხელმოწერის და გამოქვეყნების მინიმალური ვადების გამოყენების შემთხვევაში, სუბიექტებმა არაუგვიანეს 2024 წლის აგვისტოს ბოლოს უკვე უნდა მიმართონ საჯარო რეესტრს განცხადებით უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაციების რეესტრში რეგისტრაციის შესახებ. აღნიშნული, თავის მხრივ ემთხვევა ქვეყანაში საპარლამენტო არჩევნების წინა პერიოდს, რომელიც ისედაც ხასიათდება პოლიტიკური პოლარიზაციით, ხოლო აღნიშნული გარემოება კიდევ უფრო გაზრდის ამგვარ პოლარიზებას.

„რუსული კანონის“ სახელით ცნობილი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტის მიზნად, განმარტებით ბარათში მითითებულია უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის გაზრდა, თუმცა, მისი რეალური მიზანია არასამთავრობო სექტორის და მედიის დისკრედიტაცია, შემდგომი დაზიანება და მათი საარსებო გარემოს დამძიმება. რაც თავის მხრივ, შეაფერხებს საქართველოს კონსტიტუციის 78-ე მუხლით განმტკიცებულ საქართველოს მოსახლეობის ურყევი ნების განხორციელებას - გახდეს ევროპის კავშირისა და ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციის ოჯახის ნაწილი. ამას ცხადჰყოფს კანონპროექტის შინაარსი, საპარლამენტო განხილვები და მმართველი ძალის წარმომადგენლების განცხადებები და ქმედებები. არასამთავრობო სექტორის საქმიანობა და ფინანსები გამჭვირვალეა, რაც ერთი მხრივ, რეგულირდება უამრავი საკანონმდებლო აქტით, ხოლო მეორე მხრივ, არასამთავრობო ორგანიზაციები ხელმძღვანელობენ დონორის მიერ დადგენილი რეგულაციებით. ეს რეგულაციები ითვალისწინებს ფინანსური და ოპერაციული გამჭვირვალობის, ანგარიშვალდებულების და სანდოობის მაღალი სტანდარტებს, რაც თავის გამორიცხავს დაფინანსების მიმღები ორგანიზაციის მხრიდან უკანონო და სარისკო ქმედებების ჩადენის შესაძლებლობას. გარდა ამისა, შესაძლო კანონსაწინააღმდეგო საქმიანობაზე რეაგირებისთვის საქართველოში უკვე მოქმედებს შესაბამისი საკანონმდებლო მექანიზმები. ანგარიშვალდებულების უკვე არსებული სტანდარტების მიუხედავად, თუ მეტი გამჭვირვალობის საჭიროება დგას, შესაძლებელია ამ სექტორის საქმიანობის მარეგულირებელ სხვადასხვა აქტში დამატებითი მოთხოვნების დაწესება. თუმცა, როგორც აღინიშნა მმართველი ძალის რეალური მიზანი სხვა არის - უცხოური დაფინანსების მქონე ყველა ორგანიზაცია, დაფინანსების მიზნის და დაფინანსების გამცემი სუბიექტის მიუხედავად, აღიაროს უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად. საქართველოში უკვე მოქმედებს არასამთავრობო ორგანიზაციების ანგარიშვალდებულების მრავალი მექანიზმი. სახელმწიფოს აქვს ინფორმაცია საზოგადოებრივი ორგანიზაციების საქმიანობის, შემოსავლების, გაწეული საქმიანობისა და ხარჯების შესახებ. 1.არასამთავრობო ორგანიზაციის მიზნების, დამფუძნებლების და მის ხელმძღვანელობაში მონაწილე პირების შესახებ ინფორმაცია შეიტანება მეწარმეთა და არასამეწარმეო იურიდიულ პირთა რეესტრში და ხელმისაწვდომია ნებისმიერი პირისთვის. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი და უცხო ქვეყნის არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირის ფილიალი რეგისტრირდება მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირთა რეესტრში. რეესტრის მონაცემები ხელმისაწვდომია ნებისმიერი პირისთვის. რეესტრში აისახება ისეთი მონაცემები როგორებიცაა: სახელწოდება და საქმიანობის მიზანი; მისამართი; დამფუძნებლების/პარტნიორების საიდენტიფიკაციო მონაცემები; ხელმძღვანელობაზე და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემები; ხელმძღვანელი ორგანოს წევრთა საიდენტიფიკაციო მონაცემები. რეესტრში ასევე აისახება ორგანიზაციის წესდება და ყველასთვის ხელმისაწვდომია. წყარო: 1) მეწარმეთა და არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირთა რეესტრში - https://www.my.gov.ge/ka-ge/services/6/service/179 2) საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი; 3) „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონი; 4) საქართველოს იუსტიციის მინისტრის 2021 წლის 31 დეკემბრის N797 ბრძანება. 2.სახელმწიფოს მიერ დადგენილი სტანდარტის შესაბამისად, ყველა არასამთავრობო ორგანიზაცია ყოველწლიურად ადგენს ფინანსურ ანგარიშგებებს. ყოველწლიური ფინანსური ანგარიშგება შეიცავს ინფორმაციას ორგანიზაცის შემოსავლებისა და ხარჯების შესახებ. არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიულ პირები ვალდებული არიან ყოველწლიურად მოამზადონ კანონმდებლობით დადგენილი ფინანსური ანგარიშგებები. ფინანსურ ანგარიშგებაში აღწერი¬ლია სა¬ან¬გა¬რიშ¬გე¬ბო პე¬რი¬ოდ¬ში მომ¬ხდა¬რი ყვე¬ლა სა¬მე¬ურ¬ნეო ოპერაციისა და მოვ¬ლე¬ნის ფი¬ნან¬სუ¬რი შე¬დე¬გი, რომ¬ლე¬ბიც დაჯ¬გუ¬ფე¬ბუ¬ლია მა¬თი ეკონომიკური მახა¬სი¬ა¬თებ¬ლე¬ბის მიხედ¬ვით - ფინანსური ან¬გა¬რიშ¬გე¬ბის ელე¬მენ¬ტების მიხედვით. ფინანსური ანგარიშგება შეიცავს ინფორმაციას ორგანიზაცის შემოსავლებისა (გრანტები, საწევრო შენატანები, შემოწირულობები და სხვა) და ხარჯების (ტრანსპორტის ხარჯი, პერსონალის ხელფასი, შეხვედრების და პრეზენტაციები და სხვა) შესახებ, შემოსავლებისა და ხარჯების სახეებისა და ტიპების მიხედვით, მათ შორის პროექტების მიხედვით. წყარო: 1) „ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგებისა და აუდიტის შესახებ“ საქართველოს კანონი; 2) ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგებისა და აუდიტის ზედამხედველობის სამსახურის უფროსის 2018 წლის 26 ივნისის Nნ-9 ბრძანება. 3.საქველმოქმედო ორგანიზაციები შემოსავლების სამსახურს ყოველწლიურად წარუდგენენ პროგრამულ და ფინანსურ ანგარიშებს, აგრეთვე დამოუკიდებელი აუდიტორის მიერ დადასტურებულ ფინანსურ დოკუმენტებს. საქველმოქმედო ორგანიზაციის სტატუსის მქონე ორგანიზაციების შესახებ მოქმედებს საქველმოქმედო ორგანიზაციების ერთიანი რეესტრი, რომელსაც აწარმოებს სსიპ - შემოსავლების სამსახური. რეესტრის მონაცემები ხელმისაწვდომია ნებისმიერი პირისთვის. ერთიან რეესტრში შეიტანება ინფორმაცია ორგანიზაციის ძირითადი მიზნების, საიდენტიფიკაციო მონაცემებისა და ხელმძღვანელი ორგანოს წევრების შესახებ და ხელმისაწვდომია შემოსავლების სამსახურის ვებგვერდზე. საქველმოქმედო ორგანიზაციის სტატუსის მქონე სუბიექტები, ვალდებულნი არიან ყოველ წელს საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს დამატებითი ინფორმაცია და ანგარიშები. კერძოდ: ა) ბოლო წლის საქმიანობის პროგრამული ანგარიში, რომელიც უნდა შეიცავდეს საქმიანობის (მათ შორის, ეკონომიკურის) აღწერას; ბ) ფინანსური ანგარიში მიღებული შემოსავლების შესახებ, წყაროებისა და გაწეული ხარჯების მიზნობრიობის მითითებით; გ) დამოუკიდებელი აუდიტორის მიერ დადასტურებული ბოლო წლის ფინანსური დოკუმენტები (ბალანსი და მოგება-ზარალის ანგარიში). წყარო: 1) საქართველოს კანონი „საქართველოს საგადასახადო კოდექსი“; 2) საქველმოქმედო ორგანიზაციების ერთიანი რეესტრი - https://www.rs.ge/CharityOrganization 4.არასამთავრობო ორგანიზაციები შემოსავლების სამსახურს წარუდგენენ საგრანტო ხელშეკრულებებს, მათ შორის საგრანტო პროექტებს და მის დეტალურ ბიუჯეტებს. არსებობს საგადასახადო შეღავათებით მოსარგებლე პირთა ერთიან რეესტრი, რომელშიც აღრიცხულია საერთაშორისო ხელშეკრულების ფარგლებში დაფინანსებული ყველა ის პროექტი რომელიც სარგებლობს საგადასახადო შეღავათები. ამ რეესტრში აღრიცხვისთვის ორგანიზაციები წარადგენენ საგრანტო ხელშეკრულებებს, საგრანტო პროექტებს და დეტალურ ბიუჯეტებს, შესაბამისად ეს ინფორმაცია სრულად ხელმისაწვდომია შემოსავლების სამსახურისთვის. რეესტრი ყველასთვის ხელმისაწვდომია და მოცემულია ინფორმაცია პროექტის, მისი განმახორციელებელი სუბიექტის, დაწყებისა და დამთავრების თარიღის შესახებ. გარდა ამისა, ორგანიზაციები დამატებული ღირებულების გადასახადის დაბრუნების მიზნებისთვის, საგადასახადო ორგანოს წარუდგენენ დონორთან დადებული შესაბამის საგრანტო ხელშეკრულებებს და პროექტის ბიუჯეტებს. წყარო: 1) საერთაშორისო ხელშეკრულებების შესაბამისად საგადასახადო შეღავათით მოსარგებლე პირთა ერთიანი ელექტრონული რეესტრი - https://rs.ge/TaxPrivileges 2) საქართველოს კანონი „საქართველოს საგადასახადო კოდექსი“. 5.არასამთავრობო ორგანიზაციები შემოსავლების სამსახურს ყოველთვიურად წარუდგენენ დეკლარაციებს, რომელშიც მოცემულია ინფორმაცია თითოეულ ფიზიკურ პირზე გაცემული თანხების ოდენობისა და სახეობის შესახებ. საშემოსავლო გადასახადის ადმინისტრირების მიზნებისთვის, ორგანიზაციები შემოსავლების სამსახურს ყოველთვიურად წარუდგენენ დეკლარაციას/ინფორმაციას მათ მიერ დაქირავებულებზე, დასაქმებულებსა და სხვა ფიზიკურ პირებზე გაცემული თანხების შესახებ. დეკლარაცია მოიცავს თითოეული პირის საიდენტიფიკაციო მონაცემებს და მოქალაქეობრივ მდგომარეობას, ინფორმაციას თითოეულ პირზე გაცემული თანხების ოდენობის, გაცემული თანხის სახისა და დაკავებული გადასახადის ოდენობების შესახებ. გარდა ამისა, ორგანიზაციები ვალდებული არიან ყველა დაქირავებული პირის შესახებ საიდენტიფიკაციო მონაცემები (პირადი ნომერი, სამუშაო განაკვეთი, სამუშაო სტატუსი და სხვა) ასახონ დაქირავებულ პირთა რეესტრში, რომელიც არის საგადასახადო ორგანოს მართვაში. წყარო: 1) საქართველოს კანონი „საქართველოს საგადასახადო კოდექსი“; 2) საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის N996 ბრძანება. 6.არასამთავრობო ორგანიზაციები შემოსავლების სამსახურს პერიოდულად წარუდგენენ ქონების და მოგების გადასახადის დეკლარაციებს. ქონების და მოგების გადასახადების ადმინისტრირების მიზნებისთვის, შესაბამისი საფუძვლების არსებობისას ორგანიზაციები შემოსავლების სამსახურს პერიოდულად წარუდგენენ დეკლარაციებს, რომელიც მათ შორის მოიცავს წლიურ ინფორმაციას ორგანიზაციის აქტივებისა და სასაქონლო-მატერიალური მარაგების შესახებ. წყარო: 1) საქართველოს კანონი „საქართველოს საგადასახადო კოდექსი“; 2) საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის N996 ბრძანება. 7.საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილია ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების აღკვეთის მექანიზმები, რაც გულისხმობს ანგარიშვალდებული პირების მიერ პრევენციული ღონისძიებების განხორციელებას და შესაბამის ანგარიშგებას. ანგარიშგების წარდგენა ხდება არასამეწარმეო (იურიდიული) პირების და საქველმოქმედო ორგანიზაციების მიერ განხორციელებული გარკვეული ოპერაციების შესახებ. ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების აღკვეთის კანონმდებლობით დადგენილი საფუძვლებისას და წესით, ანგარიშვალდებული პირები (ფინანსური ინსტიტუტები, აუდიტორული ფირმა, ნოტარიუსი და სხვა) ვალდებული არიან მოხდინონ კლიენტთა ვერიფიკაცია, დაადგინონ შესაბამისი ოპერაციების საფუძვლები და მიზნები და განახორციელონ სხვა პრევენციული ღონისძიებები. ამასთან, ანგარიშვალდებული პირები შესაბამის სახელმწიფო ინსტიტუციას (სსიპ - ფინანსური მონიტორინგის სამსახური) წარუდგენენ ანგარიშგებას საეჭვო გარიგებების ან/და გარკვეული ოდენობის თანხის ზემოთ განხორციელებული ოპერაციების შესახებ. პრევენციული ღონისძიებების განხორციელება და ანგარიშგების წარდგენა მათ შორის ხდება არასამეწარმეო (იურიდიული) პირების და საქველმოქმედო ორგანიზაციების მიერ განხორციელებული ოპერაციების შესახებ. წყარო: 1) „ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების აღკვეთის შესახებ“ საქართველოს კანონი; 2) საქართველოს ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის უფროსის 2020 წლის 5 ივნისის N1 ბრძანება; 3) საქართველოს ფინანსური მონიტორინგის სამსახურის უფროსის 2020 წლის 5 ივნისის N2 ბრძანება; 4) საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის 2021 წლის 30 მარტის N48/04 ბრძანება. 8.აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის და ცხინვალის რეგიონის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მოქმედებს განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმი, შესაბამისად, ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არასამეწარმეო საქმიანობის განხორციელება საჭიროებს სახელმწიფო ორგანოს წინასწარ თანხმობას და განსაკუთრებულ ანგარიშგებას. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის და ცხინვალის რეგიონის ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მოქმედებს განსაკუთრებული სამართლებრივი რეჟიმი, შესაბამისად, ოკუპირებულ ტერიტორიებზე საქმიანობის განხორციელება საჭიროებს წინასწარ თანხმობას და განსაკუთრებულ ანგარიშგებას. ამ ტერიტორიებზე საქმიანობის განხორციელება მოითხოვს საქართველოს უფლებამოსილი ორგანოების თანხმობას. ამ ტერიტორიაზე საქმიანობის/პროექტის განმახორციელებელი ორგანიზაცია დადგენილი წესით სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატისგან იღებს თანხმობას საქმიანობის განსახორციელებლად და გარკვეული პერიოდულობით წარუდგენს ინფორმაციას პროექტების განხორციელების შესახებ. წყარო: 1) „ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ“ საქართველოს კანონი; 2) საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 15 ოქტომბრის N320 დადგენილება. 3) შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატის ვებგვერდი - https://smr.gov.ge/ 9.უცხოური დონორი ორგანიზაციების მიერ გაწეული დახმარებების და დაფინანსებული პროექტების შესახებ ინფორმაცია შეიტანება საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციის მიერ მართულ ვებგვერდზე, საგარეო დახმარებების ინფორმაციული მართვის სისტემაში - https://eaims.ge/

„რუსულ კანონად“ წოდებული უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონპროექტის კანონად ქცევა რევოლუციური ნაბიჯის ტოლფასია, რომელსაც უარყოფითი შედეგები მოჰყვება. ინიციატივა ყველას და ყველაფერს ეხება – რიგით ადამიანებს, სამოქალაქო სექტორს, მედიას, ქვეყნის ევრო–ატლანტიკურ კურსზე და პარტნიორებთან ურთიერთობაზე გავლენას ახდენს. პრაქტიკულად, ქვეყანას სამოქალაქო საზოგადოების გარეშე დატოვების და ევრო–ატლანტიკური სივრციდან გაქრობის პერსპექტივას უქმნის. საპარლამენტო უმრავლესობამ, რომელსაც ერთი წლის წინათ „აგენტების შესახებ“ რუსული კანონის მიღება ჰქონდა გადაწყვეტილი, სამოქალაქო საზოგადოების მკაფიო რეაქციის შემდეგ, უკან გაიწვია იგი და პირობა დადო, რომ აღარ შემოიტანდა საკანონმდებლო ორგანოში განსახილველად. ერთი წლის შემდეგ, ქვეყანა კვლავ „რუსული კანონის“ მიღების საფრთხის წინაშეა. სანამ კანონად ქცევის შემთხვევაში მისგან გამოწვეულ შესაძლო შედეგებზე ვისაუბრებთ, ცალსახად უნდა აღვნიშნოთ, რომ მოსაზრება – თითქოს კანონპროექტი არასამთავრობო სექტორის გამჭვირვალობის მიზნით შეიქმნა და ევროპული და ამერიკული კანონების ანალოგია – უბრალოდ, მცდარია. არასამთავრობო სექტორის საქმიანობას არაერთი საკანონმდებლო აქტი უკვე არეგულირებს და გრანტის ხელშეკრულების ხელმოწერიდან მის დასრულებამდე საქმის კურსშია საგადასახადო სამსახური, გრანტის გამცემი პირი და ასევე, დიდი პროექტი, დასრულების შემდგომ, აუდიტორულ შემოწმებას გადის. ასე რომ, საგადასახადო სამსახური საქმის კურსშია, ფინანსთა სამინისტროს ნებისმიერ დროს შეუძლია ინფორმაციის გამოთხოვა ნებისმიერ გრანტზე თუ დოკუმენტზე. შესაბამის უწყებებს, საჭიროების შემთხვევაში არსებულ კანონმდებლობაში დამატებით ერთი ინიციატივით შეეძლოთ მიემართათ საკანონმდებლო ორგანოსთვის და მოეთხოვათ „მეტი“ გამჭვირვალობა. მსგავსი წინადადების მაგივრად მივიღეთ მმართველი გუნდის ინიციატივა, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციების უცხოური ინტერესების გამტარებელ სუბიექტებად წარმოჩენას ისახავს მიზანს. მავანი იკითხავს ვინ აცხადებს არასამთავრობო სექტორისთვის საგრანტო კონკურსებს და გასცემს მას? საუბარია იმ საერთაშორისო ორგანიზაციებზე, რომელთა დახმარების დაახლოებით 90%–ი სამთავრობო პროგრამების დახმარებას ითვალისწინებს, ანუ ბიუჯეტის დახმარებას. მარტივად რომ გითხრათ ესენი არიან ის საერთაშორისო ორგანიზაციები, რომლებიც ქვეყანას სხვადასხვა დახმარების, გრანტის, შეღავათიანი კრედიტის სახით ხელს უწყობენ, რაც თავის თავში მოიაზრებს – გზების დაგებას, სკოლების, საავადმყოფოების შეკეთებას თუ ახლის აგებას, კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების აღდგენას, სახელმწიფო ბიუჯეტის ოპერირებისთვის თანხების უზრუნველყოფას, საქართველოს ჯარისთვის, პოლიციისთვის სათანადო მომზადებას, სტუდენტების და ახალგაზრდების განათლების უამრავ შესაძლებლობას ა.შ. ფაქტ–მეტრი, ფინანსთა სამინისტროს მონაცემებზე დაყრდნობით აცხადებს, რომ მხოლოდ ევროგაერთიანებისგან გრანტის სახით საქართველოს მთავრობას (1992–2022 წწ.) მიღებული აქვს 791.71 მლნ. ევრო. აშშ–ის დახმარებების შესახებ ამერიკის საგარეო დახმარების ვებ–გვერდზეც შეგიძლიათ იხილოთ. უფრო მეტიც, საერთაშორისო დონორების ხელშეწყობით უწყებათშორისი გვერდია შექმნილი, სადაც საერთაშორისო დახმარების (კრედიტი, გრანტი) შესახებ ინფორმაცია თავსდება და ნებისმიერ მოქალაქეს შესაძლებლობა აქვს თავად ნახოს საგარეო დახმარების შესახებ ინფორმაცია – eaims.ge თავდაპირველად კანონის ინიციატორები, ისევე როგორც შარშან, წელსაც, საზოგადოებას არწმუნებდნენ, რომ იგი აშშ–ში, კანადაში და ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში არსებული კანონების ანალოგია. ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის, ევროპარლამენტარების, სხვადასხვა ევროპული ქვეყნის საგარეო უწყებებმა თუ ხელმძღვანელებმა ცალსახად განაცხადეს, რომ კანონპროექტი შეუთავსებელი იყო ამერიკისა და ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ღირებულებებთან და რა თქმა უნდა, კანონმდებლობასთან. არასამეწარმეო სამართლის საერთაშორისო ცენტრმა (ICNL), რომელიც ამ სფეროში წლებია მუშაობს და მსოფლიოში გავლენიან ორგანიზაციად ითვლება, აცხადებს, რომ ქართული კანონპროექტი არის იმ კანონების მსგავსი, რომლებიც მიმართულია არასამთავრობო ორგანიზაციების სტიგმატიზაციისკენ. ორგანიზაცია აღნიშნულ პროექტს მიაკუთვნებს იმ ჯგუფს როგორიცაა რუსული უცხოური აგენტების კანონი (2012), ყირგიზული კანონი უცხოურ წარმომადგენლობებზე (2024), არასამთავრობო ორგანიზაციების კანონი ისრაელში (2016), სალვადორის რესპუბლიკის კანონპროექტი უცხოელი აგენტების შესახებ (2012), არასამთავრობო ორგანიზაციების გამჭვირვალობის შესახებ გაუქმებული კანონი უნგრეთში (2017) და კანონპროექტი უცხოური აგენტების შესახებ სერბეთში (2024). არასამეწარმეო სამართლის საერთაშორისო ცენტრი (ICNL) ხაზს უსვამს იმ გარემოებას, რომ ზემოთნახსენები კანონები და საკანონმდებლო ინიციატივები განსხვავდება სხვა კანონებისგან, მათ შორის ევროკავშირში (ინიციატივა), აშშ–ში, გაერთიანებულ სამეფოში, ავსტრალიასა და სხვაგან არსებული კანონებისგან. ეს უკანასკნელნი მიმართულნი არ არიან კონკრეტულად არასამთავრობო ორგანიზაციების წინააღმდეგ, არამედ ფოკუსირებულია უცხოელი ინდივიდებისა და უცხო მთავრობების სახელით განხორციელებული კონკრეტული ტიპის აქტივობების გამჭვირვალობისკენ. რა მოიტანა რუსულმა კანონმა რუსეთში? კანონმა გააქრო პრაქტიკულად ყველა ორგანიზაცია, რომელსაც გარკვეული წარმატება ჰქონდა. 2012 წელს მიღებული კანონი მხოლოდ არაკომერციულ ორგანიზაციებს ეხებოდა. დღემდე ბევრი ცვლილება შევიდა და იმ სუბიექტების სია ბევრჯერ გაფართოვდა. ალიონა ვანდიშევა, რუსი მკვლევარი და აქტივისტი ამბობს, რომ დღეს რუსეთში პოლიტიკურ საქმიანობაში მონაწილეობაც კი შეიძლება გახდეს უცხოეთის აგენტის სტატუსის მინიჭების წინაპირობა. კანონის მიღება რა შედეგებს მოიტანს საქართველოში? 29 აპრილს გამართულ აქციაზე მმართველმა გუნდმა ღია ანტიდასავლური პოზიცია დააფიქსირა და განაცხადა, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების დაფინანსების მთავარ მიზანს საქართველოს სუვერენიტეტის ხელყოფა და ხელისუფლებაში კვლავ აგენტების დაბრუნება წარმოადგენს. მმართველმა პარტიამ, პრაქტიკულად, დააანონსა ცენზურა და საბჭოთა ტოტალიტარული რეჟიმის მმართველობა, აცხადებენ სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები ერთობლივ განცხადებაში: „დასავლეთს ხედავენ მტრად, ხოლო ჩვენი ქვეყნის ოკუპანტი ქვეყანა, რუსეთი, არც კი უხსენებიათ ამ კონტექსტში. ყველამ ნათლად გაიგო, რომ რუსული კანონის მიღების მიზანი არა ყბადაღებული “გამჭვირვალობა”, არამედ ქვეყნის საგარეო კურსის შეცვლა და რუსეთიზაციის გაფორმებაა“. ევროპარლამენტის რეზოლუციაში ხაზგასმულია, რომ საქართველოსთან ევროკავშირში გაწევრიანების მოლაპარაკებები არ უნდა გაიხსნას მანამ, სანამ „აგენტების კანონი“ დღის წესრიგიდან არ მოიხსნება. ევროკავშირის არაერთი მაღალჩინოსნის მსგავსად, შეერთებული შტატების ორპარტიული სენატორთა ჯგუფმა განაცხადა, რომ „ქართული ოცნების“ მიერ ინიცირებული კანონპროექტის სამიზნე სამოქალაქო საზოგადოება და დამოუკიდებელი მედიაა, რომლებიც „ქართული დემოკრატიის სასიცოცხლო არტერიაა“. ისინი საქართველოს მთავრობას მოუწოდებენ, უკან გაიწვიოს კანონი, რომელიც საფრთხეს უქმნის ამერიკისა და საქართველოს ურთიერთობებს და ასევე აჩენს ინდივიდუალურ პირებზე სანქციების დაწესების, მთავრობის პირდაპირი დაფინანსების შეწყვეტის და სავიზო შეზღუდვების გაფართოების დიდ ალბათობას. მმართველი პარტია აგრძელებს კანონპროექტის განხილვას და მისი მიღების შემთხვევაში შედეგები თითოეულ მოქალაქეს შეეხება: არათუ ევროკავშირში გაწევრიანების შესახებ მოლაპარაკებები შეჩერდება, არამედ, შესაძლოა ვიზა ლიბერალიზაციის საკითხიც გადაიხედოს;  შესაძლოა გადაიხედოს საერთაშორისო დახმარებები და გრანტები, რომლებიც სახელმწიფო პროგრამების განხორციელებას უზრუნველყოფს – იგულისხმება ინფრასტრუქტურული, საგანმანათლებლო, ჯანმრთელობის დაცვის, სოფლის მეურნეობის პროექტები;  ქვეყანაში შეიზღუდება სამოქალაქო საზოგადოება და შესაბამისად გაუარესდება ადამიანის უფლებების მდგომარეობა და დემოკრატიის ხარისხი გაუარესდება. ორგანიზაციები, რომლებიც არ დარეგისტრირდებიან უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციად შეწყვეტენ ფუნქციონირებას. შესაბამისად მოქალაქეები – პენსიონერები, ახალგაზრდები, შშმ პირები, ქალები, ბავშვები, დევნილები, სოციალურად დაუცველი მოქალაქეები ვეღარ მიიღებენ უფასო იურიდიულ კონსულტაციას, დღის ცენტრების მომსახურებას, საგანმანათლებლო პროგრამებს, მცირე მეწარმეობისა თუ სოფლის მეურნეობის ხელშემწყობ პროგრამებს. ..

რუსული კანონი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ საქართველოს პარლამენტმა 2024 წლის 17 აპრილს პირველი მოსმენით უკვე მიიღო. შესაბამისად, საინტერესოა მისი შემდგომი განხილვა-მიღება ან უარყოფა რა პროცედურებთან არის დაკავშირებული. მეორე მოსმენა: კანონპროექტი პირველი მოსმენით მიღების შემდეგ გადაეცა წამყვან კომიტეტს - იურიდიულ საკითხთა კომიტეტს. კომიტეტს გადაცემიდან აქვს 3 კვირიანი ვადა მეორე მოსმენისთვის მის მოსამზადებლად. ეს ვადა შეიძლება გაგრძელდეს პარლამენტის ბიუროს გადაწყვეტილებით. კომიტეტის სხდომების გამართვის პერიოდულობას განსაზღვრავს კომიტეტი, მაგრამ სასესიო პერიოდში თვეში უნდა გაიმართოს არანაკლებ 2 სხდომისა. კომიტეტის სხდომა მოიწვევა წინასწარ განსაზღვრულ დროს. კომიტეტის თავმჯდომარე კომიტეტის სხდომას იწვევს თავისი ინიციატივით, კომიტეტის სიითი შემადგენლობის უმრავლესობის მოთხოვნით ან პარლამენტის ბიუროს დავალებით. კანონპროექტის მეორე მოსმენისთვის მომზადებასთან დაკავშირებით წამყვანი კომიტეტის სხდომის გამართვის შემდეგ, კანონპროექტი ეგზავნება პარლამენტის აპარატის საორგანიზაციო დეპარტამენტს პარლამენტის ბიუროს უახლოესი სხდომის დღის წესრიგში შესატანად. თავის მხრივ, ბიუროს კანონპროექტი შეაქვს პარლამენტის პლენარული სხდომის დღის წესრიგში. პარლამენტის ბიუროს სხდომები სასესიო პერიოდში იმართება, როგორც წესი, ყოველ ორშაბათს, თუმცა პარლამენტის თავმჯდომარე უფლებამოსილია მოიწვიოს პარლამენტის ბიუროს სხდომა თავისი ინიციატივით ან კომიტეტის ან ფრაქციის დასაბუთებული წერილობითი მოთხოვნის საფუძველზე. კანონპროექტი მეორე მოსმენით განიხილება პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე და მისი მიღების შემთხვევაში იგი გადაეცემა წამყვან კომიტეტს, მესამე მოსმენით განხილვისთვის მოსამზადებლად. პარლამენტის მორიგი სესია იგეგმება ორკვირიანი ციკლით. პირველი კვირა, ეთმობა პლენარულ სხდომებს, ხოლო მეორე კვირა − კომიტეტების მუშაობას და ამომრჩევლებთან შეხვედრებს. პარლამენტის მორიგი პლენარული სხდომები, იმართება, როგორც წესი, პლენარული სხდომების კვირის სამშაბათს, ოთხშაბათს, ხუთშაბათსა და პარასკევს, 12 საათიდან 19 საათამდე. თუმცა შესაძლებელია ცვლილების შეტანა პარლამენტის სამუშაო განრიგში. მესამე მოსმენა: პარლამენტის მიერ კანონპროექტის მეორე მოსმენით მიღების შემდეგ, წამყვანი კომიტეტი 10 დღის ვადაში განიხილავს მას პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე მესამე მოსმენით განხილვისათვის მოსამზადებლად.  კანონპროექტის მესამე მოსმენისთვის მომზადებასთან დაკავშირებით კომიტეტის სხდომის გამართვის შემდეგ, კანონპროექტი ეგზავნება პარლამენტის აპარატის საორგანიზაციო დეპარტამენტს პარლამენტის ბიუროს უახლოესი სხდომის დღის წესრიგში შესატანად. თავის მხრივ, ბიუროს კანონპროექტი შეაქვს პარლამენტის პლენარული სხდომის დღის წესრიგში. კანონპროექტი მესამე მოსმენით განიხილება პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე და მისი მიღების შემთხვევაში იგი 10 დღის ვადაში, გადაეცემა საქართველოს პრეზიდენტს. პრეზიდენტის ვეტო, კანონის ხელმოწერა და გამოქვეყნება: საქართველოს პრეზიდენტი 2 კვირის ვადაში ხელს აწერს და აქვეყნებს კანონს ან მოტივირებული შენიშვნებით უბრუნებს პარლამენტს (ვეტოს ადებს კანონს). საქართველოს პრეზიდენტის მიერ მოტივირებული შენიშვნებით დაბრუნებული კანონი პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე განიხილება და მიიღება ერთი მოსმენით.  პირველ რიგში კენჭი ეყრება პრეზიდენტის მოტივირებული შენიშვნებით დაბრუნებულ კანონს. თუ პარლამენტი მიიღებს საქართველოს პრეზიდენტის შენიშვნებს, კანონი 5 დღის ვადაში გადაეცემა საქართველოს პრეზიდენტს, რომელიც მის საბოლოო რედაქციას ხელს აწერს და აქვეყნებს 5 დღის ვადაში. თუ პარლამენტი არ მიიღებს საქართველოს პრეზიდენტის შენიშვნებს, კენჭი ეყრება კანონის პირვანდელ რედაქციას და პარლამენტის სრული შემადგენლობის უმრავლესობით მისი მიღების შემდეგ იგი 3 დღის ვადაში გადაეცემა საქართველოს პრეზიდენტს, რომელიც 5 დღის ვადაში ხელს აწერს და აქვეყნებს მას. თუ საქართველოს პრეზიდენტმა ამ ვადაში არ გამოაქვეყნა კანონი, მას ხელს აწერს და 5 დღეში აქვეყნებს პარლამენტის თავმჯდომარე. კანონპროექტის ჩაგდება და უარყოფა: კანონპროექტი საქართველოს პარლამენტმა პირველი მოსმენით უკვე მიიღო, შესაბამისად კანონპროექტის ინიციატორების მიერ მისი გამოთხოვა ვერ მოხდება. ამასთან, თუ კანონპროექტის ინიციატორი ორი თანამიმდევრული მორიგი სესიის განმავლობაში კომიტეტში კანონპროექტის მეორე ან მესამე მოსმენით განხილვისთვის პარლამენტის რეგლამენტით დადგენილი წესით და დადგენილ ვადებში მოწვეულ კომიტეტის სხდომაზე არ გამოიტანს კანონპროექტს, მისი განხილვა წყდება წამყვანი კომიტეტის მიმართვის საფუძველზე, აღნიშნული ფაქტის პარლამენტის ბიუროს მიერ ცნობად მიღების მომენტიდან. პარლამენტის მიერ კანონპროექტზე უარის თქმის მექანიზმი გულისხმობს - საქართველოს პარლამენტის მიერ, მეორე ან მესამე მოსმენით განხილვისას მის ჩაგდებას და საბოლოო ჯამში მის უარყოფას. ამისათვის, პლენარულ სხდომაზე გასულმა კანონპროექტმა ვერ უნდა დააგროვოს მისი მიღებისათვის საჭირო ხმათა რაოდენობა (პლენარულ სხდომაზე დამსწრეთა უმრავლესობა, მაგრამ არანაკლებ პარლამენტის სრული შემადგენლობის ერთი მესამედი). ამასთან, პლენარულ სხდომაზე კანონპროექტის ჩაგდების მიუხედავად, 1 თვის ვადაში მისი ინიციატორების მოთხოვნით კანონპროექტი კიდევ ერთხელ შეიძლება დადგეს კენჭისყრაზე. ამიტომ, კანონპროექტი საქართველოს პარლამენტის მიერ საბოლოოდ უარყოფილად ჩაითვლება ამ ვადის გასვლის შემდეგ, ან თუ განმეორებით ვერ დააგროვებს ხმათა საჭირო რაოდენობას.

ინტერნეტით, სხვადასხვა საინფორმაციო საშუალებებითა თუ სიძულვილის ენით მოსაუბრე ყალბი ანგარიშებით, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ "რუსული კანონი" ეხება მხოლოდ საზოგადოებრივ ორგანიზაციებს და მათი საქმიანობის გამჭვირვალობა. ეს ინფორმაცია მცდარია და ემსახურება საზოგადოების შეცდომაში შეყვანას, რადგან დღესდღეობით, უკვე არსებობს საკმაოდ ბევრი ნორმატიული აქტი, რომელიც არეგულირებს საზოგადოებრივი ორგანიზაციების საქმიანობას. იხილეთ შესაბამისი ნორმატიული აქტების მცირე ჩამონათვალი: საქართველოს კონსტიტუცია საქართველოს ორგანული კანონი „საზოგადოებრივ გაერთიანებათა საქმიანობის და მათი აკრძალვის შესახებ“ „საქართველოს სამოქალაქო კოდექს" საქართველოს კანონი „ბავშვთა და ახალგაზრდული კავშირების სახელმწიფო მხარდაჭერის შესახებ“ საქართველოს კანონი „შემოქმედ მუშაკთა და შემოქმედებითი კავშირების შესახებ“ საქართველოს კანონი „პროფესიული კავშირების შესახებ“ საქართველოს კანონი „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონი „საჯარო რეესტრის შესახებ“ „მეწარმეთა და არასამეწარმეო იურიდიულ პირთა რეგისტრაციის შესახებ“ ინსტრუქცია საქართველოს კანონი „გრანტების შესახებ“ საქართველოს „საგადასახადო კოდექსი” ფინანსთა მინისტრის ბრძანება „დაქირავებულისათვის გადახდილი სამივლინებო ხარჯების ნორმების განსაზღვრის შესახებ“ ფინანსთა მინისტრის ბრძანება „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონი „შრომის კოდექსი“ საქართველოს კანონი „ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგებისა და აუდიტის შესახებ“ და მისგან გამომდინარე კანონქვემდებარე აქტები საქართველოს კანონი „ოფიციალური სტატისტიკის შესახებ” არა - რუსულ კანონს! კი - ევროპას! #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

იცი, რატომ აღინიშნება 14 აპრილს საქართველოში დედა ენის დღე? იმიტომ, რომ ქართველმა ხალხმა შევძელით დაგვეცვა ის, რაც ჩვენი წინაპრებისგან გვერგო - ქართული ენა - ჩვენი კულტურისა და თავისუფლების სიმბოლო. 1978 წელს, საბჭოთა კავშირის ხელისუფლებამ გადაწყვიტა მოკავშირე რესპუბლიკებში ადგილობრივი ენისთვის სახელმწიფო ენის სტატუსის ჩამორთმევა და სახელმწიფო ენად რუსული ენის გამოცხადება. საბედნიეროდ, ამ გადაწყვეტილებას წინ აღუდგა საქართველოს მთლიანი მოსახლეობა და თბილისში მასობრივი გამოსვლები მოეწყო. პროტესტის ამ ტალღამ შესაბამისი შედეგი გამოიღო. ✊🏻 აი, ამის გამო, 14 აპრილს, დედა ენის დღეს აღვნიშნავთ.  აი, ამის გამო ვუცხადებთ რუსეთს - არას!  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

"რუსული კანონი" საფრთხეს უქმნის საქართველოს ევროინტეგრაციას, ეწინააღმდეგება ქართული საზოგადოების უმრავლესობის ნებას და ქვეყნის წინსვლას. თუ "რუსული კანონი" საქართველოშიც ამოქმედდება, თითოეული მოქალაქის ფუნდამენტური უფლებები შეიზღუდება, კანდიდატის სტატუსის ჩამორთმევის რისკი კი დღითიდღე გაიზრდება. სწორედ ამ გზით, ოკუპანტ სახელმწიფოს შესაძლებლობა ექნება შეაჩეროს საქართველოს ევროპულ სახელმწიფოდ ჩამოყალიბების სვლა.  კი - ევროპას! არა - რუსულ კანონს! #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

#არარუსეთს, რადგან ჩვენს ქვეყანას ყოველთვის ემახსოვრება 1989 წლის 9 აპრილი. #არარუსეთს, რადგან ქართველი ხალხი არასდროს აპატიებს ოკუპანტ მეზობელს მშვიდობიან აქციაზე ახალგაზრდა ქალებისა და ბავშვების წინააღმდეგ ტანკებით დაპირისპირებას. #არარუსეთს, რადგან ის დღემდე აგრძელებს სამხედრო აგრესიას, გვიკლავს მშვიდობიან მოქალაქეებს და ებრძვის ჩვენი ქვეყნის დამოუკიდებლობას.

დღეს იმ ორგანიზაციას გაგაცნობთ, რომლის ისტორიაც ყვარლის პირველი საჯარო სკოლის ერთ ოთახში დაიწყო. 2019 წლის ნოემბერში, ახალგაზრდული ორგანიზაცია "ყვარლის ევროკლუბი" ახალგაზრდა ევროპელი ელჩების ინიციატივისა და ადგილობრივი საზოგადოების მხარდაჭერით დაფუძნდა. ორგანიზაციის მიზანია განათლების, განვითარების, სამოქალაქო აქტივიზმის ხელშეწყობა, არაფორმალურ განათლებაზე ხელმისაწვდომობა და დემოკრატიული ღირებულებების გავრცელება.  ორგანიზაციამ უკვე ათობით პროექტი განახორციელა ამერიკის საელჩოსა და ევროკავშირის მხარდაჭერით და უამრავი ბენეფიციარი ჰყავს როგორც ყვარელში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. შედეგი კი ასეთია: ყვარელში არის ევრო-ატლანტიკური ცენტრი, რომელიც არაფორმალური განათლების მიღების შესაძლებლობას აძლევს ადგილობრივ ახალგაზრდებსა და ზრდასრულებს - აერთიანებს კინოკლუბს, რამდენიმე ენოვან ბიბლიოთეკას, წიგნის, სამაგიდო თამაშებისა და სადისკუსიო სივრცეებს.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა #ესქვეყანაშენია