ონკოლოგიური დაავადებები და სტიგმები, შიშის დაძლევის გზები, საზოგადოების ინფორმირებულობა და ცნობიერების ამაღლების მნიშვნელობა ონკო პაციენტებში - არასამთავრობო ორგანიზაცია "ჰოუფი" სწორედ ამ მიმართულებებით მუშაობს და ის თავად ონკო პაციენტებმა დააარსეს. ორგანიზაცია მკურნალობის ხელმისაწვდომობის გაზრდას, ადამიანური გამოცდილების გაზიარებას და სიცოცხლისთვის ბრძოლის მოტივაციის ამაღლებას ემსახურება.  საზოგადოების აქტიური ჩართულობა და მხარდაჭერა ონკოლოგიური დაავადებების მიმართ არსებული სტიგმების დაძლევაში ძალიან მნიშვნელოვანია!  #პაციენტებიპაციენტებისთვის #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

ჩვენს ქვეყანაში იყვნენ ქალები, რომლებიც იბრძოდნენ ქალთა თანასწორობისათვის. ასეთი ქალი იყო კატო მიქელაძე - ფემინისტი, პუბლიცისტი და პოეტი, რომელიც ევროპაში სწავლის შემდეგ, საქართველოში დაბრუნდა და აქტიურად დაიწყო ქალთა უფლებებისთვის ბრძოლა. 1917-1918 წლებში მან რეგიონალური ქსელი "ქალთა ლიგა" ჩამოყალიბა. გამოსცა ქართული გაზეთი "ხმა ქართველი ქალისა” და ამ გზით მან ბევრ ნიჭიერ ქალს შეუწყო ხელი. ცხინვალში ცხოვრების დროს, დააარსა ბიბლიოთეკა, სცენის მოყვარულთა წრე, დადგა უფასო წარმოდგენები, ხოლო ქუთაისში აქტიურად ასწავლიდა ფრანგულ ენას. გვახსოვდეს – ქალთა მხარდაჭერას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს! და საზოგადოების თითოეულმა წევრმა, აქტიურად უნდა ვიბრძოლოთ თანასწორობისთვის! #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

გსმენია სიკეთით სავსე კამპანიის - #ჩაუLAGე_საჩუქრების შესახებ? ადგილობრივი განვითარების ჯგუფი ზემო სვანეთი არასამთავრობო ორგანიზაციაა, რომელიც აერთიანებს ზემო სვანეთის ჩვიდმეტივე თემს. იგი ცდილობს არსებული უთანასწორობისა და სიღარიბის დაძლევას. #ჩაუLAGე_საჩუქრები სწორედ ორგანიზაციის ახალგაზრდული ფრთის წევრების საახალწლო კამპანიაა, რომელიც უკვე მეხუთე წელია ტარდება და თოვლიან მთებში მცხოვრები ადამიანთა გულების სიყვარულით ავსებას ემსახურება.  კამპანიის მონაწილეები აგროვებენ სურვილების კონვერტებს და ეხმარებიან მარტოხელა ხანდაზმულებს, შშმ პირებს და სოციალურად დაუცველ ბავშვებს, რომლებიც საჭიროებენ მედიკამენტებს, საკვებს, საყოფაცხოვრებო ნივთებს, ტანსაცმელს და სათამაშოებსაც კი.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა #ესქვეყანაშენია

არიან ადამიანები, რომლებიც ფიქრობენ რომ საზოგადოება სასიკეთო ცვლილებებს იმსახურებს და ხშირად გამოთქვამენ აზრს ამის შესახებ. ასეთი ადამიანები ზრუნავენ სოციალურ სამართლიანობასა და სამოქალაქო უფლებების დაცვაზე. მათ ანაღვლებთ ჩვენ გარშემო მიმდინარე მძიმე ეკოლოგიური პროცესები და ცდილობენ ამ მოვლენებსა თუ ფაქტებზე საზოგადოების ყურადღების გამახვილებას. ისინი ზრუნავენ ადამიანებზე, მათ უფლებებზე და ასევე, ცდილობენ ქუჩაში მარტო დარჩენილი ცხოველები გადაარჩინონ და დაიცვან. სწორედ ეს ადამიანები არიან აქტივისტები, რომლებიც ცდილობენ შეცვალონ როგორც საზოგადოების ცხოვრება, ისე, მიიღონ და გააზიარონ ცოდნა. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

სულ ახლახანს გამოქვეყნდა სსო მეტრის 2023 წლის ანგარიში. შედეგების მიხედვით, როგორც 2022 წელს, ასევე 2023 წელსაც, საქართველოს სსო–ების, აქტივისტებისა და ადამიანის უფლებათა დამცველებისთვის – საშუალო რისკის ქვეყნად რჩება. 2023 წელი საქართველოსთვის დინამიური მოვლენებით გამოირჩეოდა. 2023 წლის ბოლოს საქართველომ მიიღო ევროკავვშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსი, რაც დიდი მიღწევაა ქვეყნისა და საზოგადოებისთვის. საზოგადოებამ „არაერთხელ დააფიქსირა ევროპული ოჯახის წევრობის სურვილი. სწორედ ამ სურვილის არსებობის გათვალისწინებით, „უცხოური აგენტების“ შესახებ, წლის დასაწყისში, ინიცირებულმა კანოპროექტმა დიდი შეშფოთება და ვნებათაღელვა გამოიწვია“, ნათქვამია ანგარიშში. აღნიშნულმა კანონპროექტმა საფუძველი დაუდო ფართომასშტაბიან პროტესტს, რომელშიც საზოგადოების სხვადასხვა ჯგუფები მონაწილეობდნენ: ახალგაზრდები, სტუდენტები, აქტივისტები, საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლები და ასე შემდეგ. ისინი აქტიურად გამოხატავდნენ კანონპროექტის წინააღმდეგ თავიანთ პოზიციას. „პროტესტის ტალღებს სამართალდამცავებმა ძალის გამოყენებით უპასუხეს. გამოიყენეს ცრემლსადენი გაზი, წყლის ჭავლი, ადგილი ჰქონდა ფიზიკურ დაპირისპირებას დემონსტრანტებსა და სამართალდამცავებს შორის, ასევე - მასობრივ დაპატიმრებებს. (...) ამ მოვლენების ფონზე, მმართველმა პარტიამ მიიღო გადაწყვეტილება, უარი ეთქვა შემოთავაზებული კანონპროექტის საბოლოო მოსმენით მიღებაზე“, აღნიშნულია ანგარიშში. რომელში, ასევე, ნათქვამია რომ, მიუხედავად საბოლოო შედეგისა, ამ პროცესებმა განგრძობითი, ნეგატიური გავლენა იქონია სახელმწიფოსა და საზოგადოებრივ სექტორს შორის თანამშრომლობაზე. სსო მეტრის მიხედვით, ქვეყნის საერთო ჯამური ქულა, 2022 წლის შეფასების მსგავსია. 7 ქულიანი შეფასების სისტემის მიხედვით საქართველოში სსო გარემო 4.8 ქულით შეფასდა (საკანონმდებლო გარემო 5.2, პრაქტიკა – 4.3). თუმცა უფლებრივი სტანდარტების მიხედვით სურათი შეიცვალა. რა შეიცვალა? ქულები გაუარესდა შემდეგ სფეროებში: დაფინანსებაზე ხელმისაწვდომობა (პრაქტიკის მიმართულებით ქულა შემცირდა 5,3-დან (2022 წელი) 5,1-მდე (2023 წელი), მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლება (პრაქტიკის მიმართულებით ქულა შემცირდა 3,9-დან (2022 წელი) 3,8-მდე (2023 წელი). ნეგატიური ცვლილებები დაფიქსირდა სახელმწიფოს მიერ დაცვის ვალდებულების სტანდარტში (პრაქტიკის მიმართულებით 3,9-დან (2022 წელი) 3,8-მდე შემცირდა (2023 წელი), ასევე, სახელმწიფო-სსო თანამშრომლობის კატეგორიაში (პრაქტიკის მიმართულებით ქულა შემცრიდა 3,9-დან (2022 წელი) 3,8-მდე (2023 წელი). უფლებრივი სტანდარტების მიმოხილვა 7 ბალიანი შეფასების სისტემით ყველაზე მაღალი ქულა გაერთიანების თავისუფლების სტანდარტმა მიიღო – 6.1. ხოლო ყველაზე დაბალი მაჩვენებლით გასული საანგარიშო პერიოდის მსგავსად, რჩება პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის სტანდარტი – 3.9 ქულით (თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ სტანდარტი, 2022 წლის მონაცემებთან შედარებით, ერთი ქულით გაუმჯობესდა, საკანონმდებლო მიმართულების მიხედვით). მშვიდობიანი შეკრების უფლება ჯამური ქულა – 4.5 (კანონმდებლობა – 5.2, პრაქტიკა – 3.8) სიტუაციური მიმოხილვა:  საქართველოს კონსტიტუციით განმტკიცებულია მშვიდობიანი შეკრების საზოგადო უფლება. ამის პარალელურად, საქართველოში მოქმედებს კანონი შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ, რომელიც ადგენს დემონსტრაციების ორგანიზებასთან დაკავშირებულ ძირითად პრინციპებსა და ვალდებულებებს. საქართველოს კანონმდებლობა იძლევა შესაძლებლობას გაიმართოს როგორც დაგეგმილი, ისე სპონტანური ტიპის შეკრებები და დემონსტრაციები, ასევე შეკრება განხორციელდეს როგორც შიდა, ისე გარე სივრცეში. მშვიდობიანი შეკრების უფლება არ არის აბსოლუტური და ის შეიძლება შეიზღუდოს კანონიერი ინტერესებიდან გამომდინარე. რომლებიც მოსაგვარებელია. მათ შორისაა, მშვიდობიანი აქტივისტების უკანონო დაპატიმრების პრაქტიკა, რომლის მაგალითები 2023 წელს შეგვხვდა „უცხოელი აგენტების კანონის“ პროტესტთან დაკავშირებული მოვლენებთან და ლგბტქ+ პირთა შეკრების უფლებასთან მიმართებით. იმის გათვალისწინებით, რომ საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში არაერთხელ გამოვლინდა უკანონო დაკავებების შემთხვევები, უფლებრივი სფეროს პრაქტიკის მიმართულებით შეფასების ქულა 3,9-დან 3,8-მდე შემცირდა, რამაც 0,1 ერთეულით (4,6-დან 4.5-მდე) შეამცირა ჯამური ქულაც. ამასთან, აღსანიშნავია „შეკრებებისა და მანიფესტაციების“ კანონში ახლად ინიცირებული ცვლილებები, რომლითაც შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილეებს დემონსტრაციის დროს ეკრძალებათ დროებითი კონსტრუქციების „აშენება“. მოცემული აკრძალვა შემზღუდველია ნებისმიერი დაინტერესებული მხარისთვის. თუმცა იმის გამო, რომ ცვლილებები ჯერ არ არის მიღებული, კანონმდებლობის მიმართულებით სფეროსთვის მინიჭებული ქულა უცვლელი რჩება. რეკომენდაციები: სახელმწიფომ უნდა მიიღოს ახალი ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი, რომელიც ადამიანის ძირითად უფლებებთან შესაბამისობაში იქნება.  სახელმწიფომ ურყევად უნდა დაიცვას მშვიდობიანი შეკრების უფლება, კანონიერი ფორმების გამოყენებით გაუმკლავდეს საჯარო პროტესტს, შევიდეს მოლაპარაკებაში საზოგადოებასთან და შეზღუდოს პოლიციის გადამეტებული რეაგირების შემთხვევები აქციებზე; ყველა საქმე, რომელიც ეხება სამართალდამცავების მიერ დემონსტრაციების დროს უფლებამოსილების გადამეტებას, დაუყოვნებლივ, მიუკერძოებლად და ობიექტურად უნდა გამოიძიოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ და პროკურატურამ; საქართველოს პარლამენტმა უნდა შეცვალოს ეროვნული კანონმდებლობა ვენეციის კომისიის რეკომენდაციების შესაბამისად და უკეთ დაარეგულიროს სპონტანურ შეკრებასთან დაკავშირებული საკითხები. კერძოდ, უნდა დადგინდეს გამონაკლისი თვითმმართველობის ორგანოს ადრეული გაფრთხილების ზოგადი წესიდან და მშვიდობიანი შეკრებებისა და დემონსტრაციების მონაწილეებს უნდა მიეცეთ საშუალება გადაკეტონ გზატკეცილი შეტყობინების გარეშე მაშინ, როდესაც შესაბამისი ორგანოების წინასწარი გაფრთხილება შეუძლებელია; სახელმწიფოს მიერ დაცვის ვალდებულებაჯამური ქულა 4.4 (კანონმდებლობა – 5.0, პრაქტიკა – 3.9) სიტუაციური მიმოხილვა:  კანონი პირდაპირ ადგენს სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას, დაიცვას მედიის წარმომადგენლები, სსო-ები და მასთან დაკავშირებული პირები ნებისმიერი სახის პოტენციური ზიანისგან. თუმცა, უფლებრივი სფეროს ფარგლებში აქამდე მინიჭებული ქულა შემცირდა საანგარიშო წელს დაფიქსირებული რამდენიმე პრაქტიკული შემთხვევის გათვალისწინებით. ერთი მხრივ საარსებო გარემოს ფარგლებში დაფიქსირდა მშვიდობიან პროტესტანტებზე ფიზიკური და ფსიქოლოგიური ძალადობისა და ზეწოლის ფაქტები, მეორე მხრივ, მიუხედავად სახელმწიფოს თავდაპირველი განზრახვისა, უზრუნველეყო ტერორიზმის დაფინანსების პრევენციის მიმართულებით გასაწევი სამუშაოების თემაზე სსო-ბთან ღია მსჯელობისა და დიალოგის შესაძლებლობა, პრაქტიკულად ეს განზრახვა არ შესრულებულა, საჯარო სტრუქტურების მხრიდან შესაბამისი ინიციატივის ნაკლებობისა და ინკლუზიურობაზე დაფუძნებული მოლაპარაკებების უეცარი შეწყვეტის გამო. მოცემულის გათვალისწინებით, პრაქტიკის მიმართულებით ქულა შემცირდა 3,9-დან - 3,8-მდე, რამაც გამოიწვია საერთო ქულის შემცირება 4,5-დან - 4,4-მდე. რეკომენდაციები: სახელმწიფომ უნდა გამოიყენოს ყველა საჭირო ზომა, რათა შექმნას სტაბილური და ქმედითი მექანიზმები სსო-ების წარმომადგენლების სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულებისგან დასაცავად, რომლებიც შეინარჩუნებს ეფექტურობას მიუხედავად იმისა, თუ როგორ გამოიყურება პოლიტიკური თუ სოციალური გარემო.  სახელმწიფოს წარმომადგენლებმა, სამთავრობო ხელისუფლებამ და მმართველი პარტიის სხვა წარმომადგენლებმა უნდა შეწყვიტონ საზოგადოებრივ ორგანიზაციებზე თავდასხმა და შევიწროება, გააძლიერონ კრიტიკული სსო-ების მონაწილეობა მმართველობით პროცესებში და უზრუნველყონ უსაფრთხო და ცოლისწამებისა და დისკრედიტაციისგან თავისუფალი გარემოს არსებობა სამოქალაქო ორგანიზაციების და უფლებადამცველების საქმიანობისთვის.  MONEYVAL-ის ინსტრუქციებთან შესაბამისობის უზრუნველსაყოფად, სსიპ საქართველოს ფინანსური მონიტორინგის სამსახურმა უნდა გააგრძელოს კომუნიკაცია სსო-ის წარმომადგენლებთან და უზრუნველყოს მათი ჩართულობა საქმიანობის ყოველ ეტაპზე. დაფინანსებაზე ხელმისაწვდომობაჯამური ქულა: 5.6 (კანონმდებლობა – 6.0, პრაქტიკა 5.1) სიტუაციური მიმოხილვა:  ითვლება, რომ საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს (სსო) აქვთ წვდომა ადგილობრივ და საერთაშორისო, საჯარო და კერძო ტიპის ფინანსურ წყაროებზე, სხვადასხვა ფორმით. თუმცა, სახელმწიფოს მხრიდან „უცხოელი აგენტების“ შესახებ კანონპროექტის მხოლოდ ინიცირებაც კი, საკმარისი იყო ქვეყნისთვის ხელმისაწვდომი საერთაშორისო დაფინანსების მოქმედი მექანიზმებისთვის საფრთხის შესაქმნელად. ამგვარ კანონმდებლობას ჰქონდა რეალური პოტენციალი, ხელი შეეშალა სსო-ების საერთაშორისო დონორების მხრიდან დაფინანსებისთვის, შეეზღუდა მათი ეფექტურობა და სსო–თა ფინანსური თვითმყოფადობა. ვინაიდან მსგავსი შინაარსის რეგულაციების ხელახლა ინიცირების შესაძლებლობა სრულად არ არის აღმოფხვრილი, მნიშვნელოვანია იმის გაანალიზება, თუ რა გავლენა შეიძლება იქონიოს მსგავსი ხასიათის კანონმდებლობამ საქართველოს სამოქალაქო ორგანიზაციების მდგრადობასა და ავტონომიაზე, ფინანსური ნიშნით. უფლებრივი სფეროსთვის მინიჭებული საერთო ქულა შემცირებულია იმის გათვალისწინებით, რომ ხსენებული კანონპროექტით, იმ სსო-ებთან მიმართებაში რომლებიც საერთაშორისო დაფინანსების გზით იღებენ სახსრებს, ნეგატიური შინაარსის რიტორიკაა განვითარებული. ამ ნიშნით, შეფასება, რომელიც 2022 წელს 5.3-ს შეადგენდა, საანგარიშო პერიოდში 5.1-მდე შემცირდა. ამ სფეროს ფარგლებში გაცემული რეკომენდაციები ხაზს უსვამს იმ საჭიროებას, რომ სახელმწიფოს მხრიდან ხელშეწყობილმა ნეგატიურმა სოციალურმა დამოკიდებულებამ სსო-ებს არ შეუქმნას პრობლემა უცხოური თუ ადგილობრივი დაფინანსების წყაროების გამოყენების პროცესში. რეკომენდაციები: მთავრობამ თავი უნდა შეიკავოს ნებისმიერი კანონის ან რეგულაციის მიღებისგან, რომელიც უკანონოდ ზღუდავს დაფინანსებაზე ხელმისაწვდომობას, მათ შორის უცხოური დაფინანსების მექანიზმებზე ხელმისაწვდომობას. სახელმწიფომ უნდა აღიაროს და მხარი დაუჭიროს სსო-ებისა და არარეგისტრირებული გაერთიანებების დაფინანსების წყაროების დივერსიფიკაციას, მათ შორის ფილანტროპიის ხელშეწყობით, სოციალური მეწარმეობის კონცეფციის აღიარების გზით და ა.შ. და მოცემუ-ლი პრაქტიკაში აღსასრულებლად დააწესოს აუცილებელი საკანონმდებლო გარანტიები. სახელმწიფოსა და სსო–ებს შორის თანამშრომლობაჯამური ქულა: 4.0 (კანონმდებლობა – 4.2, პრაქტიკა – 3.7). სიტუაციური ანალიზი: საქართველოს ამჟამად აკლია სტანდარტიზებული ინსტრუმენტები და ყოვლისმომცველი სტრატეგია სახელმწიფოსა და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს შორის თანამშრომლობის გასაძლიერებლად. მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანაში მოქმედებს უნიკალური საკანონმდებლო ბაზა ღია მმართველობის პარტნიორობის (OGP) სახით, რაც ხელს უწყობს სსო-ებსა და მთავრობას შორის თანამშრომლობას, პრაქტიკაში მოცემულის ეფექტური განხორციელება ვერ ხერხდება, შემუშავებული სამოქმედო გეგმების შესრულების ვალდებულების არარსებობის გამო. პოლიტიკური ნების და ინსტიტუციური მავალდებულებელი მექანიზმების დეფიციტი მთავარი ფაქტორია, რომელიც იწვევს საკითხის მიმართ კრიტიკულ დამოკიდებულებას და მოსაზრებას, რომ OGP საქართველოს მაგალითზე არაეფექტურია. შესაბამისად, ინსტიტუციური მექანიზმების არარსებობის გამო, ერთობლივი ძალისხმევის რეალური შედეგები, როგორც ცენტრალურ, ისე მუნიციპალურ დონეზე უპირატესად დამოკიდებულია გადაწყვეტილების მიმღებთა დისკრეციაზე. საანგარიშო პერიოდის განმავლობაში, სახელმწიფოს წარმომადგენლებმა არ ისურვეს პოლიტიკურ დიალოგში კრიტიკულად განწყობილ, დამკვირვებელ ორგანიზაციებთან მონაწილეობა, რაც სამომავლოდაც შექმნის არახელსაყრელ გარემოს შესაბამის საკითხთა ადვოკატირების მიზნით, პროცესში ჩართული სსო-ებისთვის. თუმცა, სსო-ებისთვის, რომლებიც ნაკლებად არიან ორიენტირებულნი პოლიტიკურად მგრძნობიარე რეფორმებზე, წარმატებული თანამშრომლობითი პროცესის წარმოების ალბათობა, უფრო მაღალია. სახელმწიფოსთან მდგრადი თანამშრომლობითი პრაქტიკის განვითარება, სულ უფრო რთული ხდება. გარდა ამისა, აუცილებელია გავითვალისწინოთ, თუ როგორ იმოქმედა „უცხოური აგენტების“ შესახებ კანონპროექტის ინიცირებამ სსო-ებსა და სახელმწიფოს შორის თანამშრომლობაზე. მოცემულის ფონზე კიდევ უფრო მწვავდება ამ უფლებრივი სფეროს ფარგლებში გამოვლენილი გამოწვევების მნიშვნელობა. რეკომენდაცია: სახელმწიფო ინსტიტუტებმა, განსაკუთრებით საქართველოს მთავრობამ, პატივი უნდა სცეს და უპასუხოს საკუთარ ვალდებულებებს OGP-ის ფარგლებში, მათ შორის OGP-ის სამოქმედო გეგმის მიღებით და გამოყოს მოცემულისთვის საკმარისი ფინანსური და ადმინისტრაციული რესურსები. სსო მეტრი – ქვეყნის ანგარიში, 2023 (ინგ) ანგარიში მომზადდა სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის (CSI) მიერ, ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციასთან (GYLA) და ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტთან (IDFI) თანამშრომლობით.  დოკუმენტი შეიქმნა პროექტის: „CSO მეტრი: ხელსაყრელი გარემოსა და ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მეგზური“ ახორციელებს არაკომერციული სამართლის ევროპული ცენტრი (ECNL). დოკუმენტი მომზადებულია ევროკავშირის (EU) ფინანსური მხარდაჭერით.

ყველა პასუხი სწორია!!! "სადაც არ არის ეროვნული თავისუფლება, იქ ადამიანებს არ შეუძლიათ წინსვლა, იქ ისინი უფრო ეცემიან, ირყვნებიან, მახინჯდებიან გონებით, გლახაკდებიან სულით." - არჩილ ჯორჯაძე (1872-1913). "როგორც წარსულში ჩვენი ერი იბრძოდა არა სხვა ხალხების დამონავებისათვის, არამედ თავის საკუთარის დამოუკიდებლობის დაცვისათვის, ისე ეხლა ჩვენი მამულიშვილები მოღვაწეობენ არა იმ განზრახვით, რომ სხვანი დავთრგუნოთ და მათის დამცირებით ჩვენი თავი ავიმაღლოთო, არამედ იმისათვის, რომ ჩვენს ერსაც გავუკვლიოთ ფართო გზა გონების განვითარებისა, ზნეობის ამაღლებისა და კეთილდღეობისაო." - იაკობ გოგებაშვილი (1840-1912). "გამხმარია, ხმელია ის საზოგადოება, რომელთა წევრებიც მონურად, ყეყეჩ-ჩერჩეტად არიან აღზრდილნი და არ უყვარსთ თავისუფლება, ჰხდება თავის თავის მტერი, სთელავს ფეხით თავისივე ბედნიერებას." - ვაჟა-ფშაველა (1861-1915).  "ყმაწვილ-კაცობა უნდა მომზადდეს ბეჯითის და ზედმიწევნილ ცოდნითა, უნდა, რამდენადაც შესაძლოა, ძირეულად შეისწავლოს ევროპიული მეცნიერება, წინ გაიმძღვაროს ევროპის გამოცდილება, და ამ თოფ-იარაღით შეუდგეს ჩვენის ქვეყნის საქმეს." - ილია ჭავჭავაძე (1837-1907). #გაიზიარეპასუხისმგებლობა #ესქვეყანაშენია

2023 წლის ბოლოს საქართველოს პარლამენტმა, დაჩქარებული წესით, მიიღო ცვლილებები „მეწარმეთა შესახებ“ კანონში. რომლის მიხედვითაც არასამეწარმეო იურიდიული პირი აღარ არის ვალდებული სარეგისტრაციო მონაცემები შესაბამისობაში მოიყვანოს „მეწარმეთა შესახებ“ კანონის მოთხოვნებთან. შესაბამისად, არასამეწარმეო იურიდიული პირის სარეგისტრაციო მონაცემების კანონის მოთხოვნებთან შესაბამისობის უზრუნველყოფა იქნება ნებაყოფლობითი ხასიათის და ამის განუხორციელებლობა არ გამოიწვევს მისი რეგისტრაციის გაუქმებას. რაც შეეხება სხვა სუბიექტებს (გარდა ინდივიდუალური მეწარმეებისა), მათთვის ამ ვალდებულების შესრულება ძალაში რჩება და ვალდებულების შესრულების ვადამ გადაიწია 2025 წლის 1 აპრილამდე. ცვლილება პარლამენტმა, შესაბამისობაში მოყვანისთვის დადგენილი ძირითადი ვადის ამოწურვამდე ერთი თვით ადრე მიიღო. განმარტებით ბარათში მოყვანილი სტატისტიკური მონაცემებით დგინდება, რომ კანონის მოთხოვნებთან შესაბამისობის რეგისტრაცია 16, 667 სამეწარმეო თუ არასამეწარმეო სუბიექტმა უზრუნველყო. „დადგენილ მოთხოვნებთან შესაბამისობაში არ არის მოყვანილი 776, 375 სუბიექტის მონაცემი“, მათ შორის მოხსენიებულია 27, 929 არაკომერციული იურიდიული პირი. განმარტებით ბარათში სამეწარმეო სუბიექტებზე საუბრისას აღნიშნულია, რომ მათი გარკვეულ ნაწილი ხანგრძლივი დროის განმავლობაში არ ფუნქციონირებს და არასწორ სურათს ქმნის, მეწარმეთა რეესტრის დაზუსტების საშუალებას იძლევა სარეგისტრაციო მონაცემთა კანონთან მოყვანის პროცესი. საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოდან 2023 წლის ივლისში გამოთხოვილი ინფორმაციით ირკვევა, რომ არასამეწარმეო იურიდიულ პირად დარეგისტრირებულია 30, 258 ორგანიზაცია. თუმცა მათგან რამდენი სუბიექტი ფუნქციონირებს რეალურად – უცნობია. 2021 წელს მიღებულ „მეწარმეთა შესახებ“ ახალ კანონს გარკვეული ფილტრაციის როლის შესრულება შეეძლო, მაგრამ ამ პროცესს, შესაძლოა, მოქმედი არაკომერციული ორგანიზაციები დაეზარალებინა და მათი მუშაობისთვის საფრთხე შეექმნა. ამასთან, ეს ვალდებულება რეალურად ფუნქციონირებადი ორგანიზაციების დადგენის ერთ–ერთი ყველაზე რთული და არაპროპორციული ვარიანტი იყო, იმის გათვალისწინებით, რომ ახალი კანონის შინაარსობრივი მოთხოვნები უმნიშვნელოდ ვრცელდება არასამეწარმეო იურიდიულ პირზე. სარეგისტრაციო მონაცემების განახლების ვალდებულება საქართველოში რეგისტრირებული არასამეწარმეო იურიდიული პირებისთვის მოიხსნა, ნებაყოფლობითი გახდა. ამ ეტაპზე ნაადრევია საუბარი თუ რა გავლენა მოახდინა „მეწარმეთა შესახებ“ ახალი კანონის თავდაპირველმა მოთხოვნამ სსო–ების ფინანსურ თუ ადამიანურ რესურსზე. ცნობილია ის გარემოება რომ, რეგიონებში მოქმედი საზოგადოებრივი ორგანიზაციების უმრავლესობისთვის კვალიფიციური იურიდიული კონსულტაცია პრობლემურ საკითხს წარმოადგენს და კანონის თავდაპირველი მოთხოვნის აღსრულებაც რთული იქნებოდა. როგორც უკვე აღვნიშნეთ, სარეგისტრაციო მონაცემების განახლების ვალდებულება საქართველოში რეგისტრირებული არასამეწარმეო იურიდიული პირებისთვის მოიხსნა,მაგრამ თუ არასამეწარმეო (არაკომერციულ) იურიდიულ პირს სურს „მეწარმეთა შესახებ“ ახალი კანონის ამოქმედების შემდეგ (2022 წლის 1 იანვრიდან) რეგისტრირებული სუბიექტებისთვის გათვალისწინებული შესაძლებლობებით სარგებლობა (მაგ: ავტორიზებული მომხმარებლის გვერდის - ელექტრონული მისამართის ქონა და სარგებლობა), მაშინ მას მაინც მოუწევს სარეგისტრაციო მონაცემების შესაბამისობაში მოყვანა, თუმცა ამის განხორციელება მას ნებისმიერ დროს შეუძლია. აქვე უნდა აღინიშნოს ის გარემოებაც, რომ სუბიექტების რეგისტრირებისა და რეგისტრირებულ მონაცემებში ცვლილების რეგისტრაციის ღირებულება 2022 წლის მაისიდან გაიზარდა. განმარტებითი ბარათი  ცვლილება

თუ თვლი, რომ სამოქალაქო საზოგადოებისა და სამოქალაქო ღირებულებების გაძლიერებისთვის მხოლოდ თანამედროვე საქართველოში იბრძვიან, მაშინ გეტყვი, რომ ნიკო ნიკოლაძის მიერ შედგენილ ალმანახში "საახალწლო", რომელიც 1880 წელს გამოვიდა, წერია: "შრომისა და ძალის შეერთებით და ერთი მიზნისკენ მიმართვით ხალხი იმისთანა საქმეებს ახერხებს, რომელსაც ვერც ერთი კერძო პირი, რაგინდ გონიერი იყოს, მარტოხელად ვერ მოერეოდა, და ვერც ათასი ან ათი ათასი გენიოსი, ცალცალკე მშრომელი, ვერ გაარიგებდა...” #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, მხარი დაუჭირე ქვეყნის პროგრესს, სამართლიანობას და თავისუფლებას, რადგან #ესქვეყანაშენია

აშშ–ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტო (USAID) ყოველწლიურად აქვეყნებს საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მდგრადობის ინდექსს, რომელიც სხვადასხვა ქვეყნის არასამთავრობო სექტორის მუშაობას და გარემოს აფასებს. მათ შორის არის საქართველოს საზოგადოებრივი სექტორი. საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მდგრადობის ინდექსი შვიდბალიან შკალას იყენებს, სადაც 1 წარმოადგენს ყველაზე მაღალ, ხოლო 7 ყველაზე დაბალ მაჩვენებელს. 2022 წლის ინდექსის მიხედვით, საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების მდგრადობის ჯამური ქულა 4.0 იყო. 2018 წლიდან 2022 წლამდე აღნიშნული ჯამური ქულა არ შეცვლილა. სსო ინდექსი 7 მიმართულებას იკვლევს:  სამართლებრივი გარემოს (3.5);  ორგანიზაციული შესაძლებლობებს (3.8);  ფინანსური მდგრადობას (5.1);  სსო–ების ადვოკატირებას (3.5);  სერვისების მიწოდებას (3.9);  სექტორული ინფრასტრუქტურას (4.1);  საზოგადოებრივ იმიჯს (4.0). 2022 წლის მონაცემებით ერთი პუნქტით გაუმჯობესდა სერვისების მიწოდება, ხოლო სამართლებრივი გარემოს და ფინანსური მდგრადობის კუთხით სურათი გაუარესდა, დანარჩენი მიმართულებით შედეგები, წინა წელთან შედარებით, უცვლელია. სამართლებრივი გარემო  სსო ინდექსის მონაცემების მიხედვით გაუარესებულია მარეგულირებელი სამართლებრივი გარემო. 2009 წლიდან 2020 წლამდე გარემო 3.3 ქულით იყო შეფასებული, 2021 წლიდან დაიწყო მისი გაუარესების ტენდენცია 2021 წელს 3.4, ხოლო 2022 წელს 3.5 შეადგინა. 2023 წელს განვითარებულ რამდენიმე მოვლენისა თუ საკანონმდებლო ინიციატივის ფონზე, ადვილი პროგნოზირებადია, რომ 2023 წლის შედეგები უფრო დაბალი იქნება. ამის ვარაუდის საფუძველს რამდენიმე ინიციატივა გვაძლევს. მაგალითად, „უცხოური გავლენის აგენტების შესახებ“ კანონის პროექტი, რომელმაც საზოგადოების თითოეულ წევრს, განსაკუთრებით კი სსო–ების ფუნქციონირებას საფრთხე შეუქმნა. „რუსული კანონი“ ასე უწოდა მას საზოგადოებამ, რომელიც საკანონმდებლო ორგანომ, მოგვიანებით – საზოგადოების ვნებათაღელვის შემდგომ უკან გაიწვია. ხაზგასმით შეგვიძლია აღვნიშნოთ, რომ ეს იყო სამოქალაქო საზოგადოების მძლავრი და პერმანენტული პროტესტით მიღებული შედეგი. მეორე კანონი, რაც გავლენას მოახდენს 2023 წლის გარემოს შეფასებაზე 2023 არის „მეწარმეთა შესახებ“ კანონი. 2024 წლის 1 იანვრამდე, სსო–ებს კანონთან შესაბამისობაში უნდა მოეყვანათ სარეგისტრაციო ინფორმაცია. ხშირ შემთხვევაში იგი ხელახალი რეგისტრაციის ტოლფას პროცედურა უტოლდებოდა. ორწლიანი ვადის მიუხედავად, პროცესმა კულმინაციას ნოემბერში მიაღწია, ორგანიზაციები აქტიურად გადიოდნენ კონსულტაციებს, რათა მოესწროთ პირველ იანვრამდე ცვლილებები. ცვლილებებისთვის გათვალისწინებული ვადის ამოწურვამდე ერთი თვით ადრე, საქართველოს პარლამენტმა დაჩქარებული წესით მიიღო „მეწარმეთა შესახებ“ კანონში ცვლილებები, რომლის თანახმად სსო–ები აღარ იქნებიან ვალდებული სარეგისტრაციო მონაცემები ახალი კანონის მოთხოვნების შესაბამისობაში მოიყვანონ. ჯერჯერობით უცნობია რამდენი დრო, ფინანსები დახარჯეს სსო–ებმა ცვლილებებისთვის. 2023 წელს რამდენიმე ისეთი ცვლილება მიიღო პარლამენტმა, რომელიც ასევე დადებით გავლენას ვერ მოახდენს მომავალ შედეგებზე. მაგალითად შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ საქართველოს კანონში შეტანილი ცვლილება, რომელიც ეუთომ უარყოფითად შეაფასა, ხოლო პრეზიდენტმა ვეტო დაადო. თუმცა ამ ინიციატივის ირგვლივ პროცესი ჯერჯერობით არ დასრულებულა. ფინანსური მდგრადობა  ინდექსის მონაცემების მიხედვით, ერთი პუნქტით გაუარესდა სსო–ების ფინანსური მდგრადობა. 2018 წლიდან 2021 წლის ჩათვლით იგი 5.0 ქულით იყო შეფასებული, 2022 წელს კი – 5.1 შეადგინა. ამის მიზეზად ინდექსში სსო–ების დაფინანსებაზე ხელმისაწვდომობის კლება და ინფლაციის ზრდა სახელდება. „აგენტების შესახებ“ კანონმა ამ მიმართულებითაც იქონია გავლენა. კერძოდ, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და ხელისუფლებას შორის გაღრმავდა უნდობლობა, რამაც პრაქტიკულად ნაკლებ შესაძლებელი გახადა მომავალში სახელმწიფო დაფინანსების შესაძლებლობები. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ სსო–ებს, რა თქმა უნდა აქვთ, საერთაშორისო და ადგილობრივი დონორებისგან ფინანსების მიღების შესაძლებლობა, თუმცა მთავარ გამოწვევად რჩება სსო–ების ზომა და ადგილმდებარეობა. საზოგადოებრივი ორგანიზაციებისთვის კვლავ მიუღწეველია შემოსავლის წყაროების დივერსიფიკაცია - ბევრი ორგანიზაცია ერთ დონორზეა დამოკიდებული, რაც თავისთავად ორგანიზაციის მდგრადობასა და სიცოცხლისუნარიანობაზე ახდენს გავლენას. ანგარიშში აღნიშნულია, რომ უმნიშვნელოა სხვა სექტორების მიერ სსო–ების დაფინანსების შესაძლებლობა. გამოყენებული წყაროები და დოკუმენტები:  სსო–ების განვითარების ინდექსი, 2022  USAID-ის ანგარიში

დღეს, სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის ახალგაზრდული კონკურსის გამარჯვებულებს, მარიამ ბოლქვაძესა და ნიკოლოზ ურუშაძეს გაგაცნობთ. მარიამს და ნიკოლოზ მრავალფეროვანი ინტერესი აქვთ – უყვართ ხატვა, წერა, წიგნების კითხვა, მოგზაურობა, ფოტოგადაღება, მუსიკა, კინო. მათ ხელვაჩაურში მდებარე სოფელ შარაშიძეებში, ფემინიზმის შესახებ სამოქალაქო კამპანია გამართეს. ახალგაზრდები მიიჩნევენ, რომ საკითხი აქტუალურია, განსაკუთრებით ცენტრიდან მოშორებულ ადგილებში, სადაც ხშირ შემთხვევაში ფემინიზმის შესახებ ინფორმაცია ნაკლებია, ამაზე სოფლის მცხოვრებთან გამოკითხვაც მეტყველებს. მარიამი, კამპანიის დაგეგმვის წინ ჩატარებულ გამოკითხვას იხსნებს და ამბობს, რომ როდესაც სოფლის მაცხოვრებელები გამოკითხეს, ბევრმა მათგანმა ტერმინის განმარტებაც კი არ იცოდა. შედეგების დაყრდნობით, მათ კამპანია ორი მიმართულებით წარმართეს: ფემინიზმის შესახებ ცნობიერების ამაღლება და არასწორი სტერეოტიპების დაძლევა.  ამისთვის მრავალი აქტივობა დაგეგმეს და განახორციელეს – გამოკითხვა, ფილმის ჩვენება–განხილვა, ბროშურების მომზადება და გავრცელება, თანატოლგანმანათლებელთა საინფორმაციო შეხვედრები, ვიდეო–რგოლების მომზადება და სოციალური ქსელის საშუალებით გავრცელება.  სამოქალაქო კამპანიის დაგეგმვის და წარმართვის პროცესში მარიამს და ნიკოლოზს არამხოლოდ მეგობრები და თანატოლები ეხმარებოდნენ, არამედ მასწავლებლები და სკოლის დირექტორი, რომლებიც, როგორც მარიამი ამბობს, აქტიურად იყვნენ შეხვედრების ორგანიზებაში ჩართულნი.  ნიკოლოზი თვლის რომ მან და მარიამმა დასახულ მიზანს მიაღწიეს – „ჩვენ მიერ განხორციელებული კამპანიის შედეგად ბევრმა ახალაგაზრდამ გაიგო, რომ ფემინიზმი ქალთა უფლებების დაცვას კი არა, არამედ ქალისა და კაცის თანასწორობაა ყველა სფეროში - პროფესიულში და პირადშიც“.  სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის ახალგაზრდული კონკურსის ჟუირიმ სწორედ მათი კამპანია ცნო საუკეთესო პროექტად. ჟიურის შეფასებით, მარიამისა და ნიკოლოზის მიერ განხორციელებული აქტივობები ყველაზე კარგად პასუხობს კონკურსის მიზნებს, რომელთა შორისაა ახალგაზრდების სამოქალაქო პასუხისმგებლობის გაზრდა და ევროპული ღირებულებების დამკვიდრების ხელშეწყობა.  სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის (CSI) ახალგაზრდული კონკურსი გაიმართა პროექტის – „ადგილობრივი განვითარების აქტორებს შორის მყარი კავშირების დამყარების“ ფარგლებში, გერმანული ორგანიზაციის „პური მსოფლიოსთვის“ (BFTW) მხარდაჭერით.

საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა, ქვეყნისთვის ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მისანიჭებლად განსაზღვრული, 12 პირობის შესრულების ახალი ანგარიში წარმოადგინეს.  ღია საზოგადოების ფონდის ხელმძღვანელობით, 9 საზოგადოებრივი ორგანიზაციის მიერ მომზადებული შეფასების დოკუმენტი – „სტატუსმეტრი“ – 8 სექტემბრის ჩათვლით არსებულ მდომარეობას ასახავს. საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლების შეფასებით, მოცემულ პერიოდში, სრულად არის შესრულებული ერთი პირობა; მეტწილად შესრულებულია ორი პირობა; ნაწილობრივ შესრულებულია შვიდი პირობა და ჯერ კიდევ შესასრულებელია ევროკავშირის ორი პირობა (დეოლიგარქიზაცია და დეპოლარიზაცია). შესრულდა – 1  მეტწილად შესრულდა – 2  ნაწილობრივ შესრულდა – 7  შესასრულებელი – 2 შესრულების დინამიკა  თქვენთან ერთად გავიხსენოთ რას ითვალისწინებს თითოეული მათგანი და გავიგოთ რა გაკეთდა ამ მიმართულებით.  01 პრიორიტეტი – დეპოლარიზაცია მოთხოვნა: „19 აპრილის შეთანხმების მიხედვით, გადაიჭრას პოლიტიკური პოლარიზაციის საკითხი პოლიტიკურ პარტიებს შორის თანამშრომლობის გზით“. მდგომარეობა: შესასრულებელი 02 პრიორიტეტი – საარჩევნო და ინსტიტუციური რეფორმები  მოთხოვნა: „უზრუნველყოს ყველა სახელმწიფო ინსტიტუტის სრულყოფილი მუშაობა, გააძლიეროს მათი დამოუკიდებლობა და ეფექტიანი ანგარიშვალდებულება, ასევე მათი დემოკრატიული ზედამხედველობის ფუნქციები. კიდევ უფრო გააუმჯობესოს საარჩევნო საკანონმდებლო ჩარჩო, აღმოფხვრას ყველა ხარვეზი, რომელიც ამ პროცესების დროს ეუთო\ოდირმა და ევროპის საბჭომ\ვენეციის კომისიამ გამოავლინა“. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  03 პრიორიტეტი – დამოუკიდებელი სასამართლო  მოთხოვნა: „მიიღოს და განახორციელოს მართლმსაჯულების რეფორმის გამჭვირვალე და ეფექტიანი სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა 2021 წლის შემდგომი პერიოდისათვის, რომელიც დაეფუძნება ფართო, ინკლუზიურ და პარტიათა შორის წარმართულ საკონსულტაციო პროცესს; უზრუნველყოს, რომ მართლმსაჯულების მთელი ჯაჭვი იყოს სრულებით, ჭეშმარიტად დამოუკიდებელი, ანგარიშვალდებული და მიუკერძოებელი, ასევე დაიცვას შტოებს შორის ძალაუფლების განაწილება; სახელდობრ, უზრუნველყოს ყველა სასამართლო და საგამოძიებო ინსტიტუტის ჯეროვანი ფუნქციონირება და კეთილსინდისიერება, განსაკუთრებით უზენაესი სასამართლოსი, და გადაჭრას ყველა პრობლემა, რომელიც გამოვლინდა მოსამართლეთა ნომინირების ყველა დონეზე, ასევე გენერალური პროკურორის შემთხვევაში; გაატაროს იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს ჯეროვანი რეფორმა და დანიშნოს უმაღლესი საბჭოს დანარჩენი წევრები. ყველა ეს ზომა უნდა გატარდეს ევროპული სტანდარტებისა და ვენეციის კომისიის რეკომენდაციების სრული დაცვით”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  04 პრიორიტეტი – ანტიკორუფციული ზომები  მოთხოვნა: „გააძლიეროს ანტიკორუფციული სააგენტოს დამოუკიდებლობა, რომელიც თავს მოუყრის ყველა საკვანძო ანტიკორუფციულ ფუნქციას; განსაკუთრებით კი, საგულდაგულოდ გადაჭრას მაღალი დონის კორუფციის შემთხვევები; აღჭურვოს ახალდაარსებული სპეციალური საგამოძიებო სამსახური და პერსონალურ მონაცემთა დაცვის სააგენტო იმ რესურსებით, რომლებიც მათ მანდატს შეესაბამება და უზრუნველყოს მათი ინსტიტუციური დამოუკიდებლობა”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  05 პრიორიტეტი – დეოლიგარქიზაცია  მოთხოვნა: „დეოლიგარქიზაციის პირობისადმი ერთგულება, რაც უნდა მიღწეული იქნას ეკონომიკურ, პოლიტიკურ და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში კერძო ინტერესების გადაჭარბებული გავლენის აღმოფხვრის საშუალებით”. მდგომარეობა: შესასრულებელი  06 პრიორიტეტი – ორგანიზაციული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლა  მოთხოვნა: „ორგანიზებული დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლის გაძლიერება, რაც უნდა დაეფუძნოს საფრთხის დეტალურ შეფასებებს, კერძოდ, საგულდაგულო გამოძიებების, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მსჯავრდების სანდო გამოცდილების უზრუნველყოფის გზით; სამართალდამცველი უწყებების ანგარიშვალდებულება და ზედამხედველობა უნდა იყოს გარანტირებული”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  07 პრიორიტეტი – მედია  მოთხოვნა: „უფრო ძლიერი ძალისხმევა უნდა იყოს მიმართული თავისუფალი, პროფესიული, პლურალისტური და დამოუკიდებელი მედია გარემოს უზრუნველსაყოფად, განსაკუთრებით იმისათვის, რომ მედიის მფლობელთა წინააღმდეგ მიმართული სისხლის სამართლებრივი პროცედურები აკმაყოფილებდეს უმაღლეს იურიდიულ სტანდარტებს, და ჩატარდეს მიუკერძოებელი, ეფექტიანი და დროული გამოძიებები ჟურნალისტებისა და მედიის სხვა მუშაკთა უსაფრთხოების წინააღმდეგ მიმართული მუქარების შემთხვევებზე”. მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  08 პრიორიტეტი – მოწყვლადი ჯგუფები  მოთხოვნა: „სასწრაფოდ გაძლიერდეს მოწყვლადი ჯგუფების ადამიანის უფლებათა დაცვა, მათ შორის, მოძალადეების და ამ ძალადობის დამკვეთების მართლმსაჯულებისადმი უფრო შედეგიანად წარდგომის გზით.” მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  09 პრიორიტეტი – გენდერული თანასწორობა და ქალთა მიმართ ძალადობა მოთხოვნა: „გაძლიერდეს ძალისხმევა გენდერული თანასწორობის ზრდისთვის და ქალთა წინააღმდეგ მიმართული ძალადობის წინააღმდეგ”. მდგომარეობა: მეტწილად შესრულდა  10 პრიორიტეტი – სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა მოთხოვნა: „უზრუნველყოფილ იქნას სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ყველა დონეზე.” მდგომარეობა: ნაწილობრივ შესრულდა  11 პრიორიტეტი – ECHR-ის გადაწყვეტილებების პროაქტიული გათვალისწინება  მოთხოვნა: „მიღებული იქნას კანონი, რომლის თანახმადაც ქართული სასამართლოები პროაქტიულად გაითვალისწინებენ ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განაჩენებს თავიანთ გადაწყვეტილებებში.” მდგომარეობა: შესრულდა  12 პრიორიტეტი – დამოუკიდებელი სახალხო დამცველი  მოთხოვნა: უზრუნველყოფილი იქნას, რომ სახალხო დამცველის ნომინირების პროცესში უპირატესობა მიენიჭება დამოუკიდებელ პირს და რომ პროცესი წარიმართება გამჭვირვალედ; დაცული უნდა იყოს აპარატის ეფექტიანი ინსტიტუციური დამოუკიდებლობა.” მდგომარეობა: მეტწილად შესრულდა  წყარო: ღია საზოგადოების ფონდი  სტატუსმეტრი, 2023 წლის 8 სექტემბერი   სტატუსმეტრი, 2023 წლის 31 ივლისი  სტატუსმეტრი, 2023 წლის 22 ივნისი  სტატუსმეტრი, 2023 წლი 30 აპრილი

რა უნდა ვიცოდე ჩვენი შრომითი უფლებების შესახებ და რა არის ღირსეული შრომის უფლება. ნახეთ ჩვენს მიერ მომზადებული ვიდეო. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია