რა უნდა ვიცოდე ჩვენი შრომითი უფლებების შესახებ და რა არის ღირსეული შრომის უფლება. ნახეთ ჩვენს მიერ მომზადებული ვიდეო. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

ერთ–ერთი პირველი ორგანიზაცია, რომელიც პირველი რესპუბლიკის მმართველობის დროს შეიქმნა – საქართველოს რესპუბლიკის წითელი ჯვრის საზოგადოება იყო. 1918 წლის 7 სექტემბერს, გაზეთი „შრომა“ იუწყებოდა, რომ 8 სექტემბერს (ენკენისთვეს), 11:00 საათზე, ქალაქის საბჭოს დარბაზში გაიმართებოდა სადამფუძნებლო კრება. განიხილავდნენ საზოგადოების წესდების პროექტს და აირჩევდნენ გამგეობისა და სარევიზიო კომისიის წევრებს.  წესდების მიხედვით, ჰუმანიტარულ ორგანიზაციას, 9 ადამიანისგან შემდგარი მმართველი საბჭო მართავდა, მთავარი ოფისი თბილისში იყო განთავსებული, საქართველოს მრავალ ქალაქსა და დაბაში კი განყოფილებები ჰქონდა. ნებისმიერ ადამიანს, რომელიც საწევროს გადაიხდიდა, შეეძლო გამხდარიყო საზოგადოების წევრი.  საზოგადოება აქტიურად მუშაობდა მოწყალების დების თემის ჩამოყალიბებისთვის, უსახლკარო ბავშვთა მოვლისა, და რა თქმა უნდა, საომარი მოქმედებების დროს დაზარალებულთა და დევნილთა, ლტოლვილთა დახმარების მიმართულებით. სხვა საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მსგავსად, წითელი ჯვარი, მართავდა საქველმოქმედო ღონისძიებებს პანსიონატების, ბავშვთა სახლების თუ გორის მიწისძვრის დროს დაზარალებულთა დასახმარებლად.  რუსეთის წითელი არმიის შემოჭრისას, 1921 წლის თებერვალში, წითელი ჯვარი ცდილობდა თბილისში წესრიგის დამყარებას, ხოლო მოწყალების დები, საკუთარი სიცოცხლის ფასად მხარში ედგნენ დაჭრილ და მიტოვებულ სამხედროებსა თუ მოქალაქეებს. დღემდე უცნობია, რამდენი მოწყალების და ან წითელი ჯვრის წევრი ემსხვერპლა რუსულ ოკუპაციას 1921 წელს.  ამ წლების საარქივო მასალების ნაწილი პრაქტიკულად არ არსებობს, ამიტომ ჰუმანიტარულ–საქველმოქმედო ორგანიზაციის საქმიანობის სრული სურათის ხილვაც, ამ ეტაპზე, შეზღუდულია. #იცნობდეისტორიას, რადგან #ესქვეყანაშენია

დემოკრატიულმა რესპუბლიკამ, დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, „მემკვიდრეობით“ მიიღო, პრაქტიკულად დაშლილი და შეუმდგარი ინსტიტუტები, რომელთა ქმედუნარიანობა ძალიან დაბალი იყო. კოალიციური მთავრობა სწრაფად შეუდგა მუშაობას, იმპერიის დროს შექმნილი ინსტიტუტები სწრაფაფ დაშალა და რამდენიმე კვირაში ჩამოაყალიბა მცირე ზომის სამინისტროები. 1919 წლის განმავლობაში სამინისტროები ერთმანეთს შეუერთა და მათი რაოდენობაც შეამცირა, თუმცა ამან მართვის ხარისხი გააუარესა და 1920 წლისათვის კვლავ აღადგინა სამინისტროების პირველადი სტრუქტურა. სამთავრობო ინსტიტუტებში თანამშრომელთა შერჩევის მთავარი კრიტერიუმს – კვალიფიკაცია წარმოადგენდა და პარტიული კადრებიდან მხოლოდ მინისტრები ინიშნებოდა. შესაბამისად, ხშირად დეპარტამენტის უფროსად, დიპლომატად თუ სხვა მნიშვნელოვან თანამდებობაზე უპარტიო, ან არამმართველი პარტიის წევრები ინიშნებოდნენ. ადგილობრივი თვითმმართველობა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის წარმომადგენლებმა თვითმმართველობის გამართულ და ძლიერ სისტემაზე გააკეთეს აქცენტი. იმ დროის გავლენიანი პოლიტიკოსების შეფასებით თვითმმართველობა უნდა ქცეულიყო „სახელმწიფო სახელმწიფოში“ – ამაში გულისხმობდნენ იმ გარემოებას, რომ გარდა ცენტრალური ხელისუფლების ხელშეუვალი პრეროგატივისა (უსაფრთხოება, საგარეო პოლიტიკა, ვაჭრობა და ა.შ.), ადგილებზე უნდა გადაწყვეტილიყო ბევრი საკითხი. იმდენად მნიშვნელოვნად ითვლებოდა თვითმმართველობის რეფორმა, რომ საკანონმდებლო ორგანოს საყოველთაო არჩევნებს, წინ უსწრებდა თვითმმართველობის არჩევნები. რეფორმის შედეგად, 1918–1920 წლებში საქართველოს 20 მაზრასა და 26 ქალაქში მოეწყო თვითმმართველობები. მათ კომპეტენციას წარმოადგენდა ადგილობრივი გადასახადების შემოღება და აკრეფა, ეკონომიკური საქმიანრობის წარმართვა, ადგილობრივი მნიშვნელობის მიწების განკარგვა, გზების მოვლა–პატრონობა, სკოლების (განსაკუთრებით დაწყებითის) დაარსება, საავადმოყოფებისა და ამბულატორიების მოწყობა, ადგილობრივ მომრიგებელ მოსამართლეთა არჩევა, ადგილობრივი საპოლიციო ორგანოების ჩამოყალიბება და არჩევა. განათლების რეფორმა ქვეყნის მშენებლობისა და განვითარებისთვის ერთ–ერთ მთავარ საყრდენად განათლების სისტემას მიიჩნევდნენ პირველი რესპუბლიკის მესვეურები. 1918 წელს, ამ მიმართულებით, მთავარი პრობლემა სკოლების, მასწავლებლების და ქართულენოვანი სასწავლო წიგნების ნაკლებობა იყო. შეიქმნა მასწავლებელთა მოსამზადებელი კურსები და გაძლიერდა პედაგოგიური ინსტიტუტი. 1918 წლიდან 1921 წლის დასაწყისამდე სკოლათა რაოდენობა დაახლოებით 125% გაიზარდა, ხოლო მოსწავლეთა რაოდენობა 110%. სახელმწიფომ აიღო ვალდებულება ღარიბი მოსწავლეები უზრუნველყო წიგნებითა და ტანსაცმლით. პირველი რესპუბლიკის ხელისუფლება გეგმავდა, რომ 1924 წლისათვის საქართველოს ყველა მოქალაქეს სცოდნობა წერა–კითხვა. მძიმე ფინანსური პრობლემების მიუხედავად, გამოინახა რესურსები, რათა 100–ზე მეტ ნიჭიერ მეცნიერს და ხელოვანს ევროპისა და ამერიკის წამყვან უნივერსიტეტბში გაეგრძელებინა სწავლება. პირველი რესპუბლიკის მმართველობის დროს შეიქმნა პროფესიული კურსები და სასწავლებლები, სასოფლო ბიბლიოთეკების ქსელი, გაძლიერდა არაფორმალური განათლების კერები სახალხო უნივერსიტეტების სახით. აგრარული რეფორმა  აგრარული რეფორმის ფარგლებში, პირველ რიგში ახომვა–აღრიცხვა და მაზრების მიხედვით საკადასტრო სტატისტიკა შედგა. მეორე ეტაპზე, რეფორმის დებულებაში გათვალისწინებულ თითოეულ ოჯახზე კონკრეტული სასოფლო-სამეურნეო მიწის ზედა მარჟაზე მეტი (რეგიონების მიხედვით 5-დან 11 ჰექტრამდე მერყეობდა) ქონება კერძო და იურიდიულ პირებს ჩამოერთვა და მიწის ერთიან ფონდში ჩაირიცხა. 1919 წლის მეორე ნახევრიდან დაიწყო ჩამორთმეული მიწებისაგან შემდგარი საერთო მიწის ფონდის განაწილება გლეხებზე, რომლებიც მოსახლეობის 80%-ს შეადგენდნენ. აღსანიშნავია, რომ 1918 წლისათვის მათი მხოლოდ 20% ფლობდა მეურნეობისათვის საკმარის მიწის ნაკვეთებს. აქამდე სრულიად უქონელი გლეხმა სიმბოლურ ფასად მიიღო მიწის ნაკვეთი, რომელიც სრულებით საკმარისი იყო მისი ოჯახის უზრუნველყოფისათვის. სასამართლო რეფორმა  დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელმძღვანელობამ 1918 წლიდან დაიწყო სასამართლო სისტემის რეფორმაზე მუშაობა. მისი პირველი ტალღა ითვალისწინებდა სასამართლოს დემოკრატიზაციას. შემოიღეს მომრიგებელ მოსამართლეთა განახლებული დემოკრატიული ინსტიტუტი, მათ ღია კონკურსით, თვითმმართველობები ირჩევდნენ და მათი ფუნქცია კერძო დავების მოგვარება იყო. რეფორმის მეორე ეტაპზე შემოიღეს ნაფიც მსაჯულთა ინსტიტუტი და შესაბამისად, სასამართლო სისტემაში რიგითი მოქალაქეების უშუალოდ ჩაერთვნენ. სასამართლო რეფორმის ბოლო, მესამე ტალღა, მთლიანი სისტემის რეფორმირებას გულისხმობდა. 1919 წელს დამფუძნებელმა კრებამ დაამტკიცა კანონი, რომელიც მართლმსაჯულების უზენაესი ორგანოს სენატის შექმნას ითვალისწინებდა. სენატი იყო სასამართლო სისტემის უმაღლესი რგოლი, რომელიც შედგებოდა დამფუძნებელი კრების მიერ გამჭვირვალე და ღია კონკურსით შერჩეული და დამტკიცებული წევრებისაგან. 1919 წლის ოქტომბერში სენატი სრულად დაკომპლექტდა. სენატის წევრებს დამფუძნებელი კრება ამტკიცებდა. საინტერესოა, რომ მაშინ, როცა დამფუძნებელი კრების მანდატების 80%-ზე მეტი სოციალ-დემოკრატიულ პარტიას ეკუთვნოდა, მმართველ ძალას არც კი უცდია პოლიტიკურად მათდამი ლოიალური კანიდატები აერჩია. პირიქითაც კი მოხდა, არჩეულ წევრთაგან რამდენიმე, ოპოზიციური პარტიების წევრები იყვნენ. სენატი თავისი 16 თვიანი არსებობის პირობებში არასდროს გამხდარა პოლიტიკური სპეკულაციის საგანი. პირიქით, სენატორთა მაღალკვალიფიციურობიდან და კეთილსინდისიერებიდან გამომდინარე ეს ინსტიტუტი საზოგადოების ნდობას სრულად იმსახურებდა. ხაზგასასმელია ის გარემოება, რომ ყველა რეფორმა, რომელიც პირველი რესპუბლიკის მმართველობის დროს დაიგეგმა და განხორციელდა, მუდმივი საომარი მოქმედებების პირობებში მიმდინარეობდა, ყველა რეფორმა პრაქტიკულად 33 თვის განმავლობაში გატარდა. რეფორმების არცთუ უმნიშვნელო წარმატების მთავარი მიზეზი პოლიტიკური და საზოგადოებრივი სპექტრის ერთიანობა, პროცესში საზოგადოების აქტიური მონაწილეობა და რუსული იმპერიის დანატოვარი მახინჯი სისტემის კარგად გააზრებული გარდაქმნის საჭიროება იყო.  მასალა ეფუძნება საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის პუბლიკაციას, სრულად... 

დღეს, 6 სხვადასხვა დასახლებაში მცხოვრებ პატარა მოხალისეებზე მოგიყვებით, რომლებიც უანგაროდ ცდილობენ საკუთარ სოფელსა თუ ქალაქში პატარ–პატარა ცვლილებებს, რასაც ბევრი ადამიანისთვის მცირე, თუმცა ხელშესახები სარგებელი მოაქვს. არასამთავრობო ორგანიზაცია „მცხეთა–მთიანეთის რეგიონული ჰაბი“, ზედიზედ მესამედ მართავს მოხალისეობის კვირეულს მცხეთა–მთიანეთის რეგიონის ცენტრიდან მოშორებით მდებარე სოფლებში. მისი მიზანია სოფლის განვითარებაში მოხალისეობის კულტურის დამკვიდრებით, ადგილობრივი თემის პრობლემის მოსაგვარებლად, ახალგაზრდების ჩართვა. მაშ ასე, პატარ–პატარა ამბები პატარა მოხალისეებისგან...  სოფელ ქსოვრისში მშობლები, მოსწავლეები, მასწავლებლები და ეროვნული ბიბლიოთეკაც ერთობლივად ჩაებნენ სკოლის ბიბლიოთეკის გადასარჩენად და ახალი წიგნების შესავსებად. მოსწავლეებმა სკოლის ბიბლიოთეკაში არსებული დაზიანებული წიგნები განაახლეს, მშობლებმა ბიბლიოთეკისთვის ახალი თაროები დაამზადეს. ერთობლივად მოაწყვეს წიგნების შეგროვების აქცია სოფელში. ეროვნულმა ბიბლიოთეკამ კი სკოლას ახალი წიგნები გადასცა.  სოფელ ახალსოფელში კი, საინიციატივო ჯგუფმა, სოფლის მაცხოვრებლებთან ერთად, მოხალისეობრივად, სოფლის საერთო სივრცე გაალამაზა. ძველ საბურავებს ახალი დანიშნულება მოუძებნეს – შეღებეს და მცენარეები ჩარგეს, სოფლის პატარებისთვის კი, საქანელა ჩამოკიდეს. რაც ადგილობრივი ბავშვებისთვის დიდიხნის ოცნება იყო. „გავახარეთ ბავშვები და მათთან ერთად შევძელით ჩვენი სკვერის გალამაზება... ჩვენ ყველა ერთად, ჩვენს საერთო სივრცეს უკეთესობისაკენ ვცვლით“, ამბობენ მოხალისეები.  მცხეთა–მთიანეთის ჰაბის ინიციატივით, მოხალისეთა კვირეული კიდევ ოთხ სოფელში გაიმართა.  სოფელ ლამოვანის საჯარო სკოლის მოსწავლეებმა კომპოსტერისთვის სივრცე მოაწყვეს და აქტიურად დაიწყეს მისი მომზადება. თანაც სოფლის მოსახლეობას პრაქტიკული ინფორმაცია გაუზიარეს თუ როგორ შეიძლება კომპოსტირების საშუალებით, ორგანული ნარჩენებით სარგებელის მიღება და მისი საშუალებით ნიადაგის გაუმჯობესება.  ყაზბეგში მცხოვრებმა მოხალისეებმა – სოფელ სიონის სკვერი გაამწვანეს. გარემოს დაცვითი პოსტერები გაავრცელეს და საინფორმაციო კამპანია გამართეს.  მუხრანის სამოქალაქო განათლების კლუბის წევრებმა კი, საკუთარი ხელით მოამზადეს საჩუქრები და დღის ცენტრის „მომავლის რწმენის“ ბენეფიციარ ბავშვებს გადასცეს.  ანიმაციური გმირების ფორმებში გამოწყობილმა, წეროვანის დევნილთა დასახლებაში მცხოვრებმა მოხალისეებმა, საბავშვო ბაღის მოსწავლეებს გარემოს დაცვის თემაზე სახალისო ამბები უამბეს და ქოთნის მცენარეებით ერთობლივად მორთეს საბავშვო ბაღის ეზო.  მოხალისეობის კვირეული, სამოქალაქო საზოგადოების ინიციატივის პროექტის ფარგლებში გაიმართა, რომლის მხარდამჭერია ევროკავშირი და კონრად ადენუერის ფონდი.  არასამთავრობო ორგანიზაცია „მცხეთა-მთიანეთის რეგიონული ჰაბი“ წეროვანის დევნილთა დასახლებაში მდებარეობს. იგი 2002 წელს შეიქმნა ახალგორში (ახალგორის ახალგაზრდული ასოციაციის სახელწოდებით), 2008 წელს რუსული ოკუპაციის შემდგომ, ორგანიზაცია და მისი წევრები იძულებით გადაადგილებულნი გახდნენ. ცვლილებები განიცადა ორგანიზაციის საქმიანობამ და მიზნებმაც – მთავარი მიმართულება გახდა სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებისა და ახალგაზრდების მხარდაჭერა, განსაკუთრებით დევნილთა თემებში, ადმინისტრაციულ სასაზღვრო სოფლებში და რეგიონში მაცხოვრებელი საზოგადოება. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

გაინტერესებთ როგორი იყო საბჭოთა პროპაგანდა? თვალსაჩინოებისთვის 1921 წელს საქართველოს ოკუპაციის შემდგომ, საბჭოთა რუსეთის პროპაგანდისტული „შემოქმედების“ მცირე ნაწილს გაგაცნობთ, რომელიც საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის პუბლიკაციის მიხედვით მომზადდა. 1921 წელს, საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის შემდგომ, ქართულ საზოგადოებაში საოკუპაციო ხელისუფლებისადმი გაღიზიანების და შეურიგებლობის მუხტი დიდი იყო. ქვეყანას უკვე ჰქონდა 3–წლიანი დამოუკიდებლობის და დემოკრატიული ინსტიტუტების მშენებლობის წარმატებული გამოცდილება. საქართველომ, რომელმაც 117 წლის განმავლობაში რუსეთის იმპერიაში უუფლებობის შემდეგ, 1918 წლის 26 მაისს დამოუკიდებლობა გამოაცხადა, 1920 წლის 10 იანვარს ფაქტობრივი, ხოლო 1921 წლის 27 იანვარს იურიდიული აღიარება მოიპოვა – მსოფლიოს და ევროპის დიდმა ქვეყნებმა იგი სრულუფლებიან დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ სცნეს. საქართველოს რესპუბლიკა, თავად საბჭოთა რუსეთმაც აღიარა იურიდიულად 1920 წლის 7 მაისს ხელშეკრულებით. ეს ისტორიული გარემოებები, ოკუპანტისთვის ადვილი გასანეიტრალებელი არ იყო. საქართველოს ოკუპაციის პირველ თვეებში, ბოლშევიკური რეჟიმი, ლენინის ინსტრუქციების გათვალისწინებით, ცდილობდა შეეფუთა შეიარაღებული დაპყრობის ფაქტები. ოკუპანტი ოფიციალური რიტორიკით და პროპაგანდით, საქართველოს საზოგადოებას და გარესამყაროს უმტკიცებდა, რომ საქართველოში მხოლოდ „გადატრიალება“ მოხდა და ქვეყანა კვლავ დამოუკიდებელი იყო. ასე ცრუობდა რუსეთი: „ქართველი მუშების და გლეხების აჯანყება და გადატრიალება (ხელისუფლების ცვლილება) იყო, რომელსაც საბჭოთა რუსეთის წითელმა არმიამ მხოლოდ მცირე დახმარება გაუწია, მათივე თხოვნის საფუძველზე“.საქართველო კი - სრულუფლებიანი, დამოუკიდებელი სახელმწიფო იყო, რომელსაც „მენშევიკურის“ ნაცვლად - „საბჭოთა ხელისუფლება“ ჰყავდა. ამ პროპაგანდისტული კამპანიის ფარგლებში, 1921 წელს, საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების სამი წლის თავი – 26 მაისს, საბჭოთა ხელისუფლებამ, თბილისში ოფიციალურად აღნიშნა. აღლუმი და დემონსტრაცია მოაწყო და „საქართველოს დამოუკიდებლობის დაცვის“ პირობაც დადო. საბჭოთა რუსული პროპაგანდისტული თეზისები 26 მაისის შესახებ (ამონარიდი გაზეთიდან, სტილი დაცულია): „26 მაისს გამოცხადდა საქართველოს ხალხის დამოუკიდებლობის იდეია.  26 მაისი შედეგია ოქტომბრის რევოლუციისა.  26 მაისი მენშევიკების პარტიამ გამოიყენა საქართველოს მშრომელთა მასის დამონებისათვის იმპერიალისტურ ანტანტას, მენშევიკების და ბურჟუაზიის ხელისუფლების გასაძლიერებლად.  26 მაისს ჩვენ კომუნისტები ვუქმობთ, როგორც ნამდვილ დამოუკიდებელ დღესასწაულს საქართველოს მშრომელთა მასის განთავისუფლებისას მენშევიკების და ევროპის კაპიტალიზმისგან“. თბილისში ღონისძიებას მოსახლეობის უმეტესობამ ბიოკოტი გამოუცხადა. რეგიონებში კი, საპროტესტო დემონსტრაციები გაიმართა, რომელიც ჩეკისტებმა და წითელი არმიის რაზმებმა იარაღის გამოყენებით დაშალეს, დემონსტრანტები დაჭრეს, რამდენიმე მოკლეს და მასობრივი დაპატიმრებები მოაწყვეს. ამ პროცესებით, პრაქტიკულად დაასრულა საოკუპაციო რეჟიმმა რბილი პოლიტიკის ეტაპი. მაისამდე თუ მხოლოდ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელმძღვანელობისა და არმიის დევნით იყო დაკავებული, მაისის შემდგომ, რეჟიმმა მასობრივი დაპატიმრებები დაიწყო. 1922 წელს 26 მაისის აღნიშვნა აიკრძალა. მომდევნო წლებში, მოქალაქეების, პოლიტიკური პარტიების წევრების და სტუდენტების მცდელობები 26 მაისი აღენიშნათ, ტრადიციულად - დემონსტრაციის დარბევით და დაპატიმრებებით სრულდებოდა. საოკუპაციო რეჟიმმა, 26 მაისი და ყველაფერი, რაც მასთან იყო დაკავშირებული ოფიციალური რიტორიკიდან განდევნა. პროპაგანდის მთავარ სამიზნედ „მენშევიკების სამწლიანი ბატონობა“ გამოიყენა და მათ მიმართ მრავალ სალანძღავ ეპითეტს იყენებდა. საოკუპაციო რეჟიმი დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობას ბრალს სდებდა:  საქართველოს რუსეთისგან ჩამოშორებაში;  ქვეყნის დასავლელი კაპიტალისტებისთვის მიყიდვაში;  აჭარის თურქებისთვის გადაცემის განზრახვაში;  საბჭოთა რუსეთთან ომის გაჩაღებაში;  უცხო ქვეყნების ჯარების შემოყვანაში;  საქართველოს ეროვნული განძის გატაცებაში. 1921 წლიდან 1924 წლის ჩათვლით მომხდარი ანტისაბჭოთა აჯანყებები საზღვარგარეთიდან ორგანიზებულ - „მენშევიკურ ავანტიურად“ და „თავად-აზნაურების და ვაჭრების რევანშად“ გამოაცხადა საბჭოთა პროპაგანდამ. ყველა სხვა პარტია, რომელიც ანტისაბჭოთა მოძრაობაში იყო ჩართული- „მენშევიკური ცენტრის“ მიერ მართულად და კრებსით „მენშევიკებად“ გამოაცხადა. თაობათა ცვლის კვალდაკვალ იცვლებოდა საბჭოთა პროპაგანდისტული დღის წესრიგიც და მიდგომებიც, თუმცა უცვლელი იყო ობიექტი – საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობა (1918–1921), და რა თქმა უნდა მიზანი – კოლექტიური მეხსიერებიდან წაეშალათ დამოუკიდებელი საქართველოს 3–წლიანი მმართველობა და ცხოვრება. დეტალური ინფორმაცია იხილეთ საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის პუბლიკაციაში – „საბჭოური პროპაგანდა – როგორც ტრადიცია“. 

“ჩემი სული ღმერთს ეკუთვნის, ჩემი გული სამშობლოს, ჩემი გვამი კი თქვენთვის დამითმია”,- საქართველოს პატრიარქის, ამბროსი ხელაიას მიმართვა რუს ბოლშევიკებს. უყურეთ ვიდეოს და გაიგეთ მეტი...

გაინტერესებთ რა არის ფინანსური ქმედების სპეციალური ჯგუფი (FATF)? რატომ და რა უნდა ვიცოდეთ მის შესახებ? ფინანსური ქმედების სპეციალური ჯგუფი (FATF) – 1989 წელს, პარიზის სამიტზე, დიდი შვიდეულის წევრი სახელმწიფოების მეთაურთა გადაწყვეტილებით შეიქმნა. დიდი შვიდეული მსოფლიოს წამყვან, ეკონომიკურად განვითარებულ ქვეყნებს აერთიანებს – კანადა, საფრანგეთი, გერმანია, იტალია, იაპონია, დიდი ბრიტანეთის გაერთიანებული სამეფო და აშშ. ფინანსური ქმედების სპეციალური ჯგუფი (FATF) მთავრობათშორისი დამოუკიდებელი ორგანოა, რომლის მიზანია ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის საფრთხის წინააღმდეგ პოლიტიკის შემუშავება. ფინანსური ქმედების სპეციალურმა ჯგუფმა (FATF) შეიმუშავა 40 რეკომენდაცია, რომელიც საერთაშორისო სტანდარტად იქცა ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლაში. სტანდარტები მოიცავს ყველა სფეროს. რა არის ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლის კომიტეტი (MONEYVAL)?  ევროსაბჭოს ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლის კომიტეტი (MONEYVAL) ფინანსური ქმედების სპეციალური ჯგუფის (FATF) ერთ–ერთი წევრია. თავის მხრივ, საქართველო MONEYVAL–ის წევრია. ყოველწლიურად, 40 სტანდარტის მიხედვით, ევროსაბჭოს ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლის კომიტეტი აფასებს საქართველოში არსებულ მდგომარეობას, სისტემის ეფექტიანობას, ახდენს პრობლემების იდენტიფიცირებას და გასცემს რეკომენდაციებს. მაგალითად 2020 წლის შეფასების ანგარიშის მიხედვით, ქვეყანამ 40 რეკომენდაციიდან სრულად შეასრულა 6, მეტწილად 21, ნაწილობრივ – 12, ხოლო შეუსრულებელი დარჩა 1, კერძოდ მერვე რეკომენდაცია. რა არის მე–8 რეკომენდაცია და ვის ეხება იგი?  ფინანსური ქმედების სპეციალური ჯგუფის (FATF) მიერ შექმნილი სტანდარტებიდან მე–8 რეკომენდაცია, ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის კონტექსტში, არაკომერციულ სარისკო ორგანიზაციებს უკავშირდება.  იმისთვის, რომ ქვეყნებში ამ რეკომენდაციის ინტერპრეტაცია, არასწორად გამოყენება არ მოხდეს საჭიროა სწორი მეთოდოლოგიით და ზუსტი მონაცემებით შეფასდეს შესაძლო რისკები და გატარდეს თანაზომიერი ღონისძიებები. რას გულისხმობს რისკზე დაფუძნებული მიდგომა?  იგი მოიცავს: რეალური რისკის შეფასებას, მიზნობრივ განსაზღვრას და პროპორციულ ზომებს.  რისკზე დაფუძნებული მიდგომა – ღონისძიებები უნდა ეფუძნებოდეს რეალურ რისკებს.  მიზნობრივი მიდგომა - ღონისძიებები უნდა შეეხოს მხოლოდ იმ ორგანიზაციებს, რომლებიც გამოვლინდნენ, როგორც რისკის მატარებლები.  პროპორციული – რისკის დონისა და არასამეწარმეო იურიდიული პირის შესაძლებლობების გათვალისწინებით უნდა განისაზღვროს ზომების გატარება.  სახელმძღვანელო პრინციპი ხაზს უსვამს იმ გარემოებას, რომ ღონისძიებებმა არ უნდა შეაფერხოს და ხელი არ უნდა შეუშალოს არაკომერციული იურიდიული პირების ფუნქციონირებასა და საქმიანობას. რომელი სტრუქტურა კურირებს პროცესებს საქართველოში?  2019 წლის 30 ოქტომბრიდან მოქმედებს საქართველოს კანონი „ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების აღკვეთის ხელშეწყობის შესახებ“.  საქართველოში ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმთან ბრძოლის საკითხებზე კომპეტენტურ უფლებამოსილ სახელმწიფო საზედამხედველო სტრუქტურას წარმოადგენს სსიპ - საქართველოს ფინანსური მონიტორინგის სამსახური. საერთაშორისო პრაქტიკის გათვალისწინებით, შეფასების დოკუმენტზე მუშაობის სამი მოდელი არსებობს:  1.პროცესი მიმდინარეობს სახელმწიფოს და სამოქალაქო სექტორს შორის აქტიური თანამშრომლობით, ერთობლივად;  2.სახელმწიფოს მიერ მართულ პროცესში, მონაწილეობას იღებს სამოქალაქო სექტორი და მონიტორინგს უწევს არსებულ პროცესს;  3.სახელმწიფო არ რთავს სამოქალაქო სექტორს პროცესში და ის დამოუკიდებლად ამზადებს ჩრდილოვან რისკის შეფასების დოკუმენტს.

გაიცანით სოციალური საწარმო „ჩუ", რომელმაც ჟესტური ენის პოპულარიზაციის მიზნით, ისეთი სამაგიდო თამაში შექმნა, რომელიც მის სწავლაში, საკომუნიკაციო ბარიერების გადალახვასა და ინკლუზიური გარემოს შექმნაში გვეხმარება. სალომე წიქვაძე, სოციალური საწარმოს დამფუძნებელი, ინკლუზიურ თამაშზე გვიყვება: „ჩვენი პირველი თამაში ჟესტური ენის პოპულარიზებაზეა აგებული, რომლის დროსაც საუბარი საჭირო არ არის. შეგიძლია ყველაფერი ჟესტებით გადმოსცე, სწორედ აქედან გაჩნდა სოციალური საწარმოს და თამაშის სახელის იდეა – „ჩუ“. ჟესტური ენის სწავლა ბავშვობიდანვე მაინტერესებდა, თუმცა ეს მარტივი არ აღმოჩნდა. თამაში, გარდა იმისა, რომ ახალი ინფორმაციის მიღების, ახალი ადამიანების გაცნობის საუკეთესო საშუალებაა, იგი საუკეთესო გზაცაა ფართო აუდიტორიასთან მიგვეტანა ჩვენი სათქმელი – სმენის შეზღუდვის მქონე პირთა საზოგადოებაში ინტეგრაციის ხელშესაწყობისთვის, თუნდაც საბაზისო დონეზე, ჟესტური ენის სწავლების აუცილებლობა და მეთოდი. სალომე აღნიშნავს, რომ თამაშის შექმნაში აქტიურად მონაწილეობდა და მასთან ერთად მომუშავე გუნდის გარდა, მოსაზრებებს უზიარებდა სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლებს და, რა თქმა უნდა, ქართული ჟესტური ენის სპეციალისტებს. აღსანიშნავია, რომ წამოწყების გავრცელებამდე, ინიციატორებმა, ინკლუზიური თამაში სხვადასხვა ასაკისა და პროფესიის ადამიანებს გააცნეს და მათგან მიღებული უკუკავშირის საფუძველზე პროდუქტი დახვეწეს. „მათი მოსაზრებების შემდეგ დავრწმუნდით, რომ სწორ გზაზე ვიდექით და თამაში ნამდვილად შეძლება საზოგადოებაში პოზიტიური ცვლილება გამოეწვია ჟესტური ენის შესწავლის მიმართულებით“, ამბობს სალომე. თამაში „ჩუ“ შესაძლებლობას აძლევს 6 წლიდან ზევით, ნებისმიერ ადამიანს გაეცნოს და ისწავლოს ქართული ჟესტური ენის საბაზისო სიტყვები. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

საქართველოს პირველი რესპუბლიკის მხედარმთავარი – "საქართველო თავისი მოწყობით არის ევროპული და არა აზიური". თავის დროზე იგი რადიო "თავისუფლებამ" ჩაწერა. სწორედ ამ ჩანაწერს ეყრდნობა ანიმირებული ვიდეო. (ტექსტი და ხმა აღებულია რადიო თავისუფლების არქივიდან)

სიძულვილის ენა მოიაზრებს გამოხატვის ყველა ფორმას, რომელიც ხელს უწყობს, პროვოცირებას უწევს, ან ამართლებს ქსენოფობიას, რასობრივ შუღლს, ანტისემიტიზმს, შეუწყნარებლობას. სიძულვილის ენა მოიცავს გამონათქვამებს, მტკიცებას, იდეებსა თუ შეხედულებებს, რომლებიც მიმართულია ამა თუ იმ სოციალური ჯგუფის წინააღმდეგ; ასევე ძალადობისკენ მოწოდებას, იქნება ეს ზოგადი ხასიათის, თუ კონკრეტული ადრესატისადმი მიმართული. სიძულვილის ენის ამსახველი ტექსტები ხშირად ეყრდნობა კონსპირაციულ თეორიას, დეზინფორმაციის ხასიათს ატარებს და ამავე დროს, კონტექსტიდან ამოგლეჯილ ერთ ფრაგმენტზე ამახვილებს ყურადღებას. სიძულვილის ენა საშიშია საზოგადოებისთვის, არა მხოლოდ უფლებებისა და თავისუფლებების დარღვევის კუთხით, არამედ საზოგადოებრივი, პოლიტიკური თუ ეკონომიკური ცხოვრებიდან სხვადასხვა ჯგუფის გარიყვის საშიშროების მხრივაც. სიძულვილის ენა საფრთხეს უქმნის საზოგადოების ჰარმონიულ თანაცხოვრებას. რა ფორმით შეიძლება გამოიხატოს სიძულვილის ენა?  ეს შეიძლება იყოს ფოტო, კარიკატურა, მიმი, სიმბოლო, რაიმე დოკუმენტი, ან სტატია, რომელიც ონლაინ ან რეალურ სივრცეშია განთავსებული. იყავი ყურადღებით და ნუ გაავრცელებ სიძულვილის ენის ამსახველ მასალას! #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

ძნელია ემოციების გარეშე უყურო თენგიზ აბულაძის ფილმ „მონანიებას“. ფილმი ღიად გვიყვება საბჭოთა სისასტიკეზე – პოლიტიკურ რეპრესიებზე, მანამდე ეს თემები კინოსა და ლიტერატურაში მინიშნებებით თუ იყო გადმოცემული. მის სცენარზე მუშაობა, გადაღება რამდენიმე წელი გრძელდებოდა. ხოლო დასრულებული ფილმი რამდენიმე წლის მანძილზე თაროზე იყო შემოდებული, რადგან საბჭოთა ხელისუფლება ეწინააღმდეგებოდა დიდ ეკრანზე მის ჩვენებას.  მიუხედავად ამისა, საზოგადოებაში ფილმის და მისი შინაარსის შესახებ მალე გავრცელდა ხმები. გარკვეულ წრეებში, მისი ფარულად ნახვაც შესაძლებელი იყო. რამდენიმე წლიანი ლოდინის შემდეგ ფილმი დიდ ეკრანზე გამოჩნდა. ფილმის სცენარის შექმნის უამრავი ვერსია არსებობს, თუმცა ერთი ცხადია: საბჭოთა რეპრესიების შესახებ შექმნილი ფილმის მთავარი გმირის ბარათელის ამბავი ძალიან ჰგავს 1937 წელს დიდი რეპრესიების დროს დახვრეტილი მხატვრის, დიმიტრი შევარდნაძის ამბავს. ფილმში ბარათელი დიმიტრი შევარდნაძის მსგავსად იცავს ტაძარს და მის დაცვას ეწირება. თენგიზ აბულაძის ფილმებს არასდროს აკლდა წარმატება, თუმცა „მონანიება“ მაინც გამორჩეულია და არაერთი ჯილდო მიიღო. იგი დღემდე ერთ–ერთი საუკეთესო ფილმია ქართულ კინოინდუსტრიაში. #გახსოვდესისტორია, რადგან #ესქვეყანაშენია

მაკო, მალო, მონიკა და სალომე აფხაზეთიდან დევნილები არიან. ერთმანეთს დევნილებისთვის ხელსაქმის შემსწავლელ კურსებზე შეხვდნენ. მალო პოლიმერიას ასწავლიდა, მაკო, მონიკა და სალომე კი მოსწავლეები იყვნენ. წარმატებული მონაწილეები მალე მასწავლებლები გახდნენ. მათ ერთობლივ საქმიანობასაც ჩაუყარეს საფუძველი – 2019 წელს დააფუძნეს არასამთავრობო ორგანიზაცია ხელები მშვიდობისთვის. ცოტა მოგვიანებით, ამავე სახელწოდების სოციალური საწარმოც შექმნეს. მიზანი – სხვა ქალბატონებისათვის გაეზიარებინათ ცოდნა, რათა მათაც ჰქონოდათ შესაძლებლობა დამოუკიდებლად წამოეწყოთ სამეწარმეო საქმიანობა.  თავდაპირველად მოხალისეობრივად დაიწყეს, შემდეგ, ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის, EU4Dialogue პროექტის მხარდაჭერით, წამოიწყეს პროექტი ,,ხელსაქმე სოციალური ცვლილებებისთვის“, რომლის ფარგლებში ახალგაზრდა ქალებმა შეისწავლეს: ჭრა–კერვა, ქარგვა, ქსოვა და მაკრამე.  ხელსაქმის შესწავლა პოპულარული აღმოჩნდა და მოთხოვნა დღითი დღე იზრდება, განსაკუთრებით დიასახლისთა წრეში.  მონაწილეთა შერჩევამდე, მაკომ და მალომ ზუგდიდის, წალენჯიხისა და ხობის მუნიციპალიტეტების სოფლები შემოიარეს, რათა ცენტრიდან დაშორებული სოფლის მკვიდრი ქალებისთვის, მათ ვისაც, ინტერნეტთან შეზღუდული წვდომა აქვთ, მიეწოდებინათ ინფორმაცია. მსურველი გაცილებით მეტი ქალბატონი აღმოჩნდა, ვიდრე ელოდებოდნენ.   „ჩემი შვილის თაობას არა, მაგრამ ჩვენი თაობის დევნილებს, ხშირად გვიჭირდა ინტეგრირება და დღემდე ასე ვართ, ამიტომ გადავწყვიტეთ, რომ პროექტში დევნილებთან ერთად მონაწილეობა მიეღოთ ადგილობრივ ქალბატონებსაც“, ამბობს მაკო.  ხელსაქმის შემსწავლელთა შორის იყვნენ მრავალშვილიანი და მარტოხელა დედები, ადრეულ ასაკში დაოჯახებული ქალები, შშმ ბავშვების მშობლები. მცირეწლოვანი ბავშვების მშობლებს პრობლემა რომ არ შექმნოდათ სასწავლო, თუ სამუშაო პროცესში, ორგანიზაციაში ბავშვებისთვის სათამაშო ადგილიც კი მოაწყვეს, რათა ბავშვებთან ერთად მოსულიყვნენ დედები. ამ ეტაპისთვის სულ 42 ქალბატონმა შეისწავლა ხელსაქმე.  ორგანიზატორები მხოლოდ ხელსაქმის შესწავლით არ შემოიფარგლნენ, დამატებით სხვადასხვა მიმართულებით ჩაუტარდათ მონაწილეებს ტრენინგები, როგორიცაა სოციალური მედია მარკეტინგი,საგრანტო ფონდების მოძიება და გრანტების წერა. შედეგმაც არ დააყოვნა – 8 მონაწილემ უკვე მოიპოვა გრანტი და დამოუკიდებლად წამოიწყო საკუთარი საქმე. 4 მათგანი ორგანიზაციის სოციალურ საწარმოში დასაქმდა, ასევე, 2 წარმატებული ქალი ზუგდიდში მომუშავე დიზაინერ – სოფია ხარჩილავასთან , რომელიც აღნიშნულ პროექტში ქსოვის ტექნიკის მენტორი იყო.