ნუკრიანის სახელოსნოები' წარმოადგენს ტრადიციების შენარჩუნებისა და მისი განვითარების ხელშეწყობაზე მომუშავე ორგანიზაციას, რომლის წევრებმაც ხელობის შესწავლის შედეგად მოახერხეს საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზაცია და ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება.

იცით ვინ იყო „მოხეტიალე მუსიკოსი“, რომელიც სოფელ–სოფელ დადიოდა და ბავშვებს მუსიკას და ლიტერატურას ასწავლიდა მოხალისეობრივად. „სკრიპკით სოფელ-სოფელ ვასწავლი გლეხის ბავშვებს ეროვნულ სიმღერებს, ვასმენინებ ევროპულ მუსიკას გრიგის, ბახის, ჩაიკოვსკის, მოცარტის და სხვა გენიოსების გადმონაცემს, ამის გარდა აზრათა მაქვს, ვასწავლო ამავე ბავშვებს მუსიკალური ან-ბანი, წავუკითხო ჩვენი უმთავრესი მწერლების და მგოსნების მოკლე ბიოგრაფია, უმთავრესი ნაწარმოები და სხვა. სწორედ ამ მიზნისათვის ვაწუხებ გამგეობას და ვთხოვ შეძლების და გვარათ შემიწყოს ხელი, დამეხმაროს პატარ-პატარა წიგნაკებით, რომლებიც სასურველია სრულებით უფასოთ დავურიგო ჩემი აუდიტორიის ბავშვებს, შემიძინოს ლინოლეუმის დაფა კედელზედ ან ხეზედ ჩამოსაკიდი“. - ეს ქართველი მოხეტიალე მუსიკოსის, ილიკო ქურხულის თხოვნაა „ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოებისადმი“. მოგვიანებით ილიკო ქურხულმა საზოგადოებას მიმართა ველოსიპედის შეძენის თხოვნითაც, რათა სოფლებში მომლოდინე მოსწავლეებთან უფრო სწრაფად მისულიყო. მოხეტიალე მუსიკოსმა ორივე შემთხვევაში მიიღო დახმარება. ქურხული ბავშობიდანვე მღეროდა და კარგად უკრავდა ვიოლინოზე, ჩანგზე და პატარა ვენურ გარმონზე. ის ექვსი წლის განმავლობაში მოგზაურობდა ევროპის ქალაქებში და ქართული ხალხური სიმღერის პოპულარიზაციას ეწეოდა. ერთხანს პარიზშიც ცხოვრობდა. შემდეგ სამშობლოში დაბრუნდა და ფანდურით, გუდასტვირითა და ჩანგით საქართველოს სხვადსხვა კუთხეში იმოგზაურა. ქურხულს ჩანგის გაუმჯობესებისათვის სახალხო მუსიკოსის წოდება მიენიჭა.

ირაკლი ხვადაგიანი, ''საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის" გამგეობის თავმჯდომარე "საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია" (sovlab) 2010 წელს დაფუძნდა სამოქალაქო აქტივისტებისა და ისტორიკოსების მიერ. მაშინ, თბილისში ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის მიერ საერთაშორისო კონფერენცია ტარდებოდა საბჭოთა ტოტალიტარიზმისა და მემკვიდრეობის შესახებ და სწორედ ამ ღონისძიების კვალდაკვალ გაჩნდა ინიციატივა, რომ ახალი თვალით შეგვეხედა წარსულისთვის. ჩვენს გარშემო შედგა ადამიანთა ჯგუფი, რომელმაც პირველ მიზნად დაისახა სტალინიზმის, ტერორისა და რეპრესიების ტოპოგრაფის თემის დამუშავება და თბილისში კვლევების დაწყება. თავიდან ჩვენი სამიზნე იყო საბჭოთა პერიოდი (1921-1991) და უფრო სტალინისტურ ხანასა და მასობრივი ტერორის პროცესებზე ვიყავით ორინეტირებული. დღეს უკვე ჩვენი საქმიანობა მე-19 საუკუნის ბოლოდან მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარს ფარავს. ვფიქრობთ, რომ ჩვენს საზოგადოებას უჭირს კრიტიკულად შეხედოს საკუთარ წარსულს, დაინახოს რა მოხდა, რა იყო განმაპირობებელი მიზეზები, შესაბამისად ვერ ხვდება თავის ადგილს დღეს, სად ვართ, რა მემკვიდრეობა და გადაუჭრელი ამოცანები გამოგვყვა. და როდესაც ეს ნაწილი საერთო კოლექტიური მეხსიერებიდან გამოცლილია. მითუმეტეს ძალიან ბუნდოვანი ხდება მომავლის ხედვა. ჩვენ, მკვლევარები ასე ვუყურებთ საკითხს: რომ არსებობს დიდი თეთრი ლაქა, რომელიც უნდა გამოირკვეს; პირველ რიგში ფაქტების მხრივ დალაგდეს და შემდეგ ამ ფაქტების მიხედვით გარკვეული პროცესები გაანალიზდეს. ასევე, გვაქვს ინიციატივა - ღია (საზოგადოებრივი) არქივი, სადაც ისტორიული ღირებულების მქონე ოჯახის დოკუმენტებსა და გაციფრულებულ მასალებს ვათავსებთ. ჩვენი ერთ-ერთი საყვარელი პროექტია სასკოლო კონკურსი - 'ჩემი წინაპარი ჩემს ასაკში', რომლის მიზანია მოსწავლეებმა ახალი კუთხით შეხედონ ჩვენს წარსულსა და მის ნაკვალევს. ასევე გვაქვს საგამომცემლო სერია -' აკრძალული მეხსიერება', ანუ საბჭოთა პერიოდში დაბლოკილი გამოუქვეყნებელი მემუარები, რომელსაც ჩვენ თვითონ ვბეჭდავთ მოხალისეობრივად. ჩვენი ორგანიზაციის არსებობის განმავლობაში, ყველა მკვლევარი და თითოეული წევრი თავისი კონტრიბუციით ამ ყველაფრის სიცოცხლისუნარიანობას უზრუნველყოფს. კვლევები, წიგნები, გამოფენები, დოკუმენტური ფილმები და ყველაფერი ის, რაც ჩვენს ორგანიზაციას უკავშირდება, არის ამ დიდი გუნდური მუშაობის შედეგი. ვფიქრობთ, გასაკეთებელი კიდევ ბევრი გვაქვს.'

ნიკო ნიკოლაძე ერთ-ერთია იმ ქართველ მოღვაწეთაგან, რომლის სახელიც უკვდავების ღირსია და რომლის გაკეთებულ საქმეების ჩამოთვლას ტომეულები დასჭირდება. ის იყო თავისი დროის მოწინავე აზროვნების ადამიანი, რომელმაც მიღებული განათლებისა და გამჭრიახობის წყალობით, ევროპული ცხოვრების ბევრი საუკეთესო მაგალითი შეისწავლა და ცდილობდა, შესაძლებლობების ფარგლებში, საქართველოში დაემკვიდრებინა. ნიკომ საფრანგეთიდან შვეიცარიაში გაფრენის მიზეზად თქვა: „უფრო მეტად მაინტერესებს შვეიცარია, რესურსებით ასეთი ღარიბი ქვეყანა რატომ არის მდიდარი, და რესურსებით მდიდარი საქართველო კი რატომ არის ასეთი ღატაკი.' ნიკო ნიკოლაძე ფლობდა ფრანგულ, რუსულ, ინგლისურ, იტალიურ და გერმანულ ენებს. ის იყო პირველი ქართველი, ვინც სადოქტორო დისერტაცია ევროპაში დაიცვა. მოგვიანებით (1873 წელს) კი, მისი რჩევით, ჟენევაში დაარსდა ქართული საგანმანათლებლო საზოგადოება „უღელი“. ''- ნუ-თუ შესაძლებელია სხვის ჯობნა, თუ კი ჩვენ ამ სხვას არ გავიცნობთ? - თუ კი სხვის მწერლობას არ შევისწავლით, სხვის მეცნიერებას არ შევიძენთ, სხვის გამოცდილებას არ დავიმკვიდრებთ, ნუ-თუ მარტო ძველი ჩვენი ენის გაზეპირებით, ძველი ხელნაწერების ტრიალით, ძველი ჩვეულების გახსენებით შეგვეძლება იმ ძალის მოპოვება, რომელიც სხვებთან გაგვასწორებს და სხვის პატივს შეგვძენს? - ნუ-თუ მარტო ქართული ენის შემწეობით შეგვეძლება ჩვენ – ან შეეძლება ჩვენს ახალგაზრდობას – ის მეცნიერება შეიძინოს მოკლე დროში, რომელიც სხვებს მთელი საუკუნოების განმავლობაში მოუგროვებიათ? - ნუ-თუ პატრიოტულ გრძნობას ახშობს ან სდევნის სხვისი ენის შესწავლა, სხვისი ცხოვრების გაცნობა? - ნუ-თუ ვაშინგტონი ნაკლები ან უხეირო პატრიოტი იყო იმით, რომ ფრანგული ენა იცოდა, ან ინგლისის კარგი და ავი ჩინებულად შესწავლილი ჰქონდა?"

სოციალური თერაპიის სახლი ემსახურება გონებრივი განვითარების შეფერხების მქონე პირებს. ეს არაა თავშესაფარი. ესაა გარემო, სადაც ადამიანები ყოველდღიურად სამუშაო პროცესში ჩართული და სხვადასხვა სოციალური აქტივობით დაკავებულნი არიან. ნახეთ მათ მიერ შექმნილი ნამუშევრები

თინათინ მესხი, სამოქალაქო ორგანიზაცია 'ჰელფინგ ჰენდის' დამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორი: ჩვენი ორგანიზაცია ფორმალურად 2009 წლიდან არსებობს. იმ პერიოდში ქვეყანაში ახალგაზრდებისთვის და განსაკუთრებით გოგონებისთვის ძალიან მძიმე ვითარება იყო. მე, რამდენიმე ახალგაზრდასა და ამერიკელ ცოლ-ქმარს გაგვიჩნდა იდეა, რაიმე ისეთი მოგვეფიქრებინა, რაც დაგვეხმარებოდა დადებითი ცვლილებებისათვის ბრძოლაში და შესაბამისად - გააძლიერებდა საზოგადოებას. 2009 წლიდან დღემდე სწორედ მოხალისეობა იყო და არის ის ძლიერი იარაღი, რომელიც ჩვენს ირგვლივ არსებული პრობლემების გადაჭრაში გვეხმარება. თავიდან არ გვქონდა ფორმალურად დაფუძნებული ორგანიზაცია და უბრალოდ ვმოხალისეობდით სხვადასხვა საჭიროების მქონე ადამიანებთან. ვცდილობდით ძალიან მცირედი შესაძლებლობებით ჩვენი მაქსიმუმი გაგვეკეთებინა.  ამით ვუმტკიცებდით საკუთარ თავს და ჩვენს გარშემომყოფთ, რომ არ შეიძლება ყველაფრის განმსაზღვრელი ფინანსები იყოს და რომ შენი გულწრფელი აქტივიზმით შეგიძლია შეცვალო ის, რაც არ მოგწონს.  ასე გაჩნდა მოხალისეობის პოპულარიზაციის იდეა.  შემდეგ უკვე დავაფუძნეთ ორგანიზაცია, რომელიც მოხალისეთა რესურს-ცენტრის ფუნქციას ითავსებს, ხელს უწყობს მოხალისეობის, როგორც ინსტიტუციის ჩამოყალიბებას და დღემდე გადის განვითარების გარკვეულ ეტაპებს.  ჩვენი საქმიანობის დასაწყისში ადამიანებს არ ჰქონდათ წარმოდგენა რა იყო ფორმალური მოხალისეობა. ხშირად დაგვცინოდნენ კიდეც და კონკრეტული სტრეოტიპების ქვეშ განგვიხილავდნენ - მოხალისეებს, როგორც პროფესიის არმქონე და უსაქმურ ადამიანებს და ა.შ  ჩვენი პირველი პროგრამა -'მოხალისეობა - გზა ეკონომიკური დამოუკიდებლობისაკენ' 2010 წელს შეიქმნა, რომლის ფარგლებშიც დევნილებსა და და სოციალურად დაუცველ ახალგაზრდებს დავეხმარეთ. ვთავაზობდით სხვადასხვა სახის ტრენინგებს, ხოლო შემდეგ ჩვენს მიერ მოძიებულ დღის ცენტრებში და სამოქალაქო ორგანიზაციებში მოხალისეებად ვუშვებდით. ბევრი მათგანი დღეს ძალიან წარმატებულია და წამყვან პოზიციაზე მუშაობს.  მოგვიანებით დავაფუძნეთ მოხალისეთა ინკუბატორი, სადაც ყველა დაინტერესებულ ადამიანს შეუძლია ჩვენს ვებ გვერდზე დარეგისტრირდეს და გასაუბრების შემდეგ აქტიურად ჩაებას მოხალისეობრივ საქმიანობაში.  ასევე, გვაქვს ონლაინ რადიო - 'ჩემი ხმა', რომელიც მიზნად ისახავს ახალგაზრდა ქალების გაძლიერებას თანამედროვე მედია ტექნოლოგიების გზით. ეს არის თავისუფალი სივრცე, სადაც მათი თვალით დანახულ პრობლემებს განვიხილავთ.  ყოველწლიურად, თბილისში და ქუთაისში ვატარებთ მოხალისეობის ფორუმს, ვიწვევთ სამოქალაქო ორგანიზაციებსა და ახალგაზრდებს, რათა მათ შორის მჭიდრო თანამშრომლობა ჩამოყალიბდეს. მიხარია, რომ ჩვენთან დღითიდღე იზრდება მოხალისეობის მსურველების რაოდენობა. თუ ადრე 100 ადამიანი მოხალისეობდა, ახლა მათი ციფრი 1700-ს შეადგენს. ღრმად მჯერა, რომ ერთმანეთის დახმარებით და თანადგომით ბევრი რამის შეცვლა შეგვიძლია უკეთესობისკენ.

14 ივლისს დიდი ქართველი კლასიკოსის- ვაჟა-ფშაველას დაბადების დღე აღინიშნა. ბევრი ჩვენგანისთვის არ არსებობს მისი რჩეული მოთხრობა ან პოემა, რადგან ყველა განსაკუთრებული და ძვირფასია. თუმცა, მოიპოვება ნაკლებად ცნობილი ესეებიც. ერთ-ერთი მათგანია ქალთა უფლებების შესახებ  'მე მხოლოდ ამას ვიტყვი: დიდად და დიდად საჭიროა დაკმაყოფილდეს ქალთა მოთხოვნილება. მჯერა, მწამს და ვერცავინ შემაცვლეინებს ამ რწმენას. დღეს რომ მაღალ ბიუროკრატიულ წრეებში, გავლენიან ადგილებზე მინისტრებისა და სხვა, დედაკაცები იყვნენ, დღევანდელი გამწვავებული და გამწარებული ცხოვრება რუსეთისა მალამოს დაიდებდა და საჭირო რეფორმებს მალე ვეღირსებოდით. დედაკაცები ამდენს სიჯიუტეს არ გამოიჩენდნენ, როგორსაც დღეს იჩენენ მაღალი სფეროს მაღალნი პირნი_ისინი ხომ მამაკაცები არიან _ ”კაი ბიჭობად”, “გულ-მაგრობად” არ გაასაღებდნენ თავიანთ სიჯიუტეს, ვინაიდგან დედაკაცნი უფრო ლმობიერნი, გრძნობიერნი არიან და დღევანდელი ცხოვრება ყველაზე მეტად რას მოითხოვს, თუ გარდა ერთის გრძნობისა, რომელსაც ეწოდება შებრალება, შეწყნარება. იფიქრე, თუ ასე არ იყოს. მიიხედ-მოიხედე, სად არის ეს შებრალება?! კაცი ძვალ-ტყავად ქცეული გემუდარება, გეხვეწება: “კაცო, ღმერთი-რჯული, მთელი ერთი კვირაა მშიერი ვარ, სული ამოდის. ეს არი ვკვდები, წყალობა მოიღეო!” მე და შენ იმას ყურს არ ვათხოვებთ და ჩვენს ქცევას გავამართლებთ სხვადასხვა ფილოსოფიურის მოსაზრებით; გამოვჩხრეკთ ხრიკიანს მოძღვრებას და იმის წყალობით წინაშე ქვეყნისაც თავს გავიმართლებთ და თავის თავთან ხომ მართალნი ვართ და მართალნი. მაგრამ დედაკაცი ამას არ იზამს, ერთ გროშს მაინც მიაწვდის... მრწამს მე ეს და ამიტომ მენატრება, რომ დედაკაცს მიეცეს ისეთივე უფლება, რაც მამაკაცს, როგორც სწავლაში, ისე სამსახურში... შენ როგორც გნებავს, იფიქრე; საჭიროა გაქვავებული გული მამაკაცისა გაათბოს დედაკაცის ხმამ და მისი რწმენა, რომ მამაკაცი ვარ, მე ადვილად არ უნდა გავტყდე, არ უნდა მოვიხადო ქედი ხალხის მოთხოვნილების წინაშე, რათა სილაჩრე არავინ დამწამოსო, უნდა მოათავსოს კეთილგონიერების ფარგალში იმავე დედაკაცის ხმამ...'

1999 წელს ცოლ-ქმარმა ლალი ხანდოლიშვილმა და გელა ღლიღვაშვილმა გადაწყვიტეს, ეზრუნათ იმ ადამიანებზე, რომლებსაც მათი დახმარება ყველაზე მეტად სჭირდებოდათ. ასე შეიქმნა კიდევ ერთი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია/თემი - "ქედელი."

გაიცანით კიდევ ერთი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია - 'უკეთესი მომავლისთვის * For The Better Future', რომელიც დევნილი ქალებისა და ახალგაზრდების პროფესიულ განვითარების უწყობს ხელს.

ისინი ბრიტანელი დიპლომატი და საზოგადო მოღვაწე ოლივერი და მისი და - მარჯორი უორდროპები არიან. დიდია მათი ღვაწლი ევროპის ქვეყნებში საქართველოს ისტორიისა და კულტურის პოპულარიზაციის საქმეში. ამას ადასტურებს შემდეგი ფაქტები: ლონდონში ოლივერ უორდროპის ავტორობით გამოიცა წიგნი „საქართველოს სამეფო“, ასევე სულხან-საბა ორბელიანის „წიგნი სიბრძნე სიცრუისა“-ს ინგლისური თარგმანი კომენტარებით. დაიბეჭდა მარჯორი უორდროპის „ქართული ხალხური ზღაპრები. მარჯორიმ ილია ჭავჭავაძეს გაუგზავნა წერილი, რომელშიც სთხოვდა მისი „განდეგილის“ ინგლისურად თარგმნის ნებართვას. განსაკუთრებით დიდი როლი შეასრულა მარჯორი უორდროპის მიერ შესრულებულმა ვეფხისტყაოსნის პროზაულმა თარგმანმა, რომელიც დის გარდაცვალების შემდეგ, 1912 წელს გამოაქვეყნა ჯონ ოლივერ უორდროპმა. ოლივერმა ასევე თარგმნა და გამოსცა გიორგი ბრწყინვალეს „ძეგლისდება“, „ვისრამიანი“ 1930 წელს ოლივერმა ცნობილ ინგლისელ ისტორიკოსთან უ. ალენთან ერთად, ინგლისში დააარსა „საქართველოს საისტორიო საზოგადოება“. ასევე გამოსცა ჟურნალი „Georgica”. და-ძმა უორდროპებმა თავისი მოღვაწეობა საქართველოს ისტორიისა და კულტურულ მემკვიდრეობის შესწავლას მიუძღვნეს. უორდროპების ძალისხმევით შეიქმნა ყველაზე მდიდარი ქართველოლოგიური ბიბლიოთეკა ევროპაში. მედეა აბაშიძე იხსენებს: „მარჯორის სახლში რომ შევედი, თავი საქართველოში მეგონა, რადგან მას ჰქონდა უამრავი წიგნი საქართველოზე, თამარის ხატი, შოთა რუსთაველის ფრესკის რეპროდუქცია, წმ. ნინოს ხატი და კიდევ სხვა ბევრი ქართული ნივთი.

ამბროსი ხელაია საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი გამორჩეული სასულიერო პირია. გარდა იმისა, რომ ის სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი და მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი იყო, მისი საზოგადო მოღვაწეობა და მოქალაქეობრივი ღვაწლი ბევრად მეტს მოიცავს. ამბროსი ხელაია სასტიკად ეწინააღმდეგებოდა რუსიფიკატორულ პოლიტიკას და გეზი ევროპული განათლებისკენ ჰქონდა. სწორედ მან მისწერა წერილი გერმანიის საელჩოს გრიგოლ ფერაძის ევროპაში სასწავლებლად გაგზავნისათვის: ‘’საქართველოს ეკლესია ამჟამად კრიტიკულ მდგომარეობაშია, რაც ახალგაზრდა, განათლებული სასულიერო პირების დიდი ნაკლებობის გამო უფრო უარესდება. წინათ ქართველი ახალგაზრდები უმაღლეს თეოლოგიურ განათლებას იღებდნენ რუსულ სასულიერო აკადემიებში, სადაც თეოლოგია „ოფიციალურ“ საგნად იყო მიჩნეული და დღევანდელი მეცნიერებისაგან ძალიან შორს იდგა. ახლა, დროის შესაბამისად, შეგვიძლია უარი ვთქვათ რუსულ თეოლოგიაზე და როგორც სომხურ და ბერძნულ ეკლესიებშია მიღებული, გავგზავნოთ ახალგაზრდა თეოლოგები გერმანიაში, სადაც თეოლოგია, როგორც მეცნიერება, ძალიან მაღალ დონეზეა. გრიგოლ ფერაძე ამ ქართველთაგან პირველია, რომელსაც განზრახული აქვს მომავალში თავისი ცოდნა და ენერგია ქართულ ეკლესიას მოახმაროს. მე, საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი, ამ ღვთის მოსაწონ საქმეში მას კურთხევას ვაძლევ და მესამე საეკლესიო კრებამაც ერთხმად დაადგინა, შესაძლებლობის ფარგლებში მატერიალურად დაეხმაროს ნიჭიერ ახალგაზრდას. ფერაძე პირველი თეოლოგია, რომელიც გერმანიაში მიდის, შემდეგ კი სხვებიც გაჰყვებიან მის კვალს.’’