შოთა გუჯაბიძე, სამოქალაქო აქტივისტი: "ჩემი სამოქალაქო აქტივობა დაახლოებით იმ პერიოდიდან იწყება, როდესაც ბათუმში უკონტროლო მშენებლობების ბუმი დაიწყო. ზოგადად, ჩემი ქალაქის არქიტექტურა და ისტორია ბავშვობიდან მაინტერესებდა. მიზიდავდა ის უცნაური შენობები, რომლებსაც ძველ ბათუმში ვხედავდი. მე და მამა ხშირად დავდიოდით ხოლმე ქალაქში. ამას გარდა, ის ხშირად მათვალიერებინებდა ძველი ბათუმის ფოტოებს. ფოტოების შეგროვებამ და მათთან დაკავშირებული ამბების მოძიებამ ნელ-ნელა გამიტაცა. ყველანაირი ფოტო მაინტერესებდა და ნებისმიერ წყაროში ვცდილობდი მათ მოძიებას. მათ შორის ძველ გაზეთებში, თუნდაც ძალიან ცუდი ხარისხით დაბეჭდილში. ჩამოვყალიბდი კოლექციონერად და ფოტოების ისტორიების ძიებამ საბოლოოდ, შეიძლება ითქვას, ბათუმის მკვლევარად მაქცია. მას შემდეგ რაც ქალაქში უკონტროლოდ დაიწყო ათასი სიმახინჯის მშენებლობა და ისტორიული მემკვიდრეობის ნგრევა, ჩემს მოვალეობად ჩავთვალე წინ აღვდგომოდი ამ პროცესებს. ჯერ ერთ-ორ ადგილას დავწერე რაღაც. ხმა ამოვიღე. ამაში ისიც დამეხმარა, რომ ტელევიზიის თანამშრომელი ვარ. სოციალურ ქსელებშიც დავიწყე აქტიურობა და ბოლოს თანამოაზრეებთან ერთად საზოგადოება ბათომი ჩამოვაყალიბეთ. ასე გავხდი სამოქალაქო აქტივისტი. ყველა შესაძლებელი ხერხით ვცდილობთ წინ აღვუდგეთ იმ განუკითხაობას, რაც ქალაქში ხდება; იქნება ეს ქუჩის აქციები, მოქალაქეებთან შეხვედრა, თუ სხვა. ამას გარდა საინტერესო პროექტებსაც ვახორციელებთ. გვაქვს ჩატარებული სამეცნიერო კვლევები და ვაწყობთ ხოლმე გამოფენებს".

1915 წელს ქუთაისში დაარსებულმა პოეტთა გაერთიანებამ შეძლო და შეავსო ის სიცარიელე, რაც ქართულ პოეზიაში ბოლო ორი დიდი პოეტის - ვაჟა ფშაველასა და აკაკი წერეთლის გარდაცვალების შემდეგ გაჩნდა. პროვინციულ, მდარე ხარისხისა და უგემოვნო, პრიმიტიული რითმის ამარა დარჩენილ ლექსებს პაოლო იაშვილის, ტიციან ტაბიძის, ნიკოლო მიწიშვილის, კოლაუ ნადირაძის და სხვათა სიმბოლიზმით დატვირთული მოდერნი დაუპირისპირდა. „ცისფერყანწელებთან“ დაახლოებულები იყვნენ გრიგოლ რობაქიძე, გალაკტიონ ტაბიძე და ლადო გუდიაშვილიც.  „ცისფერყანწელთა“ პოეზია იყო თამამი, ევროპული და თანამედროვე. თავად ცისფერი იყო პოეტთათვის იდუმალების, ოცნების, უსაზღვროების სიმბოლო. სიმბოლო სიკვდილის და ამავე დროს მარადიული სიცოცხლის. ცისფერი ყვავილი რომანტიკოს პოეტთა შორის ერთგვარი წმინდა გრაალის დატვირთვას ატარებდა და ამ ყვავილის ძებნა თითქოს მათი პოეზიის ამოცანა იყო. „ცისფერყანწელთა“ პოეზიის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი შემადგენელია, ე.წ. „დარიანული ციკლი“ - ლექსები, რომლებიც პაოლო იაშვილის კრებულში შევიდა და დიდხანს პოეტის ალტერ ეგოს, გამოგონილი პერსონაჟის - ელენე დარიანის შემოქმედებად ითვლებოდა; თუმცა, როგორც ჩანს, ელენე დარიანის ფსევდონიმით ამ ლექსებს არა პაოლო იაშვილი, არამედ „ცისფერყანწელთა“ მეგობარი - ელენე ბაქრაძე წერდა. ამ ვერსიას დღეს მომხრეც ბევრი ჰყავს და მოწინააღმდეგეც. საკამათოა ისიც, თუ რამდენად ახლო იყო ურთიერთობა პაოლო იაშვილსა და ელენე ბაქრაძეს შორის.  დარიანის შემოქმედება საუკუნის დასაწყისის საქართველოში ზედმეტად ერტოტიულად და თამამად მიიჩნიეს.  "ცისფერყანწელთა" ლტოლვა დასავლეთისაკენ, მათი რწმენა, რომ ქართული კულტურა და პოეზია დიდი ევროპული ოჯახის ნაწილი იყო და მის წიაღში უნდა დაბრუნებულიყო, მიუღებელი აღმოჩნდა საბჭოთა ხელისუფლებისთვისაც და სწორედ ამიტომ, "ცისფერყანწელთა" არაერთი წევრი ემსხვერპლა რეპრესიებს.

დისკრიმინაცია – სიტყვა,რომელიც ასე ხშირად გვესმის – რა არის იგი? ნახეთ ჩვენს ანიმაციაში.

თბილისის სავიზიტო ბარათის დასახელება რომ გთხოვონ, ერთ-ერთი პირველი, ალბათ ძველი თბილისის აივნები გაგახსენდებათ, მათ შორის გუდიაშვილის მოედანზე განთავსებული ყოფილი "ლიტერატურული საქართველოს" შენობის აივანი. გუდიაშვილის მოედანი ერთ-ერთი უიშვიათესი და უნიკალური ადგილია ქალაქში. მისი პირველი მონახაზი ჯერ კიდევ ვახუშტი ბატონიშვილის 1735 წლით დათარიღებულ რუკაზე შეიმჩნევა. მოედანზე არსებული 11 შენობიდან 8-ს კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსი აქვს მინიჭებული. არასწორად დაგეგმილი სარეაბილიტაციო სამუშაოების გამო, მოედანს რამდენიმე წლის წინ საფრთხე დაემუქრა. სწორად ამ საფრთხეებს აღუდგა წინ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია ტფილისის ჰამქარი, რომელმაც ცირა ელისაშვილის მეთაურობით არაერთი აქცია დაგეგმა, ჩაატარა და მრავალი გადატანილი ბრძოლის შემდეგ, შეძლო გუდიაშვილის მოედნისთვის და ხის ავთენტური აივნებისთვის პირვანდელი სახის შენარჩუნება. „ტფილისის ჰამქარი“ იმ ფასეულობების გარშემო ერთიანდება, რომლებიც, როგორც წესი საკუთარი ქალაქის მოყვარე ყველა ადამიანს აერთიანებს. "ჰამქრელების" ხედვა ასეთია: ქალაქის ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობა დაცული უნდა იყოს; შესაბამისად, მოდერნიზება და განვითარებაც ამ მემკვიდრეობის გათვალისწინებით უნდა მოხდეს. თბილისს უნდა მართავდეს მოქალაქეების მიერ არჩეული და მათთან ანგარიშვალდებული ადგილობრივი ხელისუფლება; ამასთან თითოეული მაცხოვრებელი ჩართული უნდა იყოს ქალაქის განვითარებასა და მისი ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის დაცვაში.

გაიცანით წლის სოციალური საწარმო - ბაბალე, სადაც ყველაფერი ფერადი და სადაც მეგობრები არ ითვლიან ქრომოსომებს.

"მწვანე ალტერნატივა" საქართველოში მოქმედი კიდევ ერთი საზოგადოებრივი ორგანიზაციაა, რომელიც 2000 წელს დაარსდა და მას შემდეგ ბევრი სასარგებლო პროექტი განახორციელა. ორგანიზაციის მისიაა საქართველოს გარემოსა და ქვეყნის უნიკალური ბიოლოგიური თუ კულტურული მემკვიდრეობის დაცვა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობა. "მწვანე ალტერნატივის' წინადადების საფუძველზე ზოგიერთი კანონიც კი მომზადდა. 2019 წელს ამოქმედდა კანონი, რომლის მიხედვითაც, გარემოს დაცვისას, სამსახურეობრივი მოვალეობის დროს გარდაცვლილთა ოჯახის წევრები ყოველთვიურ კომპენსაციას - 1000 ლარს მიიღებენ. პარლამენტის თავმჯდომარის სახელზე გაგზავნილ განცხადებაში „მწვანე ალტერნატივა“ აღნიშნავდა: ‘’ ჩვენი ქვეყნის ბუნების, ტყეების, დაცული ტერიტორიების შენარჩუნება ისეთივე საპატიო და საპასუხისმგებლო საქმეა, ისეთივე პატრიოტიზმია, როგორიც სამშობლოს ერთიანობის ან მართლწესრიგის დაცვა... ჩვენს მიერ შემოთავაზებული საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელება მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ქვეყნის სამსახურის დროს დაღუპული ადამიანების ოჯახებისათვის; ეს იქნება რეინჯერების, ტყის მცველების, გარემოს დაცვის ინსპექტორების და მათი კოლეგების საქმიანობის მნიშვნელობის ხაზგასმა. ისინი უნდა გრძნობდნენ, რომ მათ საქმიანობას აფასებს ქვეყანა“.

გსმენიათ საქართველოში არსებულ ბავშვთა ჰოსპისის შესახებ? მისი აშენების იდეა 2013 წელს ჩატარებული კვლევის შემდეგ გაჩნდა, რომლის მიზანი იყო ბავშვებისთვის პალიატიური მზრუნველობის საჭიროების შესწავლა. როგორც კვლევამ აჩვენა, საქართველოში პალიატიური მზრუნველობა ყოველწლიურად 0-დან 18 წლამდე ასაკის 839 ბავშვს ესაჭიროება.  ბავშვთა პალიატიური მზრუნველობა გულისხმობს განუკურნებელი და ქრონიკული დაავადებების მქონე ბავშვებზე და მათ ოჯახებზე ზრუნვას, როგორც ფიზიკურად, ასევე სულიერ მხარდაჭერას.  ჰოსპისის მშენებლობა 2016 წლის ოქტომბერში, „ღია საზოგადოების ფონდის“ინიციატივით, “სამედიცინო კორპორაცია ევექსის“ პირველი ფინანსური შენატანით და საქართველოს პრეზიდენტის, გიორგი მარგველაშვილის სარეზერვო ფონდის დახმარებით დაიწყო.  მას შემდეგ, ჰოსპისს ასობით დონორი გამოუჩნდა რიგითი მოქალაქეებისა და ბიზნესკომპანიების სახით. მშენებლობის პროცესში, 1 წლის მანძილზე მილიონ ლარზე მეტი შეგროვდა. „ციცინათელების ქვეყანას“ სამი ძირითადი მიმართულება აქვს: 24-საათიანი, სტაციონარული მომსახურება ერთდროულად 10 ბავშვისა და მშობლისთვის; დღის ცენტრი, სადაც ბავშვები და მათი მშობლები დილიდან საღამომდე დაყოვნდებიან საჭირო მომსახურების მისაღებად; შინ ზრუნვის სამსახური, რომელიც ამ ეტაპზე 60-მდე ბავშვს ემსახურება.  ჰოსპისის ყველა სერვისი უფასოა, როგორც ბავშვებისთვის, ასევე მათი ოჯახის წევრებისთვის.  ბავშვთა ჰოსპისის პროექტი ბიზნესის, არასამთავრობო სექტორის, პრეზიდენტისა და მოქალაქეების თანამშრომლობის საუკეთესო მაგალითია. სამოქალაქო პასუხისმგებლობაც სწორედ ესაა, - როცა საზოგადოება ერთმანეთის და განსაკუთრებით ბავშვების კეთილდღეობაზე ერთად ზრუნავს.

საზოგადოება ,,ბილიკი” არის არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც 1997 წელს, გორში დაფუძნდა. ორგანიზაცია მუშაობს მოწყვლად ჯგუფებთან. საზოგადოება “ბილიკის” მისიაა გაზარდოს ახალგაზრდების, თემის და სამოქალაქო საზოგადოების შესაძლებლობები რომ აქტიურად იყვნენ ჩართულები და გავლენა მოახდინონ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ადგილობრივი ხელისუფლების დონეზე. "ბილიკი"-ს სურვილია საზოგადოების საჭიროებებს გამოეხმაუროს და ბავშვებს შესთავაზოს მაღალი დონის პროფესიონალური მომსახურება, რათა მათ სახეებზე მუდამ ღიმილი თამაშობდეს.  „ბილიკის“ ბენეფიციარები არიან:  🔵 გორის ღარიბი ოჯახების შვილები (მ.შ ქუჩის ბავშვები, 6–18 წლამდე)  🔵 დევნილი ოჯახების შვილები,  🔵 შიდა ქართლის სკოლების მოსწავლეები  🔵 სახელმწიფო ზრუნვის ქვეშ მყოფი ბავშვები.  მათი საქმიანობა შემდეგი მიმართულებით/პროგრამებით მუშაობს: ბავშვზე ზრუნვა, თემის განვითარება, სამოქალაქო განათლება და მოხალისეობა. "ბილიკმა“ ასევე დაარსა 2 დღის ცენტრი საგანმანათლებლო, ფსიქოლოგიური, სოციალურ და საბაზო მომსახურებით, 3 მცირე საოჯახო სახლი გორსა და ხაშურში და დედათა და ბავშვთა თავშესაფარი ხაშურში. სურათზე გამოსახულია მათ მიერ განხორციელებულ რამდენიმე პროგრამაში ჩართული ბავშვების რაოდენობა ბოლო წლების განმავლობაში.

გამოჩენილი მწერალი, ჟურნალისტი, მთარგმნელი, თერგდალეულთა მიერ წამოწყებული ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი აქტიური მონაწილე და თეატრალური მოღვაწე ნიკო ავალიშვილი მიეკუთვნება იმ მამულიშვილთა რიცხვს, რომლებმაც მნიშვნელოვანი როლი შეასრულეს საქართველოს ახალ ისტორიაში. დიდია მისი დამსახურება ქვეყნის წინაშე: მან დიდი დახმარება გაუწია სიღნაღიდან თბილისამდე შოსეს შეკეთებას; საგარეჯოში მცხოვრებლებთან მოლაპარაკებით კი 1877 წელს გაიხსნა კოოპერატივი "ივრის დამზოგველი ამხანაგობა", სადაც იგი კომიტეტის თავმჯდომარე იყო. 1869-1872 წლებში ნიკო რედაქტორობდა ჟურნალ "მნათობს, სადაც ის საზოგადოების შესახებ წერს: ''...რას ეწოდება საზოგადოება – თვითონ სიტყვა ცხადად ჰხატავს თვის მნიშვნელობას: საზოგადო, ესე იგი საერთო, ყველას კუთვნილი. ვრცელის აზრით, საზოგადოება არის მრავალთ პირთ კრება, რომელნიც ერთ გვარ გარემოებაში სცხოვრობენ და ერთ ნაირ ბუნებითს, ზნეობითს და ნივთიერებითს გავლენის ქვეშ არიან. ამ გვარ საზოგადოების წევრებად იგულისხმებიან ყველანი, ვინც კი ერთ ქვეყანაში სცხოვრებენ და ერთნაირი, ან თითქმის ერთნაირი, ჩვეულებისა და ხასიათისანი არიან. მაგრამ ეს არის გარეგანი სახე ვრცელის აზრით წოდებული საზოგადოებისა, და ამ გარეგან სახეს, მარტოდ აღებულს, ცხოვრებაში არაფერი მნიშვნელობა არა აქვს იმისგარდა, რომ გაფანტულად, ველურად ცხოვრების მაგიერად – ერთად არიან შეჯგუფებულნი და რაიმე მსგავსება აქვსთ მოქალაქოობრივი ცხოვრებისა. შინაგანი არსი და მნიშვნელობა ამ გვარი საზოგადოებისა ის არის, რომ ყველა, ან თითქმის ყველა წევრი ამ საზოგადოებისა თავის თავს ვალად ჰრაცხავს, რომ ემსახუროს, ზნეობითის, გონებითის, გინდ ნივთიერებითის დახმარებით, ერთს დედა-აზრს –ჭეშმარიტებას, ანუ საყოველთავო, საზოგადო ცხოვრების გაადვილებას და ზნეობის გაუმჯობესობას...’’

ბავშვების კითხვებს – განათლების საკითხებზე, ბულინგზე... საქველმოქმედო ფონდ „ბორანის თანადამფუძნებელი სიკო ჯანაშია პასუხობს. ყველასთვის ცნობილია, რომ იგი იკვლევს განათლების პოლიტიკას და ასწავლის განათლების ადმინისტრირებასა და სწავლების მეთოდებს.  განათლების საკითხებზე ბევრი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია მუშაობს, csogeorgia.org-ს მონაცემებით, 418 ორგანიზაცია მუშაობს ამ თემატიკაზე.მათი მიზანია განათლება ყველასთვის ხელმისაწდვდომი გახადონ, სამოქალაქო სექტორის მეშვეობით დაეხმარონ მოსწავლეებსა და სტუდენტებს მოიპოვონ დაფინანსება და აიმაღლონ კვალიფიკაცია საზღვარგარეთ.

21 წლის წინათ, 1998 წელს, ზუგდიდში საზოგადოებრივი ორგანიზაცია – შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ქალთა და შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვთა დედათა ასოციაცია „დეა“ შეიქმნა. იგი ზუგდიდში მცხოვრებმა და აფხაზეთიდან დევნილმა ქალებმა დააარსეს, თუმცა, ამას წინ უძღოდა ორი ქალბატონის ცხოვრებაში მომხდარი ძირეული ცვლილება და მათი გზების გადაკვეთა... 90–იან წლებში, ზუგდიდის პირველი საჯარო სკოლის ფიზიკის მასწავლებლის, მადონა ხარებავას ცხოვრება მთლიანად შეცვალა ვირუსულმა გრიპმა. „ხშირად ვამბობ, რომ ჩემი ცხოვრება შედგება ორი ნაწილისგან – პირველი გახლავთ მადონა, რომელიც სრულიად ჯანმრთელი იყო, მეორე ცხოვრება კი მას შემდეგ დაიწყო, რაც შეზღუდული შესაძლებლობის პირი გავხდი – ვირუსულმა გრიპმა ფიზიკური შეზღუდვა გამოიწვია“, ამბობს მადონა ხარებავა და დასძენს, რომ დამოუკიდებლობის დაკარგვა არ იყო ადვილი. მან გააცნობიერა, რომ ვეღარ შეძლებდა სკოლაში მუშაობას და სამსახური დატოვა. ზუსტად იმ დროს, საერთაშორისო ორგანიზაცია „ოქსფამმა“ ზუგდიდში გახსნა წარმომადგენლობა, სადაც შესაძლებლობის შეზღუდვის სფეროში კონსულტირებას ახალგაზრდა ბრიტანელი ქალბატონი უწევდა. მან საქართველოში ჩამოსვლამდე დაკარგა მოძრაობის უნარი. ამ ახალგაზრდა ქალბატონის დახმარებით ზუგდიდში, თბილისში, ბაქოსა და ერევანში შეიქმნა შეზღუდული შესაძლებლობის ქალთა და შეზღუდული შესაძლებლობის ბავშვთა დედათა საინიციატივო ჯგუფები, რომლებიც ერთმანეთს გამოცდილებასა და პრობლემებს უზიარებდნენ. „ბრიტანელმა ექსპერტმა ფასილიტაციის საშუალებით, მიგვიყვანა იმ აზრამდე, რომ ჩვენ თავს ჩვენვე უნდა ვუპატრონოთ, ჩვენ უნდა ვიცოდეთ ჩვენი უფლებები და შევძლოთ მათი დაცვა“, - ამბობს მადონა ხარებავა. ასე ნაბიჯ–ნაბიჯ, შესაძლებლობების გაზრდისთვის ტრენინგების, ორგანიზაციული განვითარების დახმარების პარალელურად დაარსდა ასოციაცია „დეა“, რომლის ხელმძღვანელია მადონა ხარებავა. 1998 წლიდან დღემდე ორგანიზაციამ 140–ზე მეტი პროექტი განახორციელა და მათი მიზანი იყო და არის ადამიანის უფლებების დაცვა, სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების, დემოკრატიული ფასეულობების დამკვიდრების, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა და სხვა ჯგუფების სოციალური ინტეგრაციის ხელშეწყობა, ასევე მათ მიმართ ეფექტიანი სახელმწიფო პოლიტიკის შემუშავებაში მონაწილეობა და მათ შესახებ საზოგადოების ინფორმირება. მადონა ხარებავას კარგად ახსოვს ორგანიზაციის პირველი პროექტი - „ქალები თანასწორობისთვის“ და „შშმ ქალები თანასწორობისთვის“. მაშინაც და ახლაც თვლის, და ორგანიზაციის სხვა წარმომადგენლებიც იზიარებენ, რომ პირველ რიგში ქალები არიან და მერე მოდის მათი განსხვავებულობა. „ეს არ ნიშნავს, რომ განსხვავებულობას არ ვაღიარებ, პირიქით – ყველგან უნდა იყოს გათვალისწინებული განსხვავებულობა, ასევე, ხელი შევუწყოთ უნივერსალური გარემოს შექმნას, რაც მაქსიმალურად ხელს შეუწყობს შშმ პირთა ინტეგრაციას საზოგადოებაში. არასწორია საზოგადოების დაყოფა შშმ და არა შშმ პირებად.'' 1998 წლის შემდეგ, ბევრი რამ შეიცვალა შეზღუდული შესაძლებლობის პირთა უფლებებისა და საზოგადოებაში ინტეგრაციის კუთხით, დაიხვეწა სხვადასხვა კანონმდებლობა, სახელმწიფომ მიიღო საერთაშორისო კონვენცია, დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ კანონი; გაჩნდა ინკლუზიური განათლების შესაძლებლობა. როგორც ყოფილ პედაგოგს, მადონა ხარებავას ძალიან უყვარს ინკლუზიური განათლების ხელშეწყობის პროექტები. „დეა ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც ამ კუთხით უცხოური გამოცდილება და ადგილობრივი საკანონმდებლო ბაზა შეისწავლა, ვთარგმნეთ სახელმძღვანელო, რომელიც გამოიცა საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ და დღესაც ილიას უნივერსიტეტში ერთ–ერთ მთავარ ადგილს იკავებს სასწავლო პროგრამაში. მოვამზადეთ ოჯახსა და სკოლას შორის თანამშრომლობის კონცეფცია, რომელიც მასწავლებელს ეხმარება როგორ ააგოს ურთიერთობა განსხვავებულობის შემთხვევაში, ასევე, როგორ შექმნას ინდივიდუალური საგანმანათლებლო გეგმა“- ამბობს მადონა ხარებავა. ერთია ინკლუზიური სწავლების დანერგვა–დახვეწა, მეორე არანაკლებ მნიშვნელოვანია საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება, ამიტომ ორგანიზაცია დიდ დროს და ენერგიას უთმობს საზოგადოების ინფორმირებას და სწავლებას.  მადონა ხარებავა ამაყობს, რომ ინტეგრირებული კლუბები, სადაც უამრავი ახალგაზრდა იყო და არის ჩართული, გარკვეული ბიძგის, დადებითი ცვლილების მომტანი აღმოჩნდა კლუბის წევრებისთვის – „ცოდნა არ იკარგება, თან წაიღეს – ზოგმა იგი მაგისტრატურის თუ ბაკალავრიატის ნაშრომებისთვის გამოიყენეს, ამის შესახებ თავად, ჩვენთან სტუმრობისას სიხარულით ყვებიან“. დეას ხელმძღვანელი თვლის, რომ ინტეგრირებული საზოგადოებისთვის ბევრი რამ არის გასაკეთებელი – ჯერ კიდევ საჭიროა ასწავლო უფლებები, ადვოკატირებისა თუ თვითადვოკატრების გზები და გამოყენების შესაძლებლობა.

სოციალური საწარმო „ცოდნის კაფე“ დაფუძნდა 2016 წელს, ა(ა)იპ „სამოქალაქო ინიციატივის“ ფარგლებში, და ემსახურება ახალგაზრდებისა და ხანდაზმულების საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ჩართულობის ზრდას. ესაა უნიკალური სივრცე, სადაც შესაძლებელია კულტურულ-საგანმანათლებლო და გასართობი ღონისძიებების გამართვა ყველა ასაკის ადამიანისთვის.