დასავლეთი აფინანსებს ყველაფერ იმას, რაც ჩვენთვის ქართველობასთან ასოცირდება - კულტურას, ენას, რელიგიას - სწორედ ამ ინფორმაციის უქონლობის გამო ვისმენთ ხოლმე, რომ “ქართველობას გვართმევენ”. მოუსმინეთ მაიკო მესტუმრეს პოდკასტს. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - მაიკო მესტუმრე

"დედაენა ბარი" ის იშვიათი ადგილია, რომელმაც რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ რუსეთის მოქალაქეებს ე.წ. "სავიზო რეჟიმი" დაუწესა. მისი მფლობელი დათა ლაფაური სოციალურ აქტივიზმში ბიზნესის როლის შესახებ გვესაუბრება.

გვინდა დათა ცინცაძე შესახებ მოგიყვეთ, რომელიც რუსთავის ჭალის ბიომრავალფეროვნების აღდგენის მიმართულებით მუშაობს. დათამ საქმიანობა რუსთავის ერთ–ერთ სკვერში კედრის თესლების შეგროვებით, მათი გაზრდითა და გაჩუქებით დაიწყო. 2020 წლის გაზაფხულზე ჯამში 350–ზე მეტი კედრის ნერგი გააჩუქა. შემდგომ გადაწყვიტა, რომ ფარდულის ადგილას, რომელსაც აღარ იყენებდნენ, სანერგე აეშენებინა და სხვადასხვა ხეების თესლების თავმოყრა გაეგრძელებინა.  პარალელურად გაუჩნდა იდეა, რომ ეზო ურბანულ კომუნალურ ბაღად გადაეკეთებინა, ანუ სივრცედ, სადაც რუსთავში გარემოს მიმართულებით არსებული პრობლემების შესახებ ცნობიერების ამაღლებასა და ამ პრობლემების მოგვარებაზე ისაუბრებდნენ. „2 წელზე მეტი გავიდა, რაც სანერგე ავაშენეთ და დღესდღეობით, კვირაში ერთხელ მაინც, ბავშვების მინიმუმ ერთი ჯგუფი მოდის სტუმრად (ადგილობრივი სკოლებიდან, თუ ორგანიზაციებიდან). ბავშვებთან ერთად ვსაუბრობთ რუსთავში არსებულ გამოწვევებზე - ატმოსფერული ჰაერის ხარისხზე, ნარჩენების მართვასა და მწვანე სივრცეების რეგენერაციაზე. სტუმრებს, ასევე ვუყვებით რა ნაბიჯები გადაიდგა უკვე ამ პრობლემების მოსაგვარებლად და იმასაც, თუ რა ნაბიჯები უნდა გადაიდგას მომავალში.  ამჟამად ვმუშაობთ რუსთავის ჭალის აღდგენის პროექტზე, ეს არის ქალაქის გულში არსებული ტერიტორია (სულ 320 ჰექტარი). მტკვრის მარჯვენა და მარცხენა ნაპირი. განსაკუთრებით დაზიანებულია მდინარის მარცხენა ნაპირი და ჩვენი სამიზნე ტერიტორიაც ესაა. ჭალას მთავარი ზიანი 90–იანების ბოლოს მიადგა, როდესაც მძიმე სოციალური და ეკონომიკური გაჭირვების დროს ჭალა გაიჩეხა.  მცირე მოცულობით, დღესაც გრძელდება ტერიტორიის დაბინძურება სამშენებლო ნარჩენით. ჩვენი ინიციატივითა და მერიის მხარდაჭერით, სექტემბრამდე, ტერიტორია შემოიღობება და ამ გზით დავიცავთ მას ნარჩენებისგან. ასევე ჩლიქოვანი ცხოველებისგან, რაც მნიშვნელოვანია, რადგან ტერიტორიის საძოვრად გამოჩენება ტყის რეგენერაციის პროცესის მთავარი შემაფერხებელი მიზეზია.  ამჟამად ვსწავლობთ ჭალისთვის დამახასიათებელ სახეობებს და გატყიანების პროცესში გამოვიყენებთ მხოლოდ ადგილობრივ სახეობებს როგორებიცაა: ვერხვი, ფშატი, მდგნალი, კუნელი, მუხა, ტირიფი, იალღუნი. ამ გაზაფხულზე დავიწყეთ ჭალაში არსებული ხეების თესლების შეგროვება და მათი გაზრდა. რა თქმა უნდა, მთელ ამ პროცესს პროფესიონალების მონაწილეობითა და რეკომენდაციებით წარვმართავთ.  აქტიურად ვმუშაობთ ახალგაზრდებთან და ვგეგმავთ მოხალისეობრივი ჯგუფების ჩამოყალიბებას, რომლებიც სამომავლოდ მონაწილეობას მიიღებენ ხეების დარგვის სამუშაოებში და ტერიტორიის მოვლა–პატრონობას ითავებენ. პროექტის განხორციელებაში, რა თქმა უნდა, ჩართულები არიან რუსთავის მერია და მუნიციპალური სამასახურები და მათი როლიც ძალიან დიდია პროექტის წარმატებით წარმართვაში. რაც შეეხება პროექტის ფინანსურ მხარეს, ამ მიმართულებით ვმუშაობთ დონორებთან, კერძო სექტორთან და სამოქალაქო სექტორთან.  რუსთავის ჭალა იყო და არის უნიკალური ეკოსისტემის ნაწილი, რომელიც იწყება კრწანისის ტყე-პარკიდან და გრძელდება გარდაბნის პარკამდე, მთლიანი ეს დერეფანი არის ველური ბუნების თავშესაფარი და ასევე გადამფრენი ფრინველების მარშრუტის ნაწილია. რუსთავის რეალობაში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია მსგავსი ეკოსისტემის მოვლა რეგენერაციაზე მუშაობა, რადგან ჭალას აქვს პოტენციალი იქცეს რუსთავის სავიზიტო ბარათად და ველური ბუნების ჰაბიტატის ფუნქცია დაიბრუნოს. ჭალის აღდგენას პირდაპირი კავშირი აქვს ნახშირის დიოქსიდის სეკვესტრირებაზე, ანუ ატმოსფეროდან მცენარეების დახმარებით ნახშირის დიოქსიდის ნიადაგში დასაწყობებაზე. გარდა ამისა, ჭალას აქვს უნარი და ფუნქცია გაფილტროს წყალი, ანუ წლების შემდეგ ამ ყველაფერს აუცილებლად ექნება დადებითი გავლენა მტკვრის დაბინძურების დონის შემცირებაზე. არანაკლებ მნიშნელოვანია ის ფაქტი, რომ ამ პროექტს პირდაპირი გავლენა ექნება უამრავი ადამიანის (რუსთავის მოსახლეობა – 130 000) ეკონომიკურ და სოციალურ მდგომარეობაზე. კერძოდ, ჭალის მოწესრიგება გავლენას მოახდენს მათი ქონების ფასების ზრდაზე. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია ამ ტერიტორიის დაცვსა და აღდგენაზე მუშაობა. დღეს, ყველა რესურსი გვაქვს იმისთვის, რომ ეს ყველაფერი რეალობად ვაქციოთ“.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

საქართველოში ქალთა უფლებების მიმართ ინტერესი XIX-ე საუკუნიდან იღებს სათავეს, სწორედ ამ დროს ათეული თვითმოქმედი საზოგადოება შეიქმნა. XX–ე საუკუნის დასაწყისში ასეთი ორგანიზაციების რიცხვი გაიზარდა და მასშტაბური ხასიათი მიიღო. საკითხით დაინტერესებას დიდად შეუწყო ხელი „ტიფლისის ქალთა წრის კომისიის“ საქმიანობამ, რომელიც 1907 წელს, ქართველთა შორის წერა–კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებასთან დაარსდა.  „ქალთა კომისიის“ წევრები აქტიურად მოუწოდებდნენ ილიას ფონდის გაძლიერებისკენ საზოგადოებას. თითქმის ყველა კუთხე თანაგრძნობით შეხვდა მათ ინიციატივას. უფრო მეტიც, ანალოგიური წრეები დაარსდა თელავში, სიღნაღში, ახალციხეში, გორში, ოზურგეთში, ხონში, ბათუმში. სოხუმსა და სხვა ქალაქებში. გარდა საქველმოქმედო საქმიანობისა, კომისიების მუშაობამ შეძლო ქალებში გაეღვიძებინა საერთო სახალხო საქმისადმი ინტერესი.  შესაბამისად, XIX-XX საუკუნეებში შექმნილი ორგანიზაციების სამუშაო სფერო სხვადასხვა იყო: ორგანიზაციათა ნაწილი მუშაობდა განათლების, ერთობლივი შრომითი კულტურის ჩამოსაყალიბებლად, ქველმოქმედების, თანასწორობის მიმართულებით.  1905 წელს თბილისსა და ქუთაისში შეიქმნა ქალთა თანასწორობის კავშირი. თანასწორობის თემატიკის გააქტიურებამ გააჩინა მამაკაცებთან გათანაბრებული ხელფასის თუ განათლების მიღების მოთხოვნები.  1906 წელს გურიაში, პლანტაციის მუშათა გაფიცვის დროს, დაისვა თანაბარი ხელფასის მოთხოვნის საკითხი. პრინციპში ეს იყო პირველი შემთხვევა, რომლის განხილვაც საზოგადოების მონაწილეობით წარიმართა. ამავე წელს გაიფიცნენ ხონის ძაფის მღებავი ქარხნის მუშა-ქალები.  აღსანიშნავია 1909 წელს ქალთა ჯგუფის პროტესტი პუბლიცისტ გვაზავას მიმართ, მის მიერ ერობის მმართველობაში ქალების მონაწილეობის უარყოფითი დამოკიდებულების გამო.  ქალთა წრეების შეხვედრებზე აქტიურად კითხულობდნენ სხვადასხვა ლიტერატურას, ისმენდნენ ლექციებს. მალე გაჩნდა საჭიროება ერთმანეთის საქმიანობას გაცნობოდნენ, ამიტომ გადაწყვიტეს პერიოდული გამოცემის შექმნა, ქალთა გაზეთის დასაფინანსებლად კი, სხვადასხვა საქველმოქმედო ღონისძიებებს მიმართავდნენ.  ასეთი იყო XIX-XX საუკუნეებში ქალთა მოძრაობები, უფრო მეტ ინფორმაციას გაიგებთ წიგნიდან „თემის თვითორგანიზებისა და თანამშრომლობის გამოცდილება საბჭოთა ოკუპაციამდე“.

სამოქალაქო აქტივიზმი ეს არის მოქალაქეთა ან ინდივიდის ქმედება, რომელიც მიმართულია საზოგადოებრივი ინტერესების ამსახველი ცვლილებებისაკენ. აქტივისტები ცდილობენ შეცვალონ ადამიანის ცხოვრება და საზოგადოება უკეთესობისკენ, მიიღონ და გააზიარონ ცოდნა, გამართონ სხვადასხვა ტიპის, თემატიკის აქციები – მაგალითად ეკოლოგიური ან უფლებების დამცავი და ა.შ. საქართველოში აქტივზმს, რატომღაც მხოლოდ, პოიტიკურ აქციებთან და მოძრაობებთან აიგივებენ, არადა აქტივისტების საქმიანობა გაცილების მრავალფეროვანია. მაგალითად აქტივისტები: ზრუნავენ ცხოველთა უფლებებისთვის – ეწინააღმდეგებიან ცხოველთა მიმართ სასტიკ მოპყრობას, აპურებენ მიუსაფარ ცხოველებს, აწყობენ მათთვის თავშესაფრებს. ზრუნავენ გარემოზე – ასუფთავებენ, ზომავენ წყლის, საკვების, ჰაერის ხარისხს, ეწინააღმდეგებიან ბუნებაში ადამიანის არასათანადო ჩარევას. ზრუნავენ სამოქალაქო უფლებების დაცვაზე – მხარს უჭერენ გამოხატვის და მედიის თავისუფლებას და თანასწორობას. ეწინააღმდეგებიან დისკრიმინაციას და ა.შ. ზრუნავენ სოციალური სამართლიანობისთვის – სამართლიანი ხელფასის და პენსიის, სათანადო სამუშაო პირობების, ადამიანებისთვის თანაბარი შესაძლებლობების დამკვიდრებისთვის და ა.შ. ზრუნავენ ადამიანის უფლებებზე – ჯანმრთელობის, განათლების ხელმისაწვდომობისთვის, პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის და ა.შ. თუ ფიქრობ, რომ საზოგადოებისთვის სასიკეთო ცვლილებები საჭიროა და შეგიძლია, ნუ დაელოდები სხვას, დაიწყე თუნდაც დღეს. გახდი სხვებისთვის მისაბაძი!!!  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

26 მაისი დამოუკიდებლობის დღეა! „ამიერიდან საქართველოს ხალხი სუვერენულ უფლებათა მატარებელია და საქართველო სრულუფლებოვანი დამოუკიდებელი სახელმწიფოა“ – დამოუკიდებლობის აქტი, 1918 წლის 26 მაისი. საბჭოთა რუსეთმა ოკუპაციით შეაჩერა საქართველოს დამოუკიდებლობა 1921 წლის თებერვალში. მხოლოდ 70 წლის შემდეგ, 1991 წლის 9 აპრილს, მოხერხდა საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენა. დამოუკიდებლობას გაფრთხილება სჭირდება,  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

პოდკასტი საქართველოს პირველი რესპუბლიკის შესახებ. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - დიმიტრი სილაქაძე

მოუსმინე "ჩართეს" გუნდის წევრი განათლების ხელმისაწვდომობის შესახებ. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - მარიამ მჭედლიშვილი

სსო მეტრის 2022 წლის ანგარიშის შედეგების მიხედვით – საქართველო სსო–ების, აქტივისტებისა და ადამიანის უფლებათა დამცველებისთვის – საშუალო რისკის ქვეყანას წარმოადგენს. ანგარიში არ ასახავს დღეს არსებულ რეალობას, იგი მიმოიხილავს 2022 წლის იანვრიდან ნოემბრის ჩათვლით მომხდარ მოვლენებს და აფასებს სამოქალაქო საზოგადოების საარსებო გარემოს. შესაბამისად, 2022 წლის სსო მეტრი, საშუალებას გვაძლევს გავიგოთ თუ როგორი იყო გარემო „გუშინ“ და შევადაროთ იგი დღეს არსებულ მდგომარეობას. საქართველოში არსებულ გარემოს მაქსიმალური 7 ქულიდან - მინიჭებული აქვს 4,8 ქულა (საკანონმდებლო გარემო შეფასებულია – 5,2 ქულით, ხოლო პრაქტიკა – 4,4 ქულით). რა შეიცვალა?  მიუხედავად იმისა, რომ 2022 წლის საანგარიშო პერიოდში არ გამოკვეთილა ისეთი მოვლენები, რომლებმაც, წინა წელთან შედარებით, სსო-ების საარსებო გარემო მნიშვნელოვნად შეცვალა, ანგარიშში ხაზგასმულია საზოგადოებრივი სექტორის მიმართ სიტყვიერი თავდასხმების გაზრდილი მაჩვენებელი და თანმდევი ინიციატივები, რომლებიც, თავის მხრივ, მიანიშნებენ სსო–ების საარსებო გარემოს გაუარესების პოტენციალზე. ორგანიზაციების სარეგისტრაციო საფასურის გაორმაგებამ, მეწარმეთა შესახებ საქართველოს კანონში ფუნდამენტურმა ცვლილებებმა, საბანკო ანგარიშის გახსნის ეტაპზე იდენტიფიცირებულმა პრობლემებმა ნეგატიური გავლენა მოახდინეს, და წინა პერიოდთან შედარებით ქულები შემცირდა, შემდეგი მიმართულებით: გაერთიანების თავისუფლება (სამართლებრივ კომპონენტში ქულამ დაიკლო 6.2-დან 6.1-მდე) თანასწორობის უფლება (პრაქტიკის კომპონენტში ქულამ დაიკლო 5.4-დან 5.3-მდე) და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლება (პრაქტიკის კომპონენტში ქულამ დაიკლო 3.1-დან 3.0-მდე). უფლებრივი სტანდარტების მიმოხილვა 7 ბალიანი შეფასების სისტემით ყველაზე მაღალი ქულა გაერთიანების თავისუფლების სტანდარტმა მიიღო – 6.1. ხოლო ყველაზე მეტი პრობლემა პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის სტანდარტის მიმართ გამოიკვეთა და შესაბამისად დაბალი მაჩვენებლით შეფასდა – 3.8. გაერთიანების თავისუფლება  ჯამური ქულა – 6.1 (კანონმდებლობა – 6.1, პრაქტიკა – 6.0). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: იურიდიულ პირთა რეგისტრაციის ხარჯების ზრდა (გაორმაგება) და ამავე მიმართულებით ახალი, განუსაზღვრელი შინაარსის პროცედურული მოთხოვნების ამოქმედება. ცვლილებები ეხება როგორც ახლადშექმნილი სსო–ების რეგისტრაციას, ასევე, ავალდებულებს მოქმედ სსო-ებს, 2024 წლის 1 იანვრამდე, ახალი სტანდარტების მიხედვით შეცვალონ რეგისტრირებული მონაცემები, წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, ორგანიზაციის რეგისტრაციის გაუქმების საკითხი დადგეს.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: ყველა იურიდიულ პირს აქვს შესაძლებლობა ონლაინ, ინდივიდუალური პლატფორმის საშუალებით ჰქონდეს კომუნიკაცია საჯარო სტრუქტურებთან მიმოწერისა და კომუნიკაციის კუთხით. თანასწორი მოპყრობა ჯამური ქულა 5.6 (კანონმდებლობა – 5.8, პრაქტიკა – 5.3). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: საანგარიშო პერიოდში გამოვლენილი ზოგიერთი შემთხვევა მიუთითებს, რომ ფინანსური ინსტიტუტები (ბანკები), საბანკო ანგარიშის გახსნისას, სხვა ქვეყნის იურისდიქციასთან დაკავშირებული ორგანიზაციების მიმართ აწესებენ განსხვავებულ, კომპლექსურ მოთხოვნებს, რაც პროცესს ართულებს, ახანგრძლივებს და ზოგიერთ შემთხვევაში საბანკო ანგარიშის გახსნაზე უარით სრულდება.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: არ ფიქსირდება. გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მონაწილეობის უფლება ჯამური ქულა: 4.8 (კანონმდებლობა – 5.3, პრაქტიკა 4.3).  ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: ხელისუფლებამ მოახერხა და არასახარბიელო გარემო შეუქმნა იმ „ვოჩდოგ“ ორგანიზაციებს, რომლებიც აკრიტიკებდნენ მთავრობის პოლიტიკას. აღნიშნულმა ფაქტორმა ხელი შეუშალა ორგანიზაციებს მონაწილეობით პროცესებში ჩართულიყვნენ, ან ისეთ პროცესებში იყვნენ ჩართულნი, სადაც მათი ინტერვენციის შესაძლებლობები დაბალი იყო.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: ინსტიტუციური მარეგულირებელი ჩარჩოს გაუმჯობესება, კერძოდ, დამტკიცდა საჯარო კონსულტაციათა ჩატარების ინსტრუქცია, რითიც დგინდება, საჯარო დოკუმენტების შემუშავებამდე, მათი საჯარო განხილვის უზრუნველყოფის აუცილებლობა. გამოხატვის თავისუფლება  ჯამური ქულა: 4.9 (კანონმდებლობა – 5.6., პრაქტიკა – 4.1). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: საანგარიშო პერიოდში ძალაში შევიდა ზოგიერთი საკანონმდებლო წინადადება, რომელიც ორაზროვანი და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხის შემცველია. მაგალითად მაუწყებლობის შესახებ კანონი.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: არ ფიქსირდება. პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა ჯამური ქულა: 3.8 (კანონმდებლობა – 4.6. პრაქტიკა –3.0). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: 2022 წლის ზაფხულში პარლამენტმა მიიღო ცვლილებები სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში, რითიც შესაძლებელი გახადა ფარული საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარება დამატებით 27 დანაშაულზე. შედეგად ამ სიაში მოხვედრილი ნაკლებად მძიმე დანაშაულთა რიცხვი 75-ს ცდება. მათ შორისაა ისეთი დანაშაულებიც, როგორიცაა საქართველოს სახელმწიფო დროშის უკანონოდ აღმართვა.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: არ ფიქსირდება. სსო მეტრი 2022, ქვეყნის ანგარიში... 

ალბათ, გსმენიათ ფრაზები „ქართველობას, ტრადიციას გვართმევენ“, რომელიც ანტიდასავლური პროპაგანდით შექმნილი არასწორი, მცდარი მოსაზრების ამსახველი სტერეოტიპებია. მათ გავრცელებას საზოგადოების ნაწილი შეცდომაში შეჰყავს და შიშს იწვევს, რომ ვიღაც „გვართმევს ტრადიციას“ და თავს „გვახვევს“ მაგალითად, თანასწორი მოპყრობის, გაერთიანების, ან გამოხატვის თავისუფლების იდეას. ისტორიული გამოცდილება კარგი საშუალებაა უსაფუძვლო შიშების და არასწორი სტერეოტიპების დასაძლევად.  ამის საუკეთესო მაგალითია 1921 წლის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია. როგორც კონსტიტუციონალისტები ამბობენ, დოკუმენტმა „დროს გაუსწრო“ და დღესაც კი, პროგრესულად მიიჩნევა.  მან გააუქმა სიკვდილით დასჯა, აღიარებდა ადამიანის უფლებებსა და თანასწორობას კანონის წინაშე, ითვალისწინებდა გენდერულ თანასწორობას, იცავდა რწმენის, შეკრების თავისუფლებას. ეს ის უფლებები და ფასეულობებია, რომლებიც ჩვენთვის დღესაც აქტუალური და ფასეულია.  გაერთიანების თავისუფლება  1921 წლის კონსტიტუციის თანახმად საქართველოს რესპუბლიკის მოქალაქეებს უფლება ჰქონდათ დაეარსებინათ პროფესიული თუ სხვა ორგანიზაცია, თუ მათი მიზანი კანონით არ იყო აკრძალული. კავშირის გაუქმება მხოლოდ სასამართლოს დადგენილებით იყო შესაძლებელი (მუხლი 35).  თანასწორი მოპყრობა  კანონის წინაშე მოქალაქეები ყველანი თანასწორნი არიან (მუხლი 16), აღნიშნულია 1921 წლის კონსტიტუციაში, რომელშიც დაკონკრეტებულია გენდერული თანასწორობა „ორივე სქესის მოქალაქე თანასწორია, როგორც პოლიტიკურ ისე სამოქალაქო, ეკონომიურ და საოჯახო უფლებით“ (მუხლი 39).  საქართველოს რესპუბლიკის ყველა მოქალაქეს თანასწორ უფლებას ანიჭებდა კონსტიტუცია, რათა მიეღო სახელმწიფო, სამოქალაქო, სამხედრო და საქალაქო თუ საერობო სამსახური (მუხლი 133). საქართველოს მოქალაქე შეიძლება მიღებულ იქნეს ყოველ თანამდებობაზე, თუ კანონის მოთხოვნილებას აკმაყოფილებს (მუხლი 138).  ყოველი მოქალაქე სინდისის სრული თავისუფლებით სარგებლობს და შეუძლია აღიაროს ის სარწმუნოება, რომელიც სურს (მუხლი 31).  მშვიდობიანი შეკრების უფლება  საქართველოს რესპუბლიკის მოქალაქეებს, 1921 წლის კონსტიტუცია უფლებას აძლევს „მთავრობის ნებადაურთველად შეიკრიბნენ საჯაროდ და უიარაღოდ, როგორც ჭერქვეშ, ისე გარეთ“ (მუხლი 33). ასევე, მუშათა გაფიცვას თავისუფლად აცხადებს (მუხლი 38).  გამოხატვის თავისუფლება  მოქალაქეებს უფლება აქვს გამოთქვან თავიანთი შეხედულებები და გაავრცელონ ისინი (მუხლი 32), 1921 წლის კონსტიტუციის უზრუნველყოფილია პირადი და კოლექტიური პეტიციების უფლებაც (მუხლი 37).  პირადი ცხოვრების ხელშეუხელობის უფლება  კერძო მიმოწერა ხელშეუხებელია, მისი გაცნობა მხოლოდ სასამართლო დადგენილებით არის შესაძლებელი (მუხლი 29), აღნიშნულია 1921 წლის კონსტიტუციაში. 28–ე მუხლში საუბარია მოქალაქის ბინის „შეუვალობაზე“, რომლის გაჩხრეკაც, ასევე სასამართლოს დადგენილებით არის ნებადართული. ყოველი მოქალაქე სინდისის სრული თავისუფლებით სარგებლობს და მისი პოლიტიკური თუ სამოქალაქო უფლებათა შეზღუდვა სარწმუნოების ან რწმენის გამო, დაუშვებლად მიიჩნევა 1921 წლის კონსტიტუციით (მუხლი 31).  ნუ დაუჯერებ არასწორ სტერეოტიპებს, თავად გადაამოწმე! რადგან #ესქვეყანაშენია საქართველოს კონსტიტუცია, 1921

„ერთი ადამიანის ხმა, არა მარტო ხშირ შემთხვევაში, არამედ ყოველთვის არის გადამწყვეტი. მართალია, ჩვენ ამ წუთას ერთნი ვართ, მაგრამ რამდენიმეს გაერთიანება მთებს აბრუნებს. ასე იქმნებოდა სახელმწიფოები, ასე იქმნებოდა მშვიდობა, ასე იქმნებოდა კეთილდღეობა ნებისმიერ ქვეყანაში" – მოუსმინეთ ლევან ბუთხუზს.

21–ე საუკუნეში, ტექნოლოგიების განვითარება, ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის ზრდას და სწრაფ გავრცელებას უწყობს ხელს. მნიშვნელოვანია ინფორმაციის წყაროების სანდოობა, რათა დეზინფორმაციის გავლენის ქვეშ არ მოვექცეთ, ან უნებლიედ მისი გამავრცელებელი არ გავხდეთ. დღეს ტროლებსა და ბოტებზე მოგიყვებით, რომელთა ფუნქციაც საზოგადოებისთვის დეზინფორმაციის „შეჩეჩებაა“. ვინ არიან ბოტები და ტროლები? ბოტი – სოციალურ ქსელში არსებული ავტომატიზებული პროფილია, რომელსაც რეალური პიროვნების მგავსი ქცევები აქვს. ექსპერტების თქმით, ბოტებს შესაძლოა, ქსელის სახე ჰქონდეს და მათ ერთი კონკრეტული მომხმარებელი, დისტანციურად მართავდეს.  ბოტების მიერ გავრცელებული აზრი მიკერძოებული, მცდარია, რომელსაც კონკრეტული მიზანი აქვს. მაგალითად, ბოტები გავლენას ახდენენ ონლაინ სივრცეში არსებულ დებატებზე, ცდილობენ აზრის ფორმირებას ან ცვლილებას.  ოქსფორდის უნივერსიტეტის ინტერნეტის ინსტიტუტი ბოტებს შორის გამოყოფს ერთ სახეობას პოლიტიკურ ბოტს. რაც, მათი აზრით, სპეციალურად შექმნილ კომპიუტერულ პროგრამას, ან კომპიუტერულ კოდს გულისხმობს. მათ არჩევნების ან რეფერენდუმის დროს ყალბი ამბების გავრცელებისთვის და პროპაგანდისთვის იყენებენ. ასევე, ამა თუ იმ სუბიექტის, ჯგუფის მიმართ ყალბი მხარდაჭერის ილუზიის შესაქმნელად – ინფორმაციის გაზიარებისთვის და მისი მოწონებებისთვის იყენებენ. ტროლი – რეალური ადამიანის მოპარული სურათებით და ინფორმაციით შექმნილი ყალბი ანგარიშია სოციალურ ქსელში, რომლის უკან სრულიად სხვა პიროვნება დგას. ანუ ტროლები რეალური ადამიანები არიან და სხვა ადამიანების ინფორმაციას იყენებენ.  ტროლები მათთვის საინტერესო თემებზე სოციალური ქსელების ჯგუფებში, ბლოგებზე, ასევე ვებ-პორტალების კომენტარების სექციაში აგრესიულ და არათემატურ კომენტარებს წერენ, რათა ყურადღება მიიქციონ და მომხმარებელთა ემოციური პროვოცირება მოახდინონ. ტროლსა და ბოტს საერთო მიზანი აერთიანებთ, ცრუ ინფორმაციის გავრცელება და საზოგადოებისთვის, საკუთარი მცდარი და მიზანმიმართულად შექმნილი აზრის მოხვევა. როგორ უნდა დავიზღვიოთ თავი ბოტებისა და ტროლების გავლენისგან?  პირველ რიგში, ნებისმიერი კომენტარი, სტატუსი თუ სტატია უნდა გადავამოწმოთ. თუკი, პოსტის ქვეშ გადავაწყდებით აგრესიულ, რადიკალურ, ან გაზვიადებულ კომენტარს, გამოხმაურებამდე დაფიქრდით, ხომ არ გვაქვს საქმე ბოტთან, ან ტროლთან.  ამოცნობის პირველი ნიშანი მათი კომენტარებია, რომლებიც ამოვარდნილია სადისკუსიო თემიდან, აგრესიულია, ხოლო ტექსტი გაუმართავია. გადაამოწმეთ ინფორმაცია, არ წამოეგოთ ბოტებისა და ტროლების „ხაფანგებს“ – ცრუ მოსაზრებებსა და ინფორმაციას, თავად არ გხდეთ ყალბი ინფორმაციის გამავრცელებლები.  იყავი ყურადღებით, რადგან #ესქვეყანაშენია  წყაროები:  www.millab.ge, www.tech.msu.edu