პოდკასტი საქართველოს პირველი რესპუბლიკის შესახებ. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - დიმიტრი სილაქაძე

მოუსმინე "ჩართეს" გუნდის წევრი განათლების ხელმისაწვდომობის შესახებ. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - მარიამ მჭედლიშვილი

სსო მეტრის 2022 წლის ანგარიშის შედეგების მიხედვით – საქართველო სსო–ების, აქტივისტებისა და ადამიანის უფლებათა დამცველებისთვის – საშუალო რისკის ქვეყანას წარმოადგენს. ანგარიში არ ასახავს დღეს არსებულ რეალობას, იგი მიმოიხილავს 2022 წლის იანვრიდან ნოემბრის ჩათვლით მომხდარ მოვლენებს და აფასებს სამოქალაქო საზოგადოების საარსებო გარემოს. შესაბამისად, 2022 წლის სსო მეტრი, საშუალებას გვაძლევს გავიგოთ თუ როგორი იყო გარემო „გუშინ“ და შევადაროთ იგი დღეს არსებულ მდგომარეობას. საქართველოში არსებულ გარემოს მაქსიმალური 7 ქულიდან - მინიჭებული აქვს 4,8 ქულა (საკანონმდებლო გარემო შეფასებულია – 5,2 ქულით, ხოლო პრაქტიკა – 4,4 ქულით). რა შეიცვალა?  მიუხედავად იმისა, რომ 2022 წლის საანგარიშო პერიოდში არ გამოკვეთილა ისეთი მოვლენები, რომლებმაც, წინა წელთან შედარებით, სსო-ების საარსებო გარემო მნიშვნელოვნად შეცვალა, ანგარიშში ხაზგასმულია საზოგადოებრივი სექტორის მიმართ სიტყვიერი თავდასხმების გაზრდილი მაჩვენებელი და თანმდევი ინიციატივები, რომლებიც, თავის მხრივ, მიანიშნებენ სსო–ების საარსებო გარემოს გაუარესების პოტენციალზე. ორგანიზაციების სარეგისტრაციო საფასურის გაორმაგებამ, მეწარმეთა შესახებ საქართველოს კანონში ფუნდამენტურმა ცვლილებებმა, საბანკო ანგარიშის გახსნის ეტაპზე იდენტიფიცირებულმა პრობლემებმა ნეგატიური გავლენა მოახდინეს, და წინა პერიოდთან შედარებით ქულები შემცირდა, შემდეგი მიმართულებით: გაერთიანების თავისუფლება (სამართლებრივ კომპონენტში ქულამ დაიკლო 6.2-დან 6.1-მდე) თანასწორობის უფლება (პრაქტიკის კომპონენტში ქულამ დაიკლო 5.4-დან 5.3-მდე) და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლება (პრაქტიკის კომპონენტში ქულამ დაიკლო 3.1-დან 3.0-მდე). უფლებრივი სტანდარტების მიმოხილვა 7 ბალიანი შეფასების სისტემით ყველაზე მაღალი ქულა გაერთიანების თავისუფლების სტანდარტმა მიიღო – 6.1. ხოლო ყველაზე მეტი პრობლემა პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის სტანდარტის მიმართ გამოიკვეთა და შესაბამისად დაბალი მაჩვენებლით შეფასდა – 3.8. გაერთიანების თავისუფლება  ჯამური ქულა – 6.1 (კანონმდებლობა – 6.1, პრაქტიკა – 6.0). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: იურიდიულ პირთა რეგისტრაციის ხარჯების ზრდა (გაორმაგება) და ამავე მიმართულებით ახალი, განუსაზღვრელი შინაარსის პროცედურული მოთხოვნების ამოქმედება. ცვლილებები ეხება როგორც ახლადშექმნილი სსო–ების რეგისტრაციას, ასევე, ავალდებულებს მოქმედ სსო-ებს, 2024 წლის 1 იანვრამდე, ახალი სტანდარტების მიხედვით შეცვალონ რეგისტრირებული მონაცემები, წინააღმდეგ შემთხვევაში, შესაძლოა, ორგანიზაციის რეგისტრაციის გაუქმების საკითხი დადგეს.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: ყველა იურიდიულ პირს აქვს შესაძლებლობა ონლაინ, ინდივიდუალური პლატფორმის საშუალებით ჰქონდეს კომუნიკაცია საჯარო სტრუქტურებთან მიმოწერისა და კომუნიკაციის კუთხით. თანასწორი მოპყრობა ჯამური ქულა 5.6 (კანონმდებლობა – 5.8, პრაქტიკა – 5.3). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: საანგარიშო პერიოდში გამოვლენილი ზოგიერთი შემთხვევა მიუთითებს, რომ ფინანსური ინსტიტუტები (ბანკები), საბანკო ანგარიშის გახსნისას, სხვა ქვეყნის იურისდიქციასთან დაკავშირებული ორგანიზაციების მიმართ აწესებენ განსხვავებულ, კომპლექსურ მოთხოვნებს, რაც პროცესს ართულებს, ახანგრძლივებს და ზოგიერთ შემთხვევაში საბანკო ანგარიშის გახსნაზე უარით სრულდება.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: არ ფიქსირდება. გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მონაწილეობის უფლება ჯამური ქულა: 4.8 (კანონმდებლობა – 5.3, პრაქტიკა 4.3).  ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: ხელისუფლებამ მოახერხა და არასახარბიელო გარემო შეუქმნა იმ „ვოჩდოგ“ ორგანიზაციებს, რომლებიც აკრიტიკებდნენ მთავრობის პოლიტიკას. აღნიშნულმა ფაქტორმა ხელი შეუშალა ორგანიზაციებს მონაწილეობით პროცესებში ჩართულიყვნენ, ან ისეთ პროცესებში იყვნენ ჩართულნი, სადაც მათი ინტერვენციის შესაძლებლობები დაბალი იყო.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: ინსტიტუციური მარეგულირებელი ჩარჩოს გაუმჯობესება, კერძოდ, დამტკიცდა საჯარო კონსულტაციათა ჩატარების ინსტრუქცია, რითიც დგინდება, საჯარო დოკუმენტების შემუშავებამდე, მათი საჯარო განხილვის უზრუნველყოფის აუცილებლობა. გამოხატვის თავისუფლება  ჯამური ქულა: 4.9 (კანონმდებლობა – 5.6., პრაქტიკა – 4.1). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: საანგარიშო პერიოდში ძალაში შევიდა ზოგიერთი საკანონმდებლო წინადადება, რომელიც ორაზროვანი და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხის შემცველია. მაგალითად მაუწყებლობის შესახებ კანონი.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: არ ფიქსირდება. პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა ჯამური ქულა: 3.8 (კანონმდებლობა – 4.6. პრაქტიკა –3.0). ძირითადი ნეგატიური ცვლილება: 2022 წლის ზაფხულში პარლამენტმა მიიღო ცვლილებები სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში, რითიც შესაძლებელი გახადა ფარული საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარება დამატებით 27 დანაშაულზე. შედეგად ამ სიაში მოხვედრილი ნაკლებად მძიმე დანაშაულთა რიცხვი 75-ს ცდება. მათ შორისაა ისეთი დანაშაულებიც, როგორიცაა საქართველოს სახელმწიფო დროშის უკანონოდ აღმართვა.  ძირითადი პოზიტიური ცვლილება: არ ფიქსირდება. სსო მეტრი 2022, ქვეყნის ანგარიში... 

ალბათ, გსმენიათ ფრაზები „ქართველობას, ტრადიციას გვართმევენ“, რომელიც ანტიდასავლური პროპაგანდით შექმნილი არასწორი, მცდარი მოსაზრების ამსახველი სტერეოტიპებია. მათ გავრცელებას საზოგადოების ნაწილი შეცდომაში შეჰყავს და შიშს იწვევს, რომ ვიღაც „გვართმევს ტრადიციას“ და თავს „გვახვევს“ მაგალითად, თანასწორი მოპყრობის, გაერთიანების, ან გამოხატვის თავისუფლების იდეას. ისტორიული გამოცდილება კარგი საშუალებაა უსაფუძვლო შიშების და არასწორი სტერეოტიპების დასაძლევად.  ამის საუკეთესო მაგალითია 1921 წლის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია. როგორც კონსტიტუციონალისტები ამბობენ, დოკუმენტმა „დროს გაუსწრო“ და დღესაც კი, პროგრესულად მიიჩნევა.  მან გააუქმა სიკვდილით დასჯა, აღიარებდა ადამიანის უფლებებსა და თანასწორობას კანონის წინაშე, ითვალისწინებდა გენდერულ თანასწორობას, იცავდა რწმენის, შეკრების თავისუფლებას. ეს ის უფლებები და ფასეულობებია, რომლებიც ჩვენთვის დღესაც აქტუალური და ფასეულია.  გაერთიანების თავისუფლება  1921 წლის კონსტიტუციის თანახმად საქართველოს რესპუბლიკის მოქალაქეებს უფლება ჰქონდათ დაეარსებინათ პროფესიული თუ სხვა ორგანიზაცია, თუ მათი მიზანი კანონით არ იყო აკრძალული. კავშირის გაუქმება მხოლოდ სასამართლოს დადგენილებით იყო შესაძლებელი (მუხლი 35).  თანასწორი მოპყრობა  კანონის წინაშე მოქალაქეები ყველანი თანასწორნი არიან (მუხლი 16), აღნიშნულია 1921 წლის კონსტიტუციაში, რომელშიც დაკონკრეტებულია გენდერული თანასწორობა „ორივე სქესის მოქალაქე თანასწორია, როგორც პოლიტიკურ ისე სამოქალაქო, ეკონომიურ და საოჯახო უფლებით“ (მუხლი 39).  საქართველოს რესპუბლიკის ყველა მოქალაქეს თანასწორ უფლებას ანიჭებდა კონსტიტუცია, რათა მიეღო სახელმწიფო, სამოქალაქო, სამხედრო და საქალაქო თუ საერობო სამსახური (მუხლი 133). საქართველოს მოქალაქე შეიძლება მიღებულ იქნეს ყოველ თანამდებობაზე, თუ კანონის მოთხოვნილებას აკმაყოფილებს (მუხლი 138).  ყოველი მოქალაქე სინდისის სრული თავისუფლებით სარგებლობს და შეუძლია აღიაროს ის სარწმუნოება, რომელიც სურს (მუხლი 31).  მშვიდობიანი შეკრების უფლება  საქართველოს რესპუბლიკის მოქალაქეებს, 1921 წლის კონსტიტუცია უფლებას აძლევს „მთავრობის ნებადაურთველად შეიკრიბნენ საჯაროდ და უიარაღოდ, როგორც ჭერქვეშ, ისე გარეთ“ (მუხლი 33). ასევე, მუშათა გაფიცვას თავისუფლად აცხადებს (მუხლი 38).  გამოხატვის თავისუფლება  მოქალაქეებს უფლება აქვს გამოთქვან თავიანთი შეხედულებები და გაავრცელონ ისინი (მუხლი 32), 1921 წლის კონსტიტუციის უზრუნველყოფილია პირადი და კოლექტიური პეტიციების უფლებაც (მუხლი 37).  პირადი ცხოვრების ხელშეუხელობის უფლება  კერძო მიმოწერა ხელშეუხებელია, მისი გაცნობა მხოლოდ სასამართლო დადგენილებით არის შესაძლებელი (მუხლი 29), აღნიშნულია 1921 წლის კონსტიტუციაში. 28–ე მუხლში საუბარია მოქალაქის ბინის „შეუვალობაზე“, რომლის გაჩხრეკაც, ასევე სასამართლოს დადგენილებით არის ნებადართული. ყოველი მოქალაქე სინდისის სრული თავისუფლებით სარგებლობს და მისი პოლიტიკური თუ სამოქალაქო უფლებათა შეზღუდვა სარწმუნოების ან რწმენის გამო, დაუშვებლად მიიჩნევა 1921 წლის კონსტიტუციით (მუხლი 31).  ნუ დაუჯერებ არასწორ სტერეოტიპებს, თავად გადაამოწმე! რადგან #ესქვეყანაშენია საქართველოს კონსტიტუცია, 1921

„ერთი ადამიანის ხმა, არა მარტო ხშირ შემთხვევაში, არამედ ყოველთვის არის გადამწყვეტი. მართალია, ჩვენ ამ წუთას ერთნი ვართ, მაგრამ რამდენიმეს გაერთიანება მთებს აბრუნებს. ასე იქმნებოდა სახელმწიფოები, ასე იქმნებოდა მშვიდობა, ასე იქმნებოდა კეთილდღეობა ნებისმიერ ქვეყანაში" – მოუსმინეთ ლევან ბუთხუზს.

21–ე საუკუნეში, ტექნოლოგიების განვითარება, ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის ზრდას და სწრაფ გავრცელებას უწყობს ხელს. მნიშვნელოვანია ინფორმაციის წყაროების სანდოობა, რათა დეზინფორმაციის გავლენის ქვეშ არ მოვექცეთ, ან უნებლიედ მისი გამავრცელებელი არ გავხდეთ. დღეს ტროლებსა და ბოტებზე მოგიყვებით, რომელთა ფუნქციაც საზოგადოებისთვის დეზინფორმაციის „შეჩეჩებაა“. ვინ არიან ბოტები და ტროლები? ბოტი – სოციალურ ქსელში არსებული ავტომატიზებული პროფილია, რომელსაც რეალური პიროვნების მგავსი ქცევები აქვს. ექსპერტების თქმით, ბოტებს შესაძლოა, ქსელის სახე ჰქონდეს და მათ ერთი კონკრეტული მომხმარებელი, დისტანციურად მართავდეს.  ბოტების მიერ გავრცელებული აზრი მიკერძოებული, მცდარია, რომელსაც კონკრეტული მიზანი აქვს. მაგალითად, ბოტები გავლენას ახდენენ ონლაინ სივრცეში არსებულ დებატებზე, ცდილობენ აზრის ფორმირებას ან ცვლილებას.  ოქსფორდის უნივერსიტეტის ინტერნეტის ინსტიტუტი ბოტებს შორის გამოყოფს ერთ სახეობას პოლიტიკურ ბოტს. რაც, მათი აზრით, სპეციალურად შექმნილ კომპიუტერულ პროგრამას, ან კომპიუტერულ კოდს გულისხმობს. მათ არჩევნების ან რეფერენდუმის დროს ყალბი ამბების გავრცელებისთვის და პროპაგანდისთვის იყენებენ. ასევე, ამა თუ იმ სუბიექტის, ჯგუფის მიმართ ყალბი მხარდაჭერის ილუზიის შესაქმნელად – ინფორმაციის გაზიარებისთვის და მისი მოწონებებისთვის იყენებენ. ტროლი – რეალური ადამიანის მოპარული სურათებით და ინფორმაციით შექმნილი ყალბი ანგარიშია სოციალურ ქსელში, რომლის უკან სრულიად სხვა პიროვნება დგას. ანუ ტროლები რეალური ადამიანები არიან და სხვა ადამიანების ინფორმაციას იყენებენ.  ტროლები მათთვის საინტერესო თემებზე სოციალური ქსელების ჯგუფებში, ბლოგებზე, ასევე ვებ-პორტალების კომენტარების სექციაში აგრესიულ და არათემატურ კომენტარებს წერენ, რათა ყურადღება მიიქციონ და მომხმარებელთა ემოციური პროვოცირება მოახდინონ. ტროლსა და ბოტს საერთო მიზანი აერთიანებთ, ცრუ ინფორმაციის გავრცელება და საზოგადოებისთვის, საკუთარი მცდარი და მიზანმიმართულად შექმნილი აზრის მოხვევა. როგორ უნდა დავიზღვიოთ თავი ბოტებისა და ტროლების გავლენისგან?  პირველ რიგში, ნებისმიერი კომენტარი, სტატუსი თუ სტატია უნდა გადავამოწმოთ. თუკი, პოსტის ქვეშ გადავაწყდებით აგრესიულ, რადიკალურ, ან გაზვიადებულ კომენტარს, გამოხმაურებამდე დაფიქრდით, ხომ არ გვაქვს საქმე ბოტთან, ან ტროლთან.  ამოცნობის პირველი ნიშანი მათი კომენტარებია, რომლებიც ამოვარდნილია სადისკუსიო თემიდან, აგრესიულია, ხოლო ტექსტი გაუმართავია. გადაამოწმეთ ინფორმაცია, არ წამოეგოთ ბოტებისა და ტროლების „ხაფანგებს“ – ცრუ მოსაზრებებსა და ინფორმაციას, თავად არ გხდეთ ყალბი ინფორმაციის გამავრცელებლები.  იყავი ყურადღებით, რადგან #ესქვეყანაშენია  წყაროები:  www.millab.ge, www.tech.msu.edu

საქართველოს ყველა რეგიონში მუშაობენ საზოგადოებრივი ორგანიზაციები, რომელთა საქმიანობის ძირითადი მიმართულებაა სხვადასხვა ჯგუფების სოციალურ მდგომარეობაზე ზრუნვა. მათ ხშირად სოციალური სერვისების მიმწოდებელ (service provider) ორგანიზაციებსაც უწოდებენ. მათი საქმიანობის მიმართულება ფართოა – განათლება, ჯანდაცვა, ბავშვთა და მოზარდთა ცენტრები, თავშესაფრები, ინკლუზიური განათლება, სპეციალური საგანმანათლებლო პროგრამები, საადვოკატო სერვისები და ასე შემდეგ. მათი ნაწილის როლი და საქმიანობა განსაკუთრებით მას შემდეგ გახდა თვალსაჩინო, რაც ქვეყანაში სამზრუნველო დაწესებულებების დეინსტიტუციონალიზაციის პროცესი დაიწყო და იქ მყოფი ადამიანების მიმართ ზრუნვის საჭიროება დადგა დღის წესრიგში. ასეთ ორგანიზაციებს ბევრი ადამიანი იცნობს, განსაკუთრებით იმ თემის წარმომადგენლები, რომელთა განვითარებაზეც მიმართულია ორგანიზაციების რესურსები. მაგალითად სოციალური თერაპიის სახლი, პირველი ნაბიჯი, თემი „ქედელი“, ფსიქო–სოციალური და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრი, ზიანის შემცირების ქსელი და ასე შემდეგ. მათი სერვისების უმეტესობა (შინმოვლა, დღის ცენტრები სხვადასხვა ბენეფიციარებისთვის, ელიმინაციის თუ სხვა პროგრამები) უფასოა და იგი შემოწირულობებით, ბენეფიციართა ვაუჩერული დაფინანსების სისტემით და დონორი ორგანიზაციების ფინანსური მხარდაჭერით ხორციელდება.

ჩვენს გარშემო, შესაძლოა, მოულოდნელად წარმოიშვას კონფლიქტები, უთანხმოებები, დაირღვას ჩვენი უფლებები. მათი მიზეზი უამრავი შეიძლება იყოს: სამსახურიდან გათავისუფლება; ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესება ექიმის უყურადღებობის გამო; უსაფუძვლო ჯარიმა; და ასე შემდეგ. ეს არის იმ საკითხების მცირე ჩამონათვალი, რომლებიც აუცილებლად კანონის საფუძველზე უნდა გადაწყდეს. სასამართლო სწორედ ის ადგილია, სადაც დამოუკიდებლად, მიუკერძოებლად, მშვიდობიანად და კანონის შესაბამისად უნდა გადაწყდეს ჩვენთვის მნიშვნელოვანი საკითხები.  მოსამართლე კი, შესაბამისი განათლების მქონე პირია, რომელმაც ფიცი დადო, რომ დაიცავს კანონის უზენაესობას და განმარტავს რას ამბობს კანონი – დაირღვა თუ არა ის, და როგორ აგებს დამრღვევი კანონის წინაშე პასუხს. როგორი უნდა იყოს სასამართლო და მოსამართლე, რომ ჩვენი უფლებები დაიცვას?  იმისთვის, რომ სასამართლომ დაიცვას ჩვენი უფლებები, იგი უნდა იყოს:  დამოუკიდებელი; მიუკერძოებელი; ანგარიშვალდებული; გამჭვირვალე.  ჯერ კიდევ სოკრატე წერდა, რომ მოსამართლემ 4 როლი უნდა შეასრულოს: მოისმინოს თავაზიანად, უპასუხოს ბძნულად, განსაჯოს ფრთხილად და გადაწყვიტოს სამართლიანად.  სასამართლოს შესახებ ვრცლად... წყარო: coalition.ge

სოლიდარობა მხარდაჭერაა, საერთო ინტერესების არსებობა და ურთიერთდახმარებაა. სოლიდარობა დიდი ძალაა.

🎙 მოუსმინე ნინია მაჭარაშვილის პოდკასტს აქტიური საზოგადოების ჩამოყალიბებაში განათლების როლის შესახებ. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - ნინია მაჭარაშვილი

ევროკავშირი საქართველოს ყველაზე მსხვილი დონორია – 2014–2020 წლებში დახმარებამ, 938,4 მილიონი ევრო შეადგინა. გაიგეთ რომელი სექტორების განვითარებას უწყობს ხელს ევროკავშირი? საქართველოში ევროკავშირის მიერ მხარდაჭერილ, 160–ზე მეტ პროექტზე მუშაობენ, როგორც საზოგადოებრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები, ასევე, კერძო კომპანიები და საქართველოს მთავრობა. ფინანსური მხარდაჭერა სხვადასხვა ფორმით ხდება, იგი მოიცავს გრანტებს, ტენდერებს, შერეულ ფორმებს, სესხებს, გარანტიებს და ასე შემდეგ.  ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერა მზარდია – 2015 წელს 150 მილიონი ევრო იყო გამოყოფილი, 2020 წელს მხარდაჭერამ – 225 მილიონ ევროს მიაღწია.  2014–2020 წლებში, ევროკავშირი საქართველოს, საერთო ჯამში, 938,4 მილიონი ევროთი დაეხმარა.  მარტო სოფლის მეურნეობის განვითარებისთვის 253 მილიონი ევროს ფინანსური დახმარება მიიღო საქართველომ (2014–2020). ქვეყნის თითქმის ყველა რეგიონში, სოფლის მეურნეობის სექტორში ახალი კოოპერატივების შექმნა და მათი შესაბამისი ტექნიკით აღჭურვა ევროკავშირის დახმარებით განხორციელდა.  ეს არ არის ერთადერთი სექტორი, რომელიც ევროპული დაფინანსებით გაუმჯობესდა. ევროკავშირისგან, დახმარების სახით შემოსული თანხა, სექტორებს შორის, ასევე გადანაწილდა: წყარო: www.eeas.europa.eu/delegations/georgia

მოუსმინე ნინო დარასელის ინტერვიუს ანტიდასავლური პროპაგანდისა და ეთიკური ჟურნალისტიკის შესახებ.