დღეს იმ ორგანიზაციას გაგაცნობთ, რომლის ისტორიაც ყვარლის პირველი საჯარო სკოლის ერთ ოთახში დაიწყო. 2019 წლის ნოემბერში, ახალგაზრდული ორგანიზაცია "ყვარლის ევროკლუბი" ახალგაზრდა ევროპელი ელჩების ინიციატივისა და ადგილობრივი საზოგადოების მხარდაჭერით დაფუძნდა. ორგანიზაციის მიზანია განათლების, განვითარების, სამოქალაქო აქტივიზმის ხელშეწყობა, არაფორმალურ განათლებაზე ხელმისაწვდომობა და დემოკრატიული ღირებულებების გავრცელება.  ორგანიზაციამ უკვე ათობით პროექტი განახორციელა ამერიკის საელჩოსა და ევროკავშირის მხარდაჭერით და უამრავი ბენეფიციარი ჰყავს როგორც ყვარელში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ. შედეგი კი ასეთია: ყვარელში არის ევრო-ატლანტიკური ცენტრი, რომელიც არაფორმალური განათლების მიღების შესაძლებლობას აძლევს ადგილობრივ ახალგაზრდებსა და ზრდასრულებს - აერთიანებს კინოკლუბს, რამდენიმე ენოვან ბიბლიოთეკას, წიგნის, სამაგიდო თამაშებისა და სადისკუსიო სივრცეებს.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა #ესქვეყანაშენია

დღეს, სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის ახალგაზრდული კონკურსის გამარჯვებულებს, მარიამ ბოლქვაძესა და ნიკოლოზ ურუშაძეს გაგაცნობთ. მარიამს და ნიკოლოზ მრავალფეროვანი ინტერესი აქვთ – უყვართ ხატვა, წერა, წიგნების კითხვა, მოგზაურობა, ფოტოგადაღება, მუსიკა, კინო. მათ ხელვაჩაურში მდებარე სოფელ შარაშიძეებში, ფემინიზმის შესახებ სამოქალაქო კამპანია გამართეს. ახალგაზრდები მიიჩნევენ, რომ საკითხი აქტუალურია, განსაკუთრებით ცენტრიდან მოშორებულ ადგილებში, სადაც ხშირ შემთხვევაში ფემინიზმის შესახებ ინფორმაცია ნაკლებია, ამაზე სოფლის მცხოვრებთან გამოკითხვაც მეტყველებს. მარიამი, კამპანიის დაგეგმვის წინ ჩატარებულ გამოკითხვას იხსნებს და ამბობს, რომ როდესაც სოფლის მაცხოვრებელები გამოკითხეს, ბევრმა მათგანმა ტერმინის განმარტებაც კი არ იცოდა. შედეგების დაყრდნობით, მათ კამპანია ორი მიმართულებით წარმართეს: ფემინიზმის შესახებ ცნობიერების ამაღლება და არასწორი სტერეოტიპების დაძლევა.  ამისთვის მრავალი აქტივობა დაგეგმეს და განახორციელეს – გამოკითხვა, ფილმის ჩვენება–განხილვა, ბროშურების მომზადება და გავრცელება, თანატოლგანმანათლებელთა საინფორმაციო შეხვედრები, ვიდეო–რგოლების მომზადება და სოციალური ქსელის საშუალებით გავრცელება.  სამოქალაქო კამპანიის დაგეგმვის და წარმართვის პროცესში მარიამს და ნიკოლოზს არამხოლოდ მეგობრები და თანატოლები ეხმარებოდნენ, არამედ მასწავლებლები და სკოლის დირექტორი, რომლებიც, როგორც მარიამი ამბობს, აქტიურად იყვნენ შეხვედრების ორგანიზებაში ჩართულნი.  ნიკოლოზი თვლის რომ მან და მარიამმა დასახულ მიზანს მიაღწიეს – „ჩვენ მიერ განხორციელებული კამპანიის შედეგად ბევრმა ახალაგაზრდამ გაიგო, რომ ფემინიზმი ქალთა უფლებების დაცვას კი არა, არამედ ქალისა და კაცის თანასწორობაა ყველა სფეროში - პროფესიულში და პირადშიც“.  სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის ახალგაზრდული კონკურსის ჟუირიმ სწორედ მათი კამპანია ცნო საუკეთესო პროექტად. ჟიურის შეფასებით, მარიამისა და ნიკოლოზის მიერ განხორციელებული აქტივობები ყველაზე კარგად პასუხობს კონკურსის მიზნებს, რომელთა შორისაა ახალგაზრდების სამოქალაქო პასუხისმგებლობის გაზრდა და ევროპული ღირებულებების დამკვიდრების ხელშეწყობა.  სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტის (CSI) ახალგაზრდული კონკურსი გაიმართა პროექტის – „ადგილობრივი განვითარების აქტორებს შორის მყარი კავშირების დამყარების“ ფარგლებში, გერმანული ორგანიზაციის „პური მსოფლიოსთვის“ (BFTW) მხარდაჭერით.

დღეს ლაზარე კომახიძეს გაგაცნობთ. იგი 9–10 წლის ასაკში მისდევდა მეკლდეურობას და სწორედ მაშინ, პირველად გახდა საქართველოს ჩემპიონი. მალე სოფელში საცხოვრებლად გადასვლა მოუწია და სპორტს თავი დაანება, რაც მისთვის დიდი დანაკლისი იყო. ახლა იგი სხვა ბავშვებისთვის ცდილობს მსგავსი დანაკლისის თავიდან აცილებას. „ზუსტად ვიცი რას ნიშნავს, იცხოვრო სოფელში და არ გქონდეს წვდომა და ხელშეწყობა არცერთ სპორტულ აქტივობაზე. მითუმეტეს, დღევანდელ სამყაროში, სადაც სოფელში მცხოვრები ბავშვები ტელევიზიით უამრავ საოცარ შესაძლებლობას ნახულობენ და მათი რეალური ცხოვრება კი, მოკლებულია ამ ყველაფერს. ეს სერიოზული ტრავმაა მოზარდებისთვის“- ამბობს ლაზარე.  პირველი მეკლდეურთა კლუბი 2015 წელს დაარსა ნიქოზში. პანდემიის დროს კი, როდესაც ყველაფერი გაჩერდა, ბედიანის მეკლდეურთა კლუბს ჩაუყარა საფუძველი. „დღეს კი, თეთრიწყაროს ახალგაზრდებისთვის, ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის მხარდაჭერით, თეთრიწყაროს მეკლდეურთა კლუბის შექმნაზე ვმუშაობთ“.  ყველაფერი 2008 წლის 8 აგვისტოს ნიქოზში, ომის მძიმე დღეებში დაიწყო, როცა ლაზარე ნიქოზის მონასტერში, მეუფე ისაიასთან ჩავიდა. სოფელი თითქმის დაცლილი დახვდა, იქ მხოლოდ მოხუცები იყვნენ, რომლებიც უარს ამბობდნენ სახლის დატოვებაზე.  ეხმარებოდა მოხუცებს და უვლიდა მარტოსულ ცხოველებს. რუსეთის საჰაერო იერიშების გამო ადგილზე ვეღარ გაჩერდნენ, თუმცა ნიქოზთან კავშირი არ გაუწყვეტია.  გარკვეული დროის შემდგომ, ადგილობრივი ბავშვებისთვის, მეუფე ისაიამ ხელოვნების სკოლა გახსნა, სადაც ბავშვებს სხვადასხვა წრეზე (ქარგვა, ხატვა, კერამიკა, მუსიკა, უცხო ენები, ჩრდილების თეატრი) სიარულის შესაძლებლობა ჰქონდათ. სწორედ აქ დაუახლოვდა ნიქოზელ ბავშვებს.  „პირველად მქონდა ველო ტურების პროექტი, ნიქოზელი ბავშვები დამყავდა ველოსიპედებით ლაშქრობებში. სოფელში არ არსებობდა არანაირი სპორტული წრე. გამიჩნდა იდეა, რომ ბავშვებისთვის გამეკეთებინა პატარა საცოცი კედელი, რომელზეც შეძლებდნენ ყოველდღიურ სპორტულ აქტივობას. ბავშვთა და ახალგაზრდობის ფონდის მხარდაჭერით გავაკეთეთ პირველი საცოცი კედელი, რომელმაც 30–ზე მეტი მოზარდი გააერთიანა, დავიწყეთ ყოველდღიური ვარჯიშები და 2 წელში, ნიქოზის მეკლდეურთა კლუბი ერთ-ერთ მოწინავე გუნდად იქცა საქართევლოს ჩემპიონატებზე”.  ზამთარში და ცუდი ამინდების დროს ბავშვებს ვარჯიშის შეწყვეტა უწევდათ, რადგან საცოცი კედელი ღია ცის ქვეშ იყო. ყოველ გაზაფხულს ბავშვები სულმოუთქმელად ელოდნენ. ლაზარეს არაერთი მცდელობის შემდეგ, ნიქოზის კლუბს ერთი უფუნქციო შენობა გადასცეს, სადაც ორგანიზაციების „ორბელიანი მეტის“, ღია საზოგადოების ფონდის მხარდაჭერით სარემონტო სამუშაოები დაიწყო და წელს პირველად შეძლებენ ახალგაზრდა მეკლდეურები ზამთარში ვარჯიშს.  ამ ყველაფრის უკან კი დიდი შრომა, წვალება და ზოგჯერ იმედგაცრუებაც იდგა. „თუმცა დღეს ძალიან ბევრი კეთილი ადამიანის მხარდაჭერით, ნიქოზში ბავშვებს მალე ძალიან კარგი სავარჯიშო სივრცე ექნებათ“.  მეკლდეურობა მოზარდებისთვის, როგორც ფიზიკური, ისე მენტალური განვითარებისთვის საუკეთესო სპორტული აქტივობაა. ამიტომ გადაწყვიტა, რომ ნიქოზის შემდეგ ბედიანის კლუბი დაეარსებინა, ახლა კი, თეთრიწყაროს ახალგაზრდებისთვის მუშაობს.  „თეთრიწყაროს ახალგაზრდული ცენტრის“ სივრცეში, პროექტის – „სამოქალაქო საზოგადოების ინიციატივის“ ფარგლებში, ახალგაზრდა მეკლდეურები დაიწყებენ ვარჯიშსს.  ლაზარე კომახიძე გეგმავს და დარწმუნებულია, რომ კიდევ ბევრ სოფელში შეძლებს ბავშვების გახარებას.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

“ჩვენ ვქმნით პლატფორმას, სადაც ადამიანები საუბრობენ თემებზე, რომელიც მომავალი თაობისთვის ინსპირაციის წყაროდ იქცევა”,- მოუსმინე WETALK-ის დამფუძნებელს. ეს ქვეყანა შენია ・This country is yours · პოდკასტი - weTalk ელენე კაპანაძე

დღეს, 6 სხვადასხვა დასახლებაში მცხოვრებ პატარა მოხალისეებზე მოგიყვებით, რომლებიც უანგაროდ ცდილობენ საკუთარ სოფელსა თუ ქალაქში პატარ–პატარა ცვლილებებს, რასაც ბევრი ადამიანისთვის მცირე, თუმცა ხელშესახები სარგებელი მოაქვს. არასამთავრობო ორგანიზაცია „მცხეთა–მთიანეთის რეგიონული ჰაბი“, ზედიზედ მესამედ მართავს მოხალისეობის კვირეულს მცხეთა–მთიანეთის რეგიონის ცენტრიდან მოშორებით მდებარე სოფლებში. მისი მიზანია სოფლის განვითარებაში მოხალისეობის კულტურის დამკვიდრებით, ადგილობრივი თემის პრობლემის მოსაგვარებლად, ახალგაზრდების ჩართვა. მაშ ასე, პატარ–პატარა ამბები პატარა მოხალისეებისგან...  სოფელ ქსოვრისში მშობლები, მოსწავლეები, მასწავლებლები და ეროვნული ბიბლიოთეკაც ერთობლივად ჩაებნენ სკოლის ბიბლიოთეკის გადასარჩენად და ახალი წიგნების შესავსებად. მოსწავლეებმა სკოლის ბიბლიოთეკაში არსებული დაზიანებული წიგნები განაახლეს, მშობლებმა ბიბლიოთეკისთვის ახალი თაროები დაამზადეს. ერთობლივად მოაწყვეს წიგნების შეგროვების აქცია სოფელში. ეროვნულმა ბიბლიოთეკამ კი სკოლას ახალი წიგნები გადასცა.  სოფელ ახალსოფელში კი, საინიციატივო ჯგუფმა, სოფლის მაცხოვრებლებთან ერთად, მოხალისეობრივად, სოფლის საერთო სივრცე გაალამაზა. ძველ საბურავებს ახალი დანიშნულება მოუძებნეს – შეღებეს და მცენარეები ჩარგეს, სოფლის პატარებისთვის კი, საქანელა ჩამოკიდეს. რაც ადგილობრივი ბავშვებისთვის დიდიხნის ოცნება იყო. „გავახარეთ ბავშვები და მათთან ერთად შევძელით ჩვენი სკვერის გალამაზება... ჩვენ ყველა ერთად, ჩვენს საერთო სივრცეს უკეთესობისაკენ ვცვლით“, ამბობენ მოხალისეები.  მცხეთა–მთიანეთის ჰაბის ინიციატივით, მოხალისეთა კვირეული კიდევ ოთხ სოფელში გაიმართა.  სოფელ ლამოვანის საჯარო სკოლის მოსწავლეებმა კომპოსტერისთვის სივრცე მოაწყვეს და აქტიურად დაიწყეს მისი მომზადება. თანაც სოფლის მოსახლეობას პრაქტიკული ინფორმაცია გაუზიარეს თუ როგორ შეიძლება კომპოსტირების საშუალებით, ორგანული ნარჩენებით სარგებელის მიღება და მისი საშუალებით ნიადაგის გაუმჯობესება.  ყაზბეგში მცხოვრებმა მოხალისეებმა – სოფელ სიონის სკვერი გაამწვანეს. გარემოს დაცვითი პოსტერები გაავრცელეს და საინფორმაციო კამპანია გამართეს.  მუხრანის სამოქალაქო განათლების კლუბის წევრებმა კი, საკუთარი ხელით მოამზადეს საჩუქრები და დღის ცენტრის „მომავლის რწმენის“ ბენეფიციარ ბავშვებს გადასცეს.  ანიმაციური გმირების ფორმებში გამოწყობილმა, წეროვანის დევნილთა დასახლებაში მცხოვრებმა მოხალისეებმა, საბავშვო ბაღის მოსწავლეებს გარემოს დაცვის თემაზე სახალისო ამბები უამბეს და ქოთნის მცენარეებით ერთობლივად მორთეს საბავშვო ბაღის ეზო.  მოხალისეობის კვირეული, სამოქალაქო საზოგადოების ინიციატივის პროექტის ფარგლებში გაიმართა, რომლის მხარდამჭერია ევროკავშირი და კონრად ადენუერის ფონდი.  არასამთავრობო ორგანიზაცია „მცხეთა-მთიანეთის რეგიონული ჰაბი“ წეროვანის დევნილთა დასახლებაში მდებარეობს. იგი 2002 წელს შეიქმნა ახალგორში (ახალგორის ახალგაზრდული ასოციაციის სახელწოდებით), 2008 წელს რუსული ოკუპაციის შემდგომ, ორგანიზაცია და მისი წევრები იძულებით გადაადგილებულნი გახდნენ. ცვლილებები განიცადა ორგანიზაციის საქმიანობამ და მიზნებმაც – მთავარი მიმართულება გახდა სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებისა და ახალგაზრდების მხარდაჭერა, განსაკუთრებით დევნილთა თემებში, ადმინისტრაციულ სასაზღვრო სოფლებში და რეგიონში მაცხოვრებელი საზოგადოება. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

ბავშვთა კეთილდღეობის კვლევა, რომელიც გაეროს ბავშვთა ფონდისა და სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მიერ ჩატარდა და სულ ახალახანს გამოქვეყნდა, რამდენიმე მიმართულებას სწავლობს: ბავშვთა მატერიალურ და სოციალურ დანაკლისს, სოციალურ დახმარებას, განათლების ხელმისაწვდომობას, ბავშვთა ფუნქციურ სირთულეებს, კვების საკითხს სასკოლო საათებში, ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობას, აღზრდის მეთოდებს. კვლევაში ჩართული იყო 1,279 რესპონდენტი და შეგროვდა ინფორმაცია მათ შინამეურნეობაში მცხოვრებ 2,438 ბავშვზე. ბავშვთა კეთილდღეობის კვლევის ანალიზმა აჩვენა, რომ ბავშვების სხვადასხვა ჯგუფებს შორის უთანასწორობაა. შეზღუდული შესაძლებლობა, სქესი, საცხოვრებელი ადგილი (ქალაქი, სოფელი) გავლენას ახდენს ზოგიერთი მომსახურების და საჭიროების ხელმისაწვდომობაზე. ყველაზე კრიტიკული და მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც უთანასწორობას განსაზღვრავს, არის მატერიალური და სოციალური დანაკლისი. ბავშვის მატერიალური და სოციალური დანაკლისი გულისხმობს ოჯახის ფინანსური შესაძლებლობის არქონას, რაც არ აძლევს ოჯახს საშუალებას, უზრუნველყოს ბავშვი მისი ზრდა-განვითარებისათვის მინიმალურად აუცილებელი საჭიროებებით (საკვები, ტანსაცმელი, ასაკის შესაბამისი წიგნები, სათამაშოები, გართობა, მეგობრებთან დროის გატარების შესაძლებლობა, თუ სხვა). 16 საჭიროებიდან სულ მცირე სამის დანაკლისის მქონე ბავშვების წილი განსაზღვრავს მატერიალური და სოციალური დანაკლისის ინდექსს. მატერიალური და სოციალური დანაკლისი  საქართველოში მცხოვრები ბავშვების 37.8% მატერიალურ და სოციალურ დანაკლისს განიცდის. დანაკლისის დონე უფრო მაღალია სოფლად (47.1%), ვიდრე ქალაქში (31.2%).  ბავშვებს, რომლებიც განიცდიან მატერიალურ და სოციალურ დანაკლისს, უფრო ხშირად აღენიშნებათ ფუნქციური შეზღუდვები. მათ ნაკლები შესაძლებლობა აქვთ სპორტისა და ხელოვნების კლასგარეშე აქტივობებში ჩაერთონ. ასეთი ბავშვები უფრო იშვიათად იკვებებიან სკოლის საათებში, მათი ნახევარი კი არასდროს არ ჭამს სკოლაში.  ამ ბავშვების 60.5% არ ცხოვრობს სიღარიბეში (იგულისხმება აბსოლუტური სიღარიბე, რომელსაც ყოველწლიურად განსაზღვრავს საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური). მატერიალური დანაკლისის მქონე ბავშვების ოჯახების ნახევარზე მეტი იღებს ბავშვის მიზნობრივ სოციალურ დახმარებას. სავარაუდოდ, აღნიშნულ დახმარებას ვერ იღებს, მატერიალური დანაკლისის მქონე ბავშვების ნახევარი, როგორც ჩანს, მათი ოჯახები არ აკმაყოფილებენ დახმარების კრიტერიუმებს. განათლების ხელმისაწვდომობა  კვლევის შედეგების მიხედვით, სკოლამდელი განათლების სისტემის მიღმაა ბავშვების 27.8%. მათგან ბავშვების 21.6% საბავშვო ბაღში არ დადის მშობლების სურვილით. 6.2% კი, სხვადასხვა ბარიერის გამო. ყველაზე გავრცელებული ბარიერი – საბავშვო ბაღის არ არსებობაა საცხოვრებელი ადგილის სიახლოვეს, ან საბავშვო ბაღებში ადგილების ნაკლებობის გამო, ბავშვი სარეზერვო სიაშია ჩასმული.  საბავშვო ბაღში მყოფი ბავშვების 93.6%–ის მშობლები კმაყოფილი არიან სკოლამდელი განათლების ხარისხით. ამის მსგავსად, სკოლაში მყოფი ბავშვების 79.7%–ის მშობლები კმაყოფილი არიან სკოლის მიერ მიცემული განათლების ხარისხით. შედარებით შეზღუდულია არაფორმალური განათლების ხელმისაწვდომობა: ბავშვების 23.9% ისურვებდა ხელოვნების, ხოლო 25.3% სპორტის კლასგარეშე აქტივობებში ჩართვას. მიზეზი ფინანსების ნაკლებობა და საცხოვრებელი ადგილის სიახლოვეს ამგვარი წრეების არ არსებობაა. ასევე ფართოდ გავრცელებულია საგანმანათლებლო მასალების (სასკოლო სახელმძღვანელოების გარდა) ნაკლებობა: ფულის არქონის გამო ბავშვების 45.3% არ აქვს მისთვის სასურველი, სულ მცირე, ერთი საგანმანათლებლო მასალა. ყველაზე ხშირად ბავშვებს არ აქვთ: ლეპტოპი/კომპიუტერი, წიგნები, სახატავი მასალები და სამუსიკო ინსტრუმენტები. ჯანმრთელობის დაცვა  საქართველოში ბავშვთა სამედიცინო მომსახურების დაფინანსების მთავარი წყაროა ჯანმრთელობის საყოველთაო დაზღვევა. ამ კვლევის ჩატარებამდე 12 თვის პერიოდში, აღნიშნულმა პროგრამამ სრულად ან ნაწილობრივ დააფინანსა ბავშვების სამედიცინო საჭიროებების 68%. თუმცა, ზოგ შემთხვევაში (50.8%) ოჯახებმა ასევე გადაიხადეს სრული ან ნაწილობრივი თანხა. მთლიანობაში, ბავშვების 12% ვერ შეძლო სულ მცირე ერთი საჭირო სამედიცინო მომსახურების მიღება და 4.9 % ვერ მიიღო საჭირო მედიკამენტი. როგორც სამედიცინო მომსახურების, ასევე მედიკამენტის არმიღების მთავარი მიზეზი იყო ფულის არქონა (82.4% და 98.8%, შესაბამისად). ბავშვის აღზრდის მეთოდები  ამ კუთხით 2008 წელთან შედარებით პროგრესია, რადგან უმეტესად აღზრდისთვის არაძალადობრივ მეთოდებს იყენებენ.  რესპოდენტების თანახმად, 1-17 წლის ბავშვების (62.5 %) აღზრდის მეთოდად არა-ძალადობრივი ფორმები იყო გამოყენებული. ბავშვების 29.4 პროცენტზე გავრცელდა ფსიქოლოგიური აგრესია და 4.8 პროცენტზე - ფიზიკური დასჯა (0.1 პროცენტში ეს იყო სასტიკი ფიზიკური დასჯა). კვლევა: ბავშვთა კეთილდღეობა საქართველოში, 2023

„აქტიურ მოქალაქეს შეუძლია შეცვალოს მის სოფელში არსებული გარემო უკეთესობისკენ და მეტი კეთილდღეობა მოუტანოს“, – ასე ფიქრობენ „ადგილობრივი თვითმმართველობის სკოლის“ მონაწილე ახალგაზრდები. აღნიშნული სკოლა – სოლიდარობის თემის პროექტია, რომელიც თვითმმართველობის როლსა და მის საქმიანობაში მოქალაქეთა მონაწილეობის, თვითორგანიზების თეორიულ ნაწილს და ასევე, პრაქტიკულ ნაბიჯებსაც ითვალისწინებს. სკოლის მონაწილეებს უკვე მზად აქვთ ინციატივები. „სოლიდარობის თემის“ ხელშეწყობით, მათ და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებს შორის კომუნიკაციის პირველი ეტაპი უკვე შედგა. ადვოკატირების კამპანიის შემდგომ, თუ ადგილობრივი თვითმმართველობა ახალგაზრდების ინიციატივებს გაიზიარებს – მაღალმთიანი აჭარის სხვადასხვა სოფელში გარე განათება დამონტაჟდება, ზოგიერთ მათგანში – ახალგაზრდული სივრცე შეიქმნება, მოგვარდება მდინარეების დაბინძურების საკითხი და განთავსდება სანაგვე ურნები, და ასე შემდეგ.  ორგანიზაცია „სოლიდარობის თემი“ ორიოდე წლის წინათ შეიქმნა. როგორც დამფუძნებლები ამბობენ, ეს არის საერთო წუხილებით გაერთიანებული, მოტივირებული ახალგაზრდების ერთობა. უმაღლესი განათლების მიღების შემდეგ, ბევრი თანატოლისგან განსხვავებით, ისინი, მშობლიურ გარემოს დაუბრუნდნენ, რათა ადამიანის უფლებების, თანასწორობის, კულტურული თუ რელიგიური მრავალფეროვნების სივრცე შეექმნათ და ადგილობრივი თემის წინაშე არსებული პრობლემების მოძიებასა და გადაწყვეტაზე ემუშავათ.  მუშაობის დაწყება პანდემიის დროს მოუწიათ და შესაბამისად, აჭარის მაღალმთიან სოფლებში მცხოვრები მოწყვლადი ჯგუფების ადვოკატირებით დაიწყეს. ერთ–ერთი ასეთი პროექტი ქალთა რეპროდუქციულ ჯანმრთელობას ეხება. მაღალმთიან სოფლებში ასეთი პროგრამები ლამის ფუფუნებაა.  „სოლიდარობის თემის“ ორგანიზებით, შუახევის და ხულოს 6 სოფელში მცხოვრებ ქალებს საშუალება ჰქონდათ მიეღოთ ინფორმაცია რეპროდუქციული ჯანმრთელობის შესახებ და უფასო ექოსკოპიური მომსახურებით თუ სკრინინგის სერვისით ესარგებლათ. ფონდ „ტასოს“ მხარდაჭერილი პროექტი დასრულდა, თუმცა მსგავსი პროექტის განხორციელებას, ნიდერლანდების საელჩოს მხარდაჭერით, „სოლიდარობის თემის“ წევრები, სულ მალე დაიწყებენ.  აჭარის რეგიონში და აჭარიდან ეკომიგრანტებით დასახლებულ მუნიციპალიტეტში აქტიურად მუშაობს და გააგრძელებს მუშაობას „სოლიდარობის თემი“, რათა საზოგადოების წინაშე არსებული პრობლემები ხილული გახადოს და ხელი შეუწყოს მათ მოგვარებას.

გიორგი კეკელიძის პოპულარული ნაწარმოების სახელი ჰქვია ფონდს –„გურული დღიურები“. მისი მიზანია მოსწავლეებსა და სტუდენტებს, რომელთაც წინსვლა, ცოდნის გაღრმავება სურთ – ხელი შეუწყოს.  ეს შეიძლება იყოს სტიპენდია, კითხვის მოყვარულთათვის წიგნები, მაღალმთიან რეგიონებში ინტერნეტზე ხელმისაწვდომობა, ასევე სასკოლო ბიბლიოთეკების ახალი წიგნებით შევსება.  ფონდი "გურული დღიურები" მეგობრებმა დააარსეს. ისინი ფონდამდეც, ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად, მსგავს სოციალურ აქტივობას ეწეოდნენ. 2017 წლიდან დღემდე, ფონდების მოძიებით, ერთგული მხარდამჭერებისა და შემომწირველების ხელშეწყობით, ფონდს 100–ზე მეტი სტიპენდიანტი ჰყავს. ფონდის საქმიანობა დამოკიდებულია საზოგადოების ჩართულობაზე.  სწავლას მოწყურებულ ახალგაზრდებს, მთელი საქართველოს მასშტაბით სკოლების, მასწავლებლების, ფონდის მეგობრების დახმარებით ეძებენ. მათგან, კონკურსის წესით არჩევენ ერთწლიანი სტიპენდიის მფლობელს.  სტიპენდიებს ქართველი გმირების სახელები აქვთ – ანწუხელიძის, დათა პაპას, ხოფერიას. ფონდში ამბობენ, რომ გმირების სახელობის სტიპენდია განსაკუთრებულ მოტივაციას აძლევთ ახალგაზრდებს, რათა ეს შესაძლებლობა ყველაზე დიდ „იარაღად“ – ცოდნად აქციონ.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

რა დავკარგეთ 1921 წლის 25 თებერვალს? ამ კითხვაზე პასუხის გაცემას ცდილობს პოდკასტის ყველა ეპიზოდი, რომელიც „სტუდია გეორგიკაში“ იქმნება. სტუდენტების პატარა სამეგობრო წრემ რთული, მაგრამ სასარგებლო საქმიანობა დაისახა მიზნად – საქართველოს პირველი რესპუბლიკის სამწლიან ისტორიას, გამოცდილებას მოუყარონ თავი. მათ იციან, რომ ადვილი არაა, რადგან საქართველოს სამწლიან ცხოვრებაზე მასალები მწირია, შესაბამისად თანამედროვე საზოგადოებას ჯერ კიდევ ნაკლები ინფორმაცია აქვს რა ხდებოდა 100 წლის წინათ, რა მემკვიდრეობა დაგვიტოვეს „დამფუძნებელმა მამებმა“ და რა წაგვართვა საბჭოთა რეჟიმმა. მით უმეტეს, რომ ამ ისტორიულ ამბებზე ხშირად მცდარი ინფორმაცია ვრცელდება. სასკოლო პროგრამები კი ჯერჯერობით, ამ ეპოქის შესახებ, სრულ სურათს ვერ სთავაზობს მოსწავლეებს. „სტუდია გეორგიკას“ წევრები თვლიან, რომ 100 წლიანი ისტორიის გააზრება მომავლის ხედვისთვის მნიშვნელოვანია.  „De re publica“ (Podcast De re publica) – ასე ჰქვია სოციალური ქსელში შექმნილ პლატფორმას, რომელიც სხვადასხვა ექსპერტების მონაწილეობით, პოდკასტების სერიას და ეპიზოდებს აერთიანებს, ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს შეუძლია მისი მოსმენა. სწორედ ეს პროექტი გახდა კონკურსის „ეს ქვეყანა შენიას“ ერთ–ერთი გამარჯვებული.

გორის ქუჩებში მოხალისეებმა სტრიტ არტი შექმნეს. კედლის მხატვრობა, რომელიც ქალაქის წარსულს და აწმყოს უკავშირდება. იგი ცნობილი გორელებისა და სპორტსმენების პორტრეტებს, ასევე აბსტრაქტულ და თავისუფალ თემატიკაზე შექმნილ ნახატებს მოიცავს. არტ კულტურის განვითარება ერთ–ერთი მიმართულებაა იმ მრავალფეროვანი ღონისძიებებიდან, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაცია „გორელ ფოტოგრაფთა კლუბმა“ წამოიწყო. ყველაფერი დაიწყო რამდენიმე ფოტოგრაფის ინიციატივით. მათ გადაწყვიტეს ცოდნა და გამოცდილება გაეზიარებინათ – შემოიკრიბეს ხელოვნებით და ფოტოგრაფიით დაინტერესებული ახალგაზრდები. გორში შესაბამისი სივრცეც მოიძიეს და შექმნეს არაფორმალური განათლების ცენტრი და მუდმივმოქმედი საგამოფენო დარბაზი – არტ ჰაუსი.  იმ მრავალი პროექტიდან, რომელიც ამ ალტერნატიულ სივრცეში შეიქმნა, ერთ–ერთი იყო სტრიტ არტი. რომლის საწყის ეტაპზე ორგანიზატორებმა ახალგაზრდები შეარჩიეს, შექმნეს სტრიტ არტების კონცეფცია და ესკიზები.  პროექტში ჩართულ ახალგაზრდებს მანამდე არ ჰქონდათ მსგავსი გამოცდილება, პროცესი მათთვის ერთგვარი გამოწვევაც იყო და საკუთარ თავსა და ქალაქს შორის კავშირების დანახვის კარგი საშუალებაც.  #გაიზიარეპასუხიმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

ბოლო მონაცემებით, მსოფლიოში ბავშვობის ასაკში 650 მილიონი გოგოა დაქორწინებული, 100 მილიონი გოგო ასეთი რისკის წინაშე დგას. რა ხდება ამ კუთხით საქართველოში? რა არის ადრეულ ასაკში ქორწინება?  ადრეულ ასაკში, ანუ ბავშვთა ქორწინება – გულისხმობს ქორწინებას, რომლის ერთ–ერთი ან ორივე მხარე 18 წელს მიუღწეველი პირია. ბავშვის უფლებათა კონვენციის თანახმად, 18 წლამდე ასაკის ადამიანი ითვლება ბავშვად.  რა პრობლემებს ქმნის ადრეული ქორწინება? მსოფლიო მასშტაბით, ბავშვობის ასაკში ქორწინების მსხვერპლები უმეტესად გოგონები არიან, თუმცა, ზოგჯერ, არასრულწლოვანი მამრობითი სქესისაა. არასრულწლოვანთა ქორწინება მიიჩნევა იძულებით ქორწინებად, რადგან ერთ, ან ორივე მხარეს არ გაუკეთებია სრული, თავისუფალი არჩევანი.  ბავშვობის ასაკში ქორწინება გოგოებს ართმევს ბავშვობას და პირველ რიგში საფრთხეს უქმნის მათ სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას.  გოგოები, რომლებიც 18 წლამდე ქორწინდებიან უფრო ხშირად განიცდიან ოჯახში ძალადობას, ტოვებენ სკოლას და ვერ იღებენ სრულფასოვან განათლებას, რომ არაფერი ვთქვათ უმაღლეს განათლებაზე. ისინი ხშირად ოჯახისგან და მეგობრებისგან იზოლირებული არიან. საზოგადოებრივ ცხოვრებაში უმნიშვნელო მონაწილეობით მათი ფსიქოლოგიური და ფიზიკური კეთილდღეობა ზიანდება.  ბავშვობის ასაკში დაქორწინებულთა შორის ხშირია ადრეული ორსულობა და მშობიარობა. ამ დროს მაღალია ორსულობისა და მშობიარობის გართულების რისკი, როგორც გოგოებისთვის, ასევე მათი ჩვილებისთვის.  გაეროს მოსახლეობის ფონდის ინფორმაციით ორსულ მოზარდებს შორის მაღალია ავადობის რისკები, ამასთან მაღალია ჩვილ ბავშვთა მდგომარეობის გართულებაც.  „15-19 წლის მოზარდ გოგონათა შორის მშობიარობის გართულებების გამო გარდაცვალების ალბათობა ორჯერ უფრო მეტია, ვიდრე 20-24 წლის ასაკის ქალების შემთხვევაში, უფრო ადრეულ ასაკში ორსულობის შემთხვევაში ეს რისკი კიდევ უფრო იზრდება; ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით (2017 წ.) გლობალურად, ორსულობის გართულებები 15-19 წლის გოგონათა სიკვდილიანობის ძირითადი მიზეზია. მოზარდ ასაკში ორსულობა და დედობა განსაკუთრებით რთულია, რადგან ამ ასაკის გოგონებს უჭირთ ბავშვისა და საკუთარ ჯანმრთელობაზე ზრუნვა“.  როგორია მსოფლიო ტენდენცია და საქართველოში სიტუაცია? ბოლო მონაცემებით, მსოფლიოში ბავშვობის ასაკში 650 მილიონი გოგოა დაქორწინებული, 100 მილიონი გოგო ასეთი რისკის წინაშე ისევ დგას.  ადრეულ ასაკში ქორწინების საზიანო პრაქტიკა საქართველოში იშვიათი არ არის. გაეროს მოსახლეობის ფონდის მონაცემებით საქართველოში მცხოვრები 20–24 წლის დაქორწინებული ქალების 14%–მა 18 წლის შესრულებამდე შექმნეს ოჯახი. ასეთ ქორწინებებს ადგილი აქვს როგორც ქალაქად, ისევე სოფლად, თუმცა გამომწვევი მიზეზები სხვადასხვაა.  სახალხო დამცველის აპარატის მონაცემებით კი , რომელიც სერვისების სააგენტოს სტატისტიკას ეყრდნობა – 2020 წელს არასრულწლოვან მშობლად საქართველოში 479 გოგო დარეგისტრირდა, 2021 წელს – 476, ხოლო 2022 წლის 6 თვის მანძილზე – 189. საქართველოს კანონმდებლობით საქორწინო ასაკად განსაზღვრულია 18 წელი, რამაც დადებითი გავლენა იქონია ამგვარი შემთხვევების შემცირებაზე, თუმცა, ზემოთაღნიშნული კვლევის მიხედვით, ხშირად ადგილი აქვს არასრულწლოვანთა არარეგისტრირებულ ქორწინების ანუ ფაქტობრივი თანაცხოვრების დაწყებას.  გავუფრთხილდეთ ბავშვებს!!! ამონარიდი საკუთარი ეზოდან გატაცებული 15 წლის დაზარალებულის ჩვენებიდან: „გთხოვთ, დამიცავით მე და ჩემნაირი გოგონები ასეთი ძალადობისგან და გათხოვების დაძალებისგან, რადგან ჩვენც ადამაინები ვართ და გვაქვს თავისუფალი არჩევანის უფლება, მე არ ვარ ნივთი, რომელსაც მაშინ აიღებენ და წაათრევენ, როცა მოუნდებათ და დასცინებენ იმის გამო, რომ შეძლო ხმის ამოღება და თავის დაცვა“.  წყაროები:  სახალხო დამცველის სპეციალური ანგარიში: „ადრეული/ბავშვობის ასაკში ქორწინების საზიანო პრაქტიკა საქართველოში – არსებული გამოწვევები და გადაჭრის გზები“  გაეროს მოსახლეობის ფონდის პუბლიკაცია: „ადრეული/ბავშვობის ასაკში ქორწინება"

ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირი 1996 წელს დაფუძნდა და პირველი პროექტი, რომელიც წამოიწყო და დღემდე წარმატებით მუშაობს – არაფორმალური განათლების ცენტრია, მოკლედ რომ ვთქვათ „ლიდერთა სკოლაა“. თავდაპირველად ოზურგეთში, შემდეგ ჩოხატაურსა და თბილისში გაიხსნა ლიდერთა სკოლა, რომლის მიზანია ახალგაზრდებში კრიტიკული აზროვნების განვითარების და დემოკრატიული ღირებულებების ხელშეწყობა.  გასული საუკუნის 90–იან წლებში ასეთი წამოწყების გამო ორგანიზაციას, საზოგადოების სხვადასხვა განწყობისა და დამოკიდებულების გადალახვა მოუწია, თუმცა საბოლოოდ, ახალგაზრდების ინტერესებმა და აქტიური მოქალაქის აუცილებლობამ შეცვალა დამოკიდებულება. ლიდერთა სკოლა 9 ახალგაზრდის მონაწილეობით დაიწყო, ახლა მას ასობით კურსდამთავრებული ჰყავს.  „ლიდერთა სკოლა გვაძლევს პიროვნული განვითარებისა და ჩამოყალიბების შესაძლებლობას. აქ ვსწავლობთ და ვუზიარებთ ცოდნას სხვებს“, ამბობენ მონაწილეები, რომლებსაც სჯერათ რომ მიღებული ცოდნა დადებითი ცვლილებების მომტანია. არაფორმალური განათლების ფორმატი ასეთია: ინფორმაციის მიწოდება საჯარო ლექციებით, სემინარებით, პრეზენტაციებითა და მასტერკლასების საშუალებით, ხოლო ინფორმაციის გავრცელება თავად ახალგაზრდების საშუალებით ხდება: ისინი აქტიურად აწყობენ სემინარებს, დებატებს, დგამენ ინტერაქტიულ სპექტაკლებს, მართავენ სათემო აქციებს. მოიძიებენ პრობლემებს, ამზადებენ გადაწყვეტის შესაძლო წინადადებებს და წარუდგენენ სახელისუფლებო სტრუქტურებს.  სასწავლო თემატიკის შერჩევისას, მოსწავლეთა ინტერესებისა და წინა წლის გამოცდილების პარალელურად ითვალისწინებენ დროის მოთხოვნას. მაგალითად წელს მთავარი ხაზგასმა მოხდა მეწარმეობაზე, როგორც ახალი იდეების, მიდგომებისა და შესაძლებლობების მოძიების საქმიანობაზე.  ერთწლიანი მუშაობის შემდგომ გუნდებმა 14 ბიზნეს–იდეა შექმნეს და პოტენციურ ინვესტორებს, რომლებიც სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლები იყვნენ, იდეათონზე წარუდგინეს.ყველა მათგანი დაჯილდოვდა, თუმცა გამორჩეულმა პროექტებმა სასტარტო კაპიტალიც მიიღეს. მაგრამ მთავარი მაინც გამოცდილება და ცოდნაა, რომელიც ახალგაზრდებმა ამ პროცესის დროს შეიძინეს. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია