სამეგრელოში, მდინარე ჯუმის ხეობაში მდებარეობს ამავე სახელწოდების სოფელი, რომლის ცენტრშიც მოძრავი ბიბლიოთეკა განთავსდა. ინიციატორები ადგილობრივი აქტივისტები – საჯარო სკოლის მოსწავლეები და მასწავლებლები იყვნენ.  რთული წარმოსადგენია, რომ 21-ე საუკუნეში ადამიანს შეიძლება არ ჰქონდეს სასურველი წიგნის წაკითხვის საშუალება, მაგრამ სოფელ ჯუმის მაცხოვრებლებს სწორედ ეს პრობლემა აწუხებთ. სოფელში არ არის სამკითხველო და სოციალური პრობლემების გამო მოსახლეობას უჭირს სასურველი წიგნების შეძენა. შესაბამისად ისინი, და მათ შორის ახალგაზრდები მოკლებული არიან ახალი გამოცემების გაცნობას. სწორედ ეს გახდა ადგილობრივი აქტივისტების მთავარი მოტივაციის წყარო. მათ დაამზადეს კარადა, რომელშიც ახალი გამოცემები მოათავსეს და თვეში ერთხელ სოფლის ცენტრში მიაქვთ. კარადის ესკიზიც თავად დაამზადეს, საბიბლიოთეკო საქმეც შეისწავლეს და წიგნებსაც თავად გასცემენ. წიგნები პროექტის - ,,მომავლის თაობის'' ფარგლებში შეიძინეს. მას ახორციელებს PH International-ი, აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს დაფინანსებით და საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის სამინისტროს მხარდაჭერით. პროექტს სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონული ჰაბი-ასოციაცია „ათინათი“ უწევს კოორდინაციას. თამარ ჟვანია, სოფელ ჯუმის საჯარო სკოლის პედაგოგი, მოსწავლეებთან ერთად აქტიურად იყო ჩართული მოძრავი ბიბლიოთეკის შექმნაში, იგი ამბობს რომ პანდემიამ გარკვეული ცვლილებები შეიტანა მათ ინიციატივებში და ნაწილი ონლაინ სივრცეში განახორციელეს. ყველაზე საინტერესო თამარის თქმით, წიგნების კითხვის ონლაინ კვირეული აღმოჩნდა – მოსწავლეებმა, თემის მაცხოვრებლებმა საყვარელი წიგნებიდან ნაწყვეტები წაიკითხეს და ერთმანეთს სოციალური ქსელის საშუალებით გაუზიარეს.  პროექტის შედეგად სოფელ ჯუმის მოსახლეობისთვის ხელმისაწვდომი გახდა მრავალი საინტერესო წიგნი. მათ მიეცათ შესაძლებლობა გაეცნონ როგორც ძველ, ასევე ახალ გამოცემებსაც.  მოსწავლეებთან გუნდური მუშაობა, პედაგოგის თამარ ჟვანიას აქტივიზმის მთავარი მოტივატორია. იგი თვლის, რომ გუნდური მუშაობით კიდევ ბევრ იდეას აქცევენ რეალობად.

თავიდან მხოლოდ ოთხი წევრი ჰყავდა სოფელ მარადისის ეკოკლუბს. მისი შექმნის იდეა ერთ-ერთ სკოლის მოსწავლეს გაუჩნდა, რაც მალევე იქცა რეალობად და კლუბის შექმნის პირველივე წელს მათ ნიკო კეცხოველის სასკოლო კონკურსში მეორე ადგილი დაიკავეს. ბავშვებმა დაიწყეს თანამშრომლობა ევროპის ფონდთან, მარნეულის მერიასთან, ტელევიზიებთან, რადიოსთან, დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრთან და სხვადასხვა არასამთავრობო ორგნიზაციებთან.  პირველივე წელს, ეკოკლუბის ინიციატივით 1600 კგ მაკულატურა ჩაბარდა და ამით კლუბის წევრებმა სკოლის ბიბლიოთეკისთვის წიგნები შეიძინეს. მათ ასევე გაიმარჯვეს პროექტში, რომლის ფარგლებშიც სოფელში ნაგვის ურნები დადგეს და ასევე წამოიწყეს გამწვანების ინიციატივა - სოფლის თითქმის ყველა მაცხოვრებელმა თითო ხე დარგო თავის სახელზე. მას შემდეგ, რაც ეკოკლუბის დამაარსებლებმა სკოლა დაამთავრეს, კლუბის მართვა მეათე, მეთერთმეტე და მეთორმეტე კლასელებმა განაგრძეს. 2019 წელს მათ შემოდგომის ფესტივალი გააკეთეს, სადაც საკუთარი ხელით გაკეთებული ნივთები გაყიდეს და შემოსული თანხაც პირველად ჩადეს ქველმოქმედებაში. ამის შემდეგ კლუბმა მემორანდუმი გააფორმა დეკორატიული მცენარეებისა და ტყის ენდემური სახეობების მწარმოებელ ასოციაციასთან და მათი დახმარებით სათბურში დარგეს კომბოსტო, სალათის ფურცლები და სხვადასხვა ყვავილები.  2020 წელს ეკოკლუბი "მაი" რთული მდგომაროების წინაშე აღმოჩნდა, რადგან პანდემიის გამო მარნეული წითელ ზონაში მოყვა, თუმცა სკოლის მოსწავლეებმა ეს შემთხვევა ახალ გამოწვევად მიიღეს და ისინი სათბურიდან აღებული მოსავლით სოციალურად დაუცველ ოჯახებსა და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებს საკვები პროდუქტებით დაეხმარნენ. სულ ცოტა ხნის წინ, ეკოკლუბის წევრებმა სოციალური ქსელის მეშვეობით შეიტყეს რომ სოციალურად დაუცველ ბავშვებს სათამაშოები უნდოდათ… ეკოკლუბელებს ბევრი არც უფიქრით, მათ მალევე მოიტანეს სახლებიდან თავიანთი სათამაშოები და ამ ინიციატივას მთელი სოფელი შეუერთდა.  თუ მოსწავლეები მოიდომებენ, ყველაფერი გამოვა!

განათლების მიღება - ნებისმიერი ადამიანის ფუნდამენტური უფლებაა. საქართველოში, სულ უფრო და უფრო იკიდებს ფეხს ინკლუზიურობის იდეა, რაც ნებისმიერი უნარისა და შესაძლებლობის მქონე ადამიანისათვის განათლების მიღების შესაძლებლობას ითვალისწინებს. ინკლუზიური და ადრეული განათლების სპეციალისტი - ცირა ბარქაია, სკოლის მოსწავლეებთან ერთად, შშმ პირებისთვის საჭირო გარემოს შექმნის აუცილებლობაზე საუბრობს.

საზოგადოება ,,ბილიკი” არის არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც 1997 წელს, გორში დაფუძნდა. ორგანიზაცია მუშაობს მოწყვლად ჯგუფებთან. საზოგადოება “ბილიკის” მისიაა გაზარდოს ახალგაზრდების, თემის და სამოქალაქო საზოგადოების შესაძლებლობები რომ აქტიურად იყვნენ ჩართულები და გავლენა მოახდინონ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ადგილობრივი ხელისუფლების დონეზე. "ბილიკი"-ს სურვილია საზოგადოების საჭიროებებს გამოეხმაუროს და ბავშვებს შესთავაზოს მაღალი დონის პროფესიონალური მომსახურება, რათა მათ სახეებზე მუდამ ღიმილი თამაშობდეს.  „ბილიკის“ ბენეფიციარები არიან:  🔵 გორის ღარიბი ოჯახების შვილები (მ.შ ქუჩის ბავშვები, 6–18 წლამდე)  🔵 დევნილი ოჯახების შვილები,  🔵 შიდა ქართლის სკოლების მოსწავლეები  🔵 სახელმწიფო ზრუნვის ქვეშ მყოფი ბავშვები.  მათი საქმიანობა შემდეგი მიმართულებით/პროგრამებით მუშაობს: ბავშვზე ზრუნვა, თემის განვითარება, სამოქალაქო განათლება და მოხალისეობა. "ბილიკმა“ ასევე დაარსა 2 დღის ცენტრი საგანმანათლებლო, ფსიქოლოგიური, სოციალურ და საბაზო მომსახურებით, 3 მცირე საოჯახო სახლი გორსა და ხაშურში და დედათა და ბავშვთა თავშესაფარი ხაშურში. სურათზე გამოსახულია მათ მიერ განხორციელებულ რამდენიმე პროგრამაში ჩართული ბავშვების რაოდენობა ბოლო წლების განმავლობაში.

ბავშვების კითხვებს – განათლების საკითხებზე, ბულინგზე... საქველმოქმედო ფონდ „ბორანის თანადამფუძნებელი სიკო ჯანაშია პასუხობს. ყველასთვის ცნობილია, რომ იგი იკვლევს განათლების პოლიტიკას და ასწავლის განათლების ადმინისტრირებასა და სწავლების მეთოდებს.  განათლების საკითხებზე ბევრი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია მუშაობს, csogeorgia.org-ს მონაცემებით, 418 ორგანიზაცია მუშაობს ამ თემატიკაზე.მათი მიზანია განათლება ყველასთვის ხელმისაწდვდომი გახადონ, სამოქალაქო სექტორის მეშვეობით დაეხმარონ მოსწავლეებსა და სტუდენტებს მოიპოვონ დაფინანსება და აიმაღლონ კვალიფიკაცია საზღვარგარეთ.

სოციალური საწარმო „ცოდნის კაფე“ დაფუძნდა 2016 წელს, ა(ა)იპ „სამოქალაქო ინიციატივის“ ფარგლებში, და ემსახურება ახალგაზრდებისა და ხანდაზმულების საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ჩართულობის ზრდას. ესაა უნიკალური სივრცე, სადაც შესაძლებელია კულტურულ-საგანმანათლებლო და გასართობი ღონისძიებების გამართვა ყველა ასაკის ადამიანისთვის.

გაიცანით ლუსო დოსტიბეგიანი, რომელმაც თეთრიწყაროში ახალგაზრდებისთვის ბევრი რამ შეცვალა... დავიბადე დაგავიზარდე თეთრიწყაროში... 7 წლის წინათ, სკოლის დამთავრების პერიოდში, ჩვენთან ახლოს მდებარე სოფელ კოდაში, სათემო განათლების ცენტრში მიმდინარე პროეტში ჩავერთე. ბავშვობიდან ვიყავი საზოგადოებრივ საქმიანობაში ჩართული და შესაბამისად, პროექტებში მონაწილეობა მომწონდა. როცა სხვადასხვა პროექტების მეშვეობით საქართველო შემოვიარე, დავინახე, რომ ყველგან რაღაც კეთდებოდა, თეთრიწყაროს გარდა. მაშინ გადავწყვიტე, დავბრუნებულიყავი და საზოგადოებრივად სასარგებლო საქმე გაასმაგებული ძალებით მეკეთებინა. დიდი შრომის შემდეგ, 3 წლის წინათ, ჩვენი ორგანიზაცია - „ახალგაზრდული ცენტრი“ ოფიციალურად დარეგისტრირდა. თუმცა, არ გაგვაჩნდა შენობა,ადგილი, სადაც ჩვენს იდეებს განვახორციელებდით. თეთრიწყაროში 83 დასახლებული პუნქტი არის, ჰოდა გადავწყვიტეთ მათი შემოვლა, ახალგაზრდების გაცნობა და მათ პრობლემებზე საუბარი. შენობის გარეშე პროექტების განხორციელება 2 წელი გაგრძელდა. დღეს, უკვე გვაქვს სივრცე, რომლის რეაბილიტაციასა და კეთილმოწყობაში უდიდესი ენერგია ჩავდეთ. ახალგაზრდული ცენტრი არის ახალგაზრდების თავშეყრის ერთადერთი ადგილი, რომელიც დღითიდღე თემის განუყოფელი ნაწილი ხდება. ჩვენი ორგანიზაცია მუშაობს სხვადასხვა მიმართულებით, ვატარებთ ტრენინგებს, ღონისძიებებს, სხვადასხვა კულტურულ-შემეცნებით აქტივობებს, განიხილება სტარტაპ იდეები; ასევე, გავაკეთეთ პატარა სამკერვალო, სადაც მეორადი ნაჭრებისგან ეკოჩანთებს ვკერავთ. ცენტრის დაარსებიდან დღემდე, 3-ჯერ გავაკეთეთ სისხლის დონაციის აქცია, 2-ჯერ ვუმასპინძლეთ ერთ-ერთ ოფთალმოლოგიურ კლინიკას, რომელმაც უფასოდ 100-მდე ადამიანი გასინჯა, სივრცეს ვუთმობთ ნებისმიერ ორგანიზაციას საკუთარი აქტივობებისა განსახორციელებლად, როგორიცაა მაგალითად დასაქმების ხელშეწყობის პროგრამა, ფორუმ-თეატრის დადგმა და სხვა. ჩვენ მიერ განხორციელებული კიდევ ერთი წარმატებული პროექტებია ‘გოგონების ბანაკი’, და „სიცოცხლის ბანაკი“. გოგონათა ბანაკში 17 მოსწავლე გოგონა ტყეში წავიყვანეთ, სადაც რეინჯერების საქმიანობა გავაცანით, გარემოს დაცვასა და სხვადასხვა საჭირო თემებზე ტრენინგი ჩავუტარეთ. ამ პროექტს საზოგადოების მხრიდან დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. ჩვენი ცენტრი 3 წელია რაც არსებობს და ის ქალაქის ნათელი წერტილი ნამდვილად გახდა. წინ ბევრი გეგმა და განსახორციელებელი პროექტი გვაქვს.