ალბათ გსმენიათ ტენეს შესახებ? სოციალური საწარმოა, რომელიც „usb“ კაბელებს ამზადებს. გარემოზე მავნე ზემოქმედების შემცირების მიზნით კი – წარმოებაში ერთხელ უკვე გამოყენებულ პლასტმასას და ასევე, განახლებად ენერგიას იყენებს. აღსანიშნავია, რომ საწარმოში დანერგილია 4 დღიანი სამუშაო კვირა. ამ სიტყვების მიღმა კი, უამრავი შრომა და ინიციატივაა. ყოველდღიურად უამრავი რაოდენობის ერთჯერადი წყლის ჭიქა, პლასტმასის ბოთლი ხვდება ნაგავსაყრელზე. „ასეთი ნარჩენების მიწაში მოხვედრა წამლავს ნიადაგს“, ამბობენ „ტენეში“ და დასძენენ, რომ აუცილებელია განცალკევებულად შეგროვდეს პლასტმასა და გადამამუშავებელ კომპანიებს მიეწოდოს.  ამისთვის „ტენემ“ შექმნა ჭიქების სპეციალური ურნა, სპეციალური მწვანე ყუთი სხვადასხვა პლასტმასის ნივთისთვის. სოციალური საწარმოს ურნები სხვადასხვა სასტუმროში, სკოლებში, ღონისძიებების ცენტრებშია განთავსებული.  ამას გარდა, გამოყენებულ პლასტმასას – პოლიეთილენის პარკებს, ერთჯერად ჭიქებს, თეფშებს – აგროვებენ უამრავ სხვადასხვა ადგილას, მაგალითად, ლილოს მიმდებარედ „პოლიეთილენის ტყეში“. მათ შეგროვებაში მონაწილეობას იღებენ მოხალისეები, მოსწავლეები, თავად აკითხავენ მომხმარებლებს და ასე შემდეგ.  მოგროვილ პლასტმასას ამუშავებენ საწარმოში და ეკომეგობრულ „usb“ კაბელებს ამზადებენ.  სოციალური საწარმო მუდმივად მუშაობს ახალ ინიციატივებზე – მომდევნო სასწავლო წელს 100 მწვანე ურნის დადგმას გეგმავენ 100 საჯარო სკოლაში. სკოლებს ურნები უსასყიდლოდ გადაეცემათ და ნარჩენების გატანასაც თავად გაუწევენ ორგანიზებას. ამჟამად კიდევ ერთ საინტერესო ინიციატივაზე მუშაობენ – ერთ–ერთ ქართულ ტექნოლოგიურ კომპანიასთან ერთად ამზადებენ აპარატს, რომელიც, უახლოეს მომავალში, ბოთლის სანაცვლოდ „პლასტმასის მონეტებს“ გასცემს, მოქალაქეებს კი „მონეტების“ „usb“ კაბელში გადაცვლის, ან ტელეფონის უფასოდ დამუხტვის შესაძლებლობა ექნებათ.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, გახდი ეკომეგობრული, რადგან #ესქვეყანაშენია

გვინდა დათა ცინცაძე შესახებ მოგიყვეთ, რომელიც რუსთავის ჭალის ბიომრავალფეროვნების აღდგენის მიმართულებით მუშაობს. დათამ საქმიანობა რუსთავის ერთ–ერთ სკვერში კედრის თესლების შეგროვებით, მათი გაზრდითა და გაჩუქებით დაიწყო. 2020 წლის გაზაფხულზე ჯამში 350–ზე მეტი კედრის ნერგი გააჩუქა. შემდგომ გადაწყვიტა, რომ ფარდულის ადგილას, რომელსაც აღარ იყენებდნენ, სანერგე აეშენებინა და სხვადასხვა ხეების თესლების თავმოყრა გაეგრძელებინა.  პარალელურად გაუჩნდა იდეა, რომ ეზო ურბანულ კომუნალურ ბაღად გადაეკეთებინა, ანუ სივრცედ, სადაც რუსთავში გარემოს მიმართულებით არსებული პრობლემების შესახებ ცნობიერების ამაღლებასა და ამ პრობლემების მოგვარებაზე ისაუბრებდნენ. „2 წელზე მეტი გავიდა, რაც სანერგე ავაშენეთ და დღესდღეობით, კვირაში ერთხელ მაინც, ბავშვების მინიმუმ ერთი ჯგუფი მოდის სტუმრად (ადგილობრივი სკოლებიდან, თუ ორგანიზაციებიდან). ბავშვებთან ერთად ვსაუბრობთ რუსთავში არსებულ გამოწვევებზე - ატმოსფერული ჰაერის ხარისხზე, ნარჩენების მართვასა და მწვანე სივრცეების რეგენერაციაზე. სტუმრებს, ასევე ვუყვებით რა ნაბიჯები გადაიდგა უკვე ამ პრობლემების მოსაგვარებლად და იმასაც, თუ რა ნაბიჯები უნდა გადაიდგას მომავალში.  ამჟამად ვმუშაობთ რუსთავის ჭალის აღდგენის პროექტზე, ეს არის ქალაქის გულში არსებული ტერიტორია (სულ 320 ჰექტარი). მტკვრის მარჯვენა და მარცხენა ნაპირი. განსაკუთრებით დაზიანებულია მდინარის მარცხენა ნაპირი და ჩვენი სამიზნე ტერიტორიაც ესაა. ჭალას მთავარი ზიანი 90–იანების ბოლოს მიადგა, როდესაც მძიმე სოციალური და ეკონომიკური გაჭირვების დროს ჭალა გაიჩეხა.  მცირე მოცულობით, დღესაც გრძელდება ტერიტორიის დაბინძურება სამშენებლო ნარჩენით. ჩვენი ინიციატივითა და მერიის მხარდაჭერით, სექტემბრამდე, ტერიტორია შემოიღობება და ამ გზით დავიცავთ მას ნარჩენებისგან. ასევე ჩლიქოვანი ცხოველებისგან, რაც მნიშვნელოვანია, რადგან ტერიტორიის საძოვრად გამოჩენება ტყის რეგენერაციის პროცესის მთავარი შემაფერხებელი მიზეზია.  ამჟამად ვსწავლობთ ჭალისთვის დამახასიათებელ სახეობებს და გატყიანების პროცესში გამოვიყენებთ მხოლოდ ადგილობრივ სახეობებს როგორებიცაა: ვერხვი, ფშატი, მდგნალი, კუნელი, მუხა, ტირიფი, იალღუნი. ამ გაზაფხულზე დავიწყეთ ჭალაში არსებული ხეების თესლების შეგროვება და მათი გაზრდა. რა თქმა უნდა, მთელ ამ პროცესს პროფესიონალების მონაწილეობითა და რეკომენდაციებით წარვმართავთ.  აქტიურად ვმუშაობთ ახალგაზრდებთან და ვგეგმავთ მოხალისეობრივი ჯგუფების ჩამოყალიბებას, რომლებიც სამომავლოდ მონაწილეობას მიიღებენ ხეების დარგვის სამუშაოებში და ტერიტორიის მოვლა–პატრონობას ითავებენ. პროექტის განხორციელებაში, რა თქმა უნდა, ჩართულები არიან რუსთავის მერია და მუნიციპალური სამასახურები და მათი როლიც ძალიან დიდია პროექტის წარმატებით წარმართვაში. რაც შეეხება პროექტის ფინანსურ მხარეს, ამ მიმართულებით ვმუშაობთ დონორებთან, კერძო სექტორთან და სამოქალაქო სექტორთან.  რუსთავის ჭალა იყო და არის უნიკალური ეკოსისტემის ნაწილი, რომელიც იწყება კრწანისის ტყე-პარკიდან და გრძელდება გარდაბნის პარკამდე, მთლიანი ეს დერეფანი არის ველური ბუნების თავშესაფარი და ასევე გადამფრენი ფრინველების მარშრუტის ნაწილია. რუსთავის რეალობაში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია მსგავსი ეკოსისტემის მოვლა რეგენერაციაზე მუშაობა, რადგან ჭალას აქვს პოტენციალი იქცეს რუსთავის სავიზიტო ბარათად და ველური ბუნების ჰაბიტატის ფუნქცია დაიბრუნოს. ჭალის აღდგენას პირდაპირი კავშირი აქვს ნახშირის დიოქსიდის სეკვესტრირებაზე, ანუ ატმოსფეროდან მცენარეების დახმარებით ნახშირის დიოქსიდის ნიადაგში დასაწყობებაზე. გარდა ამისა, ჭალას აქვს უნარი და ფუნქცია გაფილტროს წყალი, ანუ წლების შემდეგ ამ ყველაფერს აუცილებლად ექნება დადებითი გავლენა მტკვრის დაბინძურების დონის შემცირებაზე. არანაკლებ მნიშნელოვანია ის ფაქტი, რომ ამ პროექტს პირდაპირი გავლენა ექნება უამრავი ადამიანის (რუსთავის მოსახლეობა – 130 000) ეკონომიკურ და სოციალურ მდგომარეობაზე. კერძოდ, ჭალის მოწესრიგება გავლენას მოახდენს მათი ქონების ფასების ზრდაზე. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია ამ ტერიტორიის დაცვსა და აღდგენაზე მუშაობა. დღეს, ყველა რესურსი გვაქვს იმისთვის, რომ ეს ყველაფერი რეალობად ვაქციოთ“.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

შემოდგომის ფოთოლცვენა ქუჩებში, სკვერებსა და ეზოებში ხშირად ფოთლების გროვას წარმოშობს. დასუფთავებისთვის ზოგჯერ საუკეთესო საშუალებად ფოთლების დაწვას მიიჩნევენ. არ დაწვათ ფოთლები, ეს სახიფათოა!   ფოთლების წვისას ჰაერში ადამიანის ჯანმრთელობისთვის საშიში ნივთიერებები, მხუთავი აირები, ტოქსინები, კარცეროგენები და გამაღიზიანებელი ნაწილაკები გამოიყოფა. რომლებმაც შესაძლოა სასუნთქი გზების დაზიანება და ინფექციების რისკი გაზარდოს.  გამოსავალი - ფოთოლი ბუნებრივი ნარჩენია და მისი სასუქად გადაქცევა და გამოყენება რამდენიმე, არც ისე რთული, მეთოდით არის შესაძლებელი. მაგალითად ერთ–ერთი მეთოდია კომპოსტირება. გაეცანით ამ მეთოდის განხორციელებისთვის საჭირო რესურსს თუ როგორ შეიძლება მომზადდეს ადვილად კომპოსტი: https://bit.ly/3WTl9h9 #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

მოძრაობა "ჩემი ქალაქი მკლავს" 2018 წელს გამოჩნდა. აქტივისტები ყვითელი სამარშრუტო ტაქსებისა და ავტობუსების ჩანაცვლებას ითხოვდნენ, ქალაქში გამონაბოლქვის შესამცირებლად. ახლა კი უკვე ეკოლოგიური და სოციალური პრობლემების აღმოსაფხვრელად, ჰაერის, საკვებისა და წყლის ხარისხის გასაუმჯობესებლად იბრვიან. " დაარსებიდან დღემდე ჩვენი გუნდი მუდმივად მუშაობდა საზოგადოებისთვის აქტუალური პრობლემების გამოსასწორებლად და, მიუხედავად მძიმე ზოგადი ფონისა, არც 2021 წელი იყო გამონაკლისი. რამდენიმე მნიშვნელოვან საკითხს გამოვყოფდი:  2021 წელსვე დაიწყო მუშაობა საკანონმდებლო ცვლილების ინიცირებაზე. თებერვლის ბოლოს 25,000 ხელმოწერის შეგროვებას დავიწყებთ, ავტომობილის ხილულ გამონაბოლქვის სისტემური შემცირებისათვის. თბილისის მასშტაბით გავაჩერეთ 10 უკანონო მშენებლობა. ჩვენი საიტისთვის 300-მდე სტატია არის მომზადებული უცხოეთში მიმდინარე მოვლენების ქართული საზოგადოებისთვის გასაცნობად, 2021 წელს დავბეჭდეთ ეკო რჩევების წიგნის პირველი ნაწილი და სკოლებში შევიტანეთ. ჩვენი საქმის მნიშვნელოვანი ასპექტია ინფორმაციის გავრცელებაც - სოციალური ქსელების დახმარებით 3 მილიონამდე ადამიანს მივაწვდინეთ ჩვენი ხმა. ბოლო 1 წლის განმავლობაში ჩავატარეთ 1 გამწვანების, 6 დასუფთავების და 15 საპროტესტო აქცია, წელი კი დავასრულეთ საახალწლო კამპანიით, რომლითაც 95 ბენეფიციარს დავეხმარეთ საქართველოს მასშტაბით. " - ამბობს საინიციატივო ჯგუფის წარმომადგენელი გიორგი ჯაფარიძე. მოძრაობა "ჩემი ქალაქი მკლავს" ახლა 50 მოხალისეს და ათასობით თანამოაზრეს აერთიანებს. ცვლილებებსაც მოხალისეთა ადამიანური რესურსითა და გულშემატკივართა ფინანსური დახმარებით ახორციელებენ.  "ყველას უნდა გვახსოვდეს, რომ ერთ ადამიანს აქვს იმის რესურსი, რომ ხელი შეუწყოს ცვლილებების ჯაჭვის დაწყებას"

„თავდაპირველად, როდესაც ვთქვი, რომ ეკოლოგი უნდა გავხდე-თქო, ყველა მეუბნებოდა, რომ შენ ქალი ხარ და შეიძლება არ გამოგივიდეს ეს საქმე... მაგრამ, ჩემი ოჯახის წევრები ყოველთვის მიმეორებდნენ, ნინო შენ შეძლებ! თავს კარგად გაართმევ საქმეს! ძალიან მიხარია, რომ ეს არჩევანი გავაკეთე და დღეს ეკოლოგი ვარ. საერთოდ არ მიმაჩნია სწორ მოსაზრებად, რომ ამ საქმეს ქალი ვერ შეძლებს“, ამბობს სათემო რეინჯერი ნინო მაღრაძე. ნინო ერთ–ერთია იმ ახალგაზრდა სათემო რეინჯერიდან, რომლებიც ორგანიზაცია „ნაკრესმა“ ბორჯომ–ხარაგაულის ეროვნული პარკის მიმდებარე მუნიციპალიტეტებიდან (ბორჯომი, ახალციხე, ადიგენი, ხარაგაული) შეარჩია პროექტის – თემის ჩართულობის გზით ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების ფარგლებში. არასამთავრობო ორგანიზაცია „ნაკრესი“ 1989 წლიდან ქვეყნის ბიომრავალფეროვნების დაცვის, შენარჩუნებისა და აღდგენის ხელშეწყობის მიმართულებით მუშაობს. ევროპის ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით წამოწყებულ ახალ პროექტში შერჩეული 15 ახალგაზრდიდან 6 ქალია. სხვადასხვა პროფესიის ახალგაზრდები სამოქალაქო პასუხისმგებლობამ, საინტერესო და სასარგებლო საქმის კეთებამ გააერთიანა. მათი საქმიანობა ითვალისწინებს ბორჯომ–ხარაგაულის ეროვნულ პარკში ბიომრავალფეროვნების მონიტორინგს, კერძოდ ისინი მსხვილ ძუძუმწოვრებს აკვირდებიან. მონიტორინგი 2 მეთოდით ხორციელდება: კვალზე დაკვირვებით, რომელიც საშუალებას აძლევს სათემო რეინჯერებს მონაცემები შეაროვონ, აღწერონ და რუკაზე დაიტანონ. რაც შეეხება მეორე მეთოდს – თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით – ფოტოხაფანგების მოწყობა და მათი საშუალებით ფოტომასალის ანალიზია. ფოტოხაფანგების ობიექტივში, ეროვნული პარკის ფაუნის თითქმის ყველა წარმომადგენელი მოხვდა – მურა დათვი, მოთამაშე ბელები, კეთილშობილი ირემი, შველი, გარეული ღორი, მგელი. ფოტოხაფანგი ეს ერთგვარი კვლევაა, რომელიც ნათელ სურათს გვაწვდის თუ რომელი სახეობები ცხოვრებენ აღნიშნულ ტერიტორიაზე, სად მიდიან ისინი, რას აკეთებენ, როგორც სძინავთ და ასე შემდეგ, რაც საბოლოო ჯამში მათ აღრიცხვასა და შენარჩუნებას ისახავს მიზნად. „თითოეულმა ჩვენგანმა უნდა გავიაზროთ ის, რომ ბუნება ადამიანის ცხოვრებაში მნიშვნელოვანია და მისი დაცვა ჩვენთვის უნდა იყოს პრიორიტეტული“, ამბობს სათემო რეინჯერი.

შახნაზ ასკეროვა მარნეულის მუნიციპალიტეტის სოფელ კასუმლოს მკვიდრია. შახნაზის ინიციატივით, მან და მისმა თანატოლებმა მუნიციპალიტეტის მოსახლეობას კორონა ვირუსთან დაკავშირებით არსებული საზოგადოებრივი ინფორმაცია ქართულ და აზერბაიჯანულ ენებზე გააცნეს. „გვინდა, ჩვენს სოფელში მცხოვრებმა ყველა ახალგაზრდამ იცოდეს, როგორ დაიცვას თავი და თავიანთი ოჯახის წევრები ვირუსისგან“, - ამბობს შახნაზი, -„ბევრს ჯერ კიდევ არ სჯერა, რომ, შეიძლება, ინფიცირებული გახდეს“. შახნაზ ასკეროვა USAID-ის სამოქალაქო განათლების პროგრამის წარმატებული აქტივისტია. ორგანიზაციის ვებგვერდი არაერთ ამბავს მოგვითხრობს მისი და სამოქალაქო კლუბების სხვა წევრების შესახებ, რომლებიც აქტიური მოქალაქეები USAID-ის პროგრამის, „მომავლის თაობის“ დახმარებით გახდნენ. პროგრამა, რომელიც საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთან, სამოქალაქო საზოგადოებისა და განათლების პროფესიონალებთან თანამშრომლობს, ხელს უწყობს საქართველოს ახალგაზრდების გაძლიერებას, სამოქალაქო განათლების წახალისებას სკოლებში, განსაკუთრებით - რეგიონებში; თემისთვის საჭირო აქტივობების განსახორციელებლად, პროგრამა სამოქალაქო კლუბის წევრებზე მცირე გრანტებსაც გასცემს. მაგალითად, ხაშურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ოსიაურში შექმნილი სასკოლო სამოქალაქო კლუბის წევრემა თემის საჭიროებები შეისწავლეს, პრობლემებიდან, სკოლასა და სოფელში არსებული გარემოს გაუმჯობესება გამოყვეს და შესაბამისი ადვოკატირების პროცესი დაიწყეს. შეხვდნენ ადგილობრივი ხელისუფლების წარმოადგენლებს, გააცნეს ეკოლოგიურ საკითებთან დაკავშორებით ჩატარებული გამოკითხვის შედეგები და ერთად იმსჯელეს იმის შესახებ თუ რისი გაკეთება იყო საჭირო არსებული ვითარების მოსაგვარებლად. შედეგად, ადგილობრივმა ხელისუფლებამ სოფელში ნაგვის ურნები დადგა, სკოლას კი 90 მარადმწვანე ხის ნერგი გადასცა ეზოსა და მიმდბარე ტერიტორიის კეთილმოსაწყობად. ”სამოქალაქო პროექტების განხორციელების პროცესში, ჩვენ გავხდით აქტიური მოქალაქეები, გავიაზრეთ, რომ სწორედ თითოეული ჩვენგანის პასუხისმგებლობაა ამ ქვეყნის მომავალი და ეს მომავალი სწორედ ჩვენ უნდა შევცვალოთ უკეთესობისკენ; გავაცნობიერეთ, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ჩვენი წვლილი საზოგადოებრივ ცხოვრებაში,“ - ამბობს ოსიაურის სასკოლო კლუბის წევრი, თამთა გამრეკელი, რომელიც აღნიშნავს, რომ პროექტში, „მომავლის თაობა“, ჩართვამდე ბოლომდე არ ჰქონდა გაცნობიერებული ისეთი ტერმინების მნიშვნელობა როგორიცაა: „აქტიური მოქალაქეობა“, „სამოქალაქო აქტივიზმი“, „ადვოკატირება“. კიდევ ერთი საინტერესო მაგალითია ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ქვაციხის საჯარო სკოლის სამოქალაქო კლუბი, რომლის წევრებმაც, მნიშვნელოვანი სოციალური საკითხების შესახებ, საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება ვიდეოების, ამბებისა და ონლაინ ტრენინგების საშუალებით გადაწყვიტეს. ახალგაზრდებმა სოციალურ ქსელში შესაბამისი გვერდი - „სამოქალაქო მედია“ შექმნეს და თანატოლებს ღია საუბრებში მონაწილეობის, მუნიციპალიტეტთან, ქვეყნის სხვა რეგიონებთან დაკავშირების შესაძლებლობა მისცეს. კლუბი მუშაობს საჯარო სივრცეების დასუფთავებისა და ჯანსაღი ცხოვრების წესის ხელშეწყობის კუთხით, თუმცა, კორონა ვირუსის პირობებში, მან ახალი ფუნქციაც შეიძინა. პანდემიის ხანაში, ქვაციხელმა აქტივისტებმა სოფლის მოსახლეობისთვის კოვიდის თაობაზე სწორი ინფორმაციის მიწოდება გადაწყვიტეს. სამოქალაქო კლუბის წევრი ილია ყიფშიძე ჯანდაცვის საკითებში გაეროს გენერალური მდივნის მრჩეველს, ექიმ გიორგი ფხაკაძეს დაუკავშირდა, ონლაინ საინფორმაციო შეხვედრაში მონაწილეობა სთხოვა და თანხმობაც მიიღო. დაგეგმილი 40 წუთის ნაცვლად, ჩართვა ორი საათის განმავლობაში გაგრძელდა. კორონა ვირუსის პანდემიის, მისი პრევენციისა და მკურნალობის არსებული პრაქტიკის, ვაქცინის შესახებ მოსწავლეების, მასწავლებლებისა და მშობლების მიერ დასმულ შეკითხვებს გიორგი ფხაკაძე სიამოვნებით პასუხობდა. შეხვედრის შესახებ ილია ამბობს, რომ  „კორონა ვირუსის პანდემიის შესახებ მრავალი ინფორმაცია ვრცელდება, შესაბამისად ჩნდება მეტი კითხვაც. სამოქალაქო კლუბის წევრებს გვსურდა, მსმენელისთვის ისეთი ფორმატის შეთავაზება, სადაც პირდაპირ შეძლებდნენ კითხვის დასმას და ამომწურავი პასუხის მიღებას. გარდა იმისა რომ ბატონი გიორგი მართლაც არაჩვეულებრივი პროფესიონალია, ის ყოველთვის ინტერესით ეკიდება ახალგაზრდების მიერ ინიცირებულ აქტიობებს”. წარმატებული ჩართვის შემდეგ, კლუბის წევრებმა ქვაციხის მოსახლეობისთვის სხვა ონლაინ შეხვედრებიც გამართეს. ეს მხოლოდ რამდენიმე მაგალითია იმ აქტიურობისა, რომელსაც ქართველი მოსწავლეები USAID-ის დახმარებით აღწევენ. სამოქალაქო განათლების პროგრამა „მომავლის თაობა“ საქართველოს საშუალო სკოლების 60%-ში განხორციელდა. ეს ნიშნავს იმას, რომ ჩვენს ქვეყანას თითზე ჩამოსათვლელი აღარ ჰყავს ახალგაზრდები, რომლებიც სამოქალაქო განვითარებას, ქვეყნის წინსვლისთვის ზრუნვას დემოკრატიული პრინციპებით შეუდგებიან. ავტორი: მაკა ჯაიანი

ალგეთელმა ახალგაზრდებმა გარემოს დასუფთავება გადაწყვიტეს - ნარჩენების შეგროვება, დახარისხება, სპეციალურ ურნებში განთავსება და გატანის უზრუნველყოფა. ოთხი თვის განმავლობაში, „ალგეთის ახალგაზრდულ ცენტრში“ გაერთიანებულმა გოგო-ბიჭებმა ალგეთი და მის ირგვლივ მდებარე ხუთი სოფელი 15 კგ ალუმინის ქილისა და 50 კგ პლასტიკისგან გაწმინდეს. იმის გათვალიწინებით, რომ ამ სახის ნარჩენებს ადგილობრივები, ძირითადად, წვავდნენ ან მდინარეს ატანდნენ, ატმოსფერო მარნეულის მუნიციპალიტეტში 75 კგ CO2 კარბონ დიოქსიდის გამონაბოლქვითა და 100 ლიტრი ნავთობის წვით მიღებული შედეგებით გაჯერებას გადაურჩა. „ჩვენი ორგანიზაცია ახალია, შარშან აგვისტოში დავაარსეთ“, - გვიყვება „ალგეთის ახალგაზრდული ცენტრის“ ხელმძღვანელი, ემილ ბადრადდინოვი, - „ისეთ ადგილას ვცხოვრობთ, გარეთ ერთი ურნაც არ იყო, რომ ადამიანს ნარჩენები დაეტოვებინა. მხოლოდ სოფლის ცენტრში იდგა ორი ურნა, რომელიც მაღაზიებისთვის იყო განკუთვნილი. ამიტომ, საყოფაცხოვრებო ნარჩენებს ყველა მდინარეში ყრიდა ან წვავდა. ამან განაპირობა ჩვენი აქტივობა და ახალგაზრდობის სააგენტოში შევიტანეთ პროექტი, რომლის ერთ-ერთი მიზანი გარემოს დაცვის საქმეში ჩვენი თემის ახალგაზრდების ჩართვა იყო“. როცა „ალგეთის ახალგაზრდულია ცენტრი“ საქმიანობას შეუდგა, მის შემადგენლობაში იყო 18 ახალგაზრდა, რომელმაც სსო „ამბრელაში“ ლიდერობის, დემოკრატიის, გარემოს დაცვის, ციფრული უნარებისა და სხვა აქტუალური საკითხების შესახებ სწავლება გაიარა. შემდეგ მათ სწავლებები თავად ჩაატარეს და ახლა ორგანიზაციაში 13-დან 30 წლამდე 150 ახალგაზრდაა, ალეთისა და მის ირგვლივ მდებარე ხუთი სოფლიდან. „ერთად ვაკეთებთ ყველაფერს“, - ყვება ემილი, - „ხალხს ჯერ კიდევ არ აქვს იმის ცონდა, რომ ნარჩენების მდინარეში ჩაყრა ან დაწვა, გარემოს აბინძურებს, გლობალურ დათბობას უწყობს ხელს და თითოეული ჩვენგანის ჯანმრთელობას ვნებს. ამის შესახებ შეხვედრები და საუბრები ჩავატარეთ, ვაჩვენეთ „ამბრელას“ მიერ სპეციალურად გარემოს დაცვის საკითხებზე მომზადებული ანიმაციური ფულმი. რადგან სოფლებში საყოფაცხოვრები ნარჩენებისთვის ურნები არ იყო, თავად დავამზადეთ ოთხი დიდი ურნა, ცალ-ცალკე - პლასტიკის, ალუმინის, მინისა და ქაღალდისთვის და ჩვენი ცენტრის გვერდით დავდგით. მოქალაქეები მოდიოდნენ და ნარჩენებს ყრიდნენ. რომ ვნახეთ, ამ სიტემამ იმუშავა, პროექტის ფარგლებში, ვიყიდეთ ურნები და სოფლების მაღაზიებთან, სკოლებთან დავდგით. როცა ისინი აივსება, ჩვენს იქაურ წევრებს ნარჩენები ჩვენთან მოაქვთ და დიდ ურნებში ვათავსებთ. დიდი ურნების დასაცლელად კი, მოდიან მარნეულის ერთ-ერთი ფაბრიკიდან, რომელსაც ნარჩენების გატანაზე მოველაპარაკეთ“.  ეს აწყობილი მექანიზმი, რომელიც, პროექტის დასრულების მიუხედავად, კვლავ ქმედითია და, როგორც ემილი ამობს, სულ ფუქნციური იქნება, ძნელად განხორციელდებოდა, ალგეთელ ახალგაზრდებს მათი ორგანიზაციისადმი ადგილობრივების დამოკიდებულება რომ არ შეეცვალათ. დღეს, „ალგეთის ახალგაზრდული ცენტრის“ წევრების უმეტესობა გოგოა, თუმცაა, თავიდან, მშობლები შვილებს მათთან მისვლას კი უკრძალავდნენ. „მსგავსი ორგანიზაცია ჩვენს თემში არ იყო და ზოგიერთი მშობელი შვილს ჩვენთან არ უშვებდა, რისთვის მიდიხართ, რა იცით, რას აკეთებენო“, - ღიმილით იხსენებს ემილი, - „ამის მოსაგვარებლად, დავპატიჟეთ ეს მშობლები ჩვენთან, მოვუყევით ჩვენი მიზნების შესახებ და, მერე, ნათესავებს, მეზობლებს თვითონ ურჩევდნენ ჩვენთან მოსვლას. ჩვენს ბავშვებთან ერთად, ჩაიხანებშიც მივედით, სადაც ადამიანები საუბრობდნენ, რომ ჩვენს ორგანიზაციაში ახალგაზრდები დროის გასატარებლად იკრიბებოდნენ, ჩვენი საქმიანობის შესახებ ვესაუბრეთ და მათი დამოკიდებულებაც შეიცვალა. ზოგადად, დამოკიდებულებების შეცვლა საზოგადოებირივი ორგანიზაციებისადმი ჩვენი საქმიანობის ერთ-ერთი მიზანია“. ახლა „ალგეთის ახალგაზრდული ცენტრი“ რამდენიმე სხვადასხვა პროექტს ახორციელებს, მუშაობს არაფორმალური განათლების, ბულინგისა და თემისთვის მნიშვნელოვანი სხვა პრობლემული მიმართულებით, ადგლობრივი ახალგაზრდების ცოდნისა და კომპეტენციის ასამაღლებლად. მეტის ეფექტის მისაღებად, ცენტრი რეგიონის სხვა სსო-ებთანაც თანამშრომლობს. გეგმაშია ახალგაზრდული კაფეს გახსნაც. ეს უნდა იყოს სივრცე, რომელიც სხვადასხვა ტრენინგსა და სწავლებას უმასპინძელებს და ადგილი, სადაც იქაური თემის ბავშვები დასაქმდებიან. ყველაზე მთავარს, რაც „ალგეთის ახალგაზრდულმა ცენტრმა“ უკვე მოიტანა, ემილი სულ რამდენიმე სიტყვაში უყრის თავს: „ჩვენი თემის ბავშვები, სკოლის შემდეგ, მხოლოდ სახლებში მიდიდნენ. ახლა, გაკვეთილებს რომ იმეცადინებენ, ჩვენს ორგანიზაციაში მოდიან, სიახლეებს ეცნობიან, რაღაცებს სწავლობენ და, საკუთარი სურვილით, დიდი ენთუზიაზმით, ერთვებიანსხვადასხვა საქმეში. ვფიქრობ, მათი ენერგია სწორი მიმართულებით იხარჯება“. ავტორი: მაკა ჯაიანი

გთავაზობთ პოსტერების სერიას ჰაერის ხარისხის შესახებ – დაიცავი ბუნება, რადგან #ესქვეყანაშენია თბილისი – ჰაერის დაბინძურების მაჩვენებლითკრიტიკულ ზღვარზეა. დაიცავი შენი ქალაქი, რათა გაუმჯობესდეს ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი. ბათუმი – ჰაერში მტვრის ნაწილაკების შემცველობა დასაშვებ ნორმას აღემატება. იარე ეკოლოგიური ტრანსპორტით ან ფეხით, დაიცავი გარემო. რუსთავი – ჰაერის ხარისხი საგანგაშოა. შეიტანე შენი წვლილი გარემო პირობების გაუმჯობესებაში.  ზესტაფონი და მის შემოგარენი – ექიმთა მიმართვიანობა მზარდია სხვადასხვა დაავადებების გამო, რაც ჰაერის დაბინძურების მაღალ მაჩვენებლთან პირდაპირ კავშირშია. ნუ დააბინძურებ, იზრუნე საკუთარ თავსა და გარშემო მყოფებზე.

ჩვენი საცხოვრებელი გარემოს ეკოლოგიური მდგომარეობა, პირდაპირ აისახება ჩვენს ჯანმრთელობაზე. საქართველოში ამ მხრივ, ძალიან მწვავე ვითარება გვაქვს. 2016 წელს საერთაშორისო ორგანიზაცია „ჯანმრთელობის გაზომვისა და შეფასების ინსტიტუტმა” გამოაქვეყნა გლობალური კვლევა, სადაც საქართველო ჰაერის დაბინძურებით გამოწვეული სიკვდილიანობით მსოფლიოში მესამე ადგილზეა. იზრუნე გარემოზე, რათა იზრუნოს მან შენზე!  #გააზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

არსებობს მითი, რომ ჰიდროენერგეტიკა არის ყველაზე იაფი, ყველაზე მწვანე და თანამედროვე ტექნოლოგია. რეალურად, ისინი დრამატულ ზეგავლენას ახდენს გარემოსა და ადამიანზე. დიდი კაშხლების მშენებლობისას იტბორება ტყეები, ხმელეთისა და მდინარისპირა ეკოსისტემები, სამეურნეო მიწები, იცვლება მდინარის დინება და შედეგად იწყება ნაპირების ეროზია. ბათუმის სანაპირო ზოლი კარგი მაგალითია იმისა, თუ რა ზიანს აყენებს ჰიდროენერგეტიკული სადგურები გარემოს. "ეს ქვეყანა შენიას" პოდკასტების სერიის სტუმარია მანანა ქოჩლაძე, რომელიც მოგვიყვება, რა ზეგავლენა შეიძლება ჰქონდეს ჰიდროენერგეტიკულ ობიექტებს გარემოსა და ადამიანზე.  #გააზიარეპასუხისმგებლობა #ესქვეყანაშენია

თავიდან მხოლოდ ოთხი წევრი ჰყავდა სოფელ მარადისის ეკოკლუბს. მისი შექმნის იდეა ერთ-ერთ სკოლის მოსწავლეს გაუჩნდა, რაც მალევე იქცა რეალობად და კლუბის შექმნის პირველივე წელს მათ ნიკო კეცხოველის სასკოლო კონკურსში მეორე ადგილი დაიკავეს. ბავშვებმა დაიწყეს თანამშრომლობა ევროპის ფონდთან, მარნეულის მერიასთან, ტელევიზიებთან, რადიოსთან, დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრთან და სხვადასხვა არასამთავრობო ორგნიზაციებთან.  პირველივე წელს, ეკოკლუბის ინიციატივით 1600 კგ მაკულატურა ჩაბარდა და ამით კლუბის წევრებმა სკოლის ბიბლიოთეკისთვის წიგნები შეიძინეს. მათ ასევე გაიმარჯვეს პროექტში, რომლის ფარგლებშიც სოფელში ნაგვის ურნები დადგეს და ასევე წამოიწყეს გამწვანების ინიციატივა - სოფლის თითქმის ყველა მაცხოვრებელმა თითო ხე დარგო თავის სახელზე. მას შემდეგ, რაც ეკოკლუბის დამაარსებლებმა სკოლა დაამთავრეს, კლუბის მართვა მეათე, მეთერთმეტე და მეთორმეტე კლასელებმა განაგრძეს. 2019 წელს მათ შემოდგომის ფესტივალი გააკეთეს, სადაც საკუთარი ხელით გაკეთებული ნივთები გაყიდეს და შემოსული თანხაც პირველად ჩადეს ქველმოქმედებაში. ამის შემდეგ კლუბმა მემორანდუმი გააფორმა დეკორატიული მცენარეებისა და ტყის ენდემური სახეობების მწარმოებელ ასოციაციასთან და მათი დახმარებით სათბურში დარგეს კომბოსტო, სალათის ფურცლები და სხვადასხვა ყვავილები.  2020 წელს ეკოკლუბი "მაი" რთული მდგომაროების წინაშე აღმოჩნდა, რადგან პანდემიის გამო მარნეული წითელ ზონაში მოყვა, თუმცა სკოლის მოსწავლეებმა ეს შემთხვევა ახალ გამოწვევად მიიღეს და ისინი სათბურიდან აღებული მოსავლით სოციალურად დაუცველ ოჯახებსა და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებს საკვები პროდუქტებით დაეხმარნენ. სულ ცოტა ხნის წინ, ეკოკლუბის წევრებმა სოციალური ქსელის მეშვეობით შეიტყეს რომ სოციალურად დაუცველ ბავშვებს სათამაშოები უნდოდათ… ეკოკლუბელებს ბევრი არც უფიქრით, მათ მალევე მოიტანეს სახლებიდან თავიანთი სათამაშოები და ამ ინიციატივას მთელი სოფელი შეუერთდა.  თუ მოსწავლეები მოიდომებენ, ყველაფერი გამოვა!

„ადამიანი, ისევე როგორც სხვა ცოცხალი ორგანიზმები, ბიომრავალფეროვნების ნაწილს წარმოვადგენთ. ეს არის ერთი სისტემა, ჯაჭვი, სადაც ყველა რგოლი პირდაპირ თუ არაპირდაპირ ერთმანეთზეა დამოკიდებული. ბიომრავალფეროვნება სამი დონის მიხედვით არის წარმოდგენილი: გენეტიკური, სახეობრივი და ეკოსისტემური. ჯანსაღი ეკოსისტემების შენარჩუნება მნიშვნელოვან როლს თამაშობს სუფთა ჰაერის, სუფთა წყლის წარმოქმნაში და ბუნებრივი კატასტროფების შემცირებასა და თავიდან არიდებაში. საბუკო 2008 წლიდან ჩართულია ველური ბუნების დაცვაში, თუმცა თავდაპირველად ჩვენ მოღვაწეობა ბათუმში დავიწყეთ, სადაც მტაცებელ ფრინველთა გადაფრენას ვაკვირდებოდით და არალეგალური ნადირობის შესამცირებლად ვმუშაობდით. დღესდღეობით ეს პრობლემა და მიმართულება კვლავ აქტუალურია, თუმცა ერთ-ერთ დიდ პროექტს საბუკოსთვის ჭაჭუნას აღკვეთილის და მიმდებარე ტერიტორიების აღდგენა და კონსერვაცია წარმოადგენს. უახლოეს მომავალში მდინარეების მონიტორინგის პროექტსაც ვიწყებთ." - ნათია ჯავახიშვილი, ორგანიზაცია საბუკოს ხელმძღვანელი. მნიშვნელოვანია, თითოეულმა ჩვენგანმა იზრუნოს ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნებაში, რადგან #ესქვეყანაშენია