ამბროსი ხელაია საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი გამორჩეული სასულიერო პირია. გარდა იმისა, რომ ის სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი და მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი იყო, მისი საზოგადო მოღვაწეობა და მოქალაქეობრივი ღვაწლი ბევრად მეტს მოიცავს. ამბროსი ხელაია სასტიკად ეწინააღმდეგებოდა რუსიფიკატორულ პოლიტიკას და გეზი ევროპული განათლებისკენ ჰქონდა. სწორედ მან მისწერა წერილი გერმანიის საელჩოს გრიგოლ ფერაძის ევროპაში სასწავლებლად გაგზავნისათვის: ‘’საქართველოს ეკლესია ამჟამად კრიტიკულ მდგომარეობაშია, რაც ახალგაზრდა, განათლებული სასულიერო პირების დიდი ნაკლებობის გამო უფრო უარესდება. წინათ ქართველი ახალგაზრდები უმაღლეს თეოლოგიურ განათლებას იღებდნენ რუსულ სასულიერო აკადემიებში, სადაც თეოლოგია „ოფიციალურ“ საგნად იყო მიჩნეული და დღევანდელი მეცნიერებისაგან ძალიან შორს იდგა. ახლა, დროის შესაბამისად, შეგვიძლია უარი ვთქვათ რუსულ თეოლოგიაზე და როგორც სომხურ და ბერძნულ ეკლესიებშია მიღებული, გავგზავნოთ ახალგაზრდა თეოლოგები გერმანიაში, სადაც თეოლოგია, როგორც მეცნიერება, ძალიან მაღალ დონეზეა. გრიგოლ ფერაძე ამ ქართველთაგან პირველია, რომელსაც განზრახული აქვს მომავალში თავისი ცოდნა და ენერგია ქართულ ეკლესიას მოახმაროს. მე, საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი, ამ ღვთის მოსაწონ საქმეში მას კურთხევას ვაძლევ და მესამე საეკლესიო კრებამაც ერთხმად დაადგინა, შესაძლებლობის ფარგლებში მატერიალურად დაეხმაროს ნიჭიერ ახალგაზრდას. ფერაძე პირველი თეოლოგია, რომელიც გერმანიაში მიდის, შემდეგ კი სხვებიც გაჰყვებიან მის კვალს.’’

ის საქართველოს ისტორიაში ერთ–ერთი გამორჩეული ფიგურაა. 1921 წელს, გელათში, მესამე საეკლესიო კრებაზე გადაწყდა გერმანიაში სასწავლებლად მისი გაგზავნა. მრავალგზის ცდის მიუხედავად, იგი ვეღარ დაბრუნდა სამშობლოში. ბოლშევიკურმა ხელისუფლებამ მას პასპორტი არ მისცა – „რისთვის ვისწავლე, რისთვის მოვიარე თითქმის მთელი ევროპა, რისთვის? რატომ არ მიშვებენ სახლში, რა დავაშავე?''... მან სამუდამოდ დაუკავშირა ბედი ევროპას. ბერად აღიკვეცა და თავისი ცხოვრება ევროპის მრავალ ქვეყანაში ძველი ქართული კულტურის, ადრეული ქრისტიანობისა და აღმოსავლეთის ეკლესიების შესახებ კვლევებსა და ხელნაწერების ძიებას მიუძღვნა. II მსოფლიო ომის დროს მამა გრიგოლი ხშირად იფარავდა ფაშისტების მიერ დევნილ ადამიანებს. ის შეიპყრეს და ოსვენციმის საკონცენტრაციო ბანაკში გადაიყვანეს. მამა გრიგოლმა თავის თავზე აიღო ერთი მრავალშვილიანი ებრაელის სასჯელი, მის მაგივრად შევიდა გაზის კამერაში… „მოქალაქეობა არის მსხვერპლის გაღება“, წერდა დიდი ჰუმანისტი გრიგოლ ფერაძე. 'მოქალაქეობა არის ბრძოლა თავის წრესთან, დროსთან, თავის თავთან.… მოქალაქეობა მოითხოვს შეგნებას, პატიოსნებას, მოითხოვს აზროვნებას, ფიქრს, მხნეობას, ჭკუას; მოქალაქეობა მოითხოვს ნათლიან თვალით საგნების დანახვას, წინდახედულებას, აუჩქარებლობას, სიმდაბლეს, რომელიც არაა მონის მაჩვენებელი, არამედ განათლებულ ადამიანის, სხვისი აზრის გაგონებას და ადამიანში ადამიანის ძებნას და დაფასებას. ესაა შინაარსი ჩვენი სიტყვისა – მოქალაქეობა. მოქალაქეობა არის მსხვერპლის გაღება. თავისი საკუთარი თავის დაწვა სხვისთვის გასანათლებლად“.

#ესქვეყანაშენია სოციალური კამპანია ალეკო ცქიტიშვილი – ადამიანის უფლებათა ცენტრის აღმასრულებელი დირექტორი ადამიანის უფლებათა ცენტრი (HRC) 1996 წელს დაარსდა და იმ დროისათვის ერთ-ერთი პირველი ორგანიზაცია იყო, რომელიც დამოუკიდებელ საქართველოში, უშუალოდ ადამიანის უფლებებზე მუშაობდა. 90-იან წლებში ადამიანის უფლებების დაცვა ადვილი არ იყო. ახალი კონსტიტუციის პირობებში სახელმწიფოს არც კანონმდებლობა ჰქონდა მოწესრიგებული და სახელმწიფო ინსტიტუტებიც, განსაკუთრებით კი - პოლიცია, უხეშად არღვევდა მოქალაქეთა უფლებებს.  სწორედ ასეთ რთულ პერიოდში დააფუძნეს უჩა ნანუაშვილმა და მისმა მეგობრებმა ადამიანის უფლებათა ცენტრი. 2013 წელს უჩა ნანუაშვილი საქართველოს სახალხო დამცველად აირჩიეს, რაც ერთგვარად ხაზს უსვამს მისი ხელმძღვანელობით ადამიანის უფლებათა ცენტრის წარმატებულ საქმიანობას. ადამიანის უფლებათა ცენტრის მიზანია, გაიზარდოს ადამიანის უფლებების, ძირითადი თავისუფლებების პატივისცემა და სამშვიდობო პროცესების ხელშეწყობა ჩვენს ქვეყანაში.  ადამიანის უფლებათა ცენტრის მნიშვნელოვანი ინიციატივებიდან შეიძლება გამოიყოს უფლებადამცველთა სამხრეთკავკასიური ქსელის შექმნა, რომელიც აერთიანებს სამხრეთ კავკასიის ქვეყნების უფლებადამცველ ორგანიზაციებს. ადამიანის უფლებათა ცენტრი იყო ერთ-ერთი ინიციატორი საქართველოში ადამიანის უფლებათა სახლის დაარსების. დღეისათვის თბილისის ადამიანის უფლებათა სახლი ხუთ წევრ ორგანიზაციას აერთიანებს: ადამიანის უფლებათა ცენტრს, „კონსტიტუციის 42-ე მუხლს“, „საფარს“, წამების მსხვერპლთა ფსიქორეაბილიტაციის და სამედიცინო რეაბილიტაციის ცენტრს (GCRT) და მედიის ინსტიტუტს. ადამიანის უფლებათა ცენტრის საქმიანობიდან შეგვიძლია გამოვყოთ ნდობის აღდგენისა და შერიგების მიმართულებით მუშაობა. საზოგადოებაში გაბატონებული მტრის ხატისა და სტერეოტიპების წინააღმდეგ იყო მიმართული 2007 წელს დაწყებული კამპანია „ბოდიში“ - აპოლიტიკური მოძრაობა, რომლის მისი მიზანი იყო ქართველებსა და აფხაზებს შორის დაძაბული ურთიერთობის შეცვლა, კონფლიქტის ტრანსფორმაცია. ადამიანის უფლებათა ცენტრის ერთ-ერთი ძლიერი მხარეა უფასო იურიდიული დახმარების პროგრამა, რომელიც ათ წელზე მეტია გრძელდება და მოიცავს როგორც პირველად კონსულტაციებს მოქალაქეთათვის, ისე მათ წარმომადგენლობას საგამოძიებო ორგანოებსა და საერთო სასამართლოებში, ასევე - საკონსტიტუციო სასამართლოსა და საერთაშორისო სამართლებრივ ინსტიტუტებში (ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო (სტრასბურგი), სისხლის სამართლის საერთაშორისო სასამართლო (ჰააგა) და ა.შ.). ორგანიზაცია ყოველ წელს გამოსცემს წლიურ ანგარიშს საქართველოში ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ. 2018 წლის ანგარიშში განხილულია ბოლო დროის ყველაზე მძიმე უფლებადარღვევები და ტენდენციები. ზოგიერთ რთულ და სტრატეგიულ საქმეზე, როგორიცაა, მაგალითად, უფლებადამცველი ვიტალი საფაროვის მკვლელობა, ხორავას ქუჩაზე მოკლული მოზარდების საქმე, ადამიანის უფლებათა ცენტრი იცავს დაზარალებული ოჯახების ინტერესებს.  ადამიანის უფლებათა ცენტრი არის ისეთი ავტორიტეტული საერთაშორისო ქსელების წევრი, როგორიცაა: ადამიანის უფლებათა ფედერაცია (FIDH), წამების საწინააღმდეგო მსოფლიო ორგანიზაცია (OMCT), ადამიანის უფლებათა სახლების ქსელი, მშვიდობის საერთაშორისო ბიურო და სხვა. საერთაშორისო კოალიციების საქმიანობაში მონაწილეობა საშუალებას გვაძლევს, უცხოურ ავტორიტეტულ ორგანიზაციებს მივაწვდინოთ ხმა იმ პრობლემებზე, რომელთა გადაჭრაც ეროვნულ დონეზე ფერხდება. საერთაშორისო პარტნიორების ჩართულობით უფრო ეფექტიანია საქართველოს ხელისუფლებასთან ამა თუ იმ საკითხის ადვოკატირება.  ჩვენი ორგანიზაცია ყოველდღიურად იბრძვის ჩვენი მოქალაქეების უფლებების დასაცავად და გვჯერა, რომ კანონის უზენაესობა და რეალიზაცია წარმოადგენს საქართველოში მშვიდობისა და დემოკრატიის შენების წინაპირობას. 

#ესქვეყანაშენია სოციალური კამპანია გსმენიათ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია 'Educare Georgia-ს' საქმიანობის შესახებ?

#ესქვეყანაშენია სოციალური კამპანია ზვიად ხაფავა: ‘ერთ დღეს, ჩემს მეგობარს გავყევი სტუმრად ძეგვის ბავშვთა სახლში. ეს იყო 95 წელს. ფაქტობრივად, ამ დღემ შეცვალა და განაპირობა ჩემი მომავალი ცხოვრებაც. მაშინ 17 წლის ვიყავი და უნივერსიტეტში ახალი ჩაბარებული მქონდა. ეს ის პერიოდია, როცა ქვეყანაში არეულობა და დიდი გაჭირვება იყო. არც ძეგვის ბავშვთა სახლში იყო უკეთესი სიტუაცია. რომ ჩავედი, გიორგობის დღეს, ბავშვებთან ერთად მეც მოვინათლე და თითქოს, რაღაც პასუხისმგებლობა დამეკისრა. ჩამოვიდნენ ჩემი მეგობრებიც, და გადავწყვიტეთ გაგვეხსნა სკოლა და ბავშვები სხვადასხვა საგნებში მოგვემზადებინა. მე და ჩემი მეგობრები ლექციების დასრულების შემდეგ ჩავდიოდით ძეგვში და ვამეცადინებდით ბავშვებს, თითქმის ჩვენს თანატოლებს, შემდეგ ვგეგმავდით მეორე დღეს და ვარჩევდით მნიშვნელოვან საკითხებს. და აი, ასე, სრულიად 24 საათის რეჟიმში ვიყავით კარგა ხანს. დღემდე ვერ ვხვდები საიდან გვქონდა ამდენი ენერგია, აბსოლუტურ ენთუზიაზმზე დაფუძნებული. დავდიოდით ლაშქრობებში, ვაკეთებდით საჭმელს, ვუვლიდით გარემოს.. მალე ბავშვების რაოდენობა 100-მდე ავიდა და ვხვდებოდით, რომ ეს ადგილი კიდევ ბევრს ვერ დაიტევდა. გაჩნდა იდეა სადმე გადასვლის და იქ ცხოვრების. ბედიანი ბევრი მიზეზის გამო ავირჩიეთ, აქ საოცარი სიმშვიდეა, თუმცა მთავარი ფაქტორი მაინც ქართული თემის შენარჩუნება იყო. იმ პერიოდში, 99 წლისათვის, წალკის ტერიტორია მოსახლეობისგან იცლებოდა და გვინდოდა ეს პროცესი შეგვეჩერებინა. გადავნაწილდით 8 სახლში, თითოში - თითო აღმზრდელი იყო. და ვატარებდით გაკვეთილებს ბედიანის მაშინდელ რუსულ სკოლაში, რომელიც შემდეგ, ჩვენი ინიციატივით ქართულად გადავაკეთეთ და სხვა ბავშვებიც მოვიზიდეთ მიმდებარე დაბებიდან. 2012-ში გავხდი ‘იმედის გმირის’ გამარჯვებული და მოგებული ფულით და სხვა ბევრი შემოწირულობით, ავაშენეთ ეს სახლი. ამ ჩვენს სკოლაში უკვე რამდენიმე თაობა აღიზარდა. ზოგმა უნივერსიტეტში ჩააბარა, ზოგმა პროფესიულში, ზოგიც აქ დაფუძნდა ოჯახით. ვთვლი, რომ ჩვენი აქ გადმოსვლა მნიშვნელოვანი იყო არამხოლოდ ჩვენი ბავშვებისთვის, არამედ ადგილობრივებისთვისაც. ჩემი მიზანია, მივცე მათ მიმართულება, აირჩიონ კონკრეტული გზა. ცხადია, მათ არჩევანში არ ვერევი, თუმცა ვცდილობ დავანახო პერსპექტივები. დღევანდელი სიტუაცია მაშინდელ წლებთან შედარებით ბევრად გაუმჯობესებულია, გვაქვს ინტერნეტი, ტელევიზია, ჩვენთან ჩამოდიან მოხალისეები სხვადასხვა ქვეყნიდან; ვიწვევთ სპეციალისტებს, ჩვენი ხელით ვქმნით საინტერესო ტექნოლოგიებს, დავდივართ არქეოლოგიურ ექსპედიციებში, ჯომარდობაზე, ლაშქრობებში..’ ბედიანის ბავშვთა სახლი კიდევ ერთი მაგალითია იმისა, თუ რა სარგებელი შეიძლება მოუტანოს ქვეყანას ერთი იდეის ირგვლივ გაერთიანებულმა მაღალმა საზოგადოებრივი პასუხისმგბელობის მქონე სამოქალაქო აქტივიზმმა.

#ესქვეყანაშენია სოციალური კამპანია ნანა იაშვილი – ორგანიზაცია ‘ბავშვი და გარემოს’ დამფუძნებელი ‘ყველაფერი დაიწყო 90-იანი წლების დასაწყისში, როდესაც ჩვენთან აირია სიტუაცია და ქუჩაში პირველად გამოჩდნენ ბავშვები. ეს იყო ჩვენთვის, ყველასთვის შოკი, იმიტომ რომ, მანამდე, საქართველოში, ქუჩის ბავშვები - როგორც ასეთი, არ არსებობდნენ. სწორედ ამ პერიოდში დაიწყეს ბავშვებმა ჯგუფ-ჯგუფად ქურდობა და მათხოვრობა. აი მაშინ, მე და ჩემმა ორმა მეგობარმა გადავწყვიტეთ რამე გაგვეკეთებინა, რომ ეს ბავშვები ასე უპატრონოდ და უყურადღებოდ არ დაგვეტოვებინა ქუჩაში. დავიწყეთ მოხალისეობა. მე ვესაუბრე ჩემს მეგობრებს, ჩემი და ესაუბრა თავისებს, და ასე შევიკრიბეთ 15-მდე კაცი. პირველი ქუჩაში მყოფი ბავშვი ვნახე ჩემს სახლთან, ქაშუეთის ეკლესიასთან. შევამჩნიე, რომ დიდი ხნის განმავლობაში არსად მიდიოდა, მივედი, გავეცანი და ასე დაიწყო ისტორია.  ამ ბავშვმა მოიყვანა სხვა ბავშვები, სხვებმა კიდევ სხვები და გაფართოვდა ჩვენი წრე.  ნელ-ნელა გავარკვიეთ, რომ ამ ბავშვებს ძალიან შიათ, რომ აქვთ სამედიცინო პრობლემები, რომ სჭირდებათ სიყვარული ყველაზე მეტად. დავიწყეთ მეგობრებში ექიმების და საჭირო პერსონალის მოკვლევა, ვაგროვებდით ტანსაცმელებს, სახლიდან მოგვქონდა საჭმელი. და აი ასე, აგორდა ეს ყველაფერი და სადღაც, 1 წლის თავზე, თბილისში, სამ პარკში, უკვე არსებობდა სამი პუნქტი, სადაც ყოველდღიურად 100-მდე ბავშვი მოდიოდა და ჩვენ სამსახურის შემდეგ ვხვდებოდით მათ.  ასე გრძელდებოდა ჩვენი მოხალისეობა 2 წლის განმავლობაში. წლის ბოლოს უკვე მივხვდით, რომ პირადი რესურსებით ამდენი ბავშვის დახმარებას ვეღარ გავწვდებოდით. სწორედ, საჭირო დროს, ევროკავშირის პროგრამის - ‘ტასისის’ ფარგლებში, ჩვენს მიერ წარდგენილმა პროექტმა გაიმარჯვა, რის შედეგადაც ჩვენს საქმიანობას სისტემური სახე მიეცა. გავაკეთეთ მობილური სამსახური და ერთი სადღეღამისო ცენტრი, ბავშვებს ღამე გარეთ რომ არ გაეთენებინათ.  98 წელს, ჩვენი პარტნიორი ორგანიზაცია გახდა UNICEF, რომელთანაც 8 წლის განმავლობაში ძალიან აქტიურად ვმუშაობდით. პარალელურად, ბევრი საერთაშორისო ორგანიზაცია გვეხმარებოდა. შედეგად, გავხსენით ინტეგრირებული საბავშვო ბაღები შშმ ბავშვებისთვის, რომელიც იმ დროისთვის, ინოვაციური იყო. 2004 წელს დავიწყეთ 5 წლიანი პროექტი ‘USAID’-თან ერთად, რომელმაც მოგვცა საშუალება რუსთავშიც გაგვეხსნა ცენტრი, სადაც მთელი ქვემო ქართლიდან თავს იყრიდნენ ბავშვები.  ამ პერიოდისთვის ჩვენი ცენტრები მუშაობდა თბილისში, ჭიათურასა და რუსთავში. და, ეს პროექტიც დამთავრდა და რაღაც დროით ეს ყველაფერი გაჩერდა. ეს იყო ჩემი არსებობის ყველაზე მძიმე პერიოდი. მე ვხედავდი, რომ ყველაფერი, რაც ამდენი წელიწადი ნელ-ნელა ვაშენეთ, ინგრეოდა.  მაგრამ, 2013 წლიდან, ხელისუფლების წარმომადგენლებთან მუდმივი მოლაპარაკების შედეგად, ეს ყველაფერი თავიდან დავიწყეთ და მალევე ჩვენს საქმიანობას კიდევ 2 ბავშვთა სახლი შეემატა.  დღეისათვის ორგანიზაციას აქვს 7 სხვადასხვა სამსახური, ეს არის მიუსაფარ ბავშვთა სადღეღამისო ცენტრი ‘ბეღურები,’ შშმ ბავშვებისთვის - ცენტრი ‘იმედი,’ ორი მცირე საოჯახო ტიპის სახლი ნორიოსა და რუსთავში, და სამი ცენტრი თბილისში, ჭიათურასა და რუსთავში. ასევე, 1 თვეა, რაც თავიდან ავამუშავეთ მობილური სამსახური.  საერთო ჯამში დღეს ამ პროგრამებში 200-მდე ბავშვია ჩართული, თუმცა, ცხადია ამით არ ვჩერდებით.  ესაა ის საქმე, რასაც ჩემი ცხოვრება და ენერგია მივუძღვენი, და უბედნიერესი ადამიანი ვარ, როცა ვხედავ, რომ ამ პროგრამის წყალობით, ძალიან ბევრი ბავშვი სწორ გზაზე დადგა და დღეს ისინი საზოგადოებაში სრულად ინტეგრირებული და რეალიზებულები არიან.’