ასოციაცია „ანიკა“ 1997 წელს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვცების მშობლებმა დააარსეს. ორგანიზაციის მიზანი შშმ პირებისთვის ღირსეული არსებობისა და საზოგადოებაში ინტეგრირების პირობების შექმნაა. ამას ისინი არა მათი იზლოაციის, არამედ პირიქით, საზოგადოებასთან მჭიდრო კავშირში მყოფი აქტივობებისა და კულტურულ-საგანმანათლებლო ბანაკების მეშვეობით აღწევენ. "ანიკამ" მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში აპრობირებული, მაგრამ საქართველოსთვის ინოვაციური - პერსონალური ასისტენტის მოდელი დანერგა. მოდელი აძლევს საშუალებას შშმ პირებსა და მათ ოჯახის წევრებს, რომ განსაზღვრული დროით ისარგებლონ პროფესიონალი პირის დახმარებით. ასოციაცია "ანიკას" შესახებ მისი ერთ-ერთი დამფუძნებელი - ირინა ინასარიძე გვესაუბრება: „ჩემი შვილი - ანა, 90-იანებში დაიბადა. ქვეყანაც და მეც გამოუცდელები ვიყავით შეზღუდული შესაძლებლობის მიმართულებით. გვქონდა მცდარი წარმოდგენები. მაგალითად გვეგონა, რომ, თუ ჩვენს ბავშვებს საზღვარგარეთ წავიყვანდით, მათ „გამოჯანმრთელებას“ შევძლებდით. 1997 წელს მე და ჩემმა მეგობრებმა ამ მიზნით არასამთავრობო ორგანიზაცია „ანიკა“ დავაარსეთ, თუმცა ჩვენივე შეცდომებზე მალე ვისწავლეთ და მივხვდით, რომ ჩვენი შვილები ისედაც ჯანმრთელები არიან - მათ უბრალოდ საზოგადოებაში ინტეგრირების პრობლემა აქვთ. პროფესიით ეკონომისტი ვარ და ვოცნებობდი საკუთარი ბიზნესი მქონოდა, თუმცა საბოლოო ჯამში სხვა სფეროში აღმოვჩნდი და ვგონებ, სწორი არჩევანი გავაკეთე. თავდაპირველად, თანხების მოძიების მცდელობისას ყველა გვეუბნებოდა, რომ პროექტი უნდა დაგვეწერა, თუმცა წარმოდგენა არ გვქონდა ეს როგორ უნდა გაგვეკეთებინა. საბოლოო ჯამში, ფონდ „ჰორიზონტის“ დახმარებით ძალიან კარგი პროექტი დავწერეთ სმენის არმქონე ახალგაზრდებისათვის და 3 000 ლარიანი გრანტი მივიღეთ. ამას სხვა გრანტებიც მოჰყვა. დღეს სახელმწიფოსთანაც ვთანამშრომლობთ, თუმცა დაფინანსების დიდი ნაწილი გრანტებზე მოდის. თანხები ინკლუზიური განათლების ხელშეწყობისათვის აუცილებელი სერვისების განვითარებას, პროექტების განხორციელებას და შშმ პირთათვის ადაპტირებული ცენტრების კეთილმოწყობას ხმარდება. ამას გარდა, ვმუშაობთ შშმ პირთა დასაქმების პროგრამებზეც. როდესაც ანა სასკოლო ასაკის გახდა, მისი საჯარო სკოლაში მიღების პრობლემა საკანონმდებლო დონეზეც კი იდგა. მივაღწიე იმას, რომ ჩემი შვილი საჯარო ბაღშიც მიიღეს და სკოლაშიც. როდესაც ანას ერთ-ერთი კლასელის დედამ მადლობა გადამიხადა და მითხრა, რომ სკოლაში ჩემი შვილის სიარულმა მისი შვილიც ძალიან შეცვალა - გახდა უფრო მზრუნველი და მოტივირებული, მეც მომემატა მოტივაცია. საბოლოოდ მოვიპოვეთ შშმ ბავშვების საჯარო სკოლაში შეშვების უფლება საკანონმდებლო დონეზე, რასაც ინკლუზიური განათლების განვითარებაც მოჰყვა. ჩვენს საქმიანობას ნამდვილად დადებითად ვაფასებ. საზოგადოების მიდგომა შშმ პირების მიმართ მნიშვნელოვნად არის შეცვლილი და ცნობიერებაც ამაღლებულია, თუმცა ვფიქრობ, რომ წინ კიდევ დიდი შრომა გველის.“

საქართველოში არსებული საზოგადოებრივი ორგანიზაციებიდან, ჭიათურელთა კავშირი ერთ-ერთი ყველაზე მრავალხმრივია.  2009 წელს დაარსებული ორგანიზაცია ქვეყანაში რამდენიმე მიმართულებით მუშაობს. ძირითადი საქმიანობა ახალგაზრდებთან ურთიერთობა, ვეტერანებთან შეხვედრა, ადვოკატურა, ადამიანის უფლებების დაცვა და გარემოს დაბინძურებასთან ბრძოლაა - რაც ჭიათურელთათვის განსაკუთრებით მწვავე პრობლემაა, თუმცა როგორც ორგანიზაციის დამფუძნებელი - შოთა გაფრინდაშვილი აცხადებს, ჭიათურის პრობლემები მხოლოდ ლოკალური ნამდვილად არ არის და მათ გადასაჭრელად სრულიად საქართველომ უნდა იზრუნოს.  ასე მაგალითად, მანგანუმის მოპოვება დღესაც მოძველებული ტექნოლოგიებითა და მეთოდებით მიმდინარეობს, რაც მდინარე ყვირილასა და ჰაერის დაბინძურებას იწვევს. ჭიათურის ჰაერში მანგანუმის ზეჟანგის კონცენტრაცია დასაშვებ ნორმას ბევრად აღემატება. „ჭიათურელთა კავშირი“ მოხალისეებთან ერთად მუდმივად მონაწილეობს არა მხოლოდ ჰუმანიტარულ აქტივობებში, არამედ გარემოს დაცვისადმი მიმართულ ღონისძიებებში. მაგალითად 2017 წელს ჭიათურელთა კავშირმა რეგიონში 3 500 ნერგი დარგო და 4 ჰექტარი მიწის რეკულტავაცია მოახდინა. „ჭიათურელთა კავშირის“ საქმიანობაში დღეს უამრავი მოხალისეა ჩართული.

„ადგილობრივი დემოკრატიის სააგენტო საქართველო“ ევროპული ორგანიზაციაა, რომელიც 10 წელიწადია საქართველოში მუშაობს და რომლის მთავარი ოფისიც ქუთაისში ფუნქციონირებს. ორგანიზაციის აღმასრულებელი დირექტორი - ნინო ხუხუა გახლავთ. „8 წელია სამოქალაქო საზოგადოებრივ ორგანიზაციაში ვმუშაობ. პირველი ნაბიჯები საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციას უკავშირდება, სადაც სტაჟირებით დავიწყე და შემდეგ სხვადასხვა პოზიციებზე ვმუშაობდი. სწორედ აქ გავიგე, როგორ უნდა მუშაობდეს მსგავსი ორგანიზაციები და როგორი უნდა იყოს ჩვენი როლი პროცესებში. პროფესიით იურისტი ვარ და პირველი სამსახურიც აქედან გამომდინარე შევარჩიე. მიუხედავად იმისა, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციაში მუშაობას არ ვაპირებდი, იმდენად მომეწონა ის თავისუფლების ხარისხი რაც აქ იყო, რომ ამ სფეროში დარჩენა გადავწყვიტე. ჩემი მთავარი ინტერესი ადამიანის უფლებების დაცვაა. ჩვენი მიზანი პირველ რიგში იმ ადამიანებისათვის მომსახურების შეთავაზება გახლდათ, ვისაც ფასიანი სერვისით სარგებლობის საშუალება არ აქვს. რაც შეეხება „ადგილობრივი დემოკრატიის სააგენტო საქართველოს“ საქმიანობას - თავიდანვე ზუსტად ვიცოდი, რა უნდა მეკეთებინა და როგორ. რეგიონების და მუნიციპალიტეტების დონეზე დემოკრატიის განმტკიცებისთვის პარტნიორ საერთაშორისო დონორ ორგანიზაციებთან ერთად ვმუშაობთ .“

სოციალური საწარმო ფრილანსერი (Social Enterprise Of Freelancers • SEF) 2019 წელს დაარსდა. მისი ამოცანა კანონთან კონფლიქტში მყოფი პირების რეაბილიტაცია და რესოციალიზაციაა, რასაც სწავლებისა და ინტელექტუალურ სფეროში დასაქმების გზით ახერხებს.  ფრილანსერი პირველი სოციალური საწარმოა საქართველოში, რომელიც პენიტენციალურ სისტემაში დაარსდა. საწარმოს ერთ-ერთი დამფუძნებელი, შოთა მარტყოფიშვილია: "ფრილანსერის გახსნის იდეა მე და ჩემს მეგობრებს შიგნით, პატიმრობისას გაგვიჩნდა, მაშინ, როდესაც თავად აღმოვჩნდით პრობლემის წინაშე. დღეს საპატიმრო დაწესებულებებში არ არის საკმარისი და შესაბამისი სამუშაო სივრცეები, სადაც პატიმრები შეძლებენ ინტელექტუალური საქმიანობით დაკავდნენ, უნარები გაიუმჯობესონ და საქმიანობაში ანაზღაურება აიღონ. იდეა CSRDG-ის დაფინანსებით განხორციელდა. დღეს დასაქმებულია 5 მსჯავრდებული, რომელიც საზოგადოებას ციფრულ მომსახურებას - ვიდეოებზე ტიტრების დადებას, ტექსტების გაციფრულებას, გრაფიკულ დიზაინს და ა.შ. სთავაზობს. ჩვენი მთავარი მიზანი - რესოციალიზაციაა; ეს პროცესი კი, ჩვენი აზრით, პატიმრობაშივე უნდა დაიწყოს. სასიამოვნო სამუშაო გარემო, შესრულებულ საქმეში მიღებული ანაზღაურება და უნარების დახვეწა, ამ მიზნისაკენ გადადგმული ნაბიჯებია. ამჯერად ჩვენი სამუშაო სივრცე მხოლოდ სასჯელაღსრულებით დაწესებულებაში მოქმედებს, თუმცა ვფიქრობთ გაფართოვებაზეც და იმედია მსგავს სივრცეს დაწესებულების გარეთაც გავხსნით. მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეული წარმატებები გვაქვს, ჯერ კიდევ დიდი სამუშაო გვაქვს გასაკეთებელი. გვყავს 8-9 ბენეფიციარი, თუმცა მომავალში, იმედი გვაქვს რომ ცენტრებს ყველა სასჯელაღსრულებით დაწესებულებაში გავხსნით და ჩვენს პროგრამაში გაცილებით მეტ მსჯავრდებულს შეეძლება ჩართვა"

ხელოვნება შლის ბარიერებს - ეს ჭეშმარიტება "აზდაკის ბაღში" მშვენივრად იციან. ნახეთ ვიდეო და გაიგეთ მეტი ინტეგრირებული თეატრის შესახებ, რომელმაც უამრავი ადამიანის სიცოცხლე შეცვალა უკეთესობისაკენ.

ოლივერ რაისნერი – ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი, იგი წლებია საქართველოში ცხოვრობს და მოღვაწეობს. საინტერესოა მისი მოსაზრება საზოგადოებაში გავრცელებული სტერეოტიპის – „ქართველობას გვართმევენ“ შესახებ.

ახალი წლის აღნიშვნა და საახალწლო დღესასწაულები ერთ-ერთი ყველაზე ძველი და ფართოდ გავრცელებული ტრადიციაა. ქრისტიანულ ქვეყნებში ახალი წლის აღნიშვნა მჭიდროდ არის დაკავშირებული შობის დღესასწაულთან, თუმცა ეს ყოველთვის ასე არ ყოფილა. პრე-ქრისტიანულ ერაში სხვადასხვა ხალხები ახალ წელს წელიწადის სხვადასხვა პერიოდში აღნიშნავდნენ. დროთა განმავლობაში ქრისტიანული კალენდარი და რიტუალები, ძველ, წარმართულ ტრადიციებს შეერწყა. მაგალითად გერმანული ღმერთი ვოდანი, ქრისტიანი წმინდანით - წმინდა ნიკოლოზით ჩანაცვლდა, რომელიც თავის მხრივ, თანამედროვე სანტა კლაუსად იქცა; ხოლო სიცოცხლის ხე, რომელიც უამრავ წარმართულ კულტურაში (მათ შორის ქართულშიც) არსებობდა - სამოთხის ხე გახდა. მას შემდეგ რაც გადმოცემის თანახმად, მე-16 საუკუნეში, გერმანელმა რეფორმატორმა - მარტინ ლუთერმა ნაძვი სანთლებით მორთო, დღევანდელი საახალწლო ნაძვის ხე მივიღეთ. საქართველოში ახალ წელს შუა საუკუნეებში ზაფხულში, მოგვიანებით შემოდგომაზე აღნიშნავდნენ. მე-14 საუკუნიდან კი ევროპელთა მსგავსად იანვარში დაიწყეს აღნიშვნა. გამორჩეულია, ჩიჩილაკის ტრადიცია, რომელიც წარმართულ ღვთაება ბასილას უკავშირდება, სახელის მსგავსების გამო ქრისტიანულ ეპოქაში წმ. ბასილ დიდად გარდაიქმნა. დასავლეთ საქართველოში, განსაკუთრებით გურიაში, იმერეთში და სამეგრელოში - ჩიჩილაკი დღესაც პოპულარულია და „ბასილას წვერს“ განასახიერებს. საქართველოში თანამედროვე, ევროპული ნაძვის ხე და ახალი წლის შეხვედრის წესი XIX-XX საუკუნეებიდან გახდა პოპულარული. წარმართული დროიდან შემორჩენილი ტრადიციებიდან, საქართველოში დღეს ყველაზე პოპულარული მეკვლეს ტრადიციაა, თუმცა, რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, არც ეს ტრადიციაა მხოლოდ ქართული და გეოგრაფიულად ისეთ შორეულ ქვეყანაში მეორდება, როგორიც შოტლანდიაა. შოტლანდიელი „მეკვლეც“ ჩვენის მსგავსად განასახიერებს ადამიანს, რომელიც ახალი წლის დადგომის შემდეგ პირველი შედის ოჯახში სტუმრად, მიაქვს საჩუქარი და მოვალეა „ბედნიერი ფეხით“ ოჯახს ბედნიერება მოუტანოს. როგორც ვხედავთ, გეო-პოლიტიკური სირთულეების და მანძილის მიუხედავად, საქართველო სადღესასწაულო ტრადიციების დონეზეც კი ყოველთვის ინარჩუნებდა მჭიდრო კავშირს ევროპასთან და დიდი ევროპული ოჯახის წევრი გახლდათ.

შოთა გუჯაბიძე, სამოქალაქო აქტივისტი: "ჩემი სამოქალაქო აქტივობა დაახლოებით იმ პერიოდიდან იწყება, როდესაც ბათუმში უკონტროლო მშენებლობების ბუმი დაიწყო. ზოგადად, ჩემი ქალაქის არქიტექტურა და ისტორია ბავშვობიდან მაინტერესებდა. მიზიდავდა ის უცნაური შენობები, რომლებსაც ძველ ბათუმში ვხედავდი. მე და მამა ხშირად დავდიოდით ხოლმე ქალაქში. ამას გარდა, ის ხშირად მათვალიერებინებდა ძველი ბათუმის ფოტოებს. ფოტოების შეგროვებამ და მათთან დაკავშირებული ამბების მოძიებამ ნელ-ნელა გამიტაცა. ყველანაირი ფოტო მაინტერესებდა და ნებისმიერ წყაროში ვცდილობდი მათ მოძიებას. მათ შორის ძველ გაზეთებში, თუნდაც ძალიან ცუდი ხარისხით დაბეჭდილში. ჩამოვყალიბდი კოლექციონერად და ფოტოების ისტორიების ძიებამ საბოლოოდ, შეიძლება ითქვას, ბათუმის მკვლევარად მაქცია. მას შემდეგ რაც ქალაქში უკონტროლოდ დაიწყო ათასი სიმახინჯის მშენებლობა და ისტორიული მემკვიდრეობის ნგრევა, ჩემს მოვალეობად ჩავთვალე წინ აღვდგომოდი ამ პროცესებს. ჯერ ერთ-ორ ადგილას დავწერე რაღაც. ხმა ამოვიღე. ამაში ისიც დამეხმარა, რომ ტელევიზიის თანამშრომელი ვარ. სოციალურ ქსელებშიც დავიწყე აქტიურობა და ბოლოს თანამოაზრეებთან ერთად საზოგადოება ბათომი ჩამოვაყალიბეთ. ასე გავხდი სამოქალაქო აქტივისტი. ყველა შესაძლებელი ხერხით ვცდილობთ წინ აღვუდგეთ იმ განუკითხაობას, რაც ქალაქში ხდება; იქნება ეს ქუჩის აქციები, მოქალაქეებთან შეხვედრა, თუ სხვა. ამას გარდა საინტერესო პროექტებსაც ვახორციელებთ. გვაქვს ჩატარებული სამეცნიერო კვლევები და ვაწყობთ ხოლმე გამოფენებს".

თბილისის სავიზიტო ბარათის დასახელება რომ გთხოვონ, ერთ-ერთი პირველი, ალბათ ძველი თბილისის აივნები გაგახსენდებათ, მათ შორის გუდიაშვილის მოედანზე განთავსებული ყოფილი "ლიტერატურული საქართველოს" შენობის აივანი. გუდიაშვილის მოედანი ერთ-ერთი უიშვიათესი და უნიკალური ადგილია ქალაქში. მისი პირველი მონახაზი ჯერ კიდევ ვახუშტი ბატონიშვილის 1735 წლით დათარიღებულ რუკაზე შეიმჩნევა. მოედანზე არსებული 11 შენობიდან 8-ს კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსი აქვს მინიჭებული. არასწორად დაგეგმილი სარეაბილიტაციო სამუშაოების გამო, მოედანს რამდენიმე წლის წინ საფრთხე დაემუქრა. სწორად ამ საფრთხეებს აღუდგა წინ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია ტფილისის ჰამქარი, რომელმაც ცირა ელისაშვილის მეთაურობით არაერთი აქცია დაგეგმა, ჩაატარა და მრავალი გადატანილი ბრძოლის შემდეგ, შეძლო გუდიაშვილის მოედნისთვის და ხის ავთენტური აივნებისთვის პირვანდელი სახის შენარჩუნება. „ტფილისის ჰამქარი“ იმ ფასეულობების გარშემო ერთიანდება, რომლებიც, როგორც წესი საკუთარი ქალაქის მოყვარე ყველა ადამიანს აერთიანებს. "ჰამქრელების" ხედვა ასეთია: ქალაქის ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობა დაცული უნდა იყოს; შესაბამისად, მოდერნიზება და განვითარებაც ამ მემკვიდრეობის გათვალისწინებით უნდა მოხდეს. თბილისს უნდა მართავდეს მოქალაქეების მიერ არჩეული და მათთან ანგარიშვალდებული ადგილობრივი ხელისუფლება; ამასთან თითოეული მაცხოვრებელი ჩართული უნდა იყოს ქალაქის განვითარებასა და მისი ისტორიულ-კულტურული მემკვიდრეობის დაცვაში.

გაიცანით წლის სოციალური საწარმო - ბაბალე, სადაც ყველაფერი ფერადი და სადაც მეგობრები არ ითვლიან ქრომოსომებს.

"მწვანე ალტერნატივა" საქართველოში მოქმედი კიდევ ერთი საზოგადოებრივი ორგანიზაციაა, რომელიც 2000 წელს დაარსდა და მას შემდეგ ბევრი სასარგებლო პროექტი განახორციელა. ორგანიზაციის მისიაა საქართველოს გარემოსა და ქვეყნის უნიკალური ბიოლოგიური თუ კულტურული მემკვიდრეობის დაცვა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესში საზოგადოების მონაწილეობა. "მწვანე ალტერნატივის' წინადადების საფუძველზე ზოგიერთი კანონიც კი მომზადდა. 2019 წელს ამოქმედდა კანონი, რომლის მიხედვითაც, გარემოს დაცვისას, სამსახურეობრივი მოვალეობის დროს გარდაცვლილთა ოჯახის წევრები ყოველთვიურ კომპენსაციას - 1000 ლარს მიიღებენ. პარლამენტის თავმჯდომარის სახელზე გაგზავნილ განცხადებაში „მწვანე ალტერნატივა“ აღნიშნავდა: ‘’ ჩვენი ქვეყნის ბუნების, ტყეების, დაცული ტერიტორიების შენარჩუნება ისეთივე საპატიო და საპასუხისმგებლო საქმეა, ისეთივე პატრიოტიზმია, როგორიც სამშობლოს ერთიანობის ან მართლწესრიგის დაცვა... ჩვენს მიერ შემოთავაზებული საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელება მნიშვნელოვანია არა მხოლოდ ქვეყნის სამსახურის დროს დაღუპული ადამიანების ოჯახებისათვის; ეს იქნება რეინჯერების, ტყის მცველების, გარემოს დაცვის ინსპექტორების და მათი კოლეგების საქმიანობის მნიშვნელობის ხაზგასმა. ისინი უნდა გრძნობდნენ, რომ მათ საქმიანობას აფასებს ქვეყანა“.

გსმენიათ საქართველოში არსებულ ბავშვთა ჰოსპისის შესახებ? მისი აშენების იდეა 2013 წელს ჩატარებული კვლევის შემდეგ გაჩნდა, რომლის მიზანი იყო ბავშვებისთვის პალიატიური მზრუნველობის საჭიროების შესწავლა. როგორც კვლევამ აჩვენა, საქართველოში პალიატიური მზრუნველობა ყოველწლიურად 0-დან 18 წლამდე ასაკის 839 ბავშვს ესაჭიროება.  ბავშვთა პალიატიური მზრუნველობა გულისხმობს განუკურნებელი და ქრონიკული დაავადებების მქონე ბავშვებზე და მათ ოჯახებზე ზრუნვას, როგორც ფიზიკურად, ასევე სულიერ მხარდაჭერას.  ჰოსპისის მშენებლობა 2016 წლის ოქტომბერში, „ღია საზოგადოების ფონდის“ინიციატივით, “სამედიცინო კორპორაცია ევექსის“ პირველი ფინანსური შენატანით და საქართველოს პრეზიდენტის, გიორგი მარგველაშვილის სარეზერვო ფონდის დახმარებით დაიწყო.  მას შემდეგ, ჰოსპისს ასობით დონორი გამოუჩნდა რიგითი მოქალაქეებისა და ბიზნესკომპანიების სახით. მშენებლობის პროცესში, 1 წლის მანძილზე მილიონ ლარზე მეტი შეგროვდა. „ციცინათელების ქვეყანას“ სამი ძირითადი მიმართულება აქვს: 24-საათიანი, სტაციონარული მომსახურება ერთდროულად 10 ბავშვისა და მშობლისთვის; დღის ცენტრი, სადაც ბავშვები და მათი მშობლები დილიდან საღამომდე დაყოვნდებიან საჭირო მომსახურების მისაღებად; შინ ზრუნვის სამსახური, რომელიც ამ ეტაპზე 60-მდე ბავშვს ემსახურება.  ჰოსპისის ყველა სერვისი უფასოა, როგორც ბავშვებისთვის, ასევე მათი ოჯახის წევრებისთვის.  ბავშვთა ჰოსპისის პროექტი ბიზნესის, არასამთავრობო სექტორის, პრეზიდენტისა და მოქალაქეების თანამშრომლობის საუკეთესო მაგალითია. სამოქალაქო პასუხისმგებლობაც სწორედ ესაა, - როცა საზოგადოება ერთმანეთის და განსაკუთრებით ბავშვების კეთილდღეობაზე ერთად ზრუნავს.