„სრული სამზარეულო“ – ასე ჰქვია ცნობილი ქართველი კულინარის ბარბარე ჯორჯაძის წიგნს, რომელიც 1874 წელს, ავტორმა პირველად გამოაქვეყნა. მარტივი ენით დაწერილი ქართული, ევროპული რეცეპტები მაშინაც და ახლაც ისეთი პოპულარულია, რომ წიგნი უამრავჯერ გამოიცა.  კნეინა ბარბარემ წიგნში თავი მოუყარა ყველა იმ რეცეპტს, რომლითაც თავად ამზადებდა კერძებს თუ ტკბილეულს. ბოლო გამოცემაში 800–მდე რეცეპტია თავმოყრილი და ასევე უამრავი რჩევა. მან პრაქტიკულად შეცვალა ბევრი ოჯახის კულინარიული გამოცდილება, გემოვნება და მენიუ. და არამარტო ამით...  ცნობილი კულინარი ბარბარე ჯორჯაძე ცნობილი პუბლიცისტი, პოეტი, დრამატურგი და ქალთა უფლებების დამცველი იყო – წერდა განათლების, თანასწორობის, ქალთა თვითგამოხატვისა და მათი საჯარო სივრცეში ყოფნის აუცილებლობაზე.  ისტორიამ მას ერთ–ერთი პირველი ქართველი ფემინისტი ქალის სახელი მიანიჭა, ხოლო მისი წერილი „ორიოდე სიტყვა ყმაწვილ კაცების საყურადღებოდ“ მიიჩნევა ქართული ფემინიზმის მანიფესტად.  წერილი.... 

100 წლის წინათ, მსოფლიოში პირველი მუსლიმი დეპუტატი ქალი საქართველოში აირჩიეს. 1918 წლის ქართული პრესა სიამაყით წერდა, რომ თბილისი მაზრის ერობის ხმოსანთა შორის ყარაჯალას ოლქიდან წარმოდგენილი იქნება მუსლიმი ქალი ფარი–ხანუმ სოფიევა. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის გამოცხადების შემდგომ, ქვეყნის ტერიტორიის ძირითად მაზრებში საერობო არჩევნები ჩატარდა. მათ შორის თბილსის მაზრაში, ყარაჯალას ოლქში სოფიევამ გაიმარჯვა და ამ მაზრიდან მეხუთე ხმოსანი გახდა.  სხვადასხვა წყაროს მიხედვით, ფარი–ხანუმ სოფიევა პოლიტიკურ მოღვაწეობასთან ერთად, საქველმოქმედო საქმიანობასაც ეწეოდა და ბევრი სამეურნეო წამოწყებაც ჰქონია

საქართველო ერთ–ერთი პირველი ქვეყანა იყო ევროპაში, რომელმაც მე–20 საუკუნის დასაწყისში ქალებს, კონსტიტუციური ჩანაწერით (1918–1921 წწ) პასიური და აქტიური საარჩევნო უფლება მიანიჭა. 1919 წლის დამფუძნებელი კრების არჩევნებზე პოლიტიკურ პარტიათა მიერ წარმოდგენილ საარჩევნო სიებში კანდიდატად დაახლოებით ოცამდე ქალი დარეგისტრირდა, ხოლო, პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის საკანონმდებლო ორგანოს – დამფუძნებელ კრების – წევრი 5 დეპუტატი ქალი გახდა: ელისაბედ ნაკაშიძე-ბოლქვაძე, ანა სოლოღაშვილი, ელეონორა ტერფარსეგოვა, ქრისტინე შარაშიძე, მინადორა ორჯონიკიძე-ტოროშელიძე. ფოტო:on.ge

საერთო სამოქალაქო მოძრაობა - მრავალეროვანი საქართველო ერთ–ერთი პირველი არასამთავრობო ორგანიზაციაა, რომელიც ეთნიკური უმცირესობების 19 სათვისტომოსა და 56 არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლებს აერთიანებს.  ორგანიზაცია აქტიურად მუშაობს განათლების, არჩევნების, ადვოკატირების მიმართულებით.  ნახეთ ვიდეო და გაიგეთ მეტი ორგანიზაციის საქმიანობის შესახებ...

„ჯერ კიდევ მანამ, სანამ სიტყვა ფემინიზმს გავიგებდი და კიდევ უფრო ადრე, სანამ თანასწორობის იდეაზე დავფიქრდებოდი, ყველაზე მგრძნობიარე რამ, რაც მახსოვს და რაც ყოველთვის გულს ყველაზე მეტად მტკენდა, უსამართლობა იყო. თანდათან ბევრი კრიტიკული კითხვა გამიჩდა, რომელზეც პასუხის ხმამაღლა გაცემას ცოდნის გარდა, სიმართლისთვის თვალის გასწორება და გამბედაობა სჭირდებოდა. გავიდა დრო და დღესაც, ჩემთვის ყველაზე მთავარი რამ, რისთვისაც რადიკალურ და უკომპრომისო ბრძოლას ნამდვილად აზრი აქვს, ისევ სამართლიანობაა, ბრძოლა სისტემური ჩაგვრის, დისკრიმინაციის, კონტროლის და დამორჩილების წინააღმდეგ. ფემინიზმი ჩემთვის უპირველესად ქალების ბრძოლაა სამართლიანობისთვის“, - ეს ნანა ფანცულაიაა, ორგანიზაციის „ქალთა ფონდი საქართველოში“ აღმასრულებელი დირექტორი.  მესამე სექტორში 90-იან წლებში მოხვდა, როცა როცა ქუჩაში მცხოვრები და მომუშვე ბავშვების პრობლემებით დაინტერესდა. როგორც თავად ამბობს, მაშინ მიხვდა, რამდენად მნიშვნელოვანია საზოგადოების მაღალი სამოქალაქო შეგნება, რომ ბევრი ხილული თუ უხილავი უთანასწორობის შესახებ ხმა აიმაღლო და გააგონო მათ, ვის ხელშიც არის ძალაუფლება. მოგვიანებით, მეგობრებთან ერთად დააფუძნა საზოგადოებრივი ორგანიზაცია, რომელიც ადგილობრივი ფილანთროპიის განვითარებაზე იყო ფოკუსირებული, 2005 წელს კი - „ქალთა ფონდი საქართველოში“, რომლის შექმნის მთავარი მიზეზი გენდერებს შორის ფინანსური რესურსის არასამართლიანი განაწილება იყო. ამიტომაც, ფონდი ცდილობს, ეს რესურსი უშუალოდ ქალებისა და გოგონების ხელში იყოს, მათ ინიციატივებს მოხმარდეს.  „ქალთა უფლებების დარღვევა საქართველოში ძალიან ბევრ და კომპლექსურ პრობლემასთანაა დაკავშირებული“, - ყვება ნანა ფანცულაია, - „იქნება ეს არასაკმარისი სამართლებრივი რეგულაციები, კულტურული ნორმები და მჩაგვრელი პრაქტიკები, სტერეოტიპული აზროვნება, თუ საზოგადოების ცნობიერების ჯერ კიდევ დაბალი დონე. ეს ყველაფერი, ერთობლიობაში, ხელს უშლის გენდერული, სოციალური, ეკონომიკური, თუ გარემოსდაცვითი სამართლიანობის განხორციელებას. საქართველოში კვლავ დიდი პრობლემა გვაქვს ქალთა სექსუალობის კონტროლის, სექსუალური და რეპროდუქციული უფლებების, ძალადობის სხვადასხვა ფორმის, მათ შორის მისი უკიდურესი ფორმის, ფემიციდის თვალსაზრისით, ასევე რთული სიტუაციაა შრომის ბაზარზე ქალების შრომითი უფლებების განხორციელებაში, გადაწყვეტილების მიღებაში ქალების სრულფასოვან მონაწილეობაში, ქალი უფლებადამცველების უსაფრთხოებისა და დაცულობის მხრივაც“.  დღეისთვის, ფონდს გაცემული აქვს 800-მდე გრანტი, სხვადასხვა თემატური საგრანტო პროგრამით მხარს უჭერს ქალთა, როგორც ფორმალურ, ისე არაფორმალურ ჯგუფებს, მოძრაობათაშორის თანამშრომლობას, ფემინისტ, ქვიარ და მწვანე აქტივისტებს. ამ გრანტების მიმღებებს ბევრი წარმატება აქვთ ქალთა საკითხების ადვოკატირებაში (ეროვნულ და ადგილობრივ დონეზე), საზოგადოების დამოკიდებულების შეცვლაში ფემინიზმისა და ქალთა უფლებების თვალსაზრისით, გაერომოსდაცვითი და გენდერული სამართლიანობის კონცეფციის განვითარებაში, ლბთ ქალების პრობლემებზე საზოგადოებრივი აზრის შეცვლის მიმართულებით და ა.შ.  2013 წელს, ქალთა უფლებებისა და ფემინისტი აქტივისტების ბრძოლის დასაფასებლად და მათ დასაცავად, ფონდმა დააარსა კატო მიქელაძის სახელობის პრემია, რომლითაც, უკვე რვა წელია, ქალი უფლებადამცველების საერთაშორის დღეს, 29 ნოემბერს, ფემინისტ აქტივისტებს. ახლა „ქალთა ფონდი საქართველოში“ სოფელ ალავერდში ფემინისტურ რეზიდენციას აშენებს. ორგანიზაციისთვის ამ სივრცის არსებობა პოლიტიკური აქტია. „ეს იქნება თავისუფალი, უსაფრთხო, მწვანე, ეკომეგობრული სივრცე, რომელიც მოემსახურება ქალთა უფლებების, ქვიარ და მწვანე აქტივისტებს, ადგილი, სადაც ისინი შეძლებენ გაიღრმაონ ცოდნა, ითანამშრომლონ, იზრუნონ ერთმანეთზე, გაძლიერდნენ და განვითარდნენ“, - ამბობს ნანა ფანცულაია. ავტორი: მაკა ჯაიანი

საქართველოში COVID-19-ით გამოწვეული სიტუაციის სწრაფი გენდერული კვლევის მეორე ანგარიში სულ ახლახანს – 9 მარტს გამოქვეყნდა (კვლევა ჩატარდა 2020 წლის შემოდგომაზე) .  გაეროს სამი სააგენტოს – გაეროს განვითარების პროგრამის, მოსახლეობის ფონდისა და ქალთა ორგანიზაციის – ინიციატივით ჩატარებული კვლევით ირკვევვა, რომ გენდერული უთანასწორობა პანდემიამ კიდევ უფრო გააღრმავა. „მიუხედავად იმისა, რომ კაცებიც და ქალებიც საოჯახო საქმიანობასა და ბავშვების მოვლას ჩვეულებრივზე მეტ დროს უთმობდნენ, ძირითადი ტვირთი მაინც ქალებზე მოდიოდა. გამოკითხული ქალების 2/3 სრულად იყო პასუხისმგებელი საოჯახო საქმიანობებზე. ამგვარმა არათანაბარმა განაწილებამ განაპირობა, რომ ბავშვებიანი ქალების უმრავლესობისთვის დატვირთვა კრიტიკულად გაიზარდა, განსაკუთრებით კი სასწავლო პროცესის ონლაინრეჟიმში გადასვლის შემდეგ“, ნათქვამია კვლევაში.  გამოკითხული ქალების 23%, ხოლო კაცების 17%–ი ამბობს რომ უგრძვნია ან სმენია პანდემიის დროს ოჯახში ძალადობის მაჩვენებლების გაზრდის შესახებ.  კვლევა, 2021  კვლევა, 2020 წყარო: გაეროს ქალთა ფონდი

სალომე გარდავამ დაბრკოლებების გადალახვით ახალი შესაძლებლობები შექმნა. ყველაფერი კი მისი უმცროსი შვილის დიაგნოზით დაიწყო. ილიას მეოთხე ხარისხის ნეიროსენსორული სმენადაქვეითება დაუდგინდა. სალომესთვის, როგორც დედისთვის, ეს სერიოზული გამოწვევა იყო - რეგიონში სპეციალური საჭიროების მქონე ბავშვებისთვის (კერძოდ, სმენის სირთულის მქონე/სმენადაქვეითებული) აუცილებელი სერვისები არ არსებობდა, არც ცნობიერების დონე იყო მაღალი. თითქოს დედები შეგუებულნი იყვნენ თავიანთ მდგომარეობას და ცვლილებების იმედი არ ჰქონდათ.  „2018 წელს ჩემს შვილს, ილიას, კოხლიარული იმპლანტაცია ჩაუტარდა, რომლის შემდეგაც ბავშვის განვითარებისთვის ძალიან დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ოპერაციის შემდგომი რეაბილიტაციის კურსს. აღმოვაჩინე, რომ რეგიონში მსგავსი სერვისი არ არსებობდა და მოგვიწია, თბილისის ორგანიზაციაში გაგვევლო კურსი. მშობლებისთვის ეს დიდი პრობლემა იყო. ბავშვები რჩებოდნენ მომსახურების გარეშე და ამიტომ გადავწყვიტეთ, რეგიონში ორგანიზაციის დაარსებით დადებითი ცვლილებები გამოგვეწვია“.  ასოციაცია „ილი“ 2019 წელს, სამეგრელოში დაარსდა. მისი მიზანია სპეციალური საჭიროების მქონე ბავშვთა უფლებების დაცვა, პიროვნული განვითარების და საზოგადოებაში ინტეგრაციის ხელშეწყობა. ორგანიზაციას 40-მდე ბენეფიციარი ჰყავს. „ილი“ აქტიურად თანამშრომლობს ადგილობრივ თვითმმართველობასთან და ამის წარმატებული მაგალითია სმენადაქვეითებული ბავშვების საჭიროებების კვლევის დოკუმენტის საფუძველზე, თვითმმართველობის მიერ კოხლიარული იმპლანტის გარე სასმენი პროცესორების დაფინანსების გადაწყვეტილება. „2020 წლიდან ყოველი წლის ბიუჯეტში გამოიყო 45000 ლარი, რომლითაც წელიწადში 3 ბენეფიციარი ფინანსდება. ეს არის ჩვენი ძალიან დიდი მიღწევა რეგიონში“. სალომე ამბობს, რომ თავდაპირველად მშობლები ნაკლებად მონაწილეობდნენ პროექტებში, გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში, ადგილობრივ თვითმმართველობასთან თანამშრომლობაში. „2 წლის წინ მახსოვს, როდესაც ვიდეოსიუჟეტის გადაღებისთვის ვთხოვე, მოეყვანათ ბავშვები, მხოლოდ ერთმა მშობელმა მოიყვანა. ბოლო გადაღებაზე კი 4 ბავშვი მოვიდა. ვხედავ, იცვლება დამოკიდებულება მშობლების მხრიდან და მინდა, ისინი უფრო გავააქტიურო“. ასოციაცია „ილის“ დროებით სარგებლობაში გადაეცა ოთახი სარეაბილიტაციო ცენტრისთვის, რომელიც შემოწირულობებით გარემონტდა, თუმცა საჭირო აღჭურვილობა, ავეჯი ამ ეტაპზე არ აქვთ და სურდო-ლოგოპედიც არ ჰყავთ. „ჩვენი ერთ-ერთი მიზანია კოხლიარული იმპლანტაციის შემდგომი სარეაბილიტაციო კურსი სამეგრელოს რეგიონშიც იყოს ხელმისაწვდომი და ამისთვის ძალისხმევას არ დავიშურებთ“. ავტორი: თეკლე ქაროსანიძე

გთავაზობთ პოსტერების სერიას ჰაერის ხარისხის შესახებ – დაიცავი ბუნება, რადგან #ესქვეყანაშენია თბილისი – ჰაერის დაბინძურების მაჩვენებლითკრიტიკულ ზღვარზეა. დაიცავი შენი ქალაქი, რათა გაუმჯობესდეს ატმოსფერული ჰაერის ხარისხი. ბათუმი – ჰაერში მტვრის ნაწილაკების შემცველობა დასაშვებ ნორმას აღემატება. იარე ეკოლოგიური ტრანსპორტით ან ფეხით, დაიცავი გარემო. რუსთავი – ჰაერის ხარისხი საგანგაშოა. შეიტანე შენი წვლილი გარემო პირობების გაუმჯობესებაში.  ზესტაფონი და მის შემოგარენი – ექიმთა მიმართვიანობა მზარდია სხვადასხვა დაავადებების გამო, რაც ჰაერის დაბინძურების მაღალ მაჩვენებლთან პირდაპირ კავშირშია. ნუ დააბინძურებ, იზრუნე საკუთარ თავსა და გარშემო მყოფებზე.

საქართველოში ბევრი ადამიანი იღუპება და ხდება შშმ პირი საგზაო შემთხვევების გამო. ფონდი "პარტნიორობა საგზაო უსაფრთხოებისთვის" ახორციელებს პროექტებს, რომელიც ემსახურება საზოგადოებაში ცნობიერების ამაღლებას, ტრავმატიზმისა და სიკვდილიანობის შემცირებას გზებზე.

კოალიცია "დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის" მუშაობს ისეთ პროექტებზე, რომლებიც შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებს, ხელს შეუწყობს სრულფასოვანი ცხოვრების ჩამოყალიბებაში. გაეცანით მის საქმიანობას ჩვენს ვიდეოში.

ის, რაც შენთვის მინიმალურ ძალისხმევას მოითხოვს, ვიღაცისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელია. გახდი მოხალისე, დაეხმარე მას, ვისაც ყველაზე მეტად სჭირდები. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან  #ესქვეყანაშენია

სოფელ სკრაში მოხალისეები ველოსიპედებით აკითხავენ ხანდაზმულებს, აგროვებენ სარეცხს და სოციალურ სამრეცხაოში მიაქვთ, გარეცხილს კი უკან უბრუნებენ. პროექტს „გვიყვარხართ ბებია–ბაბუებო“ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია „ბეთლემი“ 2017 წლიდან ახორციელებს, რომლის მიზანია ხანდაზმულთა ინტეგრაცია საზოგადოებაში და მათი პირობების გაუმჯობესება. სოციალური სამრეცხაო, სწორედ ამ პროექტის ფარგლებში შეიქმნა, რომელმაც ხანდაზმულთა ცხოვრება შეცვალა, ხოლო ზრუნვამ და ყურადღებამ მათი ცხოვრება შეამსუბუქა. ბებია, რომელის შთაგონებითაც პროექტი შეიქმნა, დღემდე ჩართულია ყველა აქტივობაში, რაც ყველასთვის თვალსაჩინო მაგალითია იმისა, რომ თითოეულ ადამიანს შეუძლია სხივი ცხოვრების გალამაზება, თუ ამის სურვილი და შესაძლებლობა აქვს. „ბეთლემი” 2000 წლიდან არსებობდა საინიციატივო ჯგუფის სახით, რომელში გაერთიანებული ადგილობრივი მაცხოვრებლები ყველაზე უკეთ იცნობდნენ გორის მუნიციპალიტეტში მდებარე სოფელ სკრის პრობლემებს. შემდეგ კი, საინიციატივო ჯგუფმა არასამთავრობო ორგანიზაცია ჩამოყალიბა. ჩატარებულმა მოკვლევამ აჩვენა, რომ ეპიდვითარებამ განსაკუთრებულად მწვავე ზემოქმედება იქონია სკრის თემში სოციალურად დაუცველ როგორც მარტოხელა მოხუცებზე, ისე სხვა სოციალურ ჯგუფებზე და ოჯახებზე. პენსიის ამარა დარჩენილები ვერ უმკლავდებიან კვების, მედიკამენტების, გადასახადების და გაუთვალისწინებელ ხარჯებს, რასაც თან ერთვის ასაკისგან გამოწვეული შეზღუდული ფიზიკური შესაძლებლობები, ახლობელი ადამიანების დაკარგვისგან მიღებული ტრავმა ან ოჯახური ძალადობის გაზრდილი შემთხვევები. ორგანიზაცია „ბეთლემი“ გეგმავს სკრის თემში დაეხმაროს კიდევ უფრო მეტ სოცალურად დაუცველ, დევნილ,მარტოხელა მოხუცს. ზამთარში გაუარესებული ამინდის გამო, ისინი გეგმავენ რომ ველოსიპედები დროებით ჩაანაცვლონ სამარშუტო მანქანით, სადაც დამონტაჟდება სარეცხის მანქანა და თითოეულ მოხუცს მოემსახურებიან საკუთარ ბინაზე მისვლით.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა და დაეხმარე მას, ვისაც ყველაზე მეტად სჭირდები, რადგან #ესქვეყანაშენია