იცით, რომ საქართველოში ჯერ ისევ საბჭოთა კავშირის დროს მიღებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი მოქმედებს? საიას ინფორმაციით, სწორედ ამ კოდექსით ხდება ასობით მოქალაქის საქმის განხილვა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი 1984 წელს მიიღო საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის უმაღლესმა საბჭომ და მისი რამდენიმე მუხლი საქართველოს მოქმედ კონსტიტუციასთან და ადამიანის ფუნდამენტურ უფლებებთან წინააღმდეგობაში მოდის. დროთა განმავლობაში კოდექსში ცვლილებები შედიოდა, ემატებოდა–აკლდებოდა მუხლები, იზრდებოდა ჯარიმები, თუმცა კოდექსის რეფორმის საკითხი კვლავ ღიაა. საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის ინფორმაციით მოქმედი ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსი ყოველდღიურად არღვევს ადამიანის ფუნდამენტურ უფლებებს: • კოდექსი ცალკეული სამართალდარღვევისთვის ითვალისწინებს მძიმე სახდელებს, მათ შორის ადმინისტრაციულ პატიმრობას, თუმცა ნაკლებ პროცედურულ გარანტიებს აწესებს, სისხლის სამართლის დანაშაულის ჩადენაში ბრალდებულ პირებთან შედარებით; • ბრალმდებლის მხარის არარსებობა, სისხლისსამართლებრივი ბუნების სამართალდარღვევების განხილვისას, ლახავს სასამართლოს მიუკერძოებლობის და დამოუკიდებლობის პრინციპს, რადგან, რეალურად, მოსამართლე ითავსებს ბრალმდებლის ფუნქციას; • კოდექსი არ ითვალისწინებს უდანაშაულობის პრეზუმფციის მოთხოვნებს; • არსებული კანონმდებლობა ადმინისტრაციულ პასუხისგებაში მიცემულ პირს ავალდებულებს, წარადგინოს მტკიცებულებები და დაამტკიცოს, რომ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევა მას არ ჩაუდენია; • სამართალდარღვევის საქმის განმხილველი მოსამართლე არ ამოწმებს დაკავების კანონიერებას. დაკავების კანონიერების თაობაზე დავის არსებული მექანიზმი არაეფექტიანი და კონსტიტუციასთან შეუსაბამოა; • საქმის განმხილველი მოსამართლე არ ამოწმებს პოლიციელის მოთხოვნის კანონიერების საკითხს. გაიგე მეტი საიას პუბლიკაციიდან: https://bit.ly/3sb4JTf

“ფეხბურთი სოციალური მოვლენაა და მისი გამიჯვნა პოლიტიკისგან დილეტანტიზმი და შეცდომა", ამბობს ისტორიკოსი დავით ჯიშკარიანი. იგი საბჭოთა რეალობაში აღმოცენებულ ფეხბურთსა და ჩეკისტ ფეხბურთელებზე გვიყვება.

ფიქრია ბარამიძე – 25 წლის ახალგაზრდა გურიიდან. იგი ხშირად ამბობს, რომ ბევრი სტერეოტიპი დაამსხვრია – ჯანმრთელობის მდგომარეობის მიუხედავად ისწავლა, ცხოვრობს და მუშაობს დამოუკიდებლად. საკუთარი თავი სხვანაირად ვერც კი წარმოუდგენია. ამაყია, რომ საზოგადოებას აზრი შეაცვლევინა, რადგან უარი თქვა შშმ პირებისთვის საჭირო სერვისებით სარგებლობაზე. მაგალითად დამხმარე ასისტენტზე, ეროვნულ გამოცდებზე გამარტივებულ ტესტებზე, გამცილებელზე... საერთაშორისო და საზოგადოებრივ ორგანიზაციებთან თანამშრომლობამ ახალი შესაძლებლობები დაანახა, რაც ფიქრიასთვის მოტივაცია აღმოჩნდა, რათა დაეწყო ზრუნვა და მუშაობა შშმ პირების უფლებების დასაცავად. „ჩემი მიზანია, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანები გავაძლიერო, რათა მონაწილეობა მიიღონ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში და ბარიერების მიუხედავად, დაიმკვიდრონ თავი“. ფიქრია ფიქრობს, რომ მათი მონაწილეობა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მნიშვნელოვანია ხელმისაწვდომი და თანაბარი გარემოს შესაქმნელად. ფიქრია 2020 წლიდან იცავს შშმ პირების უფლებებს და დღეს ოზურგეთის დამოუკიდებელი ცხოვრების ცენტრს ხელმძღვანელობს.

მას შემდეგ, რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა, საქართველოს საზღვარი რუსეთის მრავალმა მოქალაქემ გადმოლახა. რას ნიშნავს ქვეყნის ეკონომიკისთვის ამ ადამიანებისა და მათი ბიზნესების შემოდინება? არის თუ არა პროცესი ქვეყნისთვის საფრთხის შემცველი? საზოგადოებრივი ორგანიზაციები პროცესებს სწავლობენ და აკვირდებიან გაიგე მათი დაკვირვების შედეგები. უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდგომ საქართველოში რუსი ვიზიტორების შემოსვლის ტემპი გაიზარდა. საქართველოს ბანკებში მათი ფინანსების სტატისტიკა ასეთია:  2022 წლის აგვისტოს მდგომარეობით რუსეთის მოქალაქეების მიერ საქართველოს კომერციულ ბანკებში განთავსებული დეპოზიტები შეადგენს 1,88 მილიარდ ლარს;  რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყებიდან 31 აგვისტომდე საქართველოსკომერციულ ბანკებში ახალი ანგარიშები გახსნა რუსეთის 45,349 მოქალაქემ;  31 აგვისტოს მდგომარეობით კომერციულ ბანკებში აქტიური ანგარიშისმფლობელი რუსეთის მოქალაქეების რიცხვი დაახლოებით 60 ათასს აჭარბებს; წყარო: ინფორმაციის თავისუფლების გავრცელების ინსტიტუტის კვლევა https://bit.ly/3RIp1Oa საქართველოში შემოსული რუსული კომპანიების სტატისტიკა: საქართველოში სულ 13,500-მდე რუსული კომპანიაა რეგისტრირებული და მათი ნახევარი უკრაინაში ომის დაწყების შემდეგ დარეგისტრირდა;   მარტიდან დარეგისტრირებული კომპანიების 93% ინდივიდუალური საწარმოა. ეს იმას ნიშნავს, რომ რუსეთის მოქალაქეების ნაწილი საქართველოში საცხოვრებლად და ბიზნესის საკეთებლად გადმოვიდა;   2022 წლის იანვარ-ივნისში რუსეთიდან იმპორტი 51%-ით გაიზარდა და 706 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა. რუსეთიდან იმპორტის წილი საქართველოს ჯამური იმპორტის 11.9% იყო, რაც ბოლო 15 წლის მაქსიმუმია; წყარო: საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს კვლევა https://transparency.ge რა გვასწავლა ოკუპანტ ქვეყანასთან მეზობლობამ:  საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ რუსეთმა არაერთხელ გამოიყენა ეკონომიკური ბერკეტი. მაგალითად 2006 წელს ბუნებრივი აირის და ელექტროენერგიის მიწოდება შეგვიწყვიტა, შემდეგ საქართველოდან პროდუქციის ექსპორტი ფაქტობრივად აკრძალა, იმავე წელს საქართველოს მოქალაქეების დეპორტაცია დაიწყო დეტალები... საქართველოში შემოსული რუსეთის მოქალაქეებისა და ბიზნესის კონტროლი, ქვეყნის ეროვნული უსაფრთხოების საკითხია. მცოცავი ოკუპაცია, რუსეთის ფედერაციის მიერ საქართველოში ჩადენილი ეთნიკური წმენდა, უკრაინაში მიმდინარე კონფლიქტი და რუსეთის ფედერაციის მიერ ხშირად გამოყენებული მიდგომა – საკუთარი მოქალაქეების ე.წ. დაცვის საბაბით, უცხო ქვეყანაში ინტერვენციასთან დაკავშირებით – საკმარის საფუძველს ქმნის სავიზო რეჟიმის დასაწესებლად. დეტალები...  გაზრდილი რუსული ექსპორტი, რუსეთის მოქალაქეებისა და ბიზნესის მასობრივი შემოდინება ოკუპანტი სახელმწიფოს მოქალაქეებს, თავისუფლად აძლევს შესაძლებლობას, ოკუპირებული საქართველოს გამოყენებით, თავი დააღწიონ რუსეთის ფედერაციის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციების გამო შექმნილ რთულ ეკონომიკურ ვითარებას.  დეტალები... 

„ნეპოტიზმის და კრონიზმის ხელშემწყობი ფაქტორები სასამართლო სისტემაში“ გაიგეთ რას წერს „საქართველოს სასამართლოს გუშაგი“ 2022 წლის სექტემბერში გამოქვეყნებულ კვლევაში. მოქმედ და ყოფილ მოსამართლეებთან, ადვოკატებთან, ექსპერტებთან და აკადემიური წრეების წარმომადგენელთან ჩატარებულ სიღრმისეულ 30 ინტერვიუს, კანონმდებლობის და იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს გადაწყვეტილებების ანალიზს ეფუძნება „სასამართლოს გუშაგის“ მიერ გამოქვეყნებული უახლესი კვლევა. კვლევაში მონაწილე რესპონდენტები მიიჩნევენ, რომ: ნეპოტიზმი და კრონიზმი სასამართლოებში სისტემური და მზარდია; იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრები მოსამართლეების შერჩევისას არაფორმალური კრიტერიუმებით ხელმძღვანელობენ. კერძოდ - ამოწმებენ, რამდენად ლოიალური, სანდო, მართვადი და პროგნოზირებადია კანდიდატი; საბჭოს წევრები „საკუთარ წრეში“ ეძებენ მოსამართლეობის მსურველებს, რომლებიც ამ კრიტერიუმებს აკმაყოფილებენ; სისტემა დახურულია გარე კადრებისთვის, რომლებსაც მფარველები არ ჰყავთ („სასამართლოში ქუჩიდან ვერ მოხვდები… რეკომენდატორი გჭირდება“); სასამართლო სისტემაში კარიერული წინსვლა დამოკიდებულია ლოიალურობის დემონსტრირებასა და მფარველის „წონაზე“; არსებული საკადრო პოლიტიკა მოსამართლეთა მცირე ჯგუფს სისტემის მართვის ბერკეტების მონოპოლიზების საშუალებას აძლევს. დამკვიდრებული პრაქტიკა უარყოფითად მოქმედებს ინდივიდუალური მოსამართლეების დამოუკიდებლობაზე, ასევე, ზოგადად, მართლმსაჯულების ხარისხსა და ეფექტიანობაზე. კვლევა - https://bit.ly/3RCSjxs

დიმიტრი ყიფიანი 1864 წელს ცისკარში წერდა: “ყოველივე მზათა გვაქუს ევროპელებისაგან მოფიქრებული, გაკეთებული და საქმეში შემოტანილი. ჩვენ ღა, რომელთაც არასფერზე შრომა არ გაგვიწევიარა, გვრჩება მხოლოთ, რომ ეს მზათ შემოღებული მივითვისოთ ჩვენ სასარგებლოთ.” #ესმოწოდებაშენია #ესქვეყანაშენია #გაიზიარეპასუხისმგებლობა

ამბობენ, რომ, როდესაც ადამიანებმა მოისმინეს ჯაზი, მიხვდნენ - საბჭოთა კავშირში რაღაც ისე ვერ არის, როგორც უნდა იყოს. გასაკვირი არცაა, ჯაზი, ხომ თავისუფლების მუსიკაა. მეორე მსოფლიო ომის დროს, როცა ამერიკა ატომზე მუშაობას აქტიურად აგრძელებდა, სტალინმა სსრკ–ში არამარტო ჯაზი, არამედ მისი ელემენტების გამოყენებაც აკრძალა. „ვინც დღეს ჯაზს უკრავს, ხვალ სამშობლოს გაყიდის“, – ასე ფიქრობდა სტალინი. საბჭოთა კავშირში გრამაფონის კომისიაც კი ჩამოყალიბდა, რომელსაც ევალებოდა, შეემოწმებინა ხომ არ ისმოდა სადმე უცხოური, აკრძალული ჰანგები. სხვათა შორის ჯაზი მიუღებელი იყო ჰიტლერისა და ნაცისტური იდეოლოგიისთვისაც, მას „დეგენერაციულ მუსიკას“ უწოდებდნენ. ჯაზის მოყვარული არაერთი ახალგაზრდა მოხვდა საკონცენტრაციო ბანაკში. რეპრესიების პარალელურად, მესამე რაიხის ხანაში, ჯაზს მაინც ჰყავდა თავისი მიმდევრები, ისევე როგორც საბჭოთა კავშირში. აკრძალვების მიუხედავად, ჯაზმა რკინის ფარდა მაინც გაარღვია და გაჩნდნენ პირველი შემსრულებლები, მაგალითად საქართველოში: ჯანო ბაგრატიონის ორკესტრი, თბილისის სამედიცინო ინსტიტუტის საესტრადო, ოთარ გორდელაძის ვოკალური ჯაზ-კვარტეტი,  “რერო”, “ჩანგი”, გიული ჩოხელი, “გეპეის კვარტეტი” და სხვა მრავალი.  გამოხატვის თავისუფლებისთვის პროტესტს, იმისთვის, რაც ძვირფასია და გიყვარს ყოველთვის აქვს აზრი.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

მოუსმინე ალეკო ცქიტიშვილს, ადამიანის უფლებათა ცენტრის ხელმძღვანელს, საზოგადოებრივი ორგანიზაციების შესახებ. ● რატომ აქტიურდება პერიოდულად საზოგადოებრივი ორგანიზაციების მიმართ შეტევა? როდის აქტიურდება და რატომ? რა მნიშვნელობა აქვს საზოგადოებრივი ორგანიზაციების საქმიანობას საზოგადოებისთვის? რა ტიპის ქვეყნებში არ არსებობენ საზოგადოებრივი ორგანიზაციები?

მოუსმინე დათო ტურაშვილს საქართველოს ევროპულ ღირებულებებსა და სამოქალაქო აქტივიზმზე. “ყველა ვწუწუნებთ, რომ ცუდია ჩვენი სახელმწიფო. მოგვწონს ქვეყანა, მაგრამ არ მოგვწონს სახელმწიფო. ძალიან კარგი იქნება, თუ ახალი თაობა იქნება აქტიური. სინამდვილეში, მომავალი პირდაპირ კავშირშია მათთან, რადგან დახვდებათ ისეთი ქვეყანა, რომლის შექმნაშიც არ მიიღებენ მონაწილეობას, ან იქნება ისეთი კარგი, როგორსაც შექმნიან.”

აღმოსავლეთ პარტნიორობის 6 ქვეყნიდან (სომხეთი, ბელორუსი, მოლოდოვა, აზერბაიჯანი. უკრაინა, საქართველო) საზოგადოებრივი ორგანიზაციების საარსებო გარემო ყველაზე მაღალი ქულით შეფასდა უკრაინაში, რაც განაპირობა რამდენიმე გარემოებამ.: გაერთიანების თავისუფლების არსებულმა, ხელსაყრელმა პირობებმა; ბიზნესსა და სსო-ებს შორის თანასწორობის უფრო მაღალმა ხარისხმა, ვიდრე აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა ქვეყნებში; მონაწილეობის უფლების ხარისხმა, რაც სსო-ებს შესაძლებლობას აძლევს მიიღონ მონაწილეობა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში; სსო–ებსა და ხელისუფლებას შორის კარგად განვითარებულმა თანამშრომლობის სისტემამ. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ბოლო გარემოებაა – უკრაინაში სსო–ებსა და ხელისუფლებას შორის თანამშრომლობის სისტემა, რომლის გამორჩეულ, წარმატებულ ნაბიჯად ითვლება პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსიკის მიერ სსო-ების განვითარების ეროვნული სტრატეგიის (2021-2026 წწ.) შემუშავება და მიღება.  დოკუმენტის შექმნაში აქტიურად მონაწილეობდნენ საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლები. სტრატეგია ბევრ მიმართულებასთან ერთად მოიცავს ისეთ მექანიზმებს, როგორიცაა საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ინსტიტუციონალური განვითარებისთვის ფინანსური მხარდაჭერა, ასევე ქველმოქმედების, მოხალისეობის, სოციალური მეწარმეობის განვითარების ხელშეწყობა და მხარდაჭერა. სსო–ებისა და ხელისუფლების წარმატებული თანამშრომლობის შედეგია ონლაინ პლატფორმაზე (VzaemoDiia) განთავსებული ინსტრუმენტი, რომელიც პროექტების კონკურსის წესით დაფინანსებას ითვალისწინებს. ეს პლატფორმა მნიშვნელოვნად ამარტივებს ორგანიზაციების წვდომას სახელმწიფო დაფინანსების შესაძლებლობაზე და ასევე, უფრო გამჭვირვალეს ხდის დაფინანსების მოპოვების პროცედურას. აღსანიშნავია, რომ პლატფორმა VzaemoDiia-ზე სსო-ებისთვის ონლაინ კონკურსის შემოღებამ და ასევე, სსო-ებისგან სოციალური სერვისების შესყიდვების ეტაპობრივმა ზრდამ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესა ორგანიზაციების საარსებო გარემო. ძირითადად სახელმწიფოს მიერ გამოცხადებულ კონკურსებში მონაწილეობას იღებენ ორგანიზაციები, რომელთა ინტერესის სფერო სოციალური და ახალგაზრდული საკითხებია. 2021 წელს უკრაინაში სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისთვის სახელმწიფო დაფინანსებაც გაიზარდა.  უკრაინაში სახელმწიფო დაფინანსებისთვის მიმართავენ კონკურსის მექანიზმს, თუმცა ზოგჯერ კვლავ გვხვდება კონკურსის გარეშე მიმდინარე პროცესი, რაც ნაკლებად გამჭვირვალე და დახურულია. რაც შეეხება კონკურსს, მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა მისი პროცედურები: სამთავრობო ორგანოებმა უნდა ჩამოაყლიბონ საკონკურსო კომისიები (მათ შემადგენლობაში აუცილებლად უნდა იყვნენ სსო–ების წარმომადგენლებიც), საჯაროდ გამოაცხადონ კონკურსის პირობები, კონკურსის შედეგები, გამარჯვებული პროექტები და მათი განხორციელების დეტალები. წყარო... მოამზადა თეკლე ქაროსანიძემ

მე–19 საუკუნის ბოლოს, მე–20 საუკუნის დასაწყისში მრავალი საინტერესო და იმ დროისთვის პროგრესული საზოგადოებრივი მოძრაობა, წრე, ამხანაგობა თუ ორგანიზაცია ფუნქციონირებდა. თბილისსა და საქართველოს სხვადასხვა ქალაქში დაარსებულ ორგანიზაციათა შორისაა თავისუფლებისა და თანასწორობისთვის მებრძოლი ქალების ინიციატივებით შექმნილი საზოგადოებები. მათ შორისაა:  • ტფილისის ქართველ ქალთა საქველმოქმედო საზოგადოება;  • წმინდა ნინოს ქალთა საქველმოქმედო საზოგადოება;  • მასწავლებელ და აღმზრდელ ქალთა ურთიერთდახმარების ტფილისის საზოგადოება;  • სომეხ ქალთა საქველმოქმედო საზოგადოება;  • თელავის ქალთა ერთობა; • ხონის ქალთა წრე;  • ბორჯომის ქალთა საქველმოქმედო საზოგადოება;  • კავკასიელ ქალთა ტფილისის საზოგადოება;  • ქუთაისის ქალთა საზოგადოება;  • მარიამ მაგდალინელის თავშესაფრის თბილისის საქველმოქმედო საზოგადოება.   ქალთა ორგანიზაციების მთავარი მიზანი განათლების გავრცელება–ხელშეწყობა, უფლებების დაცვა, ურთიერთდახმარება იყო.  საარქივო მასალების მიხედვით მათი და დღეს მომუშავე საზოგადოებების შიდა ორგანიზაციული კულტურა თითქმის მსგავსია. ორგანიზაციული სტრუქტურა და ფუნქციები წესდებაში იყო გაწერილი (მიზანი, საზოგადოების შემადგენლობა, მართვა–გამგეობა, საზოგადოების ქონება, საზოგადო წესები). საზოგადოების მოწყობა, მართვა, გადაწყვეტილების მიღების პროცესი დემოკრატიულ პრინციპებს ეფუძნებოდა და მნიშვნელოვან საკითხებსაც წევრთა კრებაზე წყვეტდნენ.   წყარო: ქალთა საზოგადოებრივი საქმიანობის კვლევა  #გახსოვდესისტორია რადგან #ესქვეყანაშენია

მოუსმინეთ სოციოლოგ ემზარ ჯგერენაიას პოდკასტს – "ევროპა როგორც მასწავლებელი".