არასამთავრობო, ანუ საზოგადოებრივ ორგანიზაციებს საქართველოში ჯერ კიდევ მოიხსენიებენ ლათინური აბრევიატურით NGO. იგი სიტყვა–სიტყვით ამ ორგანიზაციების იურიდიულ ბუნებას აღნიშნავს – არასამთავრობოს, არაკომერციულს.  რამდენიმე წლის წინ მსოფლიოში და საქართველოშიც ამ ორგანიზაციების მიმართვის ახალი ფორმა დამკვიდრდა CSO – სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაცია, ანუ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია.  რა ხეირი მოაქვთ მოქალაქეებისთვის?  გაგვიჭირდება ყველა მათგანის ჩამოთვლა, შესაბამისად მხოლოდ რამდენიმე მათგანს გაგაცნობთ:  იცავენ მოქალაქეების უფლებებს;  არაფორმალური განათლების მიღების შესაძლებლობას ქმნიან;  ბიუჯეტის განკარგვას ადევნებენ თვალს;  მოწყვლად ჯგუფებს ჯანდაცვისა და სოციალურ სერვისებს აწვდიან;  კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებს იცავენ;  ქმნიან მოდელებს განათლებისა და ჯანდაცვის რეფორმისთვის;  ხელს უწყობენ ადამიანის ღირსეულ და თანაბარ ცხოვრებას;  იცავენ სიტყვის თავისუფლებას;  დეზინფორმაციას ააშკარავებენ;  რუსეთის ოკუპაციას ეწინააღმდეგებიან; და ა.შ. ბევრმა შეიძლება არ იცის, რომ საზოგადოებრივი ორგანიზაციები საქმიანობიდან გამომდინარე რამდენიმე ჯგუფად შეიძლება დავყოთ.  1️⃣ პირველ ჯგუფს წარმოადგენენ „მოდარაჯე“ (watchdog) ორგანიზაციები. ისინი ხელისუფლების საქმიანობის თითქმის ყველა სფეროს აკვირდებიან. მაგალითად ბიუჯეტის განაწილება, შესრულება, საპენსიო თანხების განკარგვა, სატენდერო პოლიტიკა, კანონმდებლობის აღსრულების მონიტორინგი, საარჩევნო სიები და არჩევნები, ადამიანის უფლებების დაცვა და ასე შემდეგ.  ასეთ ორგანიზაციებს საზოგადოება კარგად იცნობს, რადგან მათი მონიტორინგის შედეგები დიდ ყურადღებას იქცევს. მაგალითად ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, ადამიანის უფლებათა ცენტრი, საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო და ა.შ.  2️⃣ მეორე ჯგუფს მიეკუთვნება ანალიტიკური ორგანიზაციები (Think tank).  ისინი ხელს უწყობენ საზოგადოებრივი აზრით ფორმირებას. გარდა ამისა, ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანი საკითხების შესახებ საზოგადოებასა და ხელისუფლებას სთავაზობენ მოდელებს, მოსაზრებებს, კვლევებს, საკითხის ალტერნატიული გადაწყვეტის გზებს. მაგალითად როგორი უნდა იყოს ჰიდროელექტროსადგურების მიმართ დამოკიდებულება, როგორი უნდა იყოს თვითმმართველობა საქართველოში, ჯანდაცვის ან საარჩევნო რეფორმა და ა.შ.  ასეთ ორგანიზაციებია მაგალითად: სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტი, საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრი, საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობების კვლევის ფონდი და ა.შ.  3️⃣ მესამე ტიპი სერვისებზე მომუშავე ორგანიზაციები (service provider) გახლავთ. ისინი სხვადასხვა სახის მომსახურებას უწევენ საზოგადოებას, მაგალითად შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა განათლება, ბავშვთა დღის ცენტრები და ა.შ. ასეთ ორგანიზაციებს ბევრი ადამიანი იცნობს, თუმცა მათ საზოგადოებრივ ორგანიზაციად ვერ აღიქვამენ. მაგალითად, სოციალური თერაპიის სახლი, პირველი ნაბიჯი, თემი ქედელი და ა.შ.  4️⃣ მეოთხე ჯგუფს განეკუთვნებიან სათემო ორგანიზაციები (Community Based Organization) ისინი ერთობაზე დაფუძნებული ორგანიზაციები - ზოგჯერ არაფორმალური ჯგუფები არიან. საქართველოში ძირითადად გეოგრაფიულ ერთობაზე დაფუძნებული სათემო ორგანიზაციები გვხვდება, რომლებიც კონკრეტულ გეოგრაფიულ არეალში არსებული პრობლემების მიმართულებით მუშაობენ. მაგალითად ნუკრიანის სახელოსნოები, თოლისკური, რაჭის სათემო ორგანიზაცია და ასე შემდეგ.  ესაა ორგანიზაციების საქმიანობის მიმართულებები, რომელიც სრულებით არ გამორიცხავს, რომ ერთი ორგანიზაცია ითავსებდეს ორ, სამ ან ოთხივე ფუნქციას.

გიორგი კეკელიძის პოპულარული ნაწარმოების სახელი ჰქვია ფონდს –„გურული დღიურები“. მისი მიზანია მოსწავლეებსა და სტუდენტებს, რომელთაც წინსვლა, ცოდნის გაღრმავება სურთ – ხელი შეუწყოს.  ეს შეიძლება იყოს სტიპენდია, კითხვის მოყვარულთათვის წიგნები, მაღალმთიან რეგიონებში ინტერნეტზე ხელმისაწვდომობა, ასევე სასკოლო ბიბლიოთეკების ახალი წიგნებით შევსება.  ფონდი "გურული დღიურები" მეგობრებმა დააარსეს. ისინი ფონდამდეც, ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად, მსგავს სოციალურ აქტივობას ეწეოდნენ. 2017 წლიდან დღემდე, ფონდების მოძიებით, ერთგული მხარდამჭერებისა და შემომწირველების ხელშეწყობით, ფონდს 100–ზე მეტი სტიპენდიანტი ჰყავს. ფონდის საქმიანობა დამოკიდებულია საზოგადოების ჩართულობაზე.  სწავლას მოწყურებულ ახალგაზრდებს, მთელი საქართველოს მასშტაბით სკოლების, მასწავლებლების, ფონდის მეგობრების დახმარებით ეძებენ. მათგან, კონკურსის წესით არჩევენ ერთწლიანი სტიპენდიის მფლობელს.  სტიპენდიებს ქართველი გმირების სახელები აქვთ – ანწუხელიძის, დათა პაპას, ხოფერიას. ფონდში ამბობენ, რომ გმირების სახელობის სტიპენდია განსაკუთრებულ მოტივაციას აძლევთ ახალგაზრდებს, რათა ეს შესაძლებლობა ყველაზე დიდ „იარაღად“ – ცოდნად აქციონ.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

დავით კაკაბაძეზე საუბრისას საზოგადოებას, პირველ რიგში, მისი გენიალური მხატვრობა ახსენდება. თუმცა, ცოტამ იცის, კაკაბაძის სამეცნიერო საქმიანობის და უნიკალური გამოგონებების შესახებ.  წინა საუკუნის 20–იან წლებში, პარიზში ცხოვრებისას, დავით კაკაბაძემ შექმნა უსათვალო სტერეო კინო საპროექციო აპარატი, რომელიც სამგანზომილებიანი გამოსახულების მიღების შესაძლებლობას იძლეოდა. გამოგონება, 1922–1925 წლებში, ევროპისა და ამერიკის 8 ქვეყანაში დაპატენტდა. ინოვაციის აღწერა, პარიზში, გამოგონებათა ინსტიტუტში, დღესაც ინახება, რომელსაც შესაბამისი ნახაზები ახლავს.  დავით კაკაბაძე, კიდევ ერთ, იმდროისათვის ინოვაციურ პროექტზე მუშაობდა – ელექტრონათურის განათების სიმძლავრის რეგულირება.  1927 წელს, დავით კაკაბაძეს, საბჭოთა საქართველოში დაბრუნება მოუწია. საბჭოთა ხელისუფლებამ, მოსკოვის კინოსა და ფოტოგრაფიის სამეცნიერო კვლევითი ინსტიტუტის სახით, გამოგონებების განხილვის შემდგომ, უარი უთხრა ექსპერიმენტების გაგრძელებაზე.  თუმცა, რამდენიმე წლის შემდგომ, ჩაკეტილი ქვეყნის, ჩაკეტილ საზოგადოებას კინოსა და ფოტოგრაფიის სამეცნიერო კვლევითმა ინსტიტუტმა სხვა გამომგონებლის სტერეო სისტემის შესახებ აუწყა. იგი კაკაბაძის სისტემის იდენტური იყო...  „ცდა მსოფლიოსთვის“ – ასე ჰქვია პროექტს, რომელსაც გუგლის ინსტიტუტი სხვადასხვა მეცნიერებისა და გამომგონებლების შესახებ გვიყვება. მათ შორისაა, დავით კაკაბაძე. ხელოვნების სასახლემ, ცნობილი ფერმწერის, გრაფიკოსის, ხელოვნების მკვლევარისა და გამომგონებლის მიღწევები და შემოქმედება გუგლის ონლაინ პლატფორმაზე განათავსა.  აღსანიშნავია, რომ გუგლის ამ პროექტის ფარგლებში, დავით კაკაბაძე, პირველი და ერთადერთი ქართველი გამომგონებელია, რომლის სამეცნიერო საქმიანობისა და შემოქმედების შესახებ, მსოფლიო აუდიტორიას ეუწყა.  გუგლის ინსტიტუტი დავით კაკაბაძის შესახებ...  #გადაიაზრეისტორია რადგან #ესქვეყანაშენია

არასამთავრობო ორგანიზაციამ ხელი ხელს 2011 წლიდან წამოიწყო მცირე საოჯახო ტიპის სახლების მომსახურება, სადაც ზრდასრული, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანები ცხოვრობენ.  ისინი დიდი, ჩაკეტილი ინსტიტუციებიდან გადმოვიდნენ და ნელ–ნელა დამოუკიდებელი ცხოვრებისკენ დაიწყეს სვლა. თავდაპირველად, ამ მოდელის დანერგვა იმდენად არარეალური ჩანდა, რომ მის წარმატებაში შშმ თემის მხარდამჭერებსაც კი ეპარებოდათ ეჭვი. „თუმცა, ეს ყველაფერი შედგა“, ამბობენ ორგანიზაციაში, რომელიც შშმ პირთა დამოუკიდებელი ცხოვრების ადვოკატირების პარალელურად, საკუთარ პრაქტიკაზე დაფუძნებულ ცოდნას ნერგვავს და აზიარებს.  საცხოვრისი, ჩვეულებრივი საცხოვრებელი სახლის იდენტურია და რადიკალურად განსხვავდება დიდი ზომის ინსტიტუციისგან. თითოეულ სახლში 5 ბენეფიციარი ცხოვრობს. ორგანიზაციაში გვიყვებიან, რომ ბენეფიციარები ასისტენტებთან ერთად იღებენ გადაწყვეტილებებს, აქტიურად მონაწილეობენ ყოველდღიურ საოჯახო საქმიანობაში – სახლის დალაგებაში, კერძების მომზადებასა თუ პროდუქტების შეძენაში. ზოგიერთი მათგანი სხვადასხვა პროფესიას დაეუფლა და შემოსავლის დამოუკიდებელი წყაროც გაუჩნდა. სულ ახლახანს, მათმა ნაწილმა, კულინარიულ კოლეჯში დაიწყო სწავლა. სწავლობენ, არჩევენ რეცეპტებს, აცხობენ – ეს არის სოციალური ინკლუზია, რომელიც, ჯერ კიდევ, მიუწვდომელია ბევრი შშმ პირისთვის.  თემის პრინციპზე დაფუძნებული სოციალური საცხოვრისი, 24–საათიანი ბენეფიციართა დამხმარე–მხარდამჭერი, მათ მიმართ ინდივიდუალური მიდგომა, დამოუკიდებელი უნარ–ჩვევების განვითარება ნელ–ნელა და თანმიმდევრულად – ასეთია, ორგანიზაციის შექმნილი მოდელი, რომელიც მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ ერთ–ერთ საუკეთესო, ჰუმანურ პრაქტიკად აღიარა.  ორგანიზაციაში აღნიშნავენ, რომ 10 წელზე მეტია ათობით შშმ პირს დახმარება გაუწიეს, რომ ჩაკეტილი სივრცისთვის – ინსტიტუციისთვის – დაეღწია თავი და საზოგადოების ღირსეულ წვრებად ქცეულიყო.  ორგანიზაციას „ხელი ხელს“ 8 საოჯახო ტიპის სახლი აქვს საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში (თბილისში, ბათუმში, სენაკსა და გურჯაანში), სადაც 50–მდე ადამიანი ცხოვრობს. ამ ეტაპზე, კიდევ სამი სახლის გახსნისთვის ემზადებიან - 2 დუშეთში, ხოლო ერთი თბილისში გაიხსნება.  ახალ სახლებში მძიმე და ღრმა შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანები იცხოვრებენ, მათთვის აქამდე მსგავსი მომსახურება არ არსებობდა და შესაბამისად, ორგანიზაციისთვის, ეს ახალი გამოწვევაა. ამიტომ საგულდაგულოდ და უკვე კარგა ხანია ემზადებიან მათთან შესახვედრად.  #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

გაზეთმა „საქართველომ“, 1921 წლის 23 თებერვალს, საქართველოს მოსახლეობას კონსტიტუციის მიღება აუწყა. 21 თებერვალს, დამფუძნებელმა კრებამ მიიღო საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია, რომელიც იმ პერიოდისათვის პროგრესულ დოკუმენტად მიიჩნევა. ქვეყნის ძირითად წყობად განისაზღვრა დემოკრატიული რესპუბლიკა. კონსტიტუციით გარანტირებული იყო ქალთა, ბავშვთა, რელიგიურ და ეთნიკურ უმცირესობათა უფლებები, გაუქმდა სიკვდილით დასჯა.  149 მუხლისგან შემდგარი კონსტიტუციის სტამბური ვერსიის გამოქვეყნება, თბილისში ვერ მოესწრო, რადგან საბჭოთა რუსეთი, 25 თებერვალს, უკვე ქალაქში შემოიჭრა. დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია, 1921 წელს ბათუმში, ხვინგიას სტამბაში დაიბეჭდა, რომელიც დოკუმენტის პირველი ნაბეჭდი გამოცემაა და დამფუძნებელთა კრების წევრთა ხელმოწერით ძალაში შევიდა. 1921 წლის კონსტიტუციის მე–10 მუხლი: „ ეს კონსტიტუცია ძალაშია მუდმივ და შეუწყვეტლივ..“, შესაბამისად, იგი საფუძვლად დაედო 1991 წლის საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტს.  #გახსოვდესისტორია, რადგან #ესქვეყანაშენია

მოსახლეობის გარკვეულმა ნაწილმა ოჯახში არსებული სიდუხჭირის დაძლევისა და დასაქმების ერთ–ერთ გზად – შრომითი მიგრაცია აირჩია. კვლევები ამ მიმართულებით ცოტაა. თუმცა „სხვადასხვა მონაცემებით დასტურდება, რომ საქართველოში მცხოვრები ბავშვების 40%–ის ოჯახების ერთ–ერთი წევრი შრომით მიგრაციაში იმყოფება“, ნათქვამია ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირის კვლევაში, რომელიც ბავშვებზე მშობლების შრომითი მიგრაციის გავლენას იკვლევს. სტატისტიკის სამსახურის მონაცემები – 2021 წელს, ემიგრაციაში წავიდა 99 974 ადამიანი . მიგრაციის საკითხთა სამთავრობო კომისიის კვლევის (2019) შედეგებით, იმ ოჯახების თითქმის ნახევრისთვის (46%), რომელთაც ერთი წევრი მაინც ჰყავს ან ჰყოლია საზღვარგარეთ, იგი ძირითადი მარჩენალი იყო ან არის. ხოლო გამოკითხული ოჯახების ნახევარზე მეტი (57%) სისტემატურად იღებს ან იღებდა ფინანსურ დახმარებას საზღვარგარეთ მყოფი ოჯახის წევრისგან.  საზღვარგარეთ მყოფი პირების ნაწილი აღნიშნავს, რომ დასაქმებიდან მიღებული ანაზღაურება ოჯახის საბაზისო და შვილის განათლებისთვის აუცილებელ საჭირობებებს მეტ–ნაკლებად აკმაყოფილებს. თუმცა, „ქვეყნის დატოვება დიდ გავლენას ახდენს როგორც თავად შრომით მიგრანტებზე, ისე მათ ოჯახის წევრებზე“. არ გაგიკვირდებათ თუ ვიტყვით, რომ შრომითი მიგრანტების შვილები, ხშირ შემთხვევაში, ცვლილებებისა და გამოწვევების წინაშე დგებიან, რაც განსაკუთრებით საყურადღებოა. ახალგაზრდა პედაგოგთა კავშირის კვლევის მიხედვით, ეს გამოწვევები „მნიშვნელოვნად აზიანებს არასრულწლოვანთა ფსიქოემოციურ მდგომარეობას და ხელს უშლის მათ მრავალმხრივ განვითარებას“. შრომით მიგრაციაში წასვლის გადაწყვეტილებაზე მშობლები შვილებთან საუბრისას ზოგჯერ ახსენებენ, რომ ამ ნაბიჯის ერთ–ერთი განმაპირობებელი თავად ბავშვის კეთილდღეობის უზრუნველყოფაა, რაც არასრულწლოვნებს დანაშაულის განცდას უჩენს.  კვლევაში ჩართული არასრულწოვნები აღნიშნავენ, რომ მშობელთან განშორების შემდეგ განიცდიან სტრესს, რაც გამოიხატება ხასიათის ცვლილებაში, მომატებულ შფოთვასა და აგრესიულ ქცევაში. ასეთ ოჯახებში შვილებზე აღზრდისა და ზრუნვის პასუხისმგებლობა მეორე მშობელზე, ან ბებია–ბაბუაზე გადადის. ამ ცვლილების შეგუებას, ზოგ შემთხვევაში საცხოვრებელი ადგილის შეცვლაც ემატება, შესაბამისად იცვლება გარემო – სკოლა, თანატოლთა წრე. რაც, შესაძლოა, ბავშვის ფსიქოემოციური მდგრადობისთვის დამატებითი რისკი გახდეს. „თავიდან ... განვიცდიდი, ვიყავი ბებიასთან და ბიცოლასთან, მაგრამ სიცარიელეს..., სიმარტოვეს ვგრძნობდი, შეგუების პერიოდი მქონდა... ჩავიკეტე... ბევრს არ ვლაპარაკობდი... რამეს რომ მკითხავდნენ, ვპასუხობდი და ეგ იყო“ (არასრულწლოვანი). სოციალური მუშაკების შეფასებით, შრომითი მიგრანტების ბავშვების მზრუნველები ნაკლებად არიან ინფორმირებული ბავშვის აღზრდის თანამედროვე მეთოდების შესახებ და მათი ცოდნა ძირითადად საკუთარი გამოცდილებით შემოიფარგლება, რაც ხშირად არ არის საკმარისი, რომ ეფექტურად შეასრულონ ვალდებულებები. წლების განმავლობაში,  ოჯახის წევრები ერთმანეთთან კარგავენ მყარ ემოციურ კავშირს, რაც ხელს უწყობს დამოკიდებულების გაციებას, გაუცხოებას. შრომითი მიგრანტების უმრავლესობა ქალია. რესპოდენტები ამის მიზეზად უცხოეთში მოთხოვნად სამუშაოზე აპელირებენ, რაც, რატომღაც მხოლოდ მდედრობითი სქესის საქმიანობასთან არის გაიგივებული. მაგალითად, ხანდაზმულის მოვლა, საოჯახო საქმეების შესრულება, სახლის დალაგება.  არასრულწლოვანის დედასთან ხანგრძლივი დაშორება გაცილებით სტრესულია. ამას რესპოდენტები დედებთან შვილების ძლიერი ემოციური კავშირით ხსნიან. შრომით მიგრაციაში ჩართული პირების უმრავლესობა აპირებს დაბრუნებას, თუმცა, როდის მოახერხებენ – გაურკვეველია. ეს დამოკიდებულია, ძირითადად, მათი შვილების შემდგომ საჭიროებებსა და ოჯახის წინაშე არსებულ გამოწვევებზე.

უყურეთ ვიდეოს და გაიგეთ მეტი ბულინგის შესახებ.

„რაც შეგიძლია, რომ შენ ინდივიდმა გააკეთო, რომ საზოგადოება იყოს ცივილური, განვითარებული, ღირსეული, კანონმორჩილი, სამართლიანი - ამ ყველაფერზე მუშაობა უნდა დაიწყო საკუთარი თავიდან" – თათუშა არველაძე, აქტივისტი.

დღეს მოგიყვებით ბრაილის ქართული ელექტრონული შრიფტისა და მისი შესაძლებლობების შესახებ. ბრაილის შრიფტს უსინათლო ადამიანები იყენებენ. იგი მე–19 საუკუნეში შეიქმნა, რათა უსინათლო და მცირემხედველობის მქონე ადამიანებს თითებით, ფურცელზე ამობურცული წერტილების საშუალებით შეძლებოდათ კითხვა. ტექნოლოგიების ეპოქაში ბრაილის სისტემის განვითარების საჭიროებაც დადგა. ბევრ ქვეყანაში უკვე გამოიყენება ბრაილის ეკრანი, რომელიც კომპიუტერთან დაკავშირების შემდეგ ეკრანზე გამოსახულ ინფორმაციას ბრაილის შრიფტით ნაწერ ტექსტად გარდაქმნის, რაც მხედველობის არმქონე ადამიანებს ინტერნეტრესურსებზე წვდომას უზრდის.  მსგავსი მხარდაჭერა ბრაილის ქართულ შრიფტს დღემდე არ ჰქონდა. ინტერნეტრესურსებისთვის კი მხოლოდ ეკრანის წამკითხველი ხმოვანი პროგრამა გამოიყენებოდა.  2022 წლის ბოლოს განათლების სამინისტროს, გაეროს განვითარების პროგრამის, არასამთავრობო ორგანიზაცია „მარიანისა“ და ამერიკელი ექსპერტის, ჰარის მობრის, თანამშრომლობით ეს უკვე შესაძლებელია. „ბრაილის ქართული შრიფტის ელექტრონული მხარდაჭერით უსინათლო ადამიანებს ეზრდებათ წვდომა ინტერნეტრესურსებზე, საგანმანათლებლო, სამეცნიერო თუ სხვა ინფორმაციაზე. აქამდე კომპიუტერთან მუშაობა შესაძლებელი იყო მხოლოდ ეკრანის წამკითხველი ხმოვანი პროგრამის გამოყენებით. ბრაილის ქართული ელექტრონული მხარდაჭერით კი უსინათლო ადამაინებს შესაძლებლობა აქვთ, წაიკითხონ ეკრანზე მოცემული ინფორმაცია, იკითხონ წიგნები და მათთვის საინტერესო ინფორმაცია,“ – აღნიშნავს ორგანიზაცია „მარიანის“ წარმომადგენელი მარიამ მიქიაშვილი.  არასამთავრობო ორგანიზაცია „მარიანი“ დებმა – ანა და მარიამ მიქიაშვილებმა დააფუძნეს და უკვე 10 წელზე მეტია უსინათლო და მცირემხედველ ადამიანთა რეაბილიტაციისა და სოციალური ინტეგრაციის საკითხებზე მუშაობს. #გაიზიარეპასუხისმგებლობა, რადგან #ესქვეყანაშენია

მარიტა გენებაშვილმა და ლეკო შათირიშვილმა მოხალისეობრივად შექმნეს ციფრული საქველმოქმედო პლატფორმა – სუპერგმირი.იგი ადამიანებს, ანუ სუპერგმირებს საშუალებას აძლევს მხარი დაუჭირონ და შეუმსუბუქონ სიღარიბეში მცხოვრებ ბავშვებს ყოველდღიურობა. სუპერგმირებმა შესაძლოა, მცირედი ძალისმევითაც შეცვალონ ბავშვების ცხოვრება.  მოუსმინეთ მარიტას, რომელიც გვიყვება პროექტის შესახებ.

რა დავკარგეთ 1921 წლის 25 თებერვალს? ამ კითხვაზე პასუხის გაცემას ცდილობს პოდკასტის ყველა ეპიზოდი, რომელიც „სტუდია გეორგიკაში“ იქმნება. სტუდენტების პატარა სამეგობრო წრემ რთული, მაგრამ სასარგებლო საქმიანობა დაისახა მიზნად – საქართველოს პირველი რესპუბლიკის სამწლიან ისტორიას, გამოცდილებას მოუყარონ თავი. მათ იციან, რომ ადვილი არაა, რადგან საქართველოს სამწლიან ცხოვრებაზე მასალები მწირია, შესაბამისად თანამედროვე საზოგადოებას ჯერ კიდევ ნაკლები ინფორმაცია აქვს რა ხდებოდა 100 წლის წინათ, რა მემკვიდრეობა დაგვიტოვეს „დამფუძნებელმა მამებმა“ და რა წაგვართვა საბჭოთა რეჟიმმა. მით უმეტეს, რომ ამ ისტორიულ ამბებზე ხშირად მცდარი ინფორმაცია ვრცელდება. სასკოლო პროგრამები კი ჯერჯერობით, ამ ეპოქის შესახებ, სრულ სურათს ვერ სთავაზობს მოსწავლეებს. „სტუდია გეორგიკას“ წევრები თვლიან, რომ 100 წლიანი ისტორიის გააზრება მომავლის ხედვისთვის მნიშვნელოვანია.  „De re publica“ (Podcast De re publica) – ასე ჰქვია სოციალური ქსელში შექმნილ პლატფორმას, რომელიც სხვადასხვა ექსპერტების მონაწილეობით, პოდკასტების სერიას და ეპიზოდებს აერთიანებს, ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს შეუძლია მისი მოსმენა. სწორედ ეს პროექტი გახდა კონკურსის „ეს ქვეყანა შენიას“ ერთ–ერთი გამარჯვებული.

საოჯახო საქმე, სამსახური, ზრუნვა, მოხალისეობრივი საქმიანობა, სწავლა, კულტურული და სპორტული აქტივობები, სოციალიზაცია, დასვენება, თავის მოვლა და კიდევ უამრავი სხვა საქმეა, რომელსაც ყოველდღიურად ვაკეთებთ და ამას სხვადასხვა დროს ვუთმობთ. საქმიანობა შეიძლება იყოს ანაზღაურებადი ან ანაზღაურების გარეშე. მაგალითად მსოფლიოში, ადამიანები ყოველდღიურად ჯამურად 16 მილიარდ საათს უთმობენ სხვებზე ზრუნვას (ანაზღაურების გარეშე). როგორ იყენებენ დროს საქართველოში – გაეცანით გაეროს ქალთა ორგანიზაციის კვლევას, რომელიც იკვლევს სხვადასხვა საქმიანობაში რამდენ დროს ხარჯავენ ქალები და კაცები, როგორია გენდერული და ასაკობრივი განსხვავებები, სხვადასხვა ჯგუფებისა და პერსონალური დამოკიდებულებების მიხედვით სხვაობები. ანაზღაურებადი და ანაზღაურების გარეშე შრომის თანაფარდობა და გენდერული ასპექტები. ზოგადი მონაცემები მონაცემების მიხედვით, საქართველოს მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი 9 საათიდან 6 საათამდე მუშაობს, თუმცა სამუშაო საათების დიაპაზონი 6 საათიდან ღამის 12 საათამდე გრძელდება. საოჯახო საქმიანობა (აუნაზღაურებელი) დილით იწყება და დღის ბოლომდე გრძელდება, იგი პიკს 11 საათზე აღწევს.  საქართველოს მოსახლეობა დროის 49% უთმობს ისეთ აუცილებელ საკითხებს როგორიცაა პირადი ჰიგიენა, კვება, ძილი და ა.შ. დროის 16%–ს ხელშეკრულებებთან დაკავშირებულ ისეთ აქტივობებს უთმობს, როგორიცაა ანაზღაურებადი სამუშაო, საგანმანათლებლო პროცესი და ა.შ. 23 %–ს უთმობს დასვენებასა და სოციალიზაციას. ვალდებულებებთან დაკავშირებულ საქმიანობას (აუნაზღაურებელი საოჯახო, ზრუნვა, მოხალისეობა და ა.შ.) მოსახლეობა უთმობს დროის 12%–ს.  ვალდებულებებისთვის ქალები კაცებზე დაახლოებით 4–ჯერ მეტ დროს ხარჯავენ. თავად ქალთა შორის ეს საკითხი ასაკობრივი ჭრილის მიხედვით განსხვავდება: ვალდებულებებს ნაკლებ დროს უთმობენ 15–24 წლის ქალები (10.9%), ყველაზე დიდ დროს 25–44 წლის ქალები უთმობენ (რაც რეპროდუქციულ ასაკს შეესაბამება). ხელშეკრულებებთან დაკაშირებულ საკითხებზე ან თავისუფალს დრო განხორციელებულ აქტივობებს მამაკაცები უფრო მეტ დროს უთმობენ, ვიდრე ქალები. დასაქმება: ქალები და კაცები  თბილისსა და სხვა ქალაქებში გაცილებით დიდ დროს უთმობენ მოქალაქეები სამუშაოს, დასაქმებასთან დაკავშირებულ სხვადასხვა საკითხებს. კაცების მონაწილეობის დონე (41%) 1,7–ჯერ მაღალია, ვიდრე ქალთა (24%). საშუალო მაჩვენებლის მიხედვით მოქალაქეები დღეში 8.2 საათი მუშაობენ, თუმცა ქალაქებსა და სოფლებს შორის სხვაობა შეიმჩნევა. თბილისი – 9.1 საათი, სხვა ქალაქები – 8,6, ხოლო სოფლებში – 7.0. ყველა ტიპის დასახლებაში, კაცები ერთი საათით მეტს მუშაობენ, ვიდრე ქალები.  სწავლა: ქალები და კაცები  სწავლობს და სწავლასთან დაკავშირებულ აქტივობებში მონაწილეობს ქალების 6.3%, ხოლო კაცების 5.8%. მონაწილეობის დონე თბილისსა და სხვა ქალაქებში უფრო მაღალია, ვიდრე სოფლებში. 24 წლის შემდეგ, ქალებიც და კაცებიც თანდათან ნაკლებ დროს უთმობენ სწავლას. ქალები სწავლას უთმობენ დღეში 2.3 საათს, ხოლო კაცები 1.9 საათს. საპირისპირო სურათი დაფიქსირდა სოფლად. საოჯახო საქმეები: ქალები და კაცები  საქართველოს მოსახლეობის 66% პროცენტი ჩართულია საოჯახო (აუნაზღაურებელ) საქმიანობაში. მონაწილეობის მაჩვენებელი მკვეთრად განსხვავდება ქალებისა და კაცების შემთხვევაში – ქალები 88.3%, კაცები – 39.6%. მონაწილეობის დონე მაღალია სოფლად მცხოვრებ ქალებში – 90.3%. საშუალოდ, საქართველოს მოსახლეობა დღეში 2.1 საათს ხარჯავს საოჯახო საქმიანობისთვის. ქალები 5–ჯერ მეტ დროს ხარჯავენ, ვიდრე კაცები. ასაკის მატებასთან ერთად ქალები უფრო მეტ დროს ხარჯავენ საოჯახო საქმიანობისთვის, 64 წლის შემდეგ იგი კლებულობს.  ზრუნვა: ქალები და კაცები  ზრუნვაში (აუნაზღაურებელი) ჩართულ ქალთა რაოდენობა ორჯერ აღემატება მამაკაცთა რაოდენობას. ორივე სქესისთვის 25–44 წლის ასაკში უფრო დამახასიათებელია ზრუნვა. საკუთარ თავზე ზრუნვა – ქალები და კაცები  ყველაზე დიდ დროს საქართველოს მოსახლეობის უმეტესობა ძილს უთმობს. საშუალო მონაცემით ეს 9.1 საათს შეადგენს. ჭამისთვის 1,5 საათს, ხოლო ჰიგიენისთვის დაახლოებით 1 საათს უთმობს. დასახლების ტიპის და სქესის მიხედვით, ამ მაჩვენებლების მნიშვნელობებს შორის მკვეთრი განსხვავება არ შეინიშნება.  მოხალისეობა: ქალები და კაცები  მოხალისეობრივ და სხვა სახის აუნაზღაურებელ საქმიანობებზე საქართველოს მოსახლეობა ძალიან ცოტა დროს ხარჯავს (0.1 საათი დღეში). მოხალისეობრივ საქმიანობაში მოსახლეობის მხოლოდ 2.6 პროცენტი. ამასთან, კაცების მონაწილეობის დონე (3.0 პროცენტი) უფრო მაღალია, ვიდრე ქალების (2.3 პროცენტი).  სოციალიზაცია: ქალები და კაცები  სოციალიზაციის პროცესში მოსახლეობის 59.0% მონაწილეობს, ამასთან ქალებისა და კაცების მონაწილეობა თანაბარია. თუმცა ქალაქში უფრო მაღალია მონაწილეობა, ვიდრე სოფლად. ასაკის ზრდასთან ერთად მცირდება პროცენტული მონაცემები. აღნიშნულ აქტივობებს კაცები უფრო მეტ დროს უთმობენ (2.8 საათი დღეში), ვიდრე ქალები (2.1 საათი დღეში).  დასვენება: ქალები და კაცები  საქართველოს მოსახლეობა საშუალოდ დღეში 4.2 საათს ხარჯავს დასვენებისთვის. ყველა ტიპის დასახლებაში და ყველა ასაკობრივ ჯგუფში დასვენებისთვის კაცები უფრო მეტ დროს იყენებენ (4.7 საათი დღეში), ვიდრე ქალები (3.9 საათი დღეში). სხვადასხვა ჯგუფები და დრო საქართველოში ბავშვზე ზრუნვაში და ზრუნვასთან დაკავშირებულ პროცესებში მონაწილეობს დედების 80.0%, ხოლო მამების 37.6%. დედები საშუალოდ 20.4 საათს ხარჯავენ კვირაში (იგულისხმება ძირითად და პარალელური აქტივობები), რაც მამების მიერ დახარჯულ დროს (3.9 საათი) 5–ჯერ აღემატება. დედების მიერ შვილზე ზრუნვისთვის დახარჯული დროის ნახევარზე მეტი ფიზიკურ და ემოციურ ზრუნვას ეთმობა. მამების მიერ დახარჯული დროის ნახევარზე მეტი შვილებთან თამაშს, კითხვასა და საუბარს.  უფროსი ასაკის პირებთან შედარებით ახალგაზრდები (15-24 წლის) დროს სხვანაირად ანაწილებენ – მეტი სძინავთ და მეტ დროს ხარჯავენ სწავლისთვის, ისინი ბევრად ნაკლებ დროს უთმობენ სხვებზე ზრუნვასა და საოჯახო საქმიანობას (აუნაზღაურებელი). ოჯახთან ერთად მცხოვრები ახალგაზრდები ყველაზე მეტ დროს ხარჯავენ: საკუთარ თავზე ზრუნვასა და თავის მოვლაში (51.0 პროცენტი), დასვენებასა და გართობაში (17.0 პროცენტი), სოციალიზაციასა (10.2 პროცენტი) და სწავლაში (8.7 პროცენტი).  65 წლის და უფროსი ასაკის თბილისში, სხვა ქალაქებსა თუ სოფლებში მცხოვრები ქალები და კათები დროს ერთნაირად ანაწილებენ. ისინი ძირითად დროს საკუთარ თავზე ზრუნვასა და თავის მოვლას, ასევე - დასვენებასა და გართობას უთმობენ. გენდერული განსხვავებები აღინიშნება შემდეგ აქტივობებში: ანაზღაურებად საქმიანობაზე კაცები უფრო მეტ დროს ხარჯავენ, ვიდრე ქალები (3.3 საათი და 1.6 საათი, შესაბამისად); აუნაზღაურებელ საოჯახო საქმიანობაზე ქალები უფრო მეტ დროს ხარჯავენ, ვიდრე კაცები (3.2 საათი და 1.0 საათი, შესაბამისად); გართობასა და დასვენებაზე კაცები უფრო მეტ დროს ხარჯავენ, ვიდრე ქალები (6.4 საათი და 5.4 საათი, შესაბამისად).  შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ქალებისა და კაცების მონაწილეობა დასაქმებასა და სწავლასთან დაკავშირებულ აქტივობებში იკლებს შეზღუდვების მატებასთან ერთად.  ეთნიკურად ქართველი ქალები და კაცები შედარებით მეტ დროს ხარჯავენ ანაზღაურებად სამუშაოზე (დასაქმება და პროდუქციის წარმოება საკუთარი მოხმარებისთვის), ვიდრე ქვეყანაში მცხოვრები სხვა ეთნიკური ჯგუფების წარმომადგენლები. ეთნიკურად ქართველ ქალებთან შედარებით სხვა ეთნიკური ჯგუფების წარმომადგენელი ქალები აუნაზღაურებელ საოჯახო საქმიანობაზე დღეში საშუალოდ 0.6 საათით მეტ დროს ხარჯავენ. დრო და პერსონალური განზომილებები საქართველოს მოსახლეობის 37.9 პროცენტის შეფასებით სამუშაო დღეები (ორშაბათი–პარასკევი) სასიამოვნოა, ხოლო 55.5 პროცენტს ნეიტრალური დამოკიდებულება აქვს. უქმე დღეებს (შაბათ-კვირა) მოსახლეობის უფრო დიდი წილი (43.0 პროცენტი) აფასებს სასიამოვნოდ. ზოგადად, უფრო დადებითია ქალების და ახალგაზრდების (15-24 წლის) შეფასება, ვიდრე კაცების და უფროსი ასაკის წარმომადგენელების. როგორც სამუშაო, ისე უქმე დღეებში, ყველაზე სასიამოვნო აქტივობებად სახელდება:  1.რეფლექსიასთან და დასვენებასთან დაკავშრებული აქტივობები; 2.სოციალიზაციასთან და შეკრებასთან დაკავშრებული აქტივობები; 3.ტელევიზიის/ვიდეოს ყურება/მოსმენა; 4.საკვების მიღება; 5.კოლექტიურ რელიგიურ რიტუალებში მონაწილეობა; 6.საუბარი, კომუნიკაცია; 7.სკოლაში/ უნივერსიტეტში სიარული; 8.ბავშვებთან თამაში და სპორტი. მთლიანობაში, დროის ზეწოლას (ფიქრობს, რომ ყოველთვის ჩქარობს) უფრო მეტი ქალი განიცდის, ვიდრე კაცი (32.6 პროცენტი და 25.1 პროცენტი, შესაბამისად). აღნიშნული გენდერული განსხვავება შეინიშნება ყველა ტიპის დასახლებაში. გარდა ამისა, ქალებიც და კაცებიც, დროის სიმცირეს თბილისში უფრო გრძნობენ (38.1 პროცენტი და 28.0 პროცენტი, შესაბამისად), ვიდრე სხვა ქალაქებში და სოფლებში. ასევე, სამუშაო ძალის სტატუსის მიხედვით, აღნიშნული მაჩვენებელი ყველაზე მაღალია სრული დროით დასაქმებული პირების შემთხვევაში.  მუშაობა-დასვენების ბალანსი ქალებისთვის უფრო ნაკლებია, ვიდრე კაცებისთვის. ქალების სამუშაო დრო საშუალოდ 1.8-ჯერ აღემატება დასვენების დროს. კაცებში ეს მაჩვენებელი 1.2-ს შეადგენს (გენდერული თანაფარდობა - 1.5). ასაკის მიხედვით, მუშაობა-დასვენების ბალანსი ყველაზე ნაკლებია 25-34 და 35-44 ასაკობრივ ჯგუფებში. ამასთან, აღნიშნულ ასაკობრივ ჯგუფებში ყველაზე მაღალია გენდერული თანაფარდობა. 10 წელზე უმცროსი ასაკის ბავშვის დედები საშუალოდ 3.7-ჯერ მეტს მუშაობენ, ვიდრე ისვენებენ, მამები კი - 2.2-ჯერ მეტს.  წყაროები:  დროის გამოყენების გამოკვლევა საქართველოში  ქალების აუნაზღაურებელი ზრუნვის შრომა და უთანასწორობის კრიზისი საქართველოში