სოციალური სტიგმები ჩვენგან დამოუკიდებლად არ არსებობს, პირიქით ისინი ყველა საზოგადოებაშია დამკვიდრებული და დიდ გავლენას ახდენს ადამიანების ხედვებზე, გადაწყვეტილებებსა თუ საქმიანობაზე. პოდკასტების სერიის პირველი სტუმარია Movement-ის თანადამფუძნებელი, ანანო ბაკურაძე, , რომელიც დედობასთან დაკავშირებულ სოციალურ სტიგმებზე ისაუბრებს.

ესმა გუმბერიძის ბიოგრაფია და გამოცდილება მკითხველისთვის მოტივაციის წყარო გახდება. მისი აქტიური სამოქალაქო ცხოვრება დაიწყო მაშინ, როდესაც გაიაზრა, რომ ნებისმიერ სფეროში სარგებლის მოტანა გაუჭირდებოდა, სანამ შშმ პირთა უფლებები არ იქნებოდა დაცული და მათი საჭიროებები– გათვალისწინებული. მას შემდეგ მისი პრინციპულობის და დაუღალავი შრომის წყალობით ბევრი ჩვენთაგანისთვის გაიკაფა გზა და დაიწყო დისკუსია იმ პროცესებზე, რასაც მანამდე არავინ განიხილავდა. მისი საქმიანობა მრავალფეროვანია: გარდა იმისა, რომ ახალგაზრდების წარმომადგენელია გაეროში, მუდმივად ცდილობს მათ ინფორმირებას არსებულ გრანტებზე, სტაჟირებებზე და გაცვლით პროგრამებზე. როგორც ახალგაზრდა ევროპელი ელჩი ეწევა საინფორმაციო საქმიანობას ევროკავშირის შესახებ. ატარებს ონლაინ ტრენინგებს მედია და ფინანსური წიგნიერების, საჯარო გამოსვლის ხელოვნების მიმართულებით. მის ხმას რადიოშიც გაიგებთ, სტუმრად იწვევს როგორც შშმ პირებს, ისე ახალგაზრდა მეწარმეებს, სტუდენტებს, ადამიანებს, ვინც მედიაში არ ჩანან, თუმცა აქვთ სათქმელი. ამბობს, რომ საქართველოში რეალიზება არ იყო მისთვის მარტივი, რადგან ხშირად უწევს მისი, როგორც უსინათლოს საჭიროებების გაჟღერება და ბარიერებთან ბრძოლა. კითხვაზე თუ რა არის მისი საქმიანობის მთავარი მიზანი ესმამ გვიპასუხა: „ისეთ საკითხებზე ხმამაღალი დისკუსიის წამოწყება, რომლებზეც ადრე არ საუბრობდნენ. ჩემს ბავშვობასთან შედარებით საქართველომ წაიწია წინ. მინდა ამ პროცესის მონაწილე და წვლილის შემტანი ვიყო.“

ონში სოფელ ლაგვანთაში დგას ხის სახლი, რომელიც რაჭული ოდებისთვის დამახასიათებელი ორნამენტებით არის მორთული. მისი ისტორია 250 წლის წინათ იწყება და ჯაფარიძეების საგვარეულოს უკავშირდება, ისინი სოფელში ფლობდნენ ციხეს და ეკლესიას. სწორედ აქ დაიბადა და გაიზარდა ბესარიონ ჯაფარიძე, რომელიც ილია ჭავჭავაძესთან ერთად მოღვაწეობდა „დროებაში“. რაჭაში უამრავი ასეთი ძველი, ლამაზი ორნამენტებით მორთული და საინტერესო ისტორიის მქონე ოდაა მიმოფანტული. კამპანია – „დაწერე რაჭული ოდების ისტორია“ თითქმის ერთი წლის წინათ რაჭის სათემო ორგანიზაცია • Racha Community Organization-ის წევრებმა წამოიწყეს. ფონდების მოძიების პროგრამის Orbeliani Meti • ორბელიანი მეტი-სა და საზოგადოების მხარდაჭერით, ორგანიზაციამ რაჭის 100–მდე სოფელში მიმოფანტული სახელების ფოტო დოკუმენტირება, ისტორიების მოძიება დაიწყო. ოდების ისტორიები ონლაინ პლატფორმაზე განთავსდება, რაც ხელს შეუწყობს რაჭაში ახალი ტურისტული მარშრუტის შექმნას. რაჭის სათემო ორგანიზაცია • Racha Community Organization 2020 წლის 30 იანვარიდან ბევრ საინტერესო პროექტს ახორციელებს. ორგანიზაციის დამფუძნებლები ამბროლაურისა და ონის სხვადასხვა სოფელში მცხოვრები ახალგაზრდები არიან. #შეინახეისტორია რადგან #ესქვეყნაშენია.

ჩვენ შეიძლება ხშირად ერთმანეთისგან განსხვავებული აზრი და შეხედულებები გვქონდეს, მაგრამ ეს სულაც არ არის ცუდი, პირიქით, ჯანსაღი სამოქალაქო საზოგადოება იდეათა მრავალფეროვნებაზეა აგებული, სადაც მნიშვნელოვანია თითოეული მოქალაქის პიროვნება და ღირსება. მუდამ გახსოვდეს, ცვლილებები იწყება შენით, რადგან #ესქვეყანაშენია.

„დემოკრატ მესხთა კავშირი“ 1998 წელს დაარსდა და მას შემდეგ წარმატებით ზრუნავს ადამიანების უფლებების დაცვაზე. ორგანიზაციის მთავარი მისიაა, რომ სამცხე-ჯავახეთში მცხოვრებმა ყველა მოქალაქემ იცხოვროს სამართლიან სახელმწიფოში და თითოეული მათგანის შესაძლებლობა იყოს რეალიზებული.. „დემოკრატ მესხთა კავშირის“ ხელმძღვანელი გიორგი ანდღულაძე მის გუნდთან ერთად ოთხი ძირითადი მიმართულებით მუშაობს: მოსახლეობის უფასო სამართლებრივი დახმარება სამოქალაქო განათლება ეთნიკურ უმცირესობათა ინტეგრაცია ადგილობრივი თვითმმართველობის განვითარება მათი მიდგომა პროგრესულია და დროსთან ერთად იცვლება. წლების გამოცდილებით იციან, რომ საზოგადოების დამოკიდებულება კონკრეტული საკითხების მიმართ ურყევი არ არის, ჩნდება ახალი ინტერესები და შესაბამისად გამოწვევები.დემოკრატ მესხთა კავშირი კი მუდმივად მზად არის ახალი პრობლემების მიხედვით შეცვალოს სამუშაო სტრატეგია. მათ სწამთ, რომ დაუღალავი შრომის შედეგად რეგიონში მცხოვრები თითოეული მოქალაქე იცხოვრებს გარემოში, სადაც ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოება დაიცავს თითოეული ადამიანის უფლებას, რათა ნებისმიერი მათგანის შესაძლებლობა იყოს რეალიზებული.

ვიკა ალაფიშვილი, 21 წლის. ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტი, სამოქალაქო აქტივისტი. რატომ უნდა გრძნობდნენ თავს მიტოვებულად თავშესაფრის ბენეფიციარები? ხანდაზმულ ადამიანებს თბილი, მეგობრული ურთიერთობები სჭირდებათ და მეც გავეშურე მათთან, რადგან მოხალისეობრივი პროექტები ყველანაირ მატერიალურ ჯილდოზე ძვირფასია.  "მესტუმრეს" შესახებ ჩემი მეგობრისგან გავიგე. ეს პროექტი მიზნად ისახავს მოხუცთა პანსიონებში მცხოვრებ მოხუცებულებს მიეცეს ახალგაზრდებთან რეგულარული, სოციალური ინტერაქციისა და სასიამოვნო საქმიანობით დაკავების შესაძლებლობა. იცით რამდენად მნიშვნელოვანი და საჭირო საქმეა ეს?  მოხუცები განსაკუთრებით ტრაგიკულად განიცდიან ოჯახისგან მოწყვეტის ამბავს, სრულიად უსუსურ ბებო-ბაბუებს არანაირი ხელჩასაჭიდი არ აქვთ ამ ადამიანური დანაკლისის შესავსებად. მათ ძალიან სჭირდებათ ახალგაზრდები, რომელებიც დაანახებენ ცხოვრებას სხვადასხვა ფერებში, აპოვნინებენ ხალისს, მისცემენ მიზეზს, რომ იზრუნონ მათზე და, რაც ყველაზე მთავარია, დაუბრუნებენ გრძნობას, რომ ისინი საჭიროები არიან.  ”მესტუმრეს" პროექტის თითოეულ მონაწილეს გვყავს თითო ბენეფიციარი, რომელთანაც კვირაში ერთ საათს ვატარებთ, ამ დროის განმავლობაში კი ვაკეთებთ ყველაფერს, რაც მოხუცს სურს: ვსაუბრობთ, განვიხილავთ გარშემო მიმდინარე მოვლენებს, ვთამაშობთ ლოტოს, ვძერწავთ, ვხატავთ, ვმღერით და ვცეკვავთ კიდეც. ასევე ეს ერთი საათი ეთმობა ჯგუფურ აქტივობებს, როცა ყველა მოხალისე და ბენეფიციარი ერთად ვიკრიბებით. საოცარი მხიარულება და დღესასწაულია ეს პროცესი.  რთულია, რამდენიმე სიტყვით აღვწერო ჩემი ემოციები ჩემს მოხუცებთან ურთიერთობის დროს, თუმცა ეს არის ულევი ენერგიის წყარო და უდიდესი მოტივაციის მომცემი, ასევე სრულიად ახალი, თითქოს უცხო და, ერთი შეხედვით, საფრთხილო ემოციები. მათი ყოველი გაღიმება, ანთებული თვალები ჩვენს დანახვაზე, გულწრფელი მადლობა, ზრუნვა, ნებისმიერი პროგრესი, მათი უფრო მეტი სილაღე, მხიარულება, აქტიურობა იწვევს იმ ემოციებს, რომელთა გამოც ღირს ეს პროექტი.  მე მგონია, რომ ჩვენ, ახალგაზრდებს, უკვე გვაქვს ის ღირებულებები, რომლებიც აუცილებლად შეცვლის საზოგადოებას უკეთესობისკენ. მთავარი ადამიანია, პიროვნება, რომელიც საზოგადოების სრულფასოვანი, სრულუფლებიანი და ამავდროულად, უნიკალური წევრია. ჩვენ, ერთიანი ძალებით აუცილებლად ჩამოვაყალიბებთ ბედნიერ საზოგადოებას, რომელიც ნამდვილად იქნება ჩვენი ქვეყნის უკეთესი მომავლის გარანტი.

ეს ლინდაა, გოგონა, რომელიც ოცნებობს რომ ცნობილი მხატვარი იყოს. მას ძალიან უნდა ხშირად დადიოდეს თეატრში, სადაც მისთვის გასაგებ ენაზე დაიდგმება სპექტაკლები, რადგან სმენის არმქონე ბავშვებისთვის დღესდღეობით ჩვენი გარემო თითქმის არ არის ადაპტირებული. ლინდას თავისი მშობლების დატოვება და საცხოვრებლად სხვა ქალაქში გადასვლა მოუწია, რადგან სმენის არმქონეთათვის სპეციალიზირებული სასწავლებელი საქართველოს მხოლოდ ორ ქალაქშია - თბილისსა და ქუთაისში. უცხო ქალაქი, უცხო გარემო.. და შენ მარტო ხარ ამხელა სტრესისა და მონატრების პირისპირ. რა მოხდებოდა სმენადაქვეითებული ადამიანები ასე გარიყულად რომ არ გრძნობდნენ თავს ჩვენს ქვეყანაში და საზოგადოების სრულფასოვანი წევრები იყვნენ? ლინდას მშობლები, მზეო იაკობიძე და გელა ფარტენაძე აქტიურად თანამშრომლობენ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა ორგანიზაციებთან, კერძოდ, ახალგაზრდული ორგანიზაცია ცვლილებები თანაბარი უფლებებისათვის და “სმენის არმქონე ბავშვთა და მშობელთა ორგანიზაციასთან.” ლინდა აღნიშნული არასამთავრობო ორგანიზაციების დახმარებით აქტიურად ერთვება შემოქმედებით ღონისძიებებში და ხვეწს ჟესტურ ენას. მას უკვე ჰყავს მეგობრები, რომლებთან ერთადაც სოციალიზაცია აღარ წარმოადგენს პრობლემას, მაგრამ მთავარ გამოწვევად ჩვენს ქვეყანაში საზოგადოებასთან კომუნიკაციის ფორმები მაინც რჩება. სამწუხაროდ ენა, რომელზეც სმენის არმქონეები საუბრობენ, ძალიან ცოტა ადამიანმა იცის. ასევე სურდო თარჯიმნობა არ არის პოპულარული სპეციალობა, რაც განაპირობებს საზოგადოებრივ ცხოვრებაში სმენის არმქონეთა თემის პასიურ ჩართულობას. ძალიან მნიშვნელოვანია სახელმწიფომ დაინახოს ეს ადამიანები, იზრუნოს მათზე ისე, როგორც ეს საერთაშორისო კონვენციებითა და ადგილობრივი კანონმდებლობით არის აღიარებული. ამ ადამიანებს უნდა ჰქონდეთ თანაბარი შესაძლებლობები განათლების მიღებისა და დასაქმების კუთხით. სამწუხაროდ საპენსიო კომპენსაცია არ კმარა სრულყოფილი ცხოვრებისთვის და უსაზღვრო შესაძლებლობების წარმოსაჩენად აუცილებელია შეიქმნას ადაპტირებული გარემო, სადაც ჟესტური ენის წყალობით ნებისმიერი ტიპის ინფორმაცია თუ სერვისი ხელმისაწვდომი გახდება.

თავისუფლება ყველაზე ღირებული მონაპოვარია, რაც ადამიანებს გაგვაჩნია. ხშირად, როდესაც დამოუკიდებელ, გამთლიანებულ სახელმწიფოში ცხოვრებაზე ვსაუბრობთ, როდესაც გვინდა, რომ დავიცვათ ჩვენი ქვეყნის მოქალაქეები და კულტურა, იყოს მშვიდობა, კეთილდღეობა, სამართლიანობა და ერთიანობა, ჩვენ გვინდა თავისუფლება.  უბრალოდ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ თავისუფლებას ძალიან ბევრი მტერი ჰყავს და ხშირად, მის მნიშვნელობას ბევრ სიბინძურეს მიაწერენ.  რატომ?  იმიტომ, რომ ადამიანი მაშინაა ყველაზე ძლიერი, როდესაც ის თავისუფალია.

გინდა შეცვალო შენი უბნის, თემის, სოფლის, ქალაქის ან ქვეყნის ცხოვრება სასიკეთოდ? თუ გაქვს დრო, ენერგია, კრეატივი და ბევრი სხვადასხვა იდეა, შენ თვითონ შეცვალე გარემო საზოგადოების სასიკეთოდ. ორბელიანი საქართველო  – არასამთავრობო ორგანიზაცია და ონლაინ პლატფორმაა, რომელიც მხარს უჭერს ასეთი იდეების განხორციელებას და აქტიური ადამიანების ერთმანეთთან დაკავშირებას.  შეავსე მარტივი აპლიკაციის ფორმა, გაიმარჯვე კონკურსში, მიიღე იდეისთვის საჭირო რესურსები, ჩართე სხვებიც და გააზიარე შენი წარმატება. ორბელიანი საქართველოს გვერდზე კი შეგიძლია თვალი ადევნო სხვა აქტივისტებს, შეიტყო მათი გამოწვევებისა და მიღწევების შესახებ და უგულშემატკივრო მათ!  ცვლილება იწყება შენით, რადგან #ესქვეყანაშენია

საქართველოში ქალების მიმართ მრავალი სოციალური სტიგმა არსებობს. ხშირად, გენდერული ნიშნით დისკრიმინაცია გადადის ჩაგვრასა და ძალადობაში და ირღვევა როგორც არასრულწლოვანი, ისე ზრდასრული ქალების უფლებები. ამ ყველაფრის უკან კი არაჯანსაღი და დამახინჯებული შეხედულებები დგას.  აუცილებელია, თითოეულ ჩვენგანს გვახსოვდეს, რომ:  ქალის საქმე შეიძლება იყოს ნებისმიერი რამ, რაც მას აინტერესებს  ქალს შეუძლია იყოს დედა და ჰქონდეს თავისი კარიერა  ქალს აქვს უფლება გამოიყურებოდეს ისე, როგორც მას სურს  ქალმა უნდა შექმნას ოჯახი მაშინ, როდესაც ეს მას თავად უნდა  ქალის ჩაგვრა და მასზე ძალადობა დანაშაულია ჯანსაღი და თავისუფალი სამოქალაქო საზოგადოება ყოველთვის იბრძვის თანასწორობისთვის. #დაიცავი და #იბრძოლე, რადგან #ესქვეყანაშენია

შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანები იმსახურებენ დამოუკიდებელი და ღირსეული თანაცხოვრების უფლებას საზოგადოებაში.  ჩვენს ქვეყანაში შშმ პირთა სამოქალაქო უფლებებისთვის ბრძოლა 80-იანი წლების ბოლოს დაიწყო, როდესაც შშმ პირები, მათი უფლებების დაცვას, თანაბარ შესაძლებლობებს და ღირსეული თანაცხოვრებისთვის აუცილებელ პირობებს ითხოვდნენ. სწორედ ამ პერიოდში ჩამოყალიბდა სხვადასხვა ფორმის შეზღუდვის მქონე პირთა საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების გაერთიანება, რომლებიც ხელისუფლებისგან თანაბარი შესაძლებლობების უზრუნველყოფას ითხოვდნენ. ასე დაფუძნდა კოალიცია დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის 1997 წელს და დღეს მის შემადგენლობაში შშმ პირთა საკითხებზე მომუშავე 26 არასამთავრობო ორგანიზაცია შედის.  კოალიციის მისიაა ნებისმიერი ადამიანის პოტენციალის გამოსავლენად თანაბარი პირობების შექმნა და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების მაქსიმალური ჩართულობა საზოგადოებაში მიმდინარე პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, სოციალურ თუ კულტურულ ცხოვრებაში. კოალიცია ასევე ცდილობს აამაღლოს საზოგადოების ცნობიერება და მასში დამკვიდრებული ტრადიციული მიდგომები შშმ პირებისადმი ჩაანაცვლოს თანამედროვე მიდგომებით.  აუცილებელია თითოეულმა ჩვენგანმა იზრუნოს შშმ პირების მიმართ საზოგადოების დამოკიდებულებისა და ფიზიკური გარემოს შეცვლისთვის.

საქართველოში დღემდე არ არსებობს საბჭოთა ტოტალიტარიზმის მსხვერპლთა ხსოვნის დღე. საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის ინიციატივით ყოველ წელს, 30 ივლისს, ინგოროყვას #22-ში საბჭოთა რეპრესიების მსხვერპლთა უკვდავსაყოფად მათ სახელებს კითხულობენ. საბჭოთა ტოტალიტარულმა რეჟიმმა ასი ათასობით ადამიანი იმსხვერპლა; მნიშვნელოვანია ამ ადამიანების სახელების გაცოცხლება, რათა გვქონდეს სამართლიანობის გაცნდა, რომ ეს უსამართლობა უკვალოდ არ ჩაივლის. საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია არის საზოგადოებრივი ორგანიზაცია, რომლის მიზანია კვლევა, საგანმანათლებლო მუშაობა და მეხსიერების კულტურის განვითარება – არქივებში შემონახული, უცნობი ისტორიების საზოგადოებისთვის გაცნობა.