ჩვენი საცხოვრებელი გარემოს ეკოლოგიური მდგომარეობა, პირდაპირ აისახება ჩვენს ჯანმრთელობაზე. საქართველოში ამ მხრივ, ძალიან მწვავე ვითარება გვაქვს. 2016 წელს საერთაშორისო ორგანიზაცია „ჯანმრთელობის გაზომვისა და შეფასების ინსტიტუტმა” გამოაქვეყნა გლობალური კვლევა, სადაც საქართველო ჰაერის დაბინძურებით გამოწვეული სიკვდილიანობით მსოფლიოში მესამე ადგილზეა. იზრუნე გარემოზე, რათა იზრუნოს მან შენზე!  #გააზიარეპასუხისმგებლობა რადგან #ესქვეყანაშენია

რას ნიშნავს ცილისწამება და როგორ უნდა განვასხვავოთ იგი სიტყვის თავისუფლებისგან? როგორ უნდა დავიცვათ თავი ცილისწამებისგან? როგორ უნდა ვებრძოლოთ მას ისე, რომ სიტყვის თავისუფლება არ დაზარალდეს? ამის შესახებ საზოგადოებრივი ორგანიზაცია „საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის“ (GDI) სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების პროგრამის დირექტორი მარინე კაპანაძე მოგვიყვება.  ესაუბრა მაკა ჯაიანი  - დავიწყოთ განმარტებით - კლასიკური გაგებით, რა მიიჩნევა ცილისწამებად?  - ცილისწამება არის არსებითად მცდარი ფაქტების გავრცელება სხვა პირზე, რაც ზიანს აყენებს მას. ზიანი შეიძლება იყოს მატერიალური ან მორალური და, როგორც წესი, დაკავშირებულია პირის ღირსებისა და პატივის შელახვასთან, მისი სახელის გატეხვასთან. ცილისწამებად არ შეიძლება მიჩნეულ იქნას საჯაროდ დაფიქსირებული აზრი პიროვნებაზე, რომელიც შეფასებით კატეგორიას განეკუთვნება და შეუძლებელია მისი სისწორისა თუ მცდარობის გადამოწმება. მაგალითად, საქართველოს უზენაესმა სასამართლომ ფადი ასლის მიერ ერთ-ერთ მოსამართლესთან დაკავშირებით გაკეთებული განცხადება, - რომ ის იყო „კორუმპირებული“, - მოსაზრებად მიიჩნია, შესაბამისად, ეს შემთხვევა არ ჩაითვალა ცილისწამებად.  - საინტერესო მაგალითია... როგორ განვსაზღვრავთ სიტყვის თავისუფლებას?  - სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება არის ადამიანის ფუნდამენტური უფლება, რომელიც მოიცავს ნებისმიერი ფორმით (იქნება ეს წერილობითი, ვერბალური, ხელოვნების ნიმუშით გამოხატული და ა.შ.) აზრის/ინფორმაციის გავრცელებისა და მიღების უფლებას. ამ უფლების ნაწილად მიიჩნევენ, ასევე, მედიისა და ხელოვნების თავისუფლებას.  - შეგვიძლია ვთქვათ, სად გადის ზღვარი სიტყვის თავისუფლებასა და ცილისწამებას შორის?  - ცილისწამება ის ქმედებაა, რის გამოც დაშვებულია სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვა. ამ შემთხვევაში ამოსავალს წარმოადგენს ცილისწამების მსხვერპლის პირადი ცხოვრების უფლების და ღირსების დაცვა, როგორც სიტყვის თავისუფლების საპირწონე სიკეთე. თუმცა, მნიშვნელოვანია სწორად გავიაზროთ ცილისწამების შინაარსი და ის შემთხვევები, რომელიც ექცევა მასში. როგორც უკვე აღინიშნა, არ შეიძლება პირს პასუხისმგებლობა დაეკისროს გამოთქმული მოსაზრების გამო. შესაბამისად, ცილისწამებად უნდა მივიჩნიოთ მხოლოდ არსებითად მცდარი ფაქტების გავრცელება, რომელიც ზიანს აყენებს ამ პიროვნებას.  - როგორ ფიქრობთ, ქმნის თუ არა ცილისწამება პრობლემას ადამიანის, მოვლენის შესახებ სწორი აზრის ჩამოყალიბებისას?  - ცილისწამებამ, შესაძლოა, ზეგავლენა მოახდინოს კონკრეტული ადამიანის, მოვლენის მიმართ საზოგადოებრივი აზრის ჩამოყალიბებაზე და სწორედ ამიტომაცაა, რომ, ამგვარი ზიანის არსებობის შემთხვევაში, ცილისწამების მსხვერპლს აქვს შესაძლებლობა გაასაჩივროს სასამართლოში მის წინააღმდეგ მიმართული ქმედება და მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება. თუმცა, აქვე უნდა გავითვალისწინოთ ისიც, რომ ცილისწამების პირობებში ჩამოყალიბებული აზრის გაბათილების საუკეთესო იარაღი საპირისპირო ინფორმაციის გავრცელებაა.  - გეთანხმებით, თუმცა, არის შემთხვევები, როდესაც საზოგადოებას ყალბ თუ გადაუმოწმებელ ინფორმაციებს განსაკუთრებით დიდი დოზებით აწვდიან. მაგალითად, წინასაარჩევნო პერიოდში. არ მიგაჩნიათ, რომ ამ დროს ცილისწამების დონე მნიშვნელოვნად იზრდება?  - აუცილებელია ერთმანეთისგან გავმიჯნოთ ცილისწამება და პოლიტიკურ დებატებში გამოთქმული „ბრალდებები“. ვფიქრობ, წინასაარჩევნო პერიოდში სწორედ ეს უკანასკნელი იზრდება და არა ცილისწამების შემთხვევები, როგორც ასეთი. გასათვალისწინებელია, რომ პოლიტიკურ დებატებში გამოთქმული მოსაზრებები არ მიიჩნევა ცილისწამებად და, ზოგადად, პოლიტიკური გამოხატვა სიტყვის თავისუფლების ერთ-ერთი ყველაზე მეტად დაცული სფეროა.  - ზოგადად, როგორ იცავს კანონი ადამიანებს ცილისწამებისგან საქართველოში?  - 2004 წლამდე ცილისწამება სისხლის სამართლებრივად დასჯად ქმედებას წარმოადგენდა. თუმცა, თანამედროვე სტანდარტებით, აღნიშნული მიდგომა გამოხატვის თავისუფლებაში გადამეტებულ ჩარევად მიიჩნევა. ის, რომ ცილისწამება დღეს დასჯადი არაა, არ ნიშნავს იმას, რომ, ცილისწამების შემთხვევაში, პირი სრულად არის გათავისუფლებული პასუხისმგებლობისგან. ეს საკითხი წარმოადგენს სამოქალაქო დავის ნაწილს, რომლის ფარგლებშიც, მოსარჩელეს შეუძლია ცილისწამებისათვის მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურება მოითხოვოს.  - რა ხდება, ამ თვალსაზრისით, განვითარებულ ქვეყნებში?  - განვითარებულ ქვეყნებში ცილისწამება, ასევე, სამოქალაქო დავის ნაწილია.  - დავუბრუნდეთ სიტყვის თავისუფლებას - მას როგორ იცავს ქართული კანონმდებლობა?  - სიტყვის თავისუფლების განმამტკიცებელი ძირითადი სამართლებრივი დოკუმენტი საქართველოს კონსტიტუციაა. ქვეყნის ძირითადი კანონი აღიარებს სიტყვის თავისუფლების მნიშვნელობას და დაუშვებლად მიიჩნევს მის შეზღუდვას, გარდა კონსტიტუციით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. გარდა კონსტიტუციისა, ეს უფლება დაცულია სპეციალური კანონით „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“.  - რას იტყვით, როგორ უნდა ვებრძოლოთ ცილისწამებას ისე, რომ არ დაზარალდეს სიტყვის და გამოხატვის?  - ცილისწამების წინააღმდეგ საბრძოლველად დღეს მოქმედი სამართლებრივი მექანიზმი (სამოქალაქო დავა, მტკიცების ტვირთის გადანაწილება და ა.შ.) საუკეთესო გზაა ამ ბალანსის მისაღწევად. ეს ბალანსი დაირღვევა სწორედ იმ შემთხვევაში, თუკი ცილისწამებისათვის ისევ ამოქმედდება სისხლისსამართლებრივი ან თუნდაც ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობა, ან შებრუნდება მტკიცების ტვირთი.

მოხალისეთა საერთაშორისო დღეს გაგაცნობთ საზოგადოებრივ ორგანიზაციას „ჰელფინგ ჰენდს“, რომელიც ყველაზე მეტა მოხალისეს აერთიანებს საქართველოში და ყველა მათგანს აძლევს საშუალებას აკეთონ კეთილი საქმე...  ნახეთ ვიდეო და გაიცანით მათი საქმიანობა

არსებობს მითი, რომ ჰიდროენერგეტიკა არის ყველაზე იაფი, ყველაზე მწვანე და თანამედროვე ტექნოლოგია. რეალურად, ისინი დრამატულ ზეგავლენას ახდენს გარემოსა და ადამიანზე. დიდი კაშხლების მშენებლობისას იტბორება ტყეები, ხმელეთისა და მდინარისპირა ეკოსისტემები, სამეურნეო მიწები, იცვლება მდინარის დინება და შედეგად იწყება ნაპირების ეროზია. ბათუმის სანაპირო ზოლი კარგი მაგალითია იმისა, თუ რა ზიანს აყენებს ჰიდროენერგეტიკული სადგურები გარემოს. "ეს ქვეყანა შენიას" პოდკასტების სერიის სტუმარია მანანა ქოჩლაძე, რომელიც მოგვიყვება, რა ზეგავლენა შეიძლება ჰქონდეს ჰიდროენერგეტიკულ ობიექტებს გარემოსა და ადამიანზე.  #გააზიარეპასუხისმგებლობა #ესქვეყანაშენია

სოციალური მეწარმეობა ბიზნესის ახალი მიმართულებაა, რომელიც საზოგადოების წინაშე არსებული კონკრეტული პრობლემების მოსაგვარებლად ბიზნეს მოდელს იყენებს. ქმნის სხვადასხვა პროდუქტს, აწვდის სხვადასხვა სექტორს სერვისს და შემოსავლებს მიმართავს საზოგადოების ინიციატივების განსახორციელებლად. ეს შეიძლება იყოს სხვადასხვა ჯგუფებისთვის არაფორმალური განათლების მიღება, გარემოსდაცვითი პრობლემების მოგვარება, თანასწორობის ხელშეწყობა, კულტურულ მემკვიდრეობაზე ზრუნვა და უამრავი სხვა მიმართულება. სოციალური მეწარმეობა საქართველოში მზარდი სექტორია, თავისებურება ისაა, რომ ამ მოდელს ძირითადად საზოგადოებრივი ორგანიზაციები იყენებენ. ალბათ გსმენიათ „წნულის“ შესახებ, რომელიც კასპში ბუნებრივი ნედლეულის საშუალებით არქაული ტიპის აქსესუარებს ამზადებს და მასში შშმ პირები არიან დასაქმებული. ასევე „ცოდნის კაფე“, რომელიც არაფორმალურ განათლებას აძლევს წნორში მცხოვრებ ბავშვებს, „ისტორიალი“ – უძველესი ნიმუშებს სწავლობს და ქმნის მსგავს პროდუქციას. ბათუმში „თავისუფალი სივრცე“, რომლის მიზანია შშმ პირთა ინტეგრაციის და დასაქმების ხელშეწყობა ინკლუზიურ კაფეში. სოციალური საწარმო „ფრილანსერი“, რომელიც კანონთან კონფლიქტში მყოფი პირების დასაქმებაზეა ორიენტირებული. საქართველოში ასეთი 100–მდე სოციალური საწარმოა. ყოველწლიურად მათგან ერთი, წლის საუკეთესოს სტატუსს იღებს. 2020 წლის 19 ნოემბერს, სოციალური საწარმოთა ალიანსის ორგანიზატორობით, ინტერნეტ სივრცეში გაიმართა ფორუმი, სადაც გამოვლინდა წლის სოციალური საწარმო - "გუმბათი". ალიანსი სოციალური საწარმოების ქოლგა ორგანიზაციაა, რომელიც 2016 წელს რამდენიმე არასამთავრობო ორგანიზაციამ და სოციალურმა საწარმომ დააფუძნა. რომლის მიზანია სოციალური საწარმოებისთვის ხელსაყრელ გარემოზე მუშაობა, სამართლებრივი ჩარჩოს შექმნა, საწარმოებისთვის მნიშვნელოვანი საკითხების ადვოკატირება, მოქმედი საწარმოებისა და სოციალური მეწარმეობის კონცეფციის პოპულარიზაცია, გამოცდილების გაზიარება.

მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში საქართველოს იცნობენ, როგორც ღვინის სამშობლოს. ზემო აჭარის ღვინის სახეობები - 108 ჰექტარზე გაშენებულია ღვინის ვენახები, რომელიც მზარდი ტენდენციით ხასიათდება, უფრო და უფრო ცნობილი და მოთხოვნადი ხდება. ძლიერ სახელმწიფოში განვითარებულია სოფლის მეურნეობა. სამწუხარო რეალობაა, რომ სოფლად მცხოვრები ადამიანები ვერ ახერხებენ არსებული რესურსების მდგრად გამოყენებას რეგიონის განვითარებისათვის.  კავკასიის გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელი (CENN) ევროკავშირის სოფლის მეურნეობის განვითარების ENPARD-ის პროგრამის ფარგლებში 2017 წლიდან ახორციელებს პროექტს „ქედის მუნიციპალიტეტის ადგილობრივი რესურსებისა და პოტენციალის ოპტიმალური გამოყენება სოფლის განვითარებისათვის (ქედა ლიდერი)“. სწორედ აღნიშნული პროექტის დახმარებით ზემო აჭარაში გაშენდა ვენახები, რომლებმაც დიდი წარმატება მოიპოვა.  ჩამოყალიბდა ქედის ადგილობრივი განვითარების ჯგუფი - LAG, რომლის მეშვეობითაც ადგილობრივი მოსახლეობა ჩაერთო და მობილიზდა რეგიონის განვითარებისათვის. ჯგუფისა და პროექტის დახმარებით, გაჩნდა ახალი შესაძლებლობები და ეკონომიკური პოტენციალის განვითარებას შეეწყო ხელი. პროექტის ფარგლებში რეგიონში მოხდა ადგილობრივი ბიზნესების ხელშეწყობა, შეიქმნა დამატებითი სამუშაო ადგილები და დაფინანსდა სხვადასხვა ბიზნესპროექტები. „ქედა ლიდერი“-ს კიდევ ერთი ყურადსაღები პროექტია ბეტონის ბოძების დამზადება და ვენახის მოწყობის სერვისი. CENN აქტიურად მუშაობს გარემოსდაცვითი, მწვანე მეწარმეობის, მდგრადი განვითარების, ადამიანის უფლებების, ქალებისა და ახალგაზრდების გაძლიერების მიმართულებით. CENN-ში თვლიან, რომ მათი წარმატების საზომი სასიკეთო ცვლილებების განხორციელების საშუალებაა. მათთვის განსაკუთრებით სასიამოვნოა როდესაც ხედავენ, რომ მათი დახმარებით ადამიანების ცხოვრება უკეთესობისაკენ იცვლება.

სამოქალაქო კამპანიის "ეს ქვეყანა შენიას" ფარგლებში მომზადდა რამდენიმე ვიდეო რგოლი, ერთ–ერთ მათგან გიზიარებთ.

2008 წლის აგვისტოს ომს შედეგად რუსეთის მხრიდან საქართველოს 135 სოფლის ოკუპირება მოჰყვა. გახსოვდეს ფაქტები, იმიტომ, რომ #ესქვეყანაშენია. #რუსეთიოკუპანტია ვიზუალზე მოცემულია ოკუპირებული და ნაწილობრივ ოკუპირებული სოფლები.

ლუკას ცხოვრებაში ბევრი რამ შეიცვალა უკეთესობისკენ, მას შემდეგ, რაც აღმოაჩინა, რომ ხის დამუშავება მისი საყვარელი საქმიანობაა. იცით ვინ დაეხმარეა მას საყვარელი საქმიანობის აღმოჩენასა და შესწავლაში? განათლებისა და განვითარების ცენტრი “თოლისკური” არასამთავრობო ორგანიზაციაა, რომელიც ხობში მაცხოვრებლების, განსაკუთრებით ახალგაზრდების არაფორმალური განათლების, სამოქალაქო აქტივიზმის მიმართულებით და მათი ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესების ხელშეწყობისთვის მუშაობს. სათემო ორგანიზაცია „თოლისკურს“, ლუკას ცხოვრებაში ძალიან დიდი და მნიშვნელოვანი როლი აქვს, რადგან მათი დახმარებით იპოვა ისეთი საყვარელი საქმე, რომელიც მთელი ცხოვრების განმავლობაში თან გაჰყვება და სიამოვნებას მიანიჭებს. ლუკამ, ორგანიზაციის ხელშეწყობით ისწავლა: ხის დამუშავება, სხვადასხვა აპარატის აწყობა და სხვა მრავალი საქმიანობა. ლუკა თვლის, რომ როდესაც საკუთარი საქმე გიყვარს, მაშინ უფრო მეტად ხარ მოტივირებული და მონდომებული. და კიდევ ერთი – მიღებულ ცოდნას თანატოელებს უზრიარებს, მან კარგად იცის, ადამიანების განვითარებისთვის ცოდნის და გამოცდილების გაზიარებას რამხელა მნიშვნელობა აქვს.

საუკუნეების განმავლობაში, ქართველმა ერმა უმძიმესი წნეხის ქვეშ გაიარა, რისგანაც დღემდე ვერ თავისუფლდება. ამის მიუხედავად, საზოგადოების გარკვეულ ნაწილში გავრცელებულია მოსაზრება, რომ რუსეთი ჩვენი მეგობარი და ერთმორწმუნე მეზობელია. 1783 წელს ხელი მოეწერა გეორგიევსკის ტრაქტატს, რომლის მიხედვითაც საქართველოს ყველაზე დიდი სამეფოს, ქართლ-კახეთის ტერიტორიის დაცვის პასუხისმგებლობას რუსეთი იღებდა საკუთარ თავზე. რუსები ქართველებს არამარტო დაცვას, მეტიც, დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნებასაც დაჰპირდა. ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიის ხელშეუხებლობის საკითხი ტრაქტატში საგანგებოდ იყო შეთანხმებული, თუმცა, სულ სხვანაირად განვითარდა მოვლენები: დაპირებების მიუხედავად, წირვა-ლოცვა არ სრულდებოდა მშობლიურ ენაზე, აღევლინებოდა რუსულად, რის შემდეგაც რუსულმა მმართველობამ, აფხაზების გარკვეულ ნაწილზე ზემოქმედება იქონია და ისლამის მიღებისკენაც უბიძგა. მეზობელმა სახელმწიფომ არ იკმარა და მე-19 საუკუნეში, მწიგნობრიობის ერთ-ერთ ძირითად კერაში, ეგზარქოსმა ევგენიამ ალავერდის დიდებული ტაძარი თეთრი კირით გადაღება, სწორედ ამ დროს წაიშალა ტაძრის უნიკალური ფრესკები. დღეის მდგომარეობით, საქართველოს ტერიტორიის 20% ოკუპირებულია რუსეთის მიერ.უახლეს ისტორიაში კი, 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ, საქართველომ დაკარგა 103 სოფელი და 2011 წლისთვის კიდევ 32 სოფელი. საზღვრების გადმოწევის პროცესი დღემდე ინტენსიურად გრძელდება. ადამიანების ნაწილს მოუხდა საკუთარი სახლებისა და ოჯახის წევრების საფლავების საზღვარს მიღმა დატოვება, ნაწილმა კი ტერიტორიებიდან გამოღწევაც კი ვერ შეძლო. მივაგოთ პატივი საქართველოს დამოუკიდებლობას შეწირულ გმირებს და სანამ ვიტყვით თუ ვინ არის ჩვენი სამშობლოს კეთილმოსურნე მეგობარი, ფაქტებს გადავავლოთ თვალი. ნუ გავხდებით სხვისი აზრის თანაზიარნი.

1,870,999 ადამიანის ხმას ერთად ლუვრის პირამიდის შეზანზარება შეუძლია. ზუსტად 1,870,999 მოქალაქე, რეგისტრირებული ამომრჩევლის 54% არ მივიდა 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების პირველ ტურზე. სწორად შეაფასე შენი ძალა, დაიცავი დისტანცია, წადი არჩევნებზე, რადგან #ესქვეყანაშენია მონაცემები ეყრდნობა საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის სტატისტიკას.

1,870,999 ადამიანის ხმას ერთად ლუვრის პირამიდის შეზანზარება შეუძლია.  ზუსტად 1,870,999 მოქალაქე, რეგისტრირებული ამომრჩევლის 54% არ მივიდა 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების პირველ ტურზე.  სწორად შეაფასე შენი ძალა, დაიცავი დისტანცია, წადი არჩევნებზე, რადგან #ესქვეყანაშენია  მონაცემები ეყრდნობა საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის სტატისტიკას.